ราชอาณาจักรลิเบีย

ราชอาณาจักรลิเบีย (อาหรับ: المملكة الليبية) เดิมมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า สหราชอาณาจักรลิเบีย เป็นรัฐลิเบียสมัยใหม่ซึ่งได้รับการสถาปนาขึ้นเมื่อวันที่ 24 ธันวาคม ค.ศ. 1951 และ สิ้นสุดลงด้วยการรัฐประหารล้มล้างระบอบราชาธิปไตยและเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบสาธารณรัฐเมื่อวันที่ 1 กันยายน ค.ศ. 1969

สหราชอาณาจักรลิเบีย (1951–1963) ราชาอาณาจักรลิเบีย (1963–1969) المملكة الليبية Regno di Libia ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵉⴱⵢⴰ
ค.ศ. 1951–ค.ศ. 1969
ธงชาติ (1951–1969) ตราแผ่นดิน (1952–1969)
เพลงชาติ: "ลิเบีย ลิเบีย ลิเบีย
สถานะ	สหภาพ
เมืองหลวง	ตริโปลีและเบงกาซี¹
ภาษาทั่วไป	ภาษาอาหรับ
ศาสนา	ศาสนาอิสลามนิกายสุนนะห์
การปกครอง	ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญแบบสหพันธ์ (1951-1963) ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญแบบเดี่ยว (1963-1969)
• 1951–1969	ไอดริสที่ 1
• 1951–1954	มาห์มุด อัล-มุนตาเซียร์
• 1965–1967	ฮุสเซน มาซิก
• 1968–1969	มานิส อัล-กัดดาฟี
ประวัติศาสตร์
• ประกาศเอกราช	24 ธันวาคม ค.ศ. 1951
• เปลี่ยนแปลงสู่ระบอบสาธารณรัฐ	1 กันยายน ค.ศ. 1969
พื้นที่
1954 (โดยประมาณ)	1,759,530 ตารางกิโลเมตร (679,360 ตารางไมล์)
ประชากร
• 1954 (โดยประมาณ)	1091830
สกุลเงิน
ก่อนหน้า ถัดไป ตริโปลีเตเนีย สาธารณรัฐอาหรับลิเบีย
¹ มีเมืองหลวง 2 แห่ง

ประวัติศาสตร์

รัฐธรรมนูญ

ภายใต้รัฐธรรมนูญของเดือนตุลาคม พ.ศ. 2494 ระบอบสหพันธ์ของลิเบียมีกษัตริย์อิดริสเป็นประมุขแห่งรัฐ โดยมีการสืบสันตติวงศ์ต่อทายาทชายที่ได้รับการแต่งตั้ง (มาตรา 44 และ 45 ของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2494) อำนาจทางการเมืองที่สำคัญอยู่กับกษัตริย์ ฝ่ายบริหารของรัฐบาลประกอบด้วยนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีที่กษัตริย์กำหนด แต่ยังรับผิดชอบต่อสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งเป็นสภาล่างของสภานิติบัญญัติที่มีสองสภา วุฒิสภาหรือสภาสูงประกอบด้วยตัวแทนแปดคนจากแต่ละจังหวัดในสามจังหวัด วุฒิสมาชิกครึ่งหนึ่งได้รับการเสนอชื่อโดยกษัตริย์ ซึ่งมีสิทธิยับยั้งกฎหมายและยุบสภาล่างด้วย การปกครองตนเองของท้องถิ่นในจังหวัดนั้นใช้ผ่านรัฐบาลประจำจังหวัดและสภานิติบัญญัติ ตริโปลีและเบงกาซีเป็นเมืองหลวงสลับกัน

รัฐธรรมนูญถูกร่างขึ้นภายใต้การอุปถัมภ์ของสหประชาชาติและเห็นว่ามีกลไกสำคัญในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ในท้ายที่สุด เอกสารดังกล่าวได้จัดตั้งเครื่องมือของสถาบันที่ส่งเสริมความโปร่งใสและการป้องกันการสะสมอำนาจที่ต่อต้านประชาธิปไตย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง รัฐธรรมนูญมีกลไกที่จะรับประกันความรับผิดชอบในการปฏิบัติหน้าที่สาธารณะและความเท่าเทียมกันของพลเมืองลิเบียทุกคนตามกฎหมาย ในช่วงเวลาที่ผลิต ได้รับการยอมรับว่าเป็นต้นแบบด้านธรรมาภิบาลและดุลอำนาจในภูมิภาค

