สะพานเทพหัสดิน

สะพานเทพหัสดิน (อังกฤษ: Thephasadin Bridge) เป็นสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง ตั้งอยู่ในพื้นที่ ตำบลท่าข้าม อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกงแห่งแรกที่ถูกสร้างขึ้น ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของถนนเทพรัตน (ทางหลวงหมายเลข 34) ขนาด 10 ช่องจราจร ปัจจุบันอยู่ในความดูแลของกรมทางหลวง

สะพานเทพหัสดิน
พิกัด	13°29′10″N 101°00′14″E / 13.4862°N 101.0039°E / 13.4862; 101.0039
เส้นทาง	ถนนเทพรัตน กม. 50+500
ข้าม	แม่น้ำบางปะกง
ที่ตั้ง	ตำบลท่าข้าม อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา
ชื่อทางการ	สะพานเทพหัสดิน
ชื่ออื่น	สะพานบางปะกง
ตั้งชื่อตาม	พระยาเทพหัสดิน
เหนือน้ำ	สะพานทางหลวงพิเศษหมายเลข
ท้ายน้ำ	อ่าวไทย
ข้อมูลจำเพาะ
ประเภท	• สะพานหมุน (Swing Bridge) (สะพานเดิมและสะพานใหม่ 1)  • สะพานแบบคานคอนกรีตอัดแรงรูปตัวไอ (ทั้ง 4 สะพานปัจจุบัน)
วัสดุ	คอนกรีตเสริมเหล็ก
ความยาว	340 เมตร (สะพานเดิม) 417 เมตร (สะพานใหม่ 1)
ความกว้าง	6.08 เมตร (สะพานเดิม)
ประวัติ
ผู้สร้าง	บริษัท สง่าพาณิชย์ (สะพานเดิม)
วันเริ่มสร้าง	28 ตุลาคม พ.ศ. 2492
งบก่อสร้าง	6.124 ล้านบาท
วันเปิด	12 เมษายน พ.ศ. 2494
สร้างใหม่	• กันยายน พ.ศ. 2512 (สะพานที่ 1)  • พ.ศ. 253X (สะพานที่ 2)  • 1 เมษายน พ.ศ. 2539 (สะพานที่ 3)  • พ.ศ. 2542-2543 (สะพานที่ 4)
ที่ตั้ง

ประวัติ

สะพานเทพหัสดิน เดิมเป็นส่วนหนึ่งของถนนสุขุมวิท ตามนโยบายการสร้างทางหลวงเชื่อมโยงจังหวัดชายทะเลฝั่งตะวันออกเข้าถึงกัน ใน “แผนการทางหลวงแผ่นดินทั่วราชอาณาจักร พ.ศ. 2479” ซึ่งถนนสุขุมวิทนั้นอยู่ภายใน "โครงการตัดถนนเลียบชายฝั่งทะเลตะวันออก" มีระยะเวลาโครงการตั้งแต่ พ.ศ. 2479 - 2497 ระยะเวลารวม 18 ปี เริ่มต้นกิโลเมตรที่ 0 ที่อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย และถึงปลายทางคืออำเภอเมืองตราดที่กิโลเมตรที่ 400 โดยกำหนดให้สะพานเทพหัสดินนั้นอยู่ในกิโลเมตรที่ 80

