บทความนี้ยังต้องการเพิ่มเพื่อ |
พระเครื่องราง นิยมเรียกโดยย่อว่า พระเครื่อง หมายถึง พระพุทธรูปขนาดเล็ก สร้างไว้สำหรับบรรจุไว้ในเจดีย์ เพื่อเป็นที่ระลึกถึงพระพุทธเจ้า อาจจะรวมถึงรูปสมมติขนาดเล็กของพระภิกษุอริยบุคคล พระโพธิสัตว์ และเทพเจ้าด้วย ซึ่งส่วนใหญ่สร้างขึ้นตามความนิยมของบุคคลที่มีความเชื่อในเมตตามหานิยม อิทธิ์ฤิทธิ์ ปาฏิหารย์ เช่น แคล้วคลาด, อยู่ยงคงกระพัน, นำโชค
พระเครื่องเป็นการเรียกเครื่องรางต่าง ๆ ที่เชื่อว่าทำให้เกิดพุทธคุณแก่ผู้ที่มีไว้บูชา คำนี้เพิ่งมีปรากฏในสมัยรัตโกสินทร์สมัยรัชกาลที่ 4 ซึ่งก็นับรวมถึงพระพิมพ์เข้ามาอยู่ในกลุ่มพระเครื่องด้วย
ประวัติการสร้าง
พระเครื่องมีความเป็นมาและวิวัฒนาการอันยาวนาน ก่อนจะมาเป็นพระเครื่องนั้นได้เกิดพระพิมพ์ขึ้นมาก่อน เมื่อบริบททางสังคมเปลี่ยนไป คติการสร้างพระพิมพ์ก็เปลี่ยนแปลงไปและเลือนหายไปในที่สุด พระพิมพ์บางส่วนกลายมาเป็นพระเครื่อง พระพิมพ์เป็นของเก่าแก่ที่ได้มีผู้ทำขึ้นตั้งแต่ตอนต้นพุทธศาสนา มีต้นกำเนิดอยู่ที่ประเทศอินเดีย การแผ่ขยายอิทธิพลทางพุทธศาสนาไปสู่ภูมิภาคต่าง ๆ ทำให้พระพิมพ์ซึ่งเป็นประติมากรรมเนื่องในคติทางพุทธศาสนาได้แผ่กระจายไปยังดินแดนต่าง ๆ พร้อมกับคำสอน ความเชื่อทางพุทธศาสนา พระธาตุและพระบรมสารีริกธาตุ รวมถึงวัตถุเนื่องในพุทธศาสนาด้วย
พุทธศาสนาเข้ามาสู่ประเทศไทยราวสมัยทวารวดีพร้อมกับความเชื่อเรื่องการสร้างพระพิมพ์ ในสมัยทวารวดีได้รับเอาคติความเชื่อของชาวอินเดียเข้ามาโดยตรงส่งผลให้การสร้างมีวัตถุประสงค์การสร้างเหมือนกับอินเดีย คือ การสร้างพระพิมพ์เพื่อสืบพระศาสนาซึ่งเป็นความเชื่อที่เกี่ยวเนื่องกับเรื่องซึ่งปรากฏในคัมภีร์พุทธศาสนา เมื่อพุทธศาสนาแผ่ไปยังพื้นที่ต่าง ๆ ของประเทศไทย ความเชื่อเรื่องการสร้างพระพิมพ์ก็เปลี่ยนแปลงไปตามปัจจัยต่าง ๆ แต่ละพื้นที่ อาทิ พุทธศาสนาสมัยศรีวิชัยได้รับอิทธิพลของพุทธศาสนานิกายมหายานที่มีความเชื่อเรื่องการบำเพ็ญบุญเพื่อเป็นพระโพธิสัตว์ ส่งผลให้การสร้างจากที่สร้างพระพิมพ์เพื่อสืบพระศาสนาเปลี่ยนแปลงไปสู่การสร้างเพื่อเป็นการอุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ตายและเป็นการสะสมบุญเพื่อเป็นพระโพธิสัตว์ในภายหน้า เป็นต้น
ในสมัยอยุธยาเริ่มมีการสร้างพระพิมพ์เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคล ความศักดิ์สิทธิ์ และดลบันดาลให้เกิดอานุภาพต่าง ๆ สำหรับพกเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจเวลาไปสงครามแทนการพกเครื่องรางแบบเก่า เช่น ผ้าประเจียด (ผ้ายันต์ที่ใช้ผูกแขนหรือคล้องคอ) ตะกรุด พิสมร เป็นต้น ต่อมาในสมัยต้นรัตนโกสินทร์เกิดการเปลี่ยนแนวคิดทางพุทธศาสนา อีกทั้งได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมและวิทยาการจากชาติตะวันตก การสร้างพระพิมพ์เพื่อใช้เป็นเครื่องรางของขลังได้รับความนิยมมากขึ้น พระพิมพ์ที่สร้างเพื่อความเชื่อและความศรัทธาในพุทธคุณด้านต่าง ๆ เหล่านี้เรียกว่า “พระเครื่อง”
