หนังสืองานศพ, หนังสืออนุสรณ์งานศพ หรือ หนังสือที่ระลึกงานศพ เป็นหนังสือที่จัดพิมพ์เพื่อแจกให้แก่ผู้มาร่วมงานศพเพื่อระลึกถึงผู้วายชนม์ โดยนำเสนอข้อมูลประวัติและผลงานของผู้วายชนม์ มีคำอาลัยจากบุคคลต่าง ๆ นอกจากนี้อาจมีการนำบทความ วรรณกรรม วรรณคดี บทสวด ความรู้เรื่องต่าง ๆ จัดพิมพ์ไว้ในหนังสืองานศพนี้ด้วย การแจกหนังสืองานศพ พบในประเทศไทยเพียงแห่งเดียว
ประวัติ
ในรัชกาลที่ 5 ปี พ.ศ. 2412 มีพระราชประสงค์จะทรงพิมพ์ พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ ถวายพระราชกุศลในงานถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่ไม่บรรลุสมดังพระราชประสงค์ จนเกิดหนังสืองานศพเกิดขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2423 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้รับสั่งให้จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี (พระนางเรือล่ม) และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพ็ชรรัตน์ โสภางคทัศนิยลักษณ์ อรรควรราชกุมารี โดยมีกรมพระยาดำรงราชานุภาพเป็นผู้เรียบเรียง เป็นหนังสือ สาราทานปริยายกถามรรค มีเนื้อหาเป็นแนวธรรมว่าด้วยบทสวดมนต์ต่าง ๆ แต่เดิมไม่ได้พิมพ์ด้วยกระดาษ แต่จารลงในใบลานเป็นอักษรขอม ก่อนจะถูกนำมาแปลเป็นภาษาไทยอีกทีหนึ่ง มีการพิมพ์จำนวน 10,000 ฉบับ เพื่อพระราชทานให้วัดวาอารามในยุคนั้นทั่วราชอาณาจักร โดยถือเป็นหนังสือสวดมนต์เล่มแรกที่ตีพิมพ์ในประเทศไทยด้วย เล่มที่สองโปรดให้พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงพระศพกรมขุนสุพรรณภาควดี คือหนังสือเรื่อง นิบาตชาดก เอกนิบาต อย่างไรก็ดี มีการพบข้อมุลว่า มีการตีพิมพ์ หนังสือเรื่อง พระอะไภยมะณี (พระอภัยมณี) แจกในงานพระเมรุรัชกาลที่ 4 จัดพิมพ์เป็นเล่มที่โรงพิมพ์ครูสมิท (มิชชันนารีอังกฤษ) พิมพ์จำนวน 120 ชุด แต่ละชุดมี 20 เล่มจบ น่าจะถือว่าเป็นหนังสืองานศพเล่มแรก และอาจเป็นหนังสือแจกงานศพเล่มเก่าที่สุด
ต่อมาถือเป็นธรรมเนียมแพร่หลายในหมู่พระบรมวงศานุวงศ์ และขุนนางชั้นสูง นิยมนำงานนิพนธ์ วรรณคดี และบทสวดมนต์มาพิมพ์แจกในงานพระราชพิธี ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงสนับสนุนให้ประชาชนคนทั่วไปพิมพ์หนังสือเป็นที่ระลึกในงานศพของบุคคลที่นับถือ โดยหอพระสมุดวชิรญาณ (หอสมุดแห่งชาติในปัจจุบัน) ถือว่ามีบทบาทสำคัญในการคัดเลือกต้นฉบับให้แก่ผู้สนใจจัดพิมพ์หนังสืองานศพสำหรับผู้มาติดต่อ โดยมีหลักเกณฑ์ว่า เป็นเรื่องที่มีแก่นสารในทางวิชาความรู้ ต้องมีการตรวจชำระต้นฉบับให้คลาดเคลื่อนน้อยที่สุด และอนุญาตให้เจ้าของโรงพิมพ์พิมพ์หนังสือต้นฉบับของหอพระสมุดฯ จำหน่ายได้ด้วย ดังนั้นหนังสืองานศพในยุคแรก จึงมีเนื้อหาเรื่องทางพระพุทธศาสนาแล้วยังมีเรื่องทางประวัติศาสตร์ วรรณกรรม การท่องเที่ยวและตำราต่าง