หม่อมพัด เป็นเชื้อพระวงศ์ในราชวงศ์บ้านพลูหลวงเป็นบิดาของเจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) เป็นพระราชบุตรในกรมหมื่นอินทรภักดี เจ้ากรมพระคชบาล และเป็นพระราชปนัดดาในสมเด็จพระเพทราชา มีตำแหน่งอันเนื่องในกรมพระคชบาลสมัยกรุงศรีอยุธยา
หม่อมพัด | |
---|---|
เกิด | กรุงศรีอยุธยา อาณาจักรอยุธยา |
เสียชีวิต | กรุงศรีอยุธยา อาณาจักรอยุธยา |
บุตร | เจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) พระยาไชยบูรณ์ (จัน) |
บิดามารดา |
|
ประวัติ
- เหตุการณ์ล้อมลูกช้างเผือก
เมื่อปลายรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ พรานป่าได้พบเห็นลูกช้างเผือกเดินตามแม่ช้างอยู่ในโขลงที่ป่าติดกับกรุงอังวะแถบเมืองเพชรบุรี พระยาเพชรบุรีจึงเกณฑ์คนไปติดตามคล้องช้างถึงสามร้อยยอดแต่ไม่พบร่องรอยลูกช้างเผือก จึงบอกนำความกราบทูลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศให้ทรงทราบ จึงมีรับสั่งกรมหมื่นอินทรภักดี เจ้ากรมพระคชบาล โปรดให้จัดหม่อมพัด บุตรกรมหมื่นอินทรภักดี สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศจึงมีพระราชดำรัสสั่งเกณฑ์ไพร่พลในกรุงศรีอยุธยา และหัวเมืองทางใต้กำแพงกรุงศรีอยุธยาเป็นไพร่ 500 คนเศษ โปรดเกล้าฯ ตั้งหม่อมพัดเป็นข้าหลวงกรมพระคชบาลถืออาชญาสิทธิ์คุมไพร่ยกไปล้อมลูกช้างเผือกในป่าเขตกรุงอังวะ
หม่อมพัดกราบบังคมทูลลาแล้วเดินทางไปถึงเมืองปราณบุรี แล้วยกไพร่พลไปถึงเมืองตะนาวศรีของกรุงศรีอยุธยาจัดแจงส่งไพร่พลออกล้อมป่าเที่ยวหานานถึง 2 ปีเศษแต่ไม่พบลูกช้างเผือก จึงยกไพร่พลออกกลับไปยังพระนคร: 18
หลักฐานขัดแย้ง
หนังสือ ต้นตระกูลขุนนางไทย ของประยุทธ สิทธิพันธ์ กล่าวคลาดเคลื่อนว่า เหตุการณ์ล้อมลูกช้างเผือกนี้ตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์ และกล่าวว่า กรมหมื่นอินทรภักดีสั่งให้หม่อมเจ้าพัฒน์ บุตรกรมหมื่นอินทรภักดีเป็นเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (พัฒน์) จากการสอบหลักฐานหลายชิ้นเปรียบเทียบกันพบว่าความในหนังสือไม่ถูกต้อง ดังนี้
- หนังสือ วงศ์เจ้าพระยานคร ระบุว่า เจ้าพัฒน์เป็นบุตรปลัดเมืองคนก่อน (ไม่ปรากฏนาม)
- กรมหมื่นอินทรภักดีเป็นเจ้ากรมพระคชบาล สิ้นพระชนม์เมื่อปีจุลศักราช ๑๑๑๒ มะเมียโทศก (ตรงกับปี พ.ศ. 2293 ในปัจจุบัน) สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศเสด็จพระราชดำเนินพระราชทานเพลิงศพกรมหมื่นอินทรภักดีอย่างชั้นเจ้าต่างกรม ณ วัดไชยวัฒนาราม ตามความใน พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา หรือ สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2275 ตาม คําให้การขุนหลวงหาวัด คราวสงครามแย่งชิงราชสมบัติระหว่างเจ้าฟ้าอภัยกับกรมพระราชวังบวรสถานมงคล (เจ้าฟ้าพร)
- ธรรมเนียบตระกูลสังเขปครั้งกรุงเก่า ต้นฉบับลายมือคัดของนายคุ้ม ร.ศ. ๕๓: 18 (พ.ศ. 2378) ระบุว่า หม่อมพัดเป็นบุตรเจ้าพระพิไชยสุรินทร์แต่ครั้งแผ่นดินสมเด็จพระเพทราชา เป็นเชื้อพระวงศ์แต่ไม่ได้สถาปนาขึ้นเป็นหม่อมเจ้าในราชวงศ์ และเป็นบิดาของเจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง) จึงไม่น่ามีอายุถึง พ.ศ. 2357 ตามประวัติของเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (พัฒน์)
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- ประยุทธ สิทธิพันธ์. (2505). ต้นตระกูลขุนนางไทย. กรุงเทพฯ: คลังวิทยา. หน้า 205–206.
- กฤตภาส โรจนกุล. (2554). เอกสารการค้นคว้าประวัติศาสตร์สมัยอยุธยาเรื่อง โรจนกุล ชีวประวัติและเชื้อสายสัมพันธ์. กรุงเทพฯ: [ม.ป.ท.] (เอกสารไม่ตีพิมพ์เผยแพร่). อ้างใน ลิขิตปรีชา (คุ้ม), หลวง. (2378). ธรรมเนียบตระกูลสังเขปครั้งกรุงเก่า ต้นฉบับลายมือคัดของนายคุ้ม ร.ศ. ๕๓. กรุงเทพพระมหานคร, [ม.ป.ท.] (เอกสารไม่ตีพิมพ์เผยแพร่).