ความเชื่อและคตินิยม
- เครื่องรางส่วนใหญ่ การสร้างสร้างให้มีขนาดเล็กเพื่อที่จะสามารถสร้างได้จำนวนมาก สำหรับบรรจุในเจดีย์ เพื่อว่าในอนาคตเมื่อศาสนาพุทธเสื่อมลง วัตถุต่าง ๆ พังทลายยังสามารถพบรูปสมมุติของพระพุทธเจ้าเพื่อแสดงให้เห็นความเจริญรุ่งเรื่องของพระพุทธศาสนา
- ใช้เป็นเครื่องรางสำหรับคุ้มครองป้องกันในการออกศึกสงครามของคน เป็นความเชื่อทางไสยศาสตร์อย่างหนึ่ง
- ปัจจุบันนิยมนำมาห้อยคอเป็นเครื่องรางสำหรับคุ้มครองป้องกันและเพื่อความเจริญรุ่งเรืองในชีวิตตามความเชื่อปรัมปราของไทย
ความนิยมของผู้นิยมสะสม
- เริ่มมีขึ้นประมาณปี พ.ศ. 2490 การจัดพระเครื่องชุดเบญจภาคี และลำดับพระเบญจภาคีของท่านผู้รู้ หรือเซียนพระในยุคแรกๆ ท่านตรียัมปวาย หรือ พันเอกประจญ กิตติประวัติ(ยศในขณะนั้น) ผู้ริเริ่มนำการจัดพระชุดเบญจภาคี อันประกอบด้วยพระเครื่องที่มีความนิยมและเก่าแก่ในสมัยต่าง ๆ ประกอบขึ้นเป็นห้าพระเครื่องที่หายากและมีความนิยมสูงสุด ของไทย
- พระสมเด็จวัดระฆัง เป็นองค์แทนพระเครื่องที่สร้างในสมัยรัตนโกสินทร์ รุ่นที่นิยมคือ พระสมเด็จฯที่สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) สร้างขึ้น นิยมห้อยแขวนเป็นประธานอยู่ตรงกลาง
- เป็นองค์แทนพระเครื่องที่สร้างใน (หริภุญชัย) มีอายุการสร้างเก่าแก่ที่สุด รุ่นที่นิยมคือ พระรอดกรุวัดมหาวัน จังหวัดลำพูน
- เป็นองค์แทนพระเครื่องที่สร้างในสมัยสุโขทัย รุ่นที่นิยมคือ พระกำแพงซุ้มกอ จังหวัดกำแพงเพชร ในยุคปัจจุบันถือเป็นพระที่พบเจอน้อยที่สุด
- พระนางพญา เป็นองค์แทนพระเครื่องที่สร้างในสมัยอยุธยา ซึ่งรุ่นที่นิยมคือ พระนางพญา วัดนางพญา จังหวัดพิษณุโลก
- เป็นองค์แทนพระเครื่องที่สร้างในสมัยอู่ทอง ซึ่งรุ่นที่นิยมคือ พระผงสุพรรณ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดสุพรรณบุรี
- รุ่นต่าง ๆ
- พระสมเด็จบางขุนพรหม
- พระกริ่งคลองตะเคียน
- พระไพรีพินาศ
- พระปิดตา
- หลวงปู่ทวด
- หลวงพ่อเงิน
- หลวงพ่อคูณ ปริสุทโธ
- หลวงพ่อโสธร
- หลวงพ่อวัดปากน้ำ วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ
- พระกริ่ง รุ่นต่าง ๆ ที่เป็นที่นิยมคือ พระกริ่งวัดสุทัศน์ และ กริ่งพระปวเรศ
แหล่งข้อมูลอื่น
- ณัฐพล อยู่รุ่งเรืองศักดิ์. ประวัติศาสตร์ผ่านพระเครื่อง. นครปฐม: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2555.