ๆ ที่เหมาะสมกับประวัติของผู้วายชนม์ และในช่วงรัชกาลที่ 5 และ 6 นี้เอง ที่เริ่มมีการรวบรวมหนังสืองานศพไว้ที่หอสมุดแห่งชาติด้วย หนังสืออนุสรณ์งานศพที่ลงอัตชีวประวัติของผู้ตายล้วน ๆ เล่มแรก คือ ศรีสุนทราณุประวัติ ซึ่งเป็นชีวประวัติของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) เจ้ากรมพระอาลักษณ์ในรัชกาลที่ 5 จนหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง เนื้อหาหนังสืองานศพเริ่มมีความหลากหลายมากขึ้น ตั้งแต่เรื่องประวัติศาสตร์ ตำราเรียน ศาสนา กฎหมาย วรรณกรรม จนถึงเบ็ดเตล็ด
หลังสงครามโลกครั้งที่สองจนถึงประมาณทศวรรษ 2520 เศรษฐกิจเติบโต มีการขยายตัวของชนชั้นกลางและระบบราชการ พ่อค้าจีนที่อาศัยในประเทศไทย เนื้อหาในหนังสืองานศพจะเน้นประวัติผู้ตายมากขึ้นกว่าเดิม สำหรับข้าราชการจะเน้นความสำเร็จในงานราชการ ส่วนหนังสืองานศพนักธุรกิจ จะเน้นความสำเร็จของผู้ตายในการทำธุรกิจ การเขียนประวัติผู้ตายในช่วงนี้ เริ่มมีการแบ่งเนื้อหาให้แก่การเขียนคำไว้อาลัยให้แก่ผู้ตายมากขึ้น ต่อมามีการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมในช่วงพุทธทศวรรษ 2520 จนถึงพุทธทศวรรษ 2550 เกิดความหลากหลายทางสังคม ส่งผลต่อความเปลี่ยนแปลงในการให้ความหมายแก่ชีวิต รวมไปถึงความหมายในการสร้างความทรงจำต่อผู้ตายด้วย สิ่งที่เปลี่ยนแปลงคือ ความสำคัญแก่ คำไว้อาลัย เข้ามาแทนที่เนื้อหาการเขียนประวัติของผู้วายชนม์ในแบบเดิม และการเรียงลำดับคำไว้อาลัยให้พื้นที่แก่ข้าราชการระดับสูงก่อนเครือญาติเสียอีก ด้วยเหตุที่สังคมชนชั้นกลางขยาย ซึ่งได้ยอมรับแบบแผนหนังสืองานศพจะต้องเป็นหนังสือพุทธศาสนา ยังก่อให้เกิดธุรกิจการเตรียมหนังสือเกี่ยวกับหนังสือทางพุทธศาสนาแบบที่เข้าใจง่ายหรือสำเร็จรูป เพื่อรองรับความต้องการในการพิมพ์แบบเร่งด่วน
แบบแผนในหนังสืองานศพปัจจุบัน มีการขยายตัว มีการเลือกเนื้อหาด้านการแพทย์ เช่น เรื่อง การแพทย์ ซึ่งนายแพทย์ประเวศ วสี เป็นบรรณาธิการ เรื่อง "ไข้" และเรื่อง "ไข้เลือดออก" ของนายแพทย์เกษม วัฒนชัย เรื่อง "โรคความดันโลหิตสูง (มากที่สุด)" เป็นต้น สำหรับหนังสือที่นิยมจัดพิมพ์มากที่สุดในปัจจุบัน คือ หนังสือโคลงโลกนิติ
เนื้อหา
เนื้อหาในหนังสืองานศพมักแบ่งเป็น 2 ส่วนคือประวัติ คำไว้อาลัยและผลงานผู้ตาย ซึ่งเป็นส่วนสำคัญ อีกส่วนหนึ่งคือ เนื้อหาความรู้ต่าง ๆ เช่น พงศาวดาร ประวัติศาสตร์ ศาสนา วรรณกรรม ซึ่งมีความหลายหลาย ขึ้นอยู่กับครอบครัวผู้ตายหรือหน่วยราชการว่าจะจัดพิมพ์แบบไหน อาจมีเนื้อหาอ่านสนุก หลากหลายรสชาติ
อ้างอิง
- การสร้างรายการบรรณานุกรมหนังสืออนุสรณ์งานศพ
- ไสว บุญมา, ความตาย ความหมายตัวตน : หนังสือแจกงานศพ (1) กรุงเทพธุรกิจ
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-06-05. สืบค้นเมื่อ 2018-06-28.