พัฒนาการทางการเมือง

พระเจ้าอิดริสที่ 1 แห่งลิเบีย

ปัจจัยหลายอย่างที่มีรากฐานมาจากประวัติศาสตร์ของลิเบีย ส่งผลต่อการพัฒนาทางการเมืองของประเทศเอกราชใหม่ สิ่งเหล่านี้สะท้อนถึงแนวทางการเมืองที่แตกต่างกันของจังหวัดและความคลุมเครือในระบอบกษัตริย์ของลิเบีย ประการแรก หลังจากการเลือกตั้งทั่วไปของลิเบียครั้งแรก พ.ศ. 2495 ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ พรรคการเมืองก็ถูกยกเลิก พรรคคองเกรสแห่งชาติซึ่งเคยรณรงค์ต่อต้านรัฐบาลแบบสหพันธรัฐพ่ายแพ้ทั่วประเทศ งานเลี้ยงผิดกฎหมายและ บาชีร์ ซาดอว์ ถูกเนรเทศ ประการที่สอง ความสัมพันธ์ระหว่างจังหวัดยังคงมีความสำคัญมากกว่าความสัมพันธ์ระหว่างชาติ และรัฐบาลกลางและรัฐบาลส่วนภูมิภาคก็มีข้อพิพาทกันอย่างต่อเนื่องเกี่ยวกับขอบเขตอำนาจของตน ปัญหาประการที่สามมาจากการไม่มีรัชทายาทโดยตรง เพื่อแก้ไขสถานการณ์นี้ ในปี 1953 กษิตริย์ได้มอบหมายให้พี่ชายวัย 60 ปีของเขาเป็นผู้สืบทอดตำแหน่งต่อจากเขา เมื่อรัชทายาทองค์เดิมสิ้นพระชนม์ กษัตริย์ทรงแต่งตั้งพระนัดดาคือเจ้าชายฮาซัน อาร์ ริดาเป็นผู้สืบทอดตำแหน่ง

เมื่อนายทหารหนุ่มและทหารกลุ่มหนึ่งเข้ายึดอำนาจภายใต้การนำของมูอัมมาร์ กัดดาฟี เมื่อวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2512 มกุฎราชกุมารซึ่งขณะนั้นปกครองประเทศในนามของกษัตริย์อิดริสถูกจำคุกเป็นเวลาสองปี และต่อมาถูกลดโทษให้โดดเดี่ยวโดยสิ้นเชิงในช่วงเวลาต่อไปนี้ เจ็ดปีที่ถูกกักบริเวณในบ้าน ได้รับความอับอายต่อสาธารณชนโดยแวดวงของกัดดาฟี เขาป่วยด้วยโรคหลอดเลือดสมองซึ่งทำให้เขาต้องเข้ารับการรักษาพยาบาลในสหราชอาณาจักรในปี 1988 จากนั้นเขาเดินทางไปยุโรปกับลูกชายคนที่สอง เจ้าชายโมฮัมเหม็ด เอล ฮัสซัน และริดา เอล เซนุสซี และเสียชีวิต ในปี 1992 ในลอนดอนที่รายล้อมไปด้วยครอบครัวของเขา เมื่อวันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2535 พระประสงค์สุดท้ายของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ได้รับการอ่านในงานแถลงข่าวต่อหน้าสื่อมวลชนและพระโอรสทั้ง 5 พระองค์ เจ้าชายโมฮัมเหม็ดได้รับการแต่งตั้งอย่างเป็นทางการให้เป็นรัชทายาทแห่งราชบัลลังก์แห่งลิเบียโดยชอบธรรม

นโยบายต่างประเทศ

ในนโยบายต่างประเทศ ราชอาณาจักรลิเบียได้รับการยอมรับว่าเป็นของกลุ่มอนุรักษนิยมในสันนิบาตอาหรับซึ่งได้เป็นสมาชิกในปี พ.ศ. 2496

