ลำดับเหตุการณ์สำคัญในสามก๊ก

ลำดับเหตุการณ์สำคัญในสามก๊ก แสดงลำดับเหตุการณ์สำคัญที่ปรากฏในยุคสามก๊ก (ค.ศ. 220-280) ของประวัติศาสตร์จีน ในทางวิชาการ ยุคสามก๊กหมายถึงช่วงระยะเวลาตั้งแต่การสถาปนาวุยก๊ก (ค.ศ. 220–266) ในปี ค.ศ. 220 จนถึงการพิชิตง่อก๊ก (ค.ศ. 229–280) โดย ราชวงศ์จิ้นตะวันตก (ค.ศ. 265–316) ในปี ค.ศ. 280 อย่างไรก็ตาม นักประวัติศาสตร์จีนและคนทั่วไปจำนวนมากได้ขยายจุดเริ่มต้นของยุคสามก๊กกลับไปถึงเหตุการณ์กบฏโพกผ้าเหลืองซึ่งเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 184 ในช่วงปลายยุคราชวงศ์ฮั่นตะวันออก (ค.ศ. 25–220)

ลำดับการเปลี่ยนแปลงของอาณาเขตในยุคสามก๊ก

ทศวรรษ 180

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
184	ฤดูใบไม้ผลิ	กบฏโพกผ้าเหลือง: กบฏโพกผ้าเหลืองก่อความวุ่นวายทางภาคเหนือและตะวันออก แล้วถูกราชสำนักปราบปราม
	ฤดูหนาว	กบฏเลียงจิ๋ว: เกิดกบฏขึ้นที่มณฑลเลียงจิ๋ว (เหลียงโจว; 涼州; ปัจจุบันอยู่บริเวณเมืองอู่เวย์ มณฑลกานซู่)
185		พระราชวังหลวงเสียหายด้วยเหตุเพลิงไหม้ จึงมีการเรียกเก็บภาษีเพิ่มเติมเพื่อบูรณะซ่อมแซม
188		มีการแต่งตั้งผู้ว่าราชการมณฑลเพื่อรวมอำนาจการปกครองมณฑล
189	ฤดูร้อน	พระเจ้าเลนเต้สวรรคต พระมเหสีโฮเฮาและโฮจิ๋นพี่ชายยกหองจูเปียน (เล่าเปียน) ขึ้นเสวยราชย์ และจัดตั้งรัฐบาลผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน
	ฤดูหนาว	สิบขันทีสังหารโฮจิ๋น ภายหลังสิบขันทีถูกกำจัดโดยอ้วนเสี้ยวตั๋งโต๊ะเข้าควบคุมเมืองหลวงลกเอี๋ยง ปลดหองจูเปียนและตั้งหองจูเหียบ (เล่าเหียบ) พระอนุชาต่างมารดาขึ้นเสวยราชย์แทนเป็นพระเจ้าเหี้ยนเต้
189		ศึกปราบตั๋งโต๊ะ: กองพันธมิตรต่อต้านตั๋งโต๊ะก่อตั้งขึ้นทางภาคตะวันออก นำโดยอ้วนเสี้ยว

ทศวรรษ 190

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
190		การทัพปราบตั๋งโต๊ะ: กองพันธมิตรต่อต้านตั๋งโต๊ะก่อตั้งขึ้นทางภาคตะวันออก นำโดยอ้วนเสี้ยว
		ตั๋งโต๊ะเผาเมืองลกเอี๋ยง ปล้นสุสานหลวง แล้วย้ายเมืองหลวงไปเมืองเตียงฮัน กองทัพพันธมิตรสลายตัว และขุนนางท้องถิ่นตั้งตนเป็นขุนศึก
191		เตียวฬ่อก่อตั้งลัทธิในฮันต๋ง
192		อ้องอุ้นและลิโป้สังหารตั๋งโต๊ะ อ้องอุ้นถูกลิฉุยและกุยกีทหารของตั๋งโต๊ะสังหาร
		ซัวหยงเสียชีวิต
		โจโฉครองมณฑลกุนจิ๋ว
195		พระเจ้าเหี้ยนเต้เสด็จหนีจากเมืองเตียงฮัน
		ซุนเซ็กตั้งตนเป็นใหญ่ทางใต้ของแม่น้ำฉางเจียง (แม่น้ำแยงซี)
196		พระเจ้าเหี้ยนเต้เสด็จย้ายไปประทับที่เมืองฮูโต๋ภายใต้การควบคุมของโจโฉ
197		การทัพปราบอ้วนสุด: อ้วนสุดตั้งตนเองเป็นจักรพรรดิ แต่ถูกโจโฉตีจนถอยร่นลงใต้
199		ยุทธการที่อี้จิง: อ้วนเสี้ยวกำจัดกองซุนจ้านที่มณฑลอิวจิ๋ว
		อ้วนสุดเสียชีวิต