- ณัฐพล อยู่รุ่งเรืองศักดิ์. “พระเครื่องกับสังคมไทยช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ถึง พ.ศ. 2550: การศึกษาคติความเชื่อ รูปแบบ และพุทธพาณิชย์.” วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์ ภาควิชาประวัติศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2554.
- เบเคอร์, คริส และผาสุก พงษ์ไพจิตร. “ก่อนจะถึงพระเครื่อง: ปรัมปราคติใน ขุนช้างขุนแผน.” แปลโดย อาทิตย์ เจียมรรัตตัญญู. ใน ธนาพล ลิ่มอภิชาต และสุวิมล รุ่งเจริญ (บก.), เจ้าพ่อ ประวัติศาสตร์ จอมขมังเวทย์: รวมบทความเพื่อเป็นเกียรติในโอกาสครบรอบ 60 ปี ฉลอง สุนทราวาณิชย์. น. 183-203. กรุงเทพฯ: ศยามปัญญา, 2558.
- ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. ตำนานพระพุทธเจดีย์. ธนบุรี: ศิลปาปรรณาคาร, 2513.
- Chalong Soontravanich. “The Regionalization of Local Buddhist Saints: Amulets, Crime and Violence in Post-World War II Thai Society.” Sojourn: Journal of Social Issues in Southeast Asia 28, 2 (July 2013): 179-215.
- Jackson, Peter A. Capitalism Magic Thailand: Modernity with Enchantment. Singapore: ISEAS-Yusof Ishak Institute, 2022.
- Pattana Kittiarsa. “Buddha Phanit: Thailand’s Prosperity religion and Its Commodifying Tactics.” in Pattana Kitiarsa (ed.), Religious Commodifications in Asia: Marketing Gods. pp. 120-143. London and New York, NK: Routledge, 2008.
อ้างอิง
- ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน, 2556), หน้า 810.
- http://www.royin.go.th/wp-content/uploads/2018/04/01032561-%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87.pdf
- "พระพิมพ์ พระเครื่อง". ไทยศึกษา.
- ณัฐพล อยู่รุ่งเรืองศักดิ์, ประวัติศาสตร์ผ่านพระเครื่อง (นครปฐม: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2555).
- https://www.samakomphra.com/page/home/views/w4e254g4i5e5e4h4c2e494r2h2c444e2b4y2d4z274l2o3h4n5m4y534q5m5a2b4j264m2p2p2g2w4/
- https://www.thairath.co.th/news/local/1587161?cx_testId=0&cx_testVariant=cx_0&cx_artPos=0#cxrecs_s
- https://www.khaosod.co.th/amulets/news_3286180
- http://www.royin.go.th/?knowledges=%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%87-%E0%B9%91%E0%B9%99-%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99-%E0%B9%92%E0%B9%95%E0%B9%95%E0%B9%93
9. https://sakara.store/ แหล่งรวมความรู้ พระเครื่องเมืองไทย
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
bthkhwamniyngtxngkarephimaehlngxangxingephuxphisucnkhwamthuktxngkhunsamarthphthnabthkhwamniidodyephimaehlngxangxingtamsmkhwr enuxhathikhadaehlngxangxingxacthuklbxxk haaehlngkhxmul phraekhruxng khaw hnngsuxphimph hnngsux skxlar JSTOR eriynruwacanasaraemaebbnixxkidxyangiraelaemuxir phraekhruxngrang niymeriykodyyxwa phraekhruxng hmaythung phraphuththrupkhnadelk srangiwsahrbbrrcuiwinecdiy ephuxepnthiralukthungphraphuththeca xaccarwmthungrupsmmtikhnadelkkhxngphraphiksuxriybukhkhl phraophthistw aelaethphecadwy sungswnihysrangkhuntamkhwamniymkhxngbukhkhlthimikhwamechuxinemttamhaniym xiththiviththi patihary echn aekhlwkhlad xyuyngkhngkraphn naochkhphraekhruxngsmedcwdrakhng run 214 pichatkal phraekhruxngepnkareriykekhruxngrangtang thiechuxwathaihekidphuththkhunaekphuthimiiwbucha