สะพานเดิม

ช่วงก่อนที่จะสร้างสะพานเทพหัสดิน วิธีสัญจรข้ามแม่น้ำบางปะกงช่วงถนนสุขุมวิทในอดีตนั้นใช้การโดยสารแพขนานยนต์ในการขนส่งยานพาหนะข้ามทั้งสองฝั่งของเส้นทาง หรืออ้อมไปใช้เส้นทางบริเวณอำเภอเมืองฉะเชิงเทราซึ่งใช้ระยะทางในการข้ามแม่น้ำที่ใกล้กว่า โดยสะพานเทพหัสดินเริ่มต้นก่อสร้างเมื่อวันที่ 28 ตุลาคม พ.ศ. 2492 ดำเนินการก่อสร้างโดย บริษัท สง่าพาณิชย์ ใช้งบประมาณในการก่อสร้างประมาณ 6,124,000 บาท มีความยาว 340 เมตร ช่องจราจรกว้าง 6 เมตร ประกอบกับทางเท้า 2 ข้าง กว้างข้างละ 0.04 เมตร ความกว้างรวม 6.08 เมตร และมีตอม่อรองรับสะพาน 25 ตัน โครงสร้างเป็นสะพานคอนกรีตเสริมเหล็ก สามารถรับน้ำหนักได้ตามมาตรฐานของสหรัฐอเมริกา ตรงกลางสะพานมีแกนหมุนสามารถเปิดให้เรือสามารถสัญจรผ่านได้ในรูปแบบของสะพานหมุน (Swing bridge) เปิดใช้งานในวันที่ 12 เมษายน พ.ศ. 2494 และตั้งชื่อว่าสะพานเทพหัสดิน เพื่อเป็นเกียรติแด่ผู้เสนอต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อก่อสร้างสะพาน คือ พระยาเทพหัสดิน (ผาด เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ซึ่งดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมในสมัยของรัฐบาลจอมพล แปลก พิบูลสงครามในขณะนั้น

กลไกการทำงานของสะพานเทพหัสดินเดิม (พ.ศ. 2494) และสะพานเทพหัสดินที่สร้างใหม่สะพานที่ 1 (พ.ศ. 2512)

หลังจากเปิดใช้งานมาได้ระยะหนึ่ง เนื่องจากต้นทุนการสร้างสะพานที่สูงมากในขณะนั้น จึงมีการตั้งด่านเก็บค่าผ่านทางเพื่อเก็บค่าธรรมเนียมการใช้งานสะพานเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2498 และยกเลิกการเก็บค่าธรรมเนียมเมื่อปี พ.ศ. 2504 หลังจากคุ้มค่ากับงบประมาณค่าก่อสร้างแล้ว

ปัจจุบันตัวสะพานเทพหัสดินเดิมถูกใช้งานเป็นท่าเรือในการขึ้นลงเรือของชาวประมง และผู้ที่ชื่นชอบการตกปลามักจะมาใช้ตัวสะพานที่เหลือดังกล่าวในการตกปลา ตัวโครงสร้างนั้นอยู่ภายใต้การดูแลของเทศบาลตำบลท่าข้าม ซึ่งจากอายุการใช้งานที่ยาวนานจึงมีการทรุดตัว อาจมีการพิจารณางดใช้งานและรื้อถอน เนื่องจากในอนาคตกระทรวงคมนาคมมีโครงการจะสร้างสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกงอีกเส้นทางในบริเวณดังกล่าว

สะพานสร้างใหม่

หลังจากสร้างสะพานเทพหัสดินเดิมไประยะหนึ่ง ได้มีการสร้างสะพานขึ้นมาคู่ขนานกับสะพานเทพหัสดินเดิม เพื่อรองรับการจราจรที่เพิ่มมากขึ้น จนกระทั่งสะพานเดิมชำรุดทรุดโทรมจนไม่สามารถใช้งานได้ จึงได้นำชื่อมาใช้กับสะพานที่ก่อสร้างขึ้นมาใช้งานในภายหลัง ประกอบไปด้วย