รัฐบาลเป็นพันธมิตรใกล้ชิดกับสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักร ทั้งสองประเทศยังคงรักษาสิทธิฐานทัพในลิเบีย สหรัฐฯ สนับสนุนมติของสหประชาชาติ ที่ให้เอกราช แก่ลิเบียในปี 2494 และยกสถานะสำนักงานที่ตริโปลีจากสถานกงสุลใหญ่เป็นสถานเอกอัครราชทูต ลิเบียเปิดสถานเอกอัครราชทูต ณกรุง วอชิงตัน ดี.ซี.ในปี พ.ศ. 2497 ทั้งสองประเทศได้ยกระดับภารกิจขึ้นสู่ ระดับ สถานทูตและแลกเปลี่ยนเอกอัครราชทูต

ในปี พ.ศ. 2496 ลิเบียได้ลงนามในสนธิสัญญามิตรภาพและการเป็นพันธมิตรกับสหราชอาณาจักรเป็นเวลา 20 ปี ซึ่งฝ่ายหลังได้รับฐานทัพทหารเพื่อแลกกับความช่วยเหลือทางการเงินและการทหาร ในปีถัดมา ลิเบียและสหรัฐฯ ได้ลงนามในข้อตกลงซึ่งสหรัฐฯ ได้รับสิทธิในฐานทัพเช่นกัน โดยอาจมีการต่ออายุในปี 1970 เพื่อแลกกับความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจแก่ลิเบีย ฐานทัพอากาศวีลุสใกล้กับตริโปลี ถือเป็น สถานที่ปฏิบัติงานนอกชายฝั่งที่มีคุณค่าเชิงกลยุทธ์ในช่วงทศวรรษ 1950 และต้นทศวรรษ 1960 ฐานทัพอากาศที่สำคัญที่สุดของสหรัฐฯ ในลิเบียคือ พื้นที่สงวนที่กันไว้ในทะเลทรายถูกใช้โดยเครื่องบินทหารของอังกฤษและอเมริกาซึ่งตั้งอยู่ในยุโรปเป็นสนามฝึกยิง ลิเบียสร้างสัมพันธ์ใกล้ชิดกับฝรั่งเศส อิตาลี กรีซ, ตุรกีและสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตเต็มรูปแบบกับสหภาพโซเวียตในปี พ.ศ. 2498 แต่ปฏิเสธข้อเสนอความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจของสหภาพโซเวียต

พระราชวัง Al Manar ในใจกลางเมืองเบงกาซีซึ่งเป็นวิทยาเขตแห่งแรกของมหาวิทยาลัยลิเบีย ซึ่งก่อตั้งโดยพระราชกฤษฎีกาในปี 1955

พระราชวัง Al Manar ในใจกลางเบงกาซีซึ่งเป็น วิทยาเขตแห่งแรก ของมหาวิทยาลัยลิเบียก่อตั้งโดยพระราชกฤษฎีกาในปี 1955 ในฐานะที่เป็นส่วนหนึ่งของความช่วยเหลือในวงกว้าง คณะกรรมการความช่วยเหลือด้านเทคนิคของสหประชาชาติตกลงที่จะสนับสนุนโครงการความช่วยเหลือทางเทคนิคที่เน้นการพัฒนาการเกษตรและการศึกษา มหาวิทยาลัยลิเบียก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2498 โดยพระราชกฤษฎีกาในเมืองเบงกาซี มหาอำนาจต่างประเทศโดยเฉพาะอังกฤษและสหรัฐอเมริกาให้ความช่วยเหลือด้านการพัฒนา การพัฒนาทางเศรษฐกิจที่มั่นคงเกิดขึ้น แต่ก้าวไปอย่างช้าๆ และลิเบียยังคงเป็นประเทศที่ยากจนและด้อยพัฒนาซึ่งต้องพึ่งพาความช่วยเหลือจากต่างชาติเป็นอย่างมา

