เจ้าฟ้าอภัย

เจ้าฟ้าอภัย เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 9 กับกรมหลวงราชานุรักษ์ ภายหลังได้ทำสงครามแย่งชิงราชบัลลังก์กับกรมพระราชวังบวรสถานมงคล (สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ) ที่สุดกรมพระราชวังบวรสถานมงคลเป็นฝ่ายชนะ ทรงถูกสำเร็จโทษ

เจ้าฟ้าอภัย
พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา (อ้างสิทธิ)
ระยะเวลาอ้างสิทธิ	พ.ศ. 2275
ก่อนหน้า	สมเด็จพระที่นั่งท้ายสระ
ถัดไป	สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ
สิ้นพระชนม์	พ.ศ. 2275
ราชวงศ์	บ้านพลูหลวง
พระบิดา	สมเด็จพระที่นั่งท้ายสระ
พระมารดา	กรมหลวงราชานุรักษ์

พระประวัติ

เจ้าฟ้าอภัย เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 9 กับกรมหลวงราชานุรักษ์ มีพระเชษฐภคินี พระเชษฐา พระอนุชาร่วมพระมารดา 6 พระองค์ คือ

• เจ้าฟ้าหญิงเทพ
• เจ้าฟ้าหญิงประทุม
• เจ้าฟ้านเรนทร กรมขุนสุเรนทรพิทักษ์
• เจ้าฟ้าอภัย
• เจ้าฟ้าปรเมศร์
• เจ้าฟ้าชายทับ

ในขณะที่สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 9 ทรงพระประชวรหนักนั้น พระองค์ตัดสินพระทัยยกราชสมบัติให้แก่เจ้าฟ้านเรนทร พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ แต่เจ้าฟ้านเรนทรไม่รับสืบราชสมบัติเพราะเห็นว่ามีกรมพระราชวังบวรฯ ซึ่งสมควรได้สืบราชสมบัติมากกว่าจึงทรงผนวช พระเจ้าท้ายสระจึงยกราชสมบัติให้แก่เจ้าฟ้าอภัย พระราชโอรสองค์รอง ภายหลังการเสด็จสวรรคตของสมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ 9 จึงได้เกิดการสู้รบกันระหว่างกรมพระราชวังบวรสถานมงคลกับพระราชโอรสของพระเจ้าท้ายสระคือเจ้าฟ้าอภัยและเจ้าฟ้าปรเมศร์ อันเนื่องมาจากพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศในขณะนั้นทรงดำรงพระอิสริยยศที่กรมพระราชวังบวรสถานมงคล มีสิทธิที่จะขึ้นครองราชสมบัติสืบต่อพระเชษฐาอย่างถูกต้อง แต่เมื่อพระเจ้าท้ายสระใกล้สวรรคตกลับยกราชสมบัติให้แก่เจ้าฟ้าอภัย เป็นเหตุให้เกิดการต่อสู้แย่งชิงราชบัลลังก์จนกลายเป็นสงครามกลางเมือง กินระยะเวลาไม่ต่ำกว่า 1 ปี

คำให้การชาวกรุงเก่า ระบุว่าภายหลังเหตุการณ์สงบแล้ว กรมพระราชวังบวรสถานมงคลจึงได้ขึ้นครองราชย์เฉลิมพระนามว่าพระมหาธรรมราชา (แต่ในบัญชีพระนามเจ้านายว่าพระเจ้าบรมราชา) และสำเร็จโทษเจ้าฟ้าอภัย และ เจ้าฟ้าปรเมศร์

พงศาวลี

พงศาวลีของเจ้าฟ้าอภัย
8. สมเด็จพระเพทราชา                       17. ท้าวศรีสัจจา (พระนมเปรม)               4. สมเด็จพระเจ้าสุริเยนทราธิบดี                             18. พญาแสนหลวง               9. นางกุสาวดี                       2. สมเด็จพระที่นั่งท้ายสระ                                   5. สมเด็จพระพันวษา                             1. เจ้าฟ้าอภัย                                         3. กรมหลวงราชานุรักษ์

อ้างอิง

1. ศิลปากร, กรม. พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 2. พิมพ์ครั้งที่ 9. กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2542
2. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 550
3. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 623