khaniephingmipraktinsmyrtoksinthrsmyrchkalthi 4 sungknbrwmthungphraphimphekhamaxyuinklumphraekhruxngdwyprawtikarsrangphraekhruxngmikhwamepnmaaelawiwthnakarxnyawnan kxncamaepnphraekhruxngnnidekidphraphimphkhunmakxn emuxbribththangsngkhmepliynip khtikarsrangphraphimphkepliynaeplngipaelaeluxnhayipinthisud phraphimphbangswnklaymaepnphraekhruxng phraphimphepnkhxngekaaekthiidmiphuthakhuntngaettxntnphuththsasna mitnkaenidxyuthipraethsxinediy karaephkhyayxiththiphlthangphuththsasnaipsuphumiphakhtang thaihphraphimphsungepnpratimakrrmenuxnginkhtithangphuththsasnaidaephkracayipyngdinaedntang phrxmkbkhasxn khwamechuxthangphuththsasna phrathatuaelaphrabrmsaririkthatu rwmthungwtthuenuxnginphuththsasnadwy phuththsasnaekhamasupraethsithyrawsmythwarwdiphrxmkbkhwamechuxeruxngkarsrangphraphimph insmythwarwdiidrbexakhtikhwamechuxkhxngchawxinediyekhamaodytrngsngphlihkarsrangmiwtthuprasngkhkarsrangehmuxnkbxinediy khux karsrangphraphimphephuxsubphrasasnasungepnkhwamechuxthiekiywenuxngkberuxngsungpraktinkhmphirphuththsasna emuxphuththsasnaaephipyngphunthitang khxngpraethsithy khwamechuxeruxngkarsrangphraphimphkepliynaeplngiptampccytang aetlaphunthi xathi phuththsasnasmysriwichyidrbxiththiphlkhxngphuththsasnanikaymhayanthimikhwamechuxeruxngkarbaephybuyephuxepnphraophthistw sngphlihkarsrangcakthisrangphraphimphephuxsubphrasasnaepliynaeplngipsukarsrangephuxepnkarxuthisswnkuslihaekphutayaelaepnkarsasmbuyephuxepnphraophthistwinphayhna epntn insmyxyuthyaerimmikarsrangphraphimphephuxihekidkhwamepnsirimngkhl khwamskdisiththi aeladlbndalihekidxanuphaphtang sahrbphkepnekhruxngyudehniywciticewlaipsngkhramaethnkarphkekhruxngrangaebbeka echn phapraeciyd phayntthiichphukaekhnhruxkhlxngkhx takrud phismr epntn txmainsmytnrtnoksinthrekidkarepliynaenwkhidthangphuththsasna xikthngidrbxiththiphlthangwthnthrrmaelawithyakarcakchatitawntk karsrangphraphimphephuxichepnekhruxngrangkhxngkhlngidrbkhwamniymmakkhun phraphimphthisrangephuxkhwamechuxaelakhwamsrththainphuththkhundantang ehlanieriykwa phraekhruxng khwamechuxaelakhtiniymekhruxngrangswnihy karsrangsrangihmikhnadelkephuxthicasamarthsrangidcanwnmak sahrbbrrcuinecdiy ephuxwainxnakhtemuxsasnaphuththesuxmlng wtthutang phngthlayyngsamarthphbrupsmmutikhxngphraphuththecaephuxaesdngihehnkhwamecriyrungeruxngkhxngphraphuththsasna ichepnekhruxngrangsahrbkhumkhrxngpxngkninkarxxksuksngkhramkhxngkhn epnkhwamechuxthangisysastrxyanghnung pccubnniymnamahxykhxepnekhruxngrangsahrbkhumkhrxngpxngknaelaephuxkhwamecriyrungeruxnginchiwittamkhwamechuxprmprakhxngithykhwamniymkhxngphuniymsasmerimmikhunpramanpi ph s 2490 karcdphraekhruxngchudebycphakhi aelaladbphraebycphakhikhxngthanphuru hruxesiynphrainyukhaerk thantriympway hrux phnexkpracy kittiprawti ysinkhnann phurierimnakarcdphrachudebycphakhi xnprakxbdwyphraekhruxngthimikhwamniymaelaekaaekinsmytang prakxbkhunepnhaphraekhruxngthihayakaelamikhwamniymsungsud khxngithyphrasmedcwdrakhng epnxngkhaethnphraekhruxngthisranginsmyrtnoksinthr runthiniymkhux phrasmedcthismedcphraphuthacary ot ph rh mrsi srangkhun niymhxyaekhwnepnprathanxyutrngklang