รัฐประหาร พ.ศ. 2512 และการสิ้นสุดของระบอบกษัตริย์

ระบอบราชาธิปไตยสิ้นสุดลงในวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2512 เมื่อกลุ่มนายทหารที่นำโดยมูอัมมาร์ กัดดาฟี ทำรัฐประหารต่อต้านกษัตริย์อิดริสในขณะที่พระองค์ประทับในตุรกีเพื่อรับการรักษาพยาบาล นักปฏิวัติจับกุมเสนาธิการกองทัพและหัวหน้าฝ่ายความมั่นคงในราชอาณาจักร หลังจากได้ยินเกี่ยวกับการก่อรัฐประหาร กษัตริย์อิดริสก็ทรงเมินเฉยว่าเหตุการณ์นี้ "ไม่สำคัญ"

การรัฐประหารได้ถอนตราสารสละราชสมบัติของกษัตริย์อิดริสลงวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2512 ให้มีผลในวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2512 เพื่อสนับสนุนมกุฎราชกุมาร ซึ่งได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์หลังจากที่กษัตริย์เสด็จไปตุรกี หลังจากการ ล้ม ล้างระบอบกษัตริย์ ประเทศได้เปลี่ยนชื่อเป็นสาธารณรัฐอาหรับลิเบีย

ในปี 2013 สหภาพแอฟริกาได้รำลึกถึงมรดกของกษัตริย์อิดริสในฐานะวีรบุรุษชาวแอฟริกันและสถาปนิกผู้กำหนดอิสรภาพของลิเบียจากการปกครองอาณานิคมของอิตาลีในกิจกรรมสาธารณะ ในความเป็นจริงอิดริสยังคงได้รับการยกย่องอย่างกว้างขวางว่าเป็นบิดาของลิเบียที่เป็นอิสระและเป็นปึกแผ่นซึ่งเป็นผู้นำประเทศผ่านการต่อต้านอำนาจอาณานิคม ในฐานะผู้ปกครองที่เงียบขรึมแต่มั่นคง เขามีบทบาทที่เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันทั้งในลิเบีย ระหว่างกลุ่มต่างๆ ของอิสลามกับชนเผ่าลิเบียจำนวนมากมายมหาศาล และทั่วทั้งภูมิภาค เขาจำได้ว่า "ไม่ประนีประนอม" ต่อศัตรู ไม่ว่าผลของการกระทำของเขาจะเป็นอย่างไร ข่าวมรณกรรมที่เผยแพร่โดย Associated Press ในปี 1983 เล่าว่าเขาถอดสิทธิพิเศษและสิทธิของสมาชิกราชวงศ์สามสิบคน เนรเทศเจ้าชายเจ็ดองค์ และตัดสินให้ประหารหลานชายคนหนึ่งของเขาที่สังหารที่ปรึกษาราชวงศ์ที่เชื่อถือได้

รัฐบาล

ราชอาณาจักรลิเบียเป็นระบอบรัฐธรรมนูญและระบอบราชาธิปไตยที่มีอำนาจนิติบัญญัติซึ่งใช้โดยพระมหากษัตริย์ร่วมกับรัฐสภา

พระมหากษัตริย์

พระราชวังแห่งตรีโปลี

พระมหากษัตริย์ถูกกำหนดโดยรัฐธรรมนูญให้เป็นประมุขสูงสุด ก่อนที่พระองค์จะทรงใช้อำนาจตามรัฐธรรมนูญได้ พระมหากษัตริย์จะต้องทรงถวายสัตย์ปฏิญาณก่อนการประชุมร่วมของวุฒิสภาและสภาผู้แทนราษฎร กฎหมายทั้งหมดที่ผ่านโดยรัฐสภาจำเป็นต้องได้รับการอนุมัติและประกาศใช้โดยกษัตริย์ นอกจากนี้ยังเป็นความรับผิดชอบของกษัตริย์ในการเปิดและยุบรัฐสภา และยังเป็นความรับผิดชอบของพระองค์ที่จะต้องยุบสภาผู้แทนราษฎรตามรัฐธรรมนูญ กษัตริย์เป็นหัวหน้า กองกำลังติดอาวุธของราชอาณาจักร

คณะรัฐมนตรี

พระมหากษัตริย์เป็นผู้รับผิดชอบในการแต่งตั้งและถอดถอนนายกรัฐมนตรี กษัตริย์มีอำนาจแต่งตั้งและถอดถอนรัฐมนตรี คณะรัฐมนตรีมีหน้าที่กำหนดทิศทางกิจการภายในและภายนอกประเทศและสภามีหน้าที่ในสภาผู้แทนราษฎร เมื่อนายกรัฐมนตรีถูกถอดถอนออกจากตำแหน่ง รัฐมนตรีคนอื่นๆ จะถูกถอดถอนโดยอัตโนมัติ