• สะพานที่ 1 ขาออกมุ่งหน้าชลบุรี ช่องทางหลัก 2 ช่องจราจร เดิมสามารถหมุนแกนเปิดให้เรือแล่นผ่านได้ (Swing bridge) แบบเดียวกับสะพานดั้งเดิม ประกอบทางหลวงสายกรุงเทพฯ - ศรีราชา (บางนา - ตราด ปัจจุบัน) สร้างขึ้นมาข้างสะพานเทพหัสดินเดิม มีความยาว 417 เมตร โดยตรงกลางของสะพานสามารถหมุนเพื่อเปิดให้เรือใหญ่สามารถแล่นผ่านสะพานได้ เปิดใช้งานเมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2512 หลังการเปิดใช้งานอย่างเป็นทางการของทางหลวงสายกรุงเทพฯ - ศรีราชาเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2512
• สะพานที่ 2 ขาเข้ามุ่งหน้ากรุงเทพฯ ช่องทางคู่ขนาน 2 ช่องจราจร เดิมสามารถเปิดให้เรือแล่นผ่านได้ คาดว่าสร้างใหม่เมื่อ พ.ศ. 253X
• สะพานที่ 3 ขาออกมุ่งหน้าชลบุรี ช่องทางคู่ขนาน 3 ช่องจราจร มีข้อความระบุไว้บนราวสาะพานว่า 1 เมษายน พ.ศ. 2539
• สะพานที่ 4 ขาเข้ามุ่งหน้ากรุงเทพฯ ช่องทางหลัก 3 ช่องจราจร สร้างขึ้นพร้อมกับทางพิเศษบูรพาวิถีในช่วงเวลาประมาณปี พ.ศ. 2542 - 2543 ดังที่ปรากฎในภาพระหว่างการก่อสร้างช่วงดังกล่าว ยังมีสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกงเพียง 3 สะพาน โดยตัวสะพานอยู่ในช่วงที่ 7 บางปะกง - ชลบุรี ของทางพิเศษบูรพาวิถี ซึ่งเปิดให้บริการเมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2543

ปัจจุบัน

ในปัจจุบัน สะพานเทพหัสดินนั้นเป็นสะพานสำหรับถนนเทพรัตน (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 34) โครงสร้างปัจจุบันถูกปรับปรุงให้ไม่สามารถหมุนเปิดให้เรือผ่านได้แล้ว โดยเป็นสะพานในรูปแบบของคานคอนกรีตอัดแรงรูปตัวไอ (I Girder) รองรับช่องทางจราจรจำนวน 10 ช่องจราจร จากทั้ง 4 สะพาน ขนาบกันไป แบ่งเป็น

• ขาออกมุ่งหน้าชลบุรี
  • ช่องทางหลัก 2 ช่องจราจร
  • ช่องทางคู่ขนาน 3 ช่องจราจร
• ขาเขามุ่งหน้ากรุงเทพมหานคร
  • ช่องทางหลัก 3 ช่องจราจร
  • ช่องทางคู่ขนาน 2 ช่องจราจร

โดยมีทางพิเศษบูรพาวิถีซ้อนอยู่ด้านบนบริเวณเกาะกลางถนน

การสัญจรทางน้ำนั้น ปัจจุบันสะพานที่ 1 และ 2 ไม่สามารถหมุนเปิดให้เรือผ่านได้แล้ว แต่ยังคงมีการสัญจรทางน้ำผ่านใต้สะพานอยู่ในช่วงเวลาน้ำลงโดยเรือโป๊ะลำเลียงสินค้า เพื่อเข้าไปรับส่งสินค้าระหว่างอ่าวกรุงเทพและท่าเรือบ้านโพธิ์ ตำบลสนามจันทร์ อำเภอบ้านโพธิ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา ซึ่งเป็นท่าเรือของเอกชน

โทรมาตร

สะพานเทพหัสดิน มีการติดตั้งระบบโทรมาตรโดยกรมชลประทาน ชื่อว่า สถานีโทรมาตรพานทอง ซึ่งเป็นหนึ่งในโทรมาตรของลุ่มน้ำบางปะกง สามารถตรวจวัดระดับน้ำ ค่าความเค็ม ค่าออกซิเจน ค่าความเป็นกรด-ด่าง และค่า ORP ได้ เป็นการติดตั้งเพื่อใช้ในการเก็บข้อมูลเพื่อใช้เตือนภัยและใช้พยากรณ์น้ำในลุ่มน้ำบางปะกง

