หมู่ฟังก์ชัน (อังกฤษ: functional groups) เป็นส่วนโครงสร้างย่อยของโมเลกุลที่มีองค์ประกอบและโครงสร้างเฉพาะตัว หมู่ฟังก์ชันมักเป็นตัวกำหนดการทำปฏิกิริยาและสมบัติทางเคมีอื่น ๆ ของโมเลกุลที่มีพวกมันเป็นส่วนประกอบ
ตารางต่อไปนี้แสดงหมู่ฟังก์ชันนัลที่พบได้บ่อย ๆ ในวิชาเคมีอินทรีย์ ของหมู่ฟังก์ชันจะใช้สัญลักษณ์ R และ R' แทนกลุ่มของอะตอมใด ๆ ซึ่งโดยทั่วไปแล้วหมายถึงส่วนที่เหลือของโมเลกุลที่มีหมู่ฟังก์ชันนั้นเป็นส่วนประกอบ
กลุ่มสาร | หมู่ | สูตรโครงสร้าง | คำอุปสรรค | ปัจจัย |
---|---|---|---|---|
แอลกอฮอล์ (Alcohol) | ไฮดรอกซิล (Hydroxyl) | R−OH | hydroxy- | -ol |
แอลเคน (Alkanes) | (Methyl) | R−CH3 | methyl- (similarly for higher alkyl substituents: ethyl, propyl, butyl, etc.) | |
แอลคีน (Alkenes) | แอลคีน (Alkene) | R−CH=CH−R' | convert the part substituting for alk in the name of the alkane into the alk of the word alkene: ethane/ethene, propane/propene, butane/butene, etc. | -ene |
แอลไคน์ (Alkynes) | แอลไคน์ (Alkyne) | R−C≡C−R' | convert the part substituting for alk in the name of the alkane into the alk of the word alkyne: ethane/ethyne, propane/propyne, butane/butyne, etc. | -yne |
เอไมด์ (Amide) | เอไมด์ (Amide) | R−C (=O) N (−H) −R' | name according to the parent amine and acid, respectively: alkyl alkanamide | |
เอมีน (Amines) | (primary Amine) | R−NH2 | amino- | -amine |
(secondary Amine) | R−N (−H) −R' | amino- | -amine | |
(tertiary Amine) | R−N (−R') −R | amino- | -amine | |
อะโซ (Azo) | (Azo compound) | R-N=N-R' | ||
(Nitrile) | R−C≡N | cyano- | ||
(Nitro) | R−NO2 | nitro- | ||
(Nitroso) | R−N=O | nitroso- | ||
(Pyridyl) | R−C5H4N | |||
กรดคาร์บอกซิลิก (Carboxylic acid) | (Carboxyl) | R−C (=O) OH non-ionized R−C (=O) O− | carboxy- | -oic acid |
(Peroxide) | (Peroxy) | R-O-O-R | ||
(Carbonyl) | อัลดีไฮด์ (Aldehyde) | R−C (=O) H | -al | |
คีโตน (Ketone) | R−C (=O) −R' | keto- | -one | |
(Imine) | (primary Imine) | R−C (=NH) −R' | imino- | -imine |
(secondary Imine) | R−C (−H) =N−R' | imino- | -imine | |
อีเทอร์ (Ether) | อีเทอร์ (Ether) | R−O−R' | named according to the parent alcohols, respectively: alkylalkylether | |
เอสเตอร์ (Ester) | เอสเตอร์ (Ester) | R−C (=O) O−R' | named according to the parent alcohol and acid, respectively: alkyl alkanoate | |
ฮาโลเจน (Halogens) | ฮาโลเจน (Halogen) | F, Cl, Br, etc. | fluoro-, chloro-, bromo-, or iodo- (also halo- for general) | (hal) ide |
ไอโซไซยาเนต (Isocyanates) | (Isocyanate) | R−N=C=O | alkyl isocyanate | |
(Isothiocyanate) | R−N=C=S | alkyl isothiocyanate | ||
ฟีนิล (Phenyl) | (Phenyl) | R−C6H5 | ||
เบนซิล (Benzyl) | (Benzyl) | R−CH2−C6H5 | เบนซิล (benzyl) | |
R−OP (=O) 2O−R' | ||||
(Thiol) | (Sulfhydryl) | R−SH | -thiol | |
(Thioether) | R−S−R' |
การรวมชื่อฟังก์ชันนัลกรุป เข้ากับชื่อสารประกอบหลัก อัลเคน (alkane) จะทำให้มีน้ำหนักใน (systematic name) เพื่อใช้ตั้งชื่อ สารประกอบอินทรีย์
อะตอมที่ไม่ใช่ไฮโดรเจนในฟังก์ชันนัลกรุป จะเชื่อมต่อซึ่งกันและกันแกบโมเลกุลที่ว่างด้วย (covalent bond) แต่ถ้ากลุ่มของอะตอมเชื่อมต่อกับโมเลกุลว่างด้วยแรง ไอออนิก (ionic forces) กลุ่มของอะตอมนั้นจะถูกเรียกว่า (polyatomic ion) หรือ (complex ion) และทั้งหมดนี้จะถูกเรียกว่า (radical) หรือ อนุมูลอิสระ (free radical)
