หม่อมหลวงอนงค์ นิลอุบล

หม่อมหลวงอนงค์ นิลอุบล (ราชสกุลเดิม ชุมสาย; 15 มีนาคม พ.ศ. 2461 – 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565)^[] นักวิทยาศาสตร์ด้านเคมีอินทรีย์ และผู้ร่วมบุกเบิกงานของสำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ เป็นสุภาพสตรีที่บุกเบิกงานขององค์กรพัฒนาเอกชน จนได้รับฉายาว่า "มารดาแห่งเอ็นจีโอเมืองไทย"

หม่อมหลวง อนงค์ นิลอุบล ท.จ.
เกิด	หม่อมหลวงอนงค์ ชุมสาย ณ กรุงเทพ 15 มีนาคม พ.ศ. 2461
เสียชีวิต	22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 (104 ปี)
คู่สมรส	ผล นิลอุบล
บิดามารดา	หลวงเอนกนัยวาที (หม่อมราชวงศ์นารถ ชุมสาย) เจิม ชุมสาย ณ อยุธยา

ประวัติ

หม่อมหลวงอนงค์ นิลอุบล (ราชสกุลเดิม ชุมสาย) เกิดเมื่อวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2460 (ปัจจุบันคือ พ.ศ. 2461) เป็นธิดาของพันเอก หลวงเอนกนัยวาที (หม่อมราชวงศ์นารถ ชุมสาย)กับเจิม ชุมสาย ณ อยุธยา (สกุลเดิม ประจันราย) เป็นน้องสาวของหม่อมหลวงมานิจ ชุมสาย และเป็นอาของ สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะสถาปัตยกรรม (สถาปัตยกรรมร่วมสมัย) ประจำปี พ.ศ. 2541 และ อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา จบการศึกษาระดับปริญญาตรีจากคณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และระดับปริญญาโทสาขาเคมีอินทรีย์จากมหาวิทยาลัยแมรีแลนด์ สหรัฐอเมริกา สมรสกับผล นิลอุบล

หม่อมหลวงอนงค์มีผลงานสำคัญด้านการศึกษาและวิทยาศาสตร์ของไทย เป็นผู้บุกเบิกการพัฒนาสายพันธุ์พืชด้วยเคมีอินทรีย์ ที่สำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ เคยเป็นประธานชมรมนักเรียนเก่าอิสราเอล (ปัจจุบันคือ ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี) และได้รับรางวัลศิษย์เก่าดีเด่น คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

หม่อมหลวงอนงค์ นิลอุบล ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565^[] สิริอายุ 104 ปี พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ พระราชทานโกศราชนิกูลพร้อมเครื่องประกอบเกียรติยศ เมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 ณ ศาลา 100 ปี วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร และสวดพระอภิธรรมตั้งแต่วันที่ 26 พฤศจิกายน – 2 ธันวาคม พ.ศ. 2565

ด้านการเมือง

หม่อมหลวงอนงค์มีบทบาทในการร่วมชุมนุมทางการเมืองกับกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย

การเป็นบุคคลไร้ความสามารถ

เมื่อวันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2561 ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ประกาศศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง เรื่องศาลมีคำสั่งให้ หม่อมหลวงอนงค์ นิลอุบล เป็นคนไร้ความสามารถ และให้อยู่ในความอนุบาลของผานิช นิลอุบล

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2519 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.)
• พ.ศ. 2547 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2512 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)
• พ.ศ. 2563 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)
• พ.ศ. 2508 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)

รางวัล

• รางวัลศิษย์เก่าดีเด่น คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

อ้างอิง

1. 72 ปี หม่อมหลวงอนงค์ นิลอุบล
2. ราชนิกุลเดือด “ทักษิณ” เปิดศึกชนฟ้า^[] สำเนาจาก ผู้จัดการรายวัน 20 ก.ค. 2549
3. สานุพันธ์ ตันติศิริวัฒน์. อัจฉริยะบนทางสีขาว ดร.อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ฟรีมายด์, พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2548. หน้า หน้าที่. ISBN 
4. พระประวัติ หม่อมเจ้าอากาศดำเกิง รพีพัฒน์
5. ความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างราชอาณาจักรไทยและอิสราเอล
6. คุณแหน (25 พฤศจิกายน 2565). "ผู้หญิง". แนวหน้า. สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2565. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
7. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-06-11. สืบค้นเมื่อ 2016-10-10.
8. ศาลมีคำสั่งให้ 'หม่อมหลวงอนงค์ นิลอุบล' เป็นคนไร้ความสามารถ
9. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๙๔ ตอนที่ ๒๑ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๗๔๐, ๑๖ มีนาคม ๒๕๒๐
10. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า, เล่ม ๑๒๑ ตอนที่ ๙ ข หน้า ๔, ๕ พฤษภาคม ๒๕๔๗
11. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๘๖ ตอนที่ ๑๑๘ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๙๐, ๓๑ ธันวาคม ๒๕๑๒
12. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ประจำปี ๒๕๖๓, เล่ม ๑๓๘ ตอนพิเศษ ๒ ข หน้า ๔๒, ๒๙ มกราคม ๒๕๖๔
13. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๘๒ ตอนที่ ๑๑๑ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๘๓๓, ๒๓ ธันวาคม ๒๕๐๘