- โกมารกุลมนตรี, พระยา. (2505). วงศ์เจ้าพระยานคร. เจ้าภาพพิมพ์แจกในงานฌาปนกิจศพ คุณกลั่น ณ นคร ณ ฌาปนสถานกองทัพบก วัดโสมนัสวิหาร วันที่ ๑๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๐๕. พระนคร: ร.พ. มหามุกฏราชวิทยาลัย. หน้า 10.
- พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา. (พิมพ์ครั้งที่ 6). พระนคร: กรมศิลปากร, 2511. หน้า 563.
- คำให้การขุนหลวงหาวัด. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2547. หน้า 85. ISBN
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
hmxmphd epnechuxphrawngsinrachwngsbanphluhlwngepnbidakhxngecaphrayaphisnuolk eruxng epnphrarachbutrinkrmhmunxinthrphkdi ecakrmphrakhchbal aelaepnphrarachpnddainsmedcphraephthracha mitaaehnngxnenuxnginkrmphrakhchbalsmykrungsrixyuthyahmxmphdekidkrungsrixyuthya xanackrxyuthyaesiychiwitkrungsrixyuthya xanackrxyuthyabutrecaphrayaphisnuolk eruxng phrayaichyburn cn bidamardakrmhmunxinthrphkdi bida prawtiehtukarnlxmlukchangephuxk emuxplayrchsmysmedcphraecaxyuhwbrmoks phranpaidphbehnlukchangephuxkedintamaemchangxyuinokhlngthipatidkbkrungxngwaaethbemuxngephchrburi phrayaephchrburicungeknthkhniptidtamkhlxngchangthungsamrxyyxdaetimphbrxngrxylukchangephuxk cungbxknakhwamkrabthulsmedcphraecaxyuhwbrmoksihthrngthrab cungmirbsngkrmhmunxinthrphkdi ecakrmphrakhchbal oprdihcdhmxmphd butrkrmhmunxinthrphkdi smedcphraecaxyuhwbrmokscungmiphrarachdarssngeknthiphrphlinkrungsrixyuthya aelahwemuxngthangitkaaephngkrungsrixyuthyaepniphr 500 khness oprdekla tnghmxmphdepnkhahlwngkrmphrakhchbalthuxxachyasiththikhumiphrykiplxmlukchangephuxkinpaekhtkrungxngwa hmxmphdkrabbngkhmthullaaelwedinthangipthungemuxngpranburi aelwykiphrphlipthungemuxngtanawsrikhxngkrungsrixyuthyacdaecngsngiphrphlxxklxmpaethiywhananthung 2 piessaetimphblukchangephuxk cungykiphrphlxxkklbipyngphrankhr 18 hlkthankhdaeynghnngsux tntrakulkhunnangithy khxngprayuthth siththiphnth klawkhladekhluxnwa ehtukarnlxmlukchangephuxknitrngkbrchsmysmedcphrathinngsuriyasnxmrinthr aelaklawwa krmhmunxinthrphkdisngihhmxmecaphthn butrkrmhmunxinthrphkdiepnecaphrayankhrsrithrrmrach phthn cakkarsxbhlkthanhlaychinepriybethiybknphbwakhwaminhnngsuximthuktxng dngni hnngsux wngsecaphrayankhr rabuwa ecaphthnepnbutrpldemuxngkhnkxn impraktnam krmhmunxinthrphkdiepnecakrmphrakhchbal sinphrachnmemuxpiculskrach 1112 maemiyothsk trngkbpi ph s 2293 inpccubn smedcphraecaxyuhwbrmoksesdcphrarachdaeninphrarachthanephlingsphkrmhmunxinthrphkdixyangchnecatangkrm n wdichywthnaram tamkhwamin phrarachphngsawdarchbbphrarachhtthelkha hrux sinphrachnmemux ph s 2275 tam khaihkarkhunhlwnghawd khrawsngkhramaeyngchingrachsmbtirahwangecafaxphykbkrmphrarachwngbwrsthanmngkhl ecafaphr thrrmeniybtrakulsngekhpkhrngkrungeka tnchbblaymuxkhdkhxngnaykhum r s 53 18 ph s 2378 rabuwa hmxmphdepnbutrecaphraphiichysurinthraetkhrngaephndinsmedcphraephthracha epnechuxphrawngsaetimidsthapnakhunepnhmxmecainrachwngs aelaepnbidakhxngecaphrayaphisnuolk eruxng cungimnamixayuthung ph s 2357 tamprawtikhxngecaphrayankhrsrithrrmrach phthn duephimkrmhmunxinthrphkdi ecaphrayaphisnuolk eruxng orcnkul xangxingechingxrrthprayuthth siththiphnth 2505 tntrakulkhunnangithy krungethph khlngwithya hna 205 206 kvtphas orcnkul 2554 exksarkarkhnkhwaprawtisastrsmyxyuthyaeruxng orcnkul chiwprawtiaelaechuxsaysmphnth krungethph m p th exksarimtiphimphephyaephr xangin likhitpricha khum hlwng 2378 thrrmeniybtrakulsngekhpkhrngkrungeka tnchbblaymuxkhdkhxngnaykhum r s 53 krungethphphramhankhr m p th exksarimtiphimphephyaephr okmarkulmntri phraya 2505 wngsecaphrayankhr ecaphaphphimphaeckinnganchapnkicsph khunkln n nkhr n chapnsthankxngthphbk wdosmnswihar wnthi 19 singhakhm ph s 2505 phrankhr r ph mhamuktrachwithyaly hna 10 phrarachphngsawdarchbbphrarachhtthelkha phimphkhrngthi 6 phrankhr krmsilpakr 2511 hna 563 khaihkarkhunhlwnghawd nnthburi mhawithyalysuokhthythrrmathirach 2547 hna 85 ISBN 978 974 6457 67 5