ทศวรรษ 200

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
200		ยุทธการที่กัวต๋อ: อ้วนเสี้ยวพ่ายแพ้โจโฉที่กัวต๋อ (ปัจจุบันอยู่บริเวณทางตะวันออกเฉียงเหนือของอำเภอจงมู่ มณฑลเหอหนาน)
		ซุนเซ็กเสียชีวิต ซุนกวนน้องชายสืบทอดตำแหน่งแทน
		เสียชีวิต
202		อ้วนเสี้ยวเสียชีวิต อ้วนซงบุตรชายสืบทอดตำแหน่ง
203		โจโฉเริ่มการศึกเพื่อรวบรวมภาคเหนือของจีน
207		ยุทธการที่เขาเป๊กลงสาน: โจโฉปราบชนเผ่าออหวนและรวบรวมภาคเหนือของจีนเป็นปึกแผ่น
208		เล่าเปียวที่มณฑลเกงจิ๋ว โจโฉเข้ายึดครองเกงจิ๋ว
		ยุทธการที่ผาแดง: โจโฉพ่ายแพ้ให้ซุนกวนและเล่าปี่ที่เซ็กเพ็ก (ผาแดง) ในแม่น้ำฉางเจียง (ปัจจุบันอยู่บริเวณทางตะวันตกของเขตเจียงเซี่ย มณฑลหูเป่ย์)

ทศวรรษ 210

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
210		เล่าปี่ยึดครองทางใต้ของมณฑลเกงจิ๋ว
211		ยุทธการที่ด่านตงก๋วน: โจโฉชนะม้าเฉียวและหันซุย และเริ่มการศึกทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือของจีน
		การยึดเอ๊กจิ๋วของเล่าปี่: เล่าเจี้ยงเชิญเล่าปี่มายังมณฑลเอ๊กจิ๋ว (ปัจจุบันครอบคลุมพื้นที่มณฑลเสฉวนและเมืองฉงชิ่ง)
214		การยึดเอ๊กจิ๋วของเล่าปี่: เล่าปี่ยึดครองมณฑลเอ๊กจิ๋วจากเล่าเจี้ยง
215		ยุทธการที่เองเปงก๋วน: เตียวฬ่อยอมจำนนมอบเมืองฮันต๋งให้โจโฉ
216		โจโฉตั้งตนเองเป็นวุยอ๋อง
219	ฤดูใบไม้ผลิ	ยุทธการที่เขาเตงกุนสัน: เล่าปี่ปราบแฮหัวเอี๋ยนขุนพลของโจโฉและยึดครองฮันต๋ง
	ฤดูใบไม้ร่วง	เล่าปี่ตั้งตนเองเป็นฮันต๋งอ๋อง
		ยุทธการที่อ้วนเซีย: กวนอูขุนพลของเล่าปี่โจมตีทางเหนือของมณฑลเกงจิ๋ว
	ฤดูหนาว	การรุกรานเกงจิ๋วของลิบอง: ลิบองขุนพลของซุนกวนโจมตีกวนอูและเข้ายึดทางใต้ของมณฑลเกงจิ๋ว