ความเชื่อ

สะพานเทพหัสดิน ถูกพูดถึงในอีกแง่มุมว่าเป็นสะพานที่มีอาถรรพ เนื่องจากมีคนมักจะมากระโดดสะพานเพื่อฆ่าตัวตายลงไปในแม่น้ำบางปะกง โดยหลายคนทั้งผู้ที่สัญจรผ่านไปมา ผู้ถูกช่วยเหลือ และผู้รอดชีวิตจากการกระโดดสะพานเล่าตรงกันว่าพบเห็นหญิงสาว บ้างบอกว่าชุดสีแดง บ้างบอกว่าชุดสีขาว นั่งอยู่บนราวสะพาน หรือยืนอยู่บริเวณสะพาน และกวักมือเรียกให้ตนตามไป ก่อนจะมีพลเมืองดีมาช่วยเหลือหรือรู้สึกตัวเมื่อจมลงไปในแม่น้ำแล้ว ซึ่งเจ้าหน้าที่ตำรวจ และอาสาสมัครกู้ภัยระบุว่าบริเวณสะพานดังกล่าวมีผู้มาฆ่าตัวตายอยู่บ่อยครั้ง จนกระทั่งมีการนิมนต์พระสงฆ์มาทำพิธีต่าง ๆ ตามความเชื่อ

นอกจากนี้ยังมีการนำประเด็นความเชื่อดังกล่าวไปพูดคุยในรายการโหนกระแส ออกอากาศทางช่อง 3 เอชดี เมื่อวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2562 และเชิญพระสงฆ์ คนในพื้นที่และอาสาสมัครกู้ภัยในพื้นที่เข้ามาร่วมพูดคุยถึงประเด็นดังกล่าว

ในขณะเดียวกันได้มีผู้ที่อยู่อาศัยอยู่บริเวณสะพานเทพหัสดินได้ออกมาโต้แย้งถึงความเชื่อดังกล่าว ว่าตนอาศัยอยู่ในบริเวณดังกล่าวมาเกือบ 24 ปี ไม่เคยพบเห็นเหตุการณ์อย่างที่มีการบอกเล่า รวมถึงบุคคลอื่น ๆ ที่มาอยู่อาศัยบริเวณใกล้เคียงและใต้สะพาน รวมถึงตำนานต่าง ๆ ทั้งผีชุดแดง และการให้ผีมาช่วยสร้างสะพานในสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งสะพานสร้างขึ้นหลังสิ้นสุดสงครามหลายปีแล้ว โดยผู้ที่อยู่อาศัยในพื้นที่ใกล้เคียงและชอบมาตกปลาอยู่เป็นประจำบนสะพานก็ได้ให้ความเห็นว่าตนตกปลาอยู่บริเวณนี้มา 30 ปี อาจจะมีคนมาคิดฆ่าตัวตายที่นี่บ่อยก็จริง แต่ไม่เคยประสบหรือพบเรื่องราวลี้ลับตามที่มีการบอกเล่ากันเลยสักครั้ง

