หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ สวัสดิกุล

มหาเสวกตรี หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ สวัสดิกุล (27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2428 – 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2483) เป็นพระโอรสในมหาอำมาตย์เอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ ประสูติแต่หม่อมเพิ่ม สวัสดิกุล ณ อยุธยา

หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ สวัสดิกุล
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ประสูติ	27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2428
สิ้นชีพิตักษัย	23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2483 (54 ปี)
หม่อม	หม่อมเกื้อ สวัสดิกุล ณ อยุธยา
พระบุตร	4 คน
ราชสกุล
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์
พระมารดา	หม่อมเพิ่ม สวัสดิกุล ณ อยุธยา

พระประวัติ

มหาเสวกตรี หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ สวัสดิกุล เป็นพระโอรสองค์ใหญ่ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธุ์ ประสูติแต่หม่อมเพิ่ม สวัสดิกุล ณ อยุธยา เมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2428 เมื่อเจริญชันษาพระบิดาได้ส่งไปศึกษาที่ประเทศอังกฤษ จนกระทั่งจบมหาวิทยาลัย^[] ต่อมาราวปี พ.ศ. 2455 หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ ซึ่งทรงศึกษาวิชายิวยิตสูที่ทวีปยุโรป เสด็จกลับมาอาณาจักรสยาม ทรงเห็นว่าวิชานี้มีประโยชน์ต่อสวัสดิภาพสังคมเป็นอย่างยิ่ง จึงทรงเผยแพร่แก่ครูและนักเรียนโรงเรียนพลศึกษากลาง (โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ในปัจจุบัน) เป็นแห่งแรก ต่อมาทรงนำวิชายิวยิตสูไปทรงสอนในโรงเรียนนายร้อยตำรวจ และได้มีการปฏิรูปใหม่เป็นวิชายูโด

หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ ทรงเริ่มเข้ารับราชการ และทรงดำรงตำแหน่งอัครราชทูตประจำสำนักงานประจำที่กรุงโคเปนเฮเกน ประเทศเดนมาร์ก ระหว่างปี พ.ศ. 2467 – 2472 ต่อมาทรงเข้ารับราชการเป็นราชเลขานุการส่วนพระองค์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ต้องเสด็จออกจากประเทศสยาม ในเหตุการณ์การปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 และประทับที่รัฐปีนัง กระทั่งสิ้นชีพิตักษัย^[] เมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2483 สิริชันษา 54 ปี พระราชทานเพลิงศพ ณ วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร ในปี พ.ศ. 2493

พระทายาท

หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ สวัสดิกุล เสกสมรสกับหม่อมเกื้อ สวัสดิกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม ณ ระนอง; ธิดาของพระยาประดิพัทธภูบาล (คอยู่เหล ณ ระนอง) กับคุณหญิงคลับ ณ ระนอง) มีโอรส-ธิดา 4 คน ได้แก่

• หม่อมราชวงศ์อัญชนี สวัสดิกุล
• หม่อมราชวงศ์ดุษฎีวิบูลย์ สมรสกับจงกล สวัสดิกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม มิลินทราวิจิตร) มีบุตร 3 คน ได้แก่
  • หม่อมหลวงเยาวมาลย์ สมรสกับสุกริด ธารีนาค มีบุตร 1 คน คือ
    • กิติมา ธารีนาค
  • หม่อมหลวงศานติ์ศรี สวัสดิกุล
  • หม่อมหลวงกีรณา สมรสกับพูลสมบัติ อุษามานนท์ มีบุตร 1 คน คือ
    • ซินดี้ อุษามานนท์
• หม่อมราชวงศ์กุลปราโมทย์ จิรประวัติ สมรสและหย่ากับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร มีพระธิดา 1 องค์ คือ
  • หม่อมเจ้าจามเทพี ยุคล

ต่อมาหม่อมราชวงศ์กุลปราโมทย์สมรสใหม่กับหม่อมเจ้าขจรจิรพันธ์ จิรประวัติ มีบุตร 1 คน คือ

• • หม่อมราชวงศ์สุรภี สมรสกับหม่อมราชวงศ์วุฒิสวัสดิ์ สวัสดิวัตน์ มีบุตร 2 คน ได้แก่
    • หม่อมหลวงเสาวรส สวัสดิวัตน์
    • หม่อมหลวงกุลยา สวัสดิวัตน์
• หม่อมราชวงศ์โสตถินันทน์ สมรสกับภารดี สวัสดิกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม แสงวิริยากุล) มีบุตร 3 คน ได้แก่
  • หม่อมหลวงปรียา สมรสกับมีชัย มณีนาวา มีบุตร 3 คน ได้แก่
    • ปริยธิดา มณีนาวา
    • เดโชชัย มณีนาวา
    • ปรียพงศ์ พันธุฟัก
  • หม่อมหลวงวิสุทธิพงษ์ สมรสกับสุพัตรา สวัสดิกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม สมบูรณ์) มีบุตร 2 คน ได้แก่
    • สวัสดิวงศ์ สวัสดิกุล ณ อยุธยา
    • วงศ์วิบูลย์ สวัสดิกุล ณ อยุธยา
  • หม่อมหลวงขัตติยานี สวัสดิกุล

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

หม่อมเจ้าวิบูลย์สวัสดิ์วงศ์ สวัสดิกุล ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2473 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2474 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2472 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
• พ.ศ. 2461 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
• พ.ศ. 2473 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2436 – เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
• พ.ศ. 2440 – เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
• พ.ศ. 2440 – เหรียญราชินี (ส.ผ.)
• พ.ศ. 2446 – เหรียญทวีธาภิเศก (ท.ศ.)
• พ.ศ. 2450 – เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
• พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2475 – เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)
• 8 มีนาคม 2452 – เข็มพระชนมายุสมมงคล ชั้นที่ 3 เงิน ส่งไปพระราชทาน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•  เดนมาร์ก:
  • พ.ศ. 2468 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์แดนเนอโบร ชั้นที่ 1
•  นอร์เวย์:
  • พ.ศ. 2470 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญโอลาฟ ชั้นที่ 1
•  สวีเดน:
  • พ.ศ. 2472 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดาวขั้วโลก ชั้นที่ 1

อ้างอิง

1. สมาคมยูโดแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ JUDO ASSOCIATION OF THAILAND UNDER THE PATRONAGE OF HIS MAJESTY THE KING 2013-05-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จากเว็บไซต์ olympicthai.or.th สืบค้นเมื่อ 11-05-57.
2. List of Ambassadors จากเว็บไซต์ thaiembassy.se สืบค้นเมื่อ 11-05-57.
3. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา 2022-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๐๘๐, ๑๖ พฤศจิกายน ๒๔๗๓
4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๐๙๕, ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๗๔
5. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-10-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๒๗๗, ๒ มีนาคม ๒๔๗๒
6. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา 2022-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๕ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๙๓๙, ๒๖ มกราคม ๒๔๖๑
7. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญ 2022-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๗๓๒, ๑ มิถุนายน ๒๔๗๓
8. พระราชทานเข็มพระชนมายุสมมงคล
9. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ 2022-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๗๙๖, ๒๑ มีนาคม ๒๔๖๘
10. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับตราต่างประเทศ, เล่ม ๔๔ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๔๕๑, ๖ พฤศจิกายน ๒๔๗๐
11. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับตราต่างประเทศ 2022-10-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๙๕๖, ๑ ธันวาคม ๒๔๗๒