ทศวรรษ 220

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
220		กวนอูถูกประหารชีวิตโดยซุนกวน
	ฤดูใบไม้ผลิ	โจโฉเสียชีวิตที่เมืองลกเอี๋ยง โจผีบุตรชายสืบทอดตำแหน่งแทน
		มีการริเริ่มระบบเก้าตำแหน่ง
	ฤดูหนาว	โจผีบังคับพระเจ้าเหี้ยนเต้ให้สละราชสมบัติ แล้วสถาปนาตนขึ้นเป็นจักรพรรดิแห่งราชวงศ์วุย เป็นการสิ้นสุดของราชวงศ์ฮั่น
221		เล่าปี่สถาปนาตนเป็นจักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่น
222		ยุทธการที่อิเหลง: พระเจ้าเล่าปี่พ่ายแพ้ให้ลกซุนขุนพลของซุนกวน
223		พระเจ้าเล่าปี่สวรรคต เล่าเสี้ยนขึ้นครองราชย์
225		การบุกลงใต้ของจูกัดเหลียง: จูกัดเหลียงพิชิตหนานจง
226		พระเจ้าโจผีสวรรคต โจยอยขึ้นครองราชย์
228		การบุกขึ้นเหนือของจูกัดเหลียง: ม้าเจ๊กพ่ายแพ้ให้กับเตียวคับ
229		ซุนกวนสถาปนาตนเป็นป็นจักรพรรดิแห่งราชวงศ์ง่อที่เมืองเกี๋ยนเงียบ (หนานจิง) ง่อก๊กเข้าเป็นพันธมิตรกับจ๊กก๊ก

ทศวรรษ 230

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
230		กองกำลังของง่อก๊กเดินทางไปยังเกาะที่มีชื่อว่าอี๋โจว (คาดว่าจะเป็นเกาะไต้หวันในปัจจุบัน) ทหารส่วนใหญ่เสียชีวิตที่เกาะ แต่ยังสามารถนำชนพื้นเมืองหลายพันคนกลับไปยังแผ่นดินจีนได้
231		การบุกขึ้นเหนือของจูกัดเหลียง: จูกัดเหลียงยกทัพบุกวุยก๊กอีกครั้ง แต่จำต้องถอนทัพเพราะขาดเสบียง
232		โจสิดเสียชีวิต
233		ซุนกวนส่งทูตไปหากองซุนเอี๋ยนทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แต่ทูตกลับถูกจับมาฆ่าและศีรษะถูกส่งไปให้วุยก๊ก
234		ยุทธการที่ทุ่งราบอู่จั้ง: จูกัดเหลียงเสียชีวิตระหว่างการทำศึกครั้งสุดท้ายกับวุยก๊ก
237		กองซุนเอี๋ยนตั้งตนเองเป็นเอี้ยนอ๋อง
238		การบุกเลียวตั๋งของสุมาอี้: สุมาอี้สังหารกองซุนเอี๋ยนและผนวกดินแดนภายใต้การปกครองของกองซุนเอี๋ยน
239		พระเจ้าโจยอยสวรรคต โจฮองขึ้นครองราชย์ แต่อำนาจที่แท้จริงเป็นของสุมาอี้และโจซองที่เป็นผู้สำเร็จราชการร่วม

ทศวรรษ 240

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
245		สงครามโคกูรยอ-วุยก๊ก: บู๊ขิวเขียมขุนพลของวุยก๊กชนะอาณาจักรโคกูรยอ ยึดได้เมืองกุงแน
249		สุมาอี้สังหารโจซองและโฮอั๋น
		เสียชีวิต

ทศวรรษ 250

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
251		สุมาอี้เสียชีวิต สุมาสูบุตรชายสืบทอดตำแหน่งแทน
		วุยก๊กแบ่งเผ่าซฺยงหนูเป็นสองส่วนเพื่อบั่นทอนกำลัง
252		สุมาสูได้รับตำแหน่งขุนพลใหญ่
		พระเจ้าซุนกวนสวรรคต ซุนเหลียงขึ้นครองราชย์ จูกัดเก๊กเป็นผู้สำเร็จราชการ
253		ซุนจุ๋นสังหารจูกัดเก๊ก
254		สุมาสูปลดพระเจ้าโจฮองและสถาปนาโจมอขึ้นเป็นจักรพรรดิแทน
255		สุมาสูเสียชีวิต สุมาเจียวน้องชายสืบทอดตำแหน่งแทน
256		ซุนจุ๋นเสียชีวิต
		อองซกเสียชีวิต
258		พระเจ้าซุนเหลียงถูกปลดโดยซุนหลิม ซุนฮิวขึ้นครองราชย์แทน ขันทีฮุยโฮเริ่มมีอำนาจในราชสำนักจ๊กก๊ก
259		กองทัพวุยก๊กพ่ายแพ้ให้กับอาณาจักรโคกูรยอที่ยังแม็งกก