อ้างอิง

1. "เรือโป๊ะชนเสาตอม่อหวั่นกระทบโครงสร้างสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง". สำนักข่าวไทย อสมท (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2019-05-11.
2. เสมียนนารี (2022-09-21). "ที่มาถนนสุขุมวิท ทางหลวงสำคัญสู่ภาคตะวันออก ที่จอมพล ป.ใช้หนีการรัฐประหาร". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 2023-02-16.
3. "เรื่องเล่าสะพานเทพหัสดิน ถนนบางนา-ตราด และถนนเทพรัตน". mgronline.com. 2021-12-20.
4. กรมประชาสัมพันธ์. (2513). เหตุการณ์สำคัญ Thailand Illustrated^[], (172), 20
5. กรมทางหลวง. (2552). วารสารทางหลวง, 46(1),
6. ราชกิจจานุเบกษา. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ตั้งชื่อทางหลวงแผ่นดินและสะพานขนาดใหญ่. เล่มที่ 67 ตอน 67 ง, 12 ธันวาคม พ.ศ. 2493
7. "เปิดตำนาน "ถนนสายเอเชีย" บางปะอิน-นครสวรรค์ ยุคที่เก็บค่าผ่านทางด่านละ 3 บาท". mgronline.com. 2017-10-29.
8. "กำนัน ต.ท่าข้าม บางปะกง เตือน "สะพานเทพหัสดิน" ทรุดตัว". สยามรัฐ. 2022-03-12.
9. "Bilfinger Berger - Der Bang Na Expressway (1999)". Baumaschinen & Bau Forum - Bauforum24 (ภาษาเยอรมัน).
10. ทางพิเศษบูรพาวิถี – การทางพิเศษแห่งประเทศไทย (exat.co.th)
11. บัญชีสะพานในระบบบบริหารงานบำรุงสะพาน bmms 2023-02-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (doh.go.th)
12. "ศาลปกครองชี้ใบอนุญาตท่าเรือบ้านโพธิ์ชอบด้วยกฎหมาย ยกฟ้องกลุ่มปกป้องแม่น้ำบางประกง". prachatai.com.
13. "โครงการศึกษาวางระบบและติดตั้งระบบโทรมาตร เพื่อการพยากรณ์น้ำและเตือนภัยลุ่มน้ำบางปะกง". progress.co.th.{{}}: CS1 maint: url-status ()
14. ธรรมนูญ รัศมีมาสเมือง และคณะ. (2565). การศึกษาภาคสนามลักษณะรูปแบบของการรุกของน้ำเค็มเข้ามาสู่บริเวณปากแม่น้ำบางปะกง วิศวกรรมสารฉบับวิจัยและพัฒนา, 33(2), 9-24
15. "สถานการณ์น้ำจากโทรมาตรลุ่มน้ำบางปะกง (ราย15นาที)". tiwrm.hii.or.th.
16. "หนุ่มโรงงานเมา จะโดดสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง อ้างผีชุดแดงเรียกให้ช่วย". www.thairath.co.th. 2019-07-27.
17. "หนุ่มคลั่ง หลอนผีสาวชุดแดง ทำครอบครัวแตกแยก ตร.จับเป่าพบเมาเกินลิมิต". www.thairath.co.th. 2019-08-30.
18. "เฮี้ยนจริง ตัวตายตัวแทน! สะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง มีคดีคนคิดสั้นโดดเพียบ". www.thairath.co.th. 2018-03-03.
19. "หนุ่มโรงงานหนี้พนันท่วม โดดสะพานบางปะกง ไม่ต้องงมรอศพลอย เดือนเดียวเป็นรายที่ 3". www.thairath.co.th. 2022-11-30.
20. "คนเจอถี่! นิมนต์พระทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ดวงวิญญาณที่สะพานบางปะกง". www.thairath.co.th. 2018-06-24.
21. 7 (2019-08-28). "ตำนาน อาถรรพ์สะพานบางปะกง นับร้อยชีวิตดับ ครูบาลั่น จะไม่มีตัวตายตัวแทนอีก". ข่าวสด.{{}}: CS1 maint: numeric names: authors list ()
22. ""เรนนี่" โป๊ะแตก! อ้างผีทหารโผล่สะพานบางปะกง ชาวบ้านโวยสร้างหลังสงครามจบ (คลิป)". อมรินทร์ทีวี เอชดี ช่อง 34 - AMARIN TV HD. 2021-02-16.
23. "ไม่มีผีที่สะพานบางปะกง ความเชื่อที่หลงผิดตามแรงปั่นของนักสร้างกระแส - 77 ข่าวเด็ด". 2021-02-17.

สะพานข้ามแม่น้ำบางปะกงในปัจจุบัน
เหนือน้ำ สะพานทางหลวงพิเศษหมายเลข 7	สะพานเทพหัสดิน	ท้ายน้ำ อ่าวกรุงเทพ