คาร์บอนตัวแรกหลังคาร์บอนที่ติดกับฟังก์ชันนัลกรุปจะเรียกว่า
แหล่งข้อมูลอื่น
- IUPAC ligand abbreviations (pdf)
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
hmufngkchn xngkvs functional groups epnswnokhrngsrangyxykhxngomelkulthimixngkhprakxbaelaokhrngsrangechphaatw hmufngkchnmkepntwkahndkarthaptikiriyaaelasmbtithangekhmixun khxngomelkulthimiphwkmnepnswnprakxb tarangtxipniaesdnghmufngkchnnlthiphbidbxy inwichaekhmixinthriy khxnghmufngkchncaichsylksn R aela R aethnklumkhxngxatxmid sungodythwipaelwhmaythungswnthiehluxkhxngomelkulthimihmufngkchnnnepnswnprakxb klumsar hmu sutrokhrngsrang khaxupsrrkh pccyaexlkxhxl Alcohol ihdrxksil Hydroxyl R OH hydroxy olaexlekhn Alkanes Methyl R CH3 methyl similarly for higher alkyl substituents ethyl propyl butyl etc aexlkhin Alkenes aexlkhin Alkene R CH CH R convert the part substituting for alk in the name of the alkane into the alk of the word alkene ethane ethene propane propene butane butene etc eneaexlikhn Alkynes aexlikhn Alkyne R C C R convert the part substituting for alk in the name of the alkane into the alk of the word alkyne ethane ethyne propane propyne butane butyne etc yneeximd Amide eximd Amide R C O N H R name according to the parent amine and acid respectively alkyl alkanamide exmin Amines primary Amine R NH2 amino amine secondary Amine R N H R amino amine tertiary Amine R N R R amino aminexaos Azo Azo compound R N N R Nitrile R C N cyano Nitro R NO2 nitro Nitroso R N O nitroso Pyridyl R C5H4N krdkharbxksilik Carboxylic acid Carboxyl R C O OH non ionized R C O O ionized carboxy oic acid Peroxide Peroxy R O O R Carbonyl xldiihd Aldehyde R C O H alkhiotn Ketone R C O R keto one Imine primary Imine R C NH R imino imine secondary Imine R C H N R imino iminexiethxr Ether xiethxr Ether R O R named according to the parent alcohols respectively alkylalkylether exsetxr Ester exsetxr Ester R C O O R named according to the parent alcohol and acid respectively alkyl alkanoate haolecn Halogens haolecn Halogen F Cl Br etc fluoro chloro bromo or iodo also halo for general hal ideixosisyaent Isocyanates Isocyanate R N C O alkyl isocyanate Isothiocyanate R N C S alkyl isothiocyanate finil Phenyl Phenyl R C6H5 ebnsil Benzyl Benzyl R CH2 C6H5 ebnsil benzyl R OP O 2O R Thiol Sulfhydryl R SH thiol Thioether R S R karrwmchuxfngkchnnlkrup ekhakbchuxsarprakxbhlk xlekhn alkane cathaihminahnkin systematic name ephuxichtngchux sarprakxbxinthriy xatxmthiimichihodrecninfngkchnnlkrup caechuxmtxsungknaelaknaekbomelkulthiwangdwy covalent bond aetthaklumkhxngxatxmechuxmtxkbomelkulwangdwyaerng ixxxnik ionic forces klumkhxngxatxmnncathukeriykwa polyatomic ion hrux complex ion aelathnghmdnicathukeriykwa radical hrux xnumulxisra free radical kharbxntwaerkhlngkharbxnthitidkbfngkchnnlkrupcaeriykwaaehlngkhxmulxunIUPAC ligand abbreviations pdf