สเตอรอยด์

สเตอรอยด์ (อังกฤษ: steroid) เป็นลิพิดที่มีคุณสมบัติพิเศษ โดยที่โครงสร้างคาร์บอนจะเป็นวงแหวน 4 วงเชื่อมต่อกัน ความแตกต่างของชนิดสเตอรอยด์จะผันแปรไปตามฟังก์ชันนัลกรุป (functional group) ที่ติดอยู่กับวงแหวนเหล่านี้ มีสเตอรอยด์แตกต่างกันนับร้อยชนิดที่สามารถตรวจพบในพืชและสัตว์ ตัวอย่างบทบาทสำคัญของสเตอรอยด์ในสิ่งมีชีวิตส่วนใหญ่คือ ฮอร์โมน

Steroid skeleton. Carbons 18 and above can be absent.

ในสรีรวิทยาและการแพทย์ของมนุษย์ สารสเตอรอยด์ที่สำคัญส่วนใหญ่ คือ คอเลสเตอรอล, สเตอรอยด์, ฮอร์โมน และสารตั้งต้น (precursor) และเมแทบอไลต์ คอเลสเตอรอลเป็นสารประกอบประเภท สเตอรอยด์แอลกอฮอล์ ซึ่งเป็นส่วนประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์ในสัตว์ แต่อย่างไรก็ดี ถ้ามันมีปริมาณมากเกินไปจะทำให้เกิดโรค และภาวะผิดปกติมากมาย เช่น (atherosclerosis) สเตอรอยด์อื่นส่วนใหญ่ถูกสังเคราะห์จาก ต่าง ๆ เช่น ของสัตว์มีกระดูกสันหลัง (vertebrate) ก็เป็นสเตอรอยด์ที่สร้างจากคอเลสเตอรอล

สเตอรอยด์แบ่งเป็นประเภทต่าง ๆ ดังนี้

• (Anabolic steroid) - นักกีฬา เพื่อเพิ่มสมรรถภาพของร่างกาย
• คอร์ติโคสเตอรอยด์ (Corticosteroid) - มีผลต่อ เมแทบอลิซึม และการกำจัดอิเล็กโตรไลต์
• - เอสโตรเจน และ
• (Prohormone) - เป็นสารตั้งต้นของของ
• (Phytosterol) - เป็นสเตอรอยด์ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติในพืช

สเตอรอยด์ฮอร์โมน ทำให้เกิดผลทางสรีรวิทยา โดยการเชื่อมกับสเตอรอยด์ฮอร์โมนรีเซพเตอร์ โปรตีนทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในยีนทรานสคริปชั่น และการทำงานของเซลล์

การสังเคราะห์

อ้างอิง

แหล่งข้อมูลอื่น

• Michael W. King's Medical Biochemistry 2006-07-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Note: King's webage starts out by saying that retinoic acid is a steroid hormone. Steroids and retinoids are both hydrophobic, pass through cell membranes and bind to (intracellular rwangaeceptors). However, retinoic acid does not have the structure of a steroid. See: Steroids and Related Hydrophobic Molecules.
• "Biochemistry" by Jeremy M. Berg, John L. Tymoczko and Lubert Stryer (2002) W. H. Freeman and Co. steroid topics in this text