หม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์

รองศาสตราจารย์ ร้อยตำรวจเอก หม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์ ป.ช. ป.ม. ท.จ. (22 มกราคม พ.ศ. 2476 – 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561) เป็นโอรสองค์โตของหม่อมเจ้าเพลิงนภดล รพีพัฒน์ กับหม่อมเจ้าทรงอัปษร รพีพัฒน์

รองศาสตราจารย์ ร้อยตำรวจเอก หม่อมราชวงศ์ อคิน รพีพัฒน์ ป.ช. ป.ม. ท.จ.
เกิด	22 มกราคม พ.ศ. 2476
เสียชีวิต	16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561 (85 ปี)
คู่สมรส	จันทรา ปิตะชาติ (หย่า) บังเอิญ เกิดอารีย์
บุตร	หม่อมหลวงกฤติกา รพีพัฒน์ หม่อมหลวงณพอร รพีพัฒน์
บิดามารดา	หม่อมเจ้าเพลิงนภดล รพีพัฒน์ หม่อมเจ้าทรงอัปสร กิติยากร

ประวัติ

รองศาสตราจารย์ ร้อยตำรวจเอก หม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์ เป็นโอรสองค์โตในหม่อมเจ้าเพลิงนภดล รพีพัฒน์ กับหม่อมเจ้าทรงอัปษร รพีพัฒน์ (ราชสกุลเดิม กิติยากร) เกิดเมื่อวันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2475 (ปัจจุบันคือ พ.ศ. 2476) สำเร็จชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จากโรงเรียนอำนวยศิลป์, ระดับปริญญาตรีและปริญญาโท สาขาวิชานิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด สหราชอาณาจักร, ระดับปริญญาโทและเอก สาขาวิชามานุษยวิทยาและสังคมวิทยา มหาวิทยาลัยคอร์เนล สหรัฐ เคยดำรงตำแหน่งสำคัญ อาทิ อาจารย์สอนวิชากฎหมายและภาษาอังกฤษ โรงเรียนนายร้อยตำรวจสามพราน, รองศาสตราจารย์ประจำคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ที่ปรึกษาสำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์ ด้านชุมชน นอกจากนี้ ยังมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนเรื่องการลดความเหลื่อมล้ำในสังคมไทยโดยเฉพาะในมิติที่เกี่ยวข้องกับสิทธิชุมชนและชาวบ้านที่ได้รับผลกระทบจากการพัฒนาของรัฐในเรื่องปัญหาที่ดินทำกินและทรัพยากรต่าง ๆ ผ่านการทำงานวิจัย บทความ และบทสัมภาษณ์ ด้วยมุ่งหวังให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีในด้านการใช้กฎหมาย ได้รับพระราชทานปริญญาศิลปศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาการจัดการพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยขอนแก่น เมื่อปี พ.ศ. 2535 และได้รับพระราชทานปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาการบริหารจัดการสังคม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (NIDA) เมื่อวันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2557 มีผลงานได้รับรางวัลเชิดชูเกียรติ ผลงานวิชาการดีเด่น "TTF Award" ประจำปี พ.ศ. 2551 จากมูลนิธิโตโยต้าแห่งประเทศไทย ด้วยหนังสือชื่อ "วัฒนธรรมคือความหมาย: ทฤษฎีและวิธีการของคลิฟฟอร์ด เกียร์ซ"

ด้านชีวิตครอบครัวสมรสครั้งแรกกับจันทรา ปิตะชาติ และครั้งที่สองกับบังเอิญ (สกุลเดิม เกิดอารีย์) มีธิดา 2 คน คือ

• หม่อมหลวงกฤติกา รพีพัฒน์

• หม่อมหลวงณพอร รพีพัฒน์

รองศาสตราจารย์ ร้อยตำรวจเอก หม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์ ถึงแก่อนิจกรรมเนื่องจากติดเชื้อในกระแสเลือด เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561 สิริอายุได้ 85 ปี 298 วัน ต่อมาวันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2562 เวลา 17.21 น. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ เสด็จไปยังเมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส ในการพระราชทานเพลิงศพ หม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

รองศาสตราจารย์ ร้อยตำรวจเอก หม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ดังนี้

• พ.ศ. 2532 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2529 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2539 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2523 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของหม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์

16. (=24.-28.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว               8. (=12.) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. (=25.) สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี               4. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์                             18. พระยาเวียงในนฤบาล (หรั่ง เกตุทัต)               9. เจ้าจอมมารดาตลับ                       19. อิ่ม เกตุทัต               2. หม่อมเจ้าเพลิงนภดล รพีพัฒน์                                   10. พระยาสุพรรณพิจิตร (โต)                       5. หม่อมอ่อน รพีพัฒน์ ณ อยุธยา                             22. หม่อมเจ้าหนู เสนีวงศ์               11. หม่อมราชวงศ์สำอาง เสนีวงศ์                       1. หม่อมราชวงศ์อคิน รพีพัฒน์                                         24. (=16.-28.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว               12. (=8.) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       25. (=17.) สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี               6. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ                             26. พระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (ยิ้ม พิศลยบุตร)               13. เจ้าจอมมารดาอ่วม                       27. ปราง สมบัติศิริ               3. หม่อมเจ้าทรงอัปสร รพีพัฒน์                                   28. (=16.-24.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว               14. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ                       29. สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา               7. หม่อมเจ้าอัปษรสมาน กิติยากร                             30. เจ้าพระยาศิริรัตนมนตรี (หงส์ สุจริตกุล)               15. หม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา                       31. คุณหญิงตาด ศิริรัตนมนตรี

อ้างอิง

1. กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN 
2. "รวมข่าวในพระราชสำนัก ประจำปี 2562 (เล่มที่ 1) 1 มกราคม - 30 มิถุนายน 2562" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 137 (13ข): 34. 23 เมษายน 2563. สืบค้นเมื่อ 19 กุมภาพันธ์ 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
3. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-04-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๐๖ ตอนที่ ๒๑๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๗, ๔ ธันวาคม ๒๕๓๒
4. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-12-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๐๓ ตอนที่ ๒๑๓ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓๒, ๓ ธันวาคม ๒๕๒๙
5. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-05-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๑๓ ตอนที่ ๗ ข หน้า ๔, ๔ พฤษภาคม ๒๕๓๙
6. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา 2022-05-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๙๗ ตอนที่ ๑๘๘ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๔๗๒, ๕ ธันวาคม ๒๕๒๓