มรดก

นับตั้งแต่การปกครองสี่ทศวรรษของมูอัมมาร์ กัดดาฟีสิ้นสุดลงในปี 2554 ลิเบียได้ต่อสู้ดิ้นรนเพื่อสร้างสถาบันพื้นฐานและหลักนิติธรรม รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2494 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมใน พ.ศ. 2506 เป็นศูนย์กลางของการถกเถียงทางการเมืองในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ในความเป็นจริง เอกสารดังกล่าวยังคงได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางว่าเป็นเครื่องมือสำคัญและเป็นฐานที่มั่นคงในการแก้ปัญหาวิกฤตการเมืองของลิเบีย

การสนับสนุนที่เพิ่มขึ้นในลิเบียว่าระบอบรัฐธรรมนูญที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขตามรัฐธรรมนูญก่อนการปฏิวัติควรได้รับการคืนสถานะให้เป็นพลังเพื่อความมั่นคง เอกภาพ และธรรมาภิบาลที่ถือกำเนิดขึ้นตั้งแต่ปี 2554 ผู้ลี้ภัยชาวลิเบีย ตลอดจนผู้มีบทบาทสำคัญทางการเมืองและกลุ่มท้องถิ่น ได้สนับสนุนต่อสาธารณชนในการคืนสถานะของระบอบกษัตริย์เซนุสซีภายใต้การนำของเจ้าชายโมฮัมเหม็ด เอล-เซนุสซีว่าเป็นทางเลือกทางการเมืองที่น่าสนใจในลิเบีย การเคลื่อนไหวเพื่อการกลับมาของความชอบธรรมตามรัฐธรรมนูญและกลุ่มในเครือในลิเบียสนับสนุนการคืนสถานะของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2494 และการกลับมาของระบอบกษัตริย์เซนุสซีภายใต้การนำของโมฮัมเหม็ด เอล-เซนุสซี

สัมภาษณ์โดย Al-Hayat ในเดือนเมษายน 2014 โมฮาเหม็ด อับเดอาซิซ รัฐมนตรีต่างประเทศลิเบียในขณะนั้นกล่าวว่าการกลับมาของระบอบรัฐธรรมนูญภายในขอบเขตสถาบันที่กำหนดโดยรัฐธรรมนูญปี 1951 ก่อนการแก้ไขในปี 1963 สามารถใช้เป็นสัญลักษณ์ที่รวมเป็นหนึ่งสำหรับประเทศชาติและ "ร่มทางการเมือง" ที่จะรับประกันความชอบธรรมของสถาบันต่างๆ ของลิเบีย ท่ามกลางการเรียกร้องให้แก้ปัญหาโดยรัฐบาลกลางและความขัดแย้งทางนิกาย

ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2558 การสนับสนุนเพื่อฟื้นฟูการปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2494 และสนับสนุนการกลับมาของสถาบันกษัตริย์ได้แสดงออกต่อสาธารณะโดยสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) หลายคน ซึ่งเป็นคณะกรรมการที่มีหน้าที่เขียนรัฐธรรมนูญใหม่ สื่อสังคมออนไลน์ ตลอดจนจดหมายทางการที่ออกโดย อาลี ฮุสเซน บูบาเกอร์นายกเทศมนตรีเมือง Baida ในตอนนั้น ซึ่งเป็นเมืองสำคัญทางตะวันออกของลิเบีย

ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2558 พรรคสหพันธ์ไซเรไนกา หรือ National Federal Bloc ได้ขอให้รัฐสภารับรองรัฐธรรมนูญปี 1951 ว่าเป็นรัฐธรรมนูญที่ถูกต้องตามกฎหมายสำหรับทั้งประเทศ พรรคจัดการประชุมที่เมืองเบย์ดาซึ่งมีเจ้าหน้าที่ไซเรไนกาเข้าร่วม รวมทั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่มีฐานอยู่ในเมืองโทบรุค ภายใต้สโลแกน "การกลับไปสู่รัฐธรรมนูญที่ไม่มีการแก้ไขของบรรพบุรุษผู้ก่อตั้งปี 1951 เพื่อให้แน่ใจว่าเอกภาพของประเทศลิเบีย" แถลงการณ์สรุปที่เขียนโดยผู้จัดงานย้ำถึงความจำเป็นในการถือว่ารัฐธรรมนูญปี 1951 เป็นวิธีการเดียวในการบรรลุการรวมชาติทางการเมืองในลิเบีย

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อวันที่ 4 มิถุนายน 2015 แดเนียล คอซินสกี้สมาชิกคณะกรรมการคัดเลือกกิจการต่างประเทศในรัฐสภาอังกฤษ ได้ตีพิมพ์บทความที่เรียกร้องให้มีการคืนรัฐธรรมนูญปี 1951 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมในปี 1963 ซึ่งสอดคล้องกับการสนับสนุนระดับรากหญ้าที่เพิ่มขึ้นในเมืองใหญ่ทั่ว ลิเบีย

โดยทั่วไปแล้ว ความสนใจที่เพิ่มขึ้นในความมีชีวิตและความเกี่ยวข้องของโซลูชันนั้นทั้งภาคพื้นดินและระดับนานาชาติได้รับการบันทึกไว้ในเดือนกุมภาพันธ์ 2559 โดย เดแคลน วอลช์ นักข่าวของ New York Times ซึ่งใช้เวลาส่วนใหญ่ในลิเบีย จำนวนหน้าสื่อสังคมและกิจกรรมที่เพิ่มขึ้นในหัวข้อนี้ได้สะท้อนถึงแนวโน้มดังกล่าว

เจ้าชายโมฮัมเหม็ด เอล-เซนุสซีทรงรับทราบถึงความกระตือรือร้นที่เพิ่มขึ้นต่อการคืนสถานะของรัฐธรรมนูญปี 1951 และระบอบกษัตริย์ตามรัฐธรรมนูญ เขาย้ำอยู่เสมอว่าเขารู้สึกเป็นเกียรติที่ได้กลับมารับใช้ชาติหากชาวลิเบียเรียกร้อง

ดูเพิ่ม

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ราชอาณาจักรลิเบีย

• สหพันธ์สาธารณรัฐอาหรับ

อ้างอิง

1. "WIPO Lex". www.wipo.int.
2. "Libya's Constitution". www.libyanconstitutionalunion.net.
3. Kawczynski, Daniel (2021-06-08). "Where next for Libya?". New Statesman (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).
4. . web.archive.org. 2021-05-14. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-05-14. สืบค้นเมื่อ 2023-06-06.{{}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown ()
5. Filiu, Jean-Pierre (2015). From Deep State to Islamic State: The Arab Counter-revolution and Its Jihadi Legacy (ภาษาอังกฤษ). Oxford University Press. ISBN .
6. "Heir to Libyan throne under Brussels spotlight". www.euractiv.com (ภาษาอังกฤษแบบบริติช). 2011-04-21.
7. "1969: Bloodless coup in Libya" (ภาษาอังกฤษแบบบริติช). 1969-09-01. สืบค้นเมื่อ 2023-06-06.
8. Ap (1983-05-26). "KING IDRIS, OUSTED IN '69 BY QADDAFI, DIES IN CAIRO". The New York Times (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). ISSN 0362-4331. สืบค้นเมื่อ 2023-06-06.
9. Kawczynski, Daniel (2021-06-08). "Where next for Libya?". New Statesman (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).
10. . web.archive.org. 2021-05-14. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-05-14. สืบค้นเมื่อ 2023-06-06.{{}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown ()
11. . web.archive.org. 2016-03-31. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-31. สืบค้นเมื่อ 2023-06-06.{{}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown ()
12. Varga, Mark (2014-07-14). "The Case for Monarchy in Libya". The National Interest (ภาษาอังกฤษ).

• Kingdom of Libya's constitution
• worldstatesmen.org
• Birth of a nation 2007-12-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Statoids
• 1969: Bloodless coup in Libya (BBC)
• Libya: Oil and Gas
• Royal Ark
• Independent Libya