ทศวรรษ 260

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
260		สุมาเจียวปลงพระชนม์พระเจ้าโจมอและสถาปนาโจฮวนขึ้นเป็นจักรพรรดิแทน
262		สุมาเจียวสังหาร
263		การพิชิตจ๊กก๊กของวุยก๊ก: พระเจ้าเล่าเสี้ยนยอมจำนนต่อสุมาเจียว เป็นการสิ้นสุดของจ๊กก๊ก
264		สุมาเจียวสถาปนาตนเองเป็นจิ้นอ๋อง
		พระเจ้าซุนฮิวสวรรคต ซุนโฮขึ้นครองราชย์
265		สุมาเจียวเสียชีวิต สุมาเอี๋ยนสืบทอดตำแหน่งแทน
266		สุมาเอี๋ยนสถาปนาตนเป็นฮ่องเต้แห่งราชวงศ์จิ้น

ทศวรรษ 270

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
270		เจียวจิ๋วเสียชีวิต

ทศวรรษ 280

ปี (ค.ศ.)	ฤดู	เหตุการณ์
280		การพิชิตง่อก๊กของจิ้น: พระเจ้าซุนโฮยอมจำนนต่อราชวงศ์จิ้น เป็นการสิ้นสุดยุคสามก๊ก

คลังภาพ

• มณฑลในช่วงปลายราชวงศ์ฮั่น
• อาณาเขตของเหล่าขุนศึกในปี ค.ศ. 194
• อาณาเขตของเหล่าขุนศึกในปี ค.ศ. 199
• อาณาเขตของเหล่าขุนศึกในปี ค.ศ. 208
• อาณาเขตของเหล่าขุนศึกในปี ค.ศ. 215
• การบุกง่อก๊กของโจผี (ค.ศ. 222–225)
• การบุกลงใต้ของจูกัดเหลียง ในปี ค.ศ. 225
• การบุกขึ้นเหนือครั้งแรกและครั้งที่สองของจูกัดเหลียง (ค.ศ. 228–229)
• การบุกขึ้นเหนือครั้งที่สามของจูกัดเหลียง ในปี ค.ศ. 229
• การบุกขึ้นเหนือครั้งที่สี่และครั้งที่ห้าของจูกัดเหลียง ในปี ค.ศ. 231 และ ค.ศ. 234
• ประเทศจีนในปี ค.ศ. 262
• สามก๊กในปี ค.ศ. 262
• ประเทศจีนในปี ค.ศ. 266
• การพิชิตง่อก๊กของจิ้น ในปี ค.ศ. 280

อ้างอิง

1. Crespigny 2007, p. xxxi.
2. Xiong 2009, p. lxxxvii.
3. Xiong 2009, p. lxxxviii.
4. Knapp 1980, p. 5.
5. Xiong 2009, p. lxxxix.
6. , คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 August 2007, สืบค้นเมื่อ 23 April 2018 {{}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |deadurl= ถูกละเว้น แนะนำ (|url-status=) ((help))
7. Shin 2014, p. 30.
8. Xiong 2009, p. xc.

บรรณานุกรม

• Crespigny, Rafe (2007), A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23-220 AD), Brill
• Knapp, Ronald G. (1980), China's Island Frontier: Studies in the Historical Geography of Taiwan, The University of Hawaii
• Shin, Michael D. (2014), Korean History in Maps, Cambridge University Press
• Xiong, Victor Cunrui (2009), Historical Dictionary of Medieval China, United States of America: Scarecrow Press, Inc., ISBN 

ดูเพิ่ม

• สามก๊ก
• ยุคสามก๊ก