- จากเมรุสู่แผง... การเดินทางของ 'หนังสืองานศพ'
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-05-23. สืบค้นเมื่อ 2018-06-28.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-05-07. สืบค้นเมื่อ 2018-06-28.
- หนังสือที่ระลึกงานศพ ขุมทรัพย์ของนักสะสม
- ความตาย ความหมายตัวตน : หนังสือแจกงานศพ (2)
- ไสว บุญมา, ความตาย ความหมายตัวตน : หนังสือแจกงานศพ (จบ) กรุงเทพธุรกิจ
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
hnngsuxngansph hnngsuxxnusrnngansph hrux hnngsuxthiralukngansph epnhnngsuxthicdphimphephuxaeckihaekphumarwmngansphephuxralukthungphuwaychnm odynaesnxkhxmulprawtiaelaphlngankhxngphuwaychnm mikhaxalycakbukhkhltang nxkcaknixacmikarnabthkhwam wrrnkrrm wrrnkhdi bthswd khwamrueruxngtang cdphimphiwinhnngsuxngansphnidwy karaeckhnngsuxngansph phbinpraethsithyephiyngaehngediywpkhnngsuxngansphin ph s 2460 phrxmrachphngsawdarkrungkmphucha chbbhxphrasmudwchiryanaeplihmprawtimikarcdphimphhnngsuxthiralukinnganphrarachthanephlingsphsmedcphranangecasunnthakumarirtn phrabrmrachethwiaelasmedcphraecalukethx ecafakrrnaphrnephchrrtnepnkhrngaerk inrchkalthi 5 pi ph s 2412 miphrarachprasngkhcathrngphimph phrarachphngsawdar krungrtnoksinthrkhxngecaphrayathiphakrwngs thwayphrarachkuslinnganthwayphraephlingphrabrmsphphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw aetimbrrlusmdngphrarachprasngkh cnekidhnngsuxngansphekidkhunkhrngaerkinpi ph s 2423 inrchsmyphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw idrbsngihcdphimphepnthiralukinnganphrarachthanephlingsphsmedcphranangecasunnthakumarirtn phrabrmrachethwi phranangeruxlm aelasmedcphraecabrmwngsethx ecafakrrnaphrnephchrrtn osphangkhthsniylksn xrrkhwrrachkumari odymikrmphrayadarngrachanuphaphepnphueriyberiyng epnhnngsux sarathanpriyaykthamrrkh mienuxhaepnaenwthrrmwadwybthswdmnttang aetedimimidphimphdwykradas aetcarlnginiblanepnxksrkhxm kxncathuknamaaeplepnphasaithyxikthihnung mikarphimphcanwn 10 000 chbb ephuxphrarachthanihwdwaxaraminyukhnnthwrachxanackr odythuxepnhnngsuxswdmntelmaerkthitiphimphinpraethsithydwy elmthisxngoprdihphimphinnganphrarachthanephlingphrasphkrmkhunsuphrrnphakhwdi khuxhnngsuxeruxng nibatchadk exknibat xyangirkdi mikarphbkhxmulwa mikartiphimph hnngsuxeruxng phraxaiphymani phraxphymni aeckinnganphraemrurchkalthi 4 cdphimphepnelmthiorngphimphkhrusmith michchnnarixngkvs phimphcanwn 120 chud aetlachudmi 20 elmcb nacathuxwaepnhnngsuxngansphelmaerk aelaxacepnhnngsuxaeckngansphelmekathisud txmathuxepnthrrmeniymaephrhlayinhmuphrabrmwngsanuwngs aelakhunnangchnsung niymnanganniphnth wrrnkhdi aelabthswdmntmaphimphaeckinnganphrarachphithi txmainsmyrchkalthi 6 smedckrmphrayadarngrachanuphaphthrngsnbsnunihprachachnkhnthwipphimphhnngsuxepnthiralukinngansphkhxngbukhkhlthinbthux odyhxphrasmudwchiryan hxsmudaehngchatiinpccubn thuxwamibthbathsakhyinkarkhdeluxktnchbbihaekphusniccdphimphhnngsuxngansphsahrbphumatidtx odymihlkeknthwa epneruxngthimiaeknsarinthangwichakhwamru txngmikartrwccharatnchbbihkhladekhluxnnxythisud