epnxngkhaethnphraekhruxngthisrangin hriphuychy mixayukarsrangekaaekthisud runthiniymkhux phrarxdkruwdmhawn cnghwdlaphun epnxngkhaethnphraekhruxngthisranginsmysuokhthy runthiniymkhux phrakaaephngsumkx cnghwdkaaephngephchr inyukhpccubnthuxepnphrathiphbecxnxythisud phranangphya epnxngkhaethnphraekhruxngthisranginsmyxyuthya sungrunthiniymkhux phranangphya wdnangphya cnghwdphisnuolk epnxngkhaethnphraekhruxngthisranginsmyxuthxng sungrunthiniymkhux phraphngsuphrrn wdphrasrirtnmhathatu cnghwdsuphrrnburi runtang phrasmedcbangkhunphrhm phrakringkhlxngtaekhiyn phraiphriphinas phrapidta hlwngputhwd hlwngphxengin hlwngphxkhun prisuthoth hlwngphxosthr hlwngphxwdpakna wdpakna phasiecriy phrakring runtang thiepnthiniymkhux phrakringwdsuthsn aela kringphrapwersaehlngkhxmulxunnthphl xyurungeruxngskdi prawtisastrphanphraekhruxng nkhrpthm orngphimphmhawithyalysilpakr 2555 nthphl xyurungeruxngskdi phraekhruxngkbsngkhmithychwnghlngsngkhramolkkhrngthisxng thung ph s 2550 karsuksakhtikhwamechux rupaebb aelaphuththphanichy withyaniphnthpriyyamhabnthit sakhawichaprawtisastr phakhwichaprawtisastr bnthitwithyaly mhawithyalysilpakr 2554 ebekhxr khris aelaphasuk phngsiphcitr kxncathungphraekhruxng prmprakhtiin khunchangkhunaephn aeplody xathity eciymrrttyyu in thnaphl limxphichat aelasuwiml rungecriy bk ecaphx prawtisastr cxmkhmngewthy rwmbthkhwamephuxepnekiyrtiinoxkaskhrbrxb 60 pi chlxng sunthrawanichy n 183 203 krungethph syampyya 2558 darngrachanuphaph smedcphraecabrmwngsethx krmphraya tananphraphuththecdiy thnburi silpaprrnakhar 2513 Chalong Soontravanich The Regionalization of Local Buddhist Saints Amulets Crime and Violence in Post World War II Thai Society Sojourn Journal of Social Issues in Southeast Asia 28 2 July 2013 179 215 Jackson Peter A Capitalism Magic Thailand Modernity with Enchantment Singapore ISEAS Yusof Ishak Institute 2022 Pattana Kittiarsa Buddha Phanit Thailand s Prosperity religion and Its Commodifying Tactics in Pattana Kitiarsa ed Religious Commodifications in Asia Marketing Gods pp 120 143 London and New York NK Routledge 2008 xangxingrachbnthitysthan phcnanukrm chbbrachbnthitysthan ph s 2554 echlimphraekiyrtiphrabathsmedcphraecaxyuhw krungethph rachbnthitysthan 2556 hna 810 http www royin go th wp content uploads 2018 04 01032561 E0 B8 9E E0 B8 A3 E0 B8 B0 E0 B9 80 E0 B8 84 E0 B8 A3 E0 B8 B7 E0 B9 88 E0 B8 AD E0 B8 87 pdf phraphimph phraekhruxng ithysuksa nthphl xyurungeruxngskdi prawtisastrphanphraekhruxng nkhrpthm orngphimphmhawithyalysilpakr 2555 https www samakomphra com page home views w4e254g4i5e5e4h4c2e494r2h2c444e2b4y2d4z274l2o3h4n5m4y534q5m5a2b4j264m2p2p2g2w4 https www thairath co th news local 1587161 cx testId 0 amp cx testVariant cx 0 amp cx artPos 0 cxrecs s https www khaosod co th amulets news 3286180 http www royin go th knowledges E0 B8 9E E0 B8 A3 E0 B8 B0 E0 B8 81 E0 B8 A3 E0 B8 B4 E0 B9 88 E0 B8 87 E0 B9 91 E0 B9 99 E0 B9 80 E0 B8 A1 E0 B8 A9 E0 B8 B2 E0 B8 A2 E0 B8 99 E0 B9 92 E0 B9 95 E0 B9 95 E0 B9 93 9 https sakara store aehlngrwmkhwamru phraekhruxngemuxngithy