สมเด็จพระรามาธิบดี

สมเด็จพระรามาธิบดี อาจหมายถึง

• สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 หรือ พระเจ้าอู่ทอง พระมหากษัตริย์รัชกาลแรกแห่งกรุงศรีอยุธยา (ราชวงศ์อู่ทอง)
• สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 หรือ พระเชษฐา พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 10 แห่งกรุงศรีอยุธยา (ราชวงศ์สุพรรณภูมิ)
• สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 3 หรือ สมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระมหากษัตริย์องค์ที่ 27 แห่งกรุงศรีอยุธยา (ราชวงศ์ปราสาททอง)
• สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 4 หรือ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (ราชวงศ์จักรี)
• สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 5 หรือ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (ราชวงศ์จักรี)
• สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 6 หรือ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (ราชวงศ์จักรี)

คำนำพระนาม สมเด็จพระรามาธิบดี ใช้เป็นพระนามพระมหากษัตริย์เรื่อยมาจนถึงแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์ราชวงศ์จักรีพระองค์ที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ หลังจากนั้น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเปลี่ยนพระราชประเพณีโดยใช้คำอื่นนำพระนาม ต่อมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริว่าควรเฉลิมพระปรมาภิไธยพระมหากษัตริย์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ที่ใช้คำนำพระนามว่า "สมเด็จพระรามาธิบดี" ทุกพระองค์ เปลี่ยนมาใช้คำนำพระนามว่า "พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดี" ดังนี้

• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 หรือ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 หรือ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 3 หรือ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 4 หรือ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 5 หรือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 6 หรือ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 6 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 7 หรือ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 7 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 8 หรือ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 8 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 9 หรือ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 9 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
• พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 10 หรือ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 10 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

อนึ่ง สมเด็จพระรามาธิบดี อาจหมายถึง กษัตริย์แห่งกัมพูชา ได้แก่ สมเด็จพระรามาธิบดี (จันท์) และ สมเด็จพระรามาธิบดี (นักองค์ทอง)

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ เฉลิมพระปรมาภิไธย, เล่ม ๓๓, ตอน ๐ก, ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๙, หน้า ๒๑๒