aelaxnuyatihecakhxngorngphimphphimphhnngsuxtnchbbkhxnghxphrasmud cahnayiddwy dngnnhnngsuxngansphinyukhaerk cungmienuxhaeruxngthangphraphuththsasnaaelwyngmieruxngthangprawtisastr wrrnkrrm karthxngethiywaelataratang thiehmaasmkbprawtikhxngphuwaychnm aelainchwngrchkalthi 5 aela 6 niexng thierimmikarrwbrwmhnngsuxngansphiwthihxsmudaehngchatidwy hnngsuxxnusrnngansphthilngxtchiwprawtikhxngphutaylwn elmaerk khux srisunthranuprawti sungepnchiwprawtikhxngphrayasrisunthrowhar nxy xacaryangkur ecakrmphraxalksninrchkalthi 5 cnhlngkarepliynaeplngkarpkkhrxng enuxhahnngsuxnganspherimmikhwamhlakhlaymakkhun tngaeteruxngprawtisastr taraeriyn sasna kdhmay wrrnkrrm cnthungebdetld hlngsngkhramolkkhrngthisxngcnthungpramanthswrrs 2520 esrsthkicetibot mikarkhyaytwkhxngchnchnklangaelarabbrachkar phxkhacinthixasyinpraethsithy enuxhainhnngsuxngansphcaennprawtiphutaymakkhunkwaedim sahrbkharachkarcaennkhwamsaercinnganrachkar swnhnngsuxngansphnkthurkic caennkhwamsaerckhxngphutayinkarthathurkic karekhiynprawtiphutayinchwngni erimmikaraebngenuxhaihaekkarekhiynkhaiwxalyihaekphutaymakkhun txmamikarepliynaeplngthangesrsthkicaelasngkhminchwngphuthththswrrs 2520 cnthungphuthththswrrs 2550 ekidkhwamhlakhlaythangsngkhm sngphltxkhwamepliynaeplnginkarihkhwamhmayaekchiwit rwmipthungkhwamhmayinkarsrangkhwamthrngcatxphutaydwy singthiepliynaeplngkhux khwamsakhyaek khaiwxaly ekhamaaethnthienuxhakarekhiynprawtikhxngphuwaychnminaebbedim aelakareriyngladbkhaiwxalyihphunthiaekkharachkarradbsungkxnekhruxyatiesiyxik dwyehtuthisngkhmchnchnklangkhyay sungidyxmrbaebbaephnhnngsuxngansphcatxngepnhnngsuxphuththsasna yngkxihekidthurkickaretriymhnngsuxekiywkbhnngsuxthangphuththsasnaaebbthiekhaicngayhruxsaercrup ephuxrxngrbkhwamtxngkarinkarphimphaebberngdwn aebbaephninhnngsuxngansphpccubn mikarkhyaytw mikareluxkenuxhadankaraephthy echn eruxng karaephthy sungnayaephthypraews wsi epnbrrnathikar eruxng ikh aelaeruxng ikheluxdxxk khxngnayaephthyeksm wthnchy eruxng orkhkhwamdnolhitsung makthisud epntn sahrbhnngsuxthiniymcdphimphmakthisudinpccubn khux hnngsuxokhlngolknitienuxhaenuxhainhnngsuxngansphmkaebngepn 2 swnkhuxprawti khaiwxalyaelaphlnganphutay sungepnswnsakhy xikswnhnungkhux enuxhakhwamrutang echn phngsawdar prawtisastr sasna wrrnkrrm sungmikhwamhlayhlay khunxyukbkhrxbkhrwphutayhruxhnwyrachkarwacacdphimphaebbihn xacmienuxhaxansnuk hlakhlayrschatixangxingkarsrangraykarbrrnanukrmhnngsuxxnusrnngansph isw buyma khwamtay khwamhmaytwtn hnngsuxaeckngansph 1 krungethphthurkic PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2020 06 05 subkhnemux 2018 06 28 cakemrusuaephng karedinthangkhxng hnngsuxngansph khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2017 05 23 subkhnemux 2018 06 28 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2021 05 07 subkhnemux 2018 06 28 hnngsuxthiralukngansph khumthrphykhxngnksasm khwamtay khwamhmaytwtn hnngsuxaeckngansph 2 isw buyma khwamtay khwamhmaytwtn hnngsuxaeckngansph cb krungethphthurkic