ภาษากวางตุ้ง (ชาวจีนเรียกว่า 粵 เยฺว่ Yuè หรือ ยฺหวืด Jyut6) เป็นหนึ่งในภาษาของตระกูลภาษาจีน ผู้พูดส่วนใหญ่อยู่ในประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน บริเวณมณฑลแถบตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งได้แก่ มณฑลกวางตุ้ง เขตบริหารพิเศษฮ่องกง มาเก๊า และยังใช้มากในหมู่ของชาวจีนแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้กับเหล่าชาวจีนโพ้นทะเลทั่วโลกที่อพยพไปจากมณฑลกวางตุ้งอีกด้วย โดยที่สำเนียงกวางเจาจัดเป็นสำเนียงกลางของภาษากวางตุ้ง มีผู้พูดทั่วโลกราวๆ 71 ล้านคน ซึ่งภาษากวางตุ้งจัดได้ว่าเป็นภาษาถิ่นอันดับหนึ่งของจีนที่คนพูดมากที่สุด และเป็นภาษาที่ใช้ทางการเป็นอันดับสอง รองลงมาจากภาษาจีนกลางที่เป็นภาษาราชการหลักของประเทศ
ภาษากวางตุ้ง | |
---|---|
ภาษาเยฺว่ | |
粵語 / 粤语 廣東話 / 广东话 | |
Yuhtyúh (เยฺว่) ในอักษรจีนตัวเต็ม (ซ้าย) และอักษรจีนตัวย่อ (ขวา) | |
ภูมิภาค | มณฑลกวางตุ้ง, , มณฑลไหหลำตะวันตก, ฮ่องกง และมาเก๊า |
ชาติพันธุ์ | |
จำนวนผู้พูด | 84 ล้านคน (2020) |
ตระกูลภาษา | |
ภาษาถิ่น | (รวมกวางตุ้ง) (รวม) |
รหัสภาษา | |
ISO 639-3 | yue |
79-AAA-m | |
ภาษาเยฺว่ | |||||||||||||||||||||||||||
อักษรจีนตัวเต็ม | 粵語 | ||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
อักษรจีนตัวย่อ | 粤语 | ||||||||||||||||||||||||||
กวางตุ้ง | Yuhtyúh | ||||||||||||||||||||||||||
ความหมายตามตัวอักษร | 'ภาษาของ' | ||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
ภาษากวางตุ้ง | |||||||||||||||||||||||||||
อักษรจีนตัวเต็ม | 廣東話 | ||||||||||||||||||||||||||
อักษรจีนตัวย่อ | 广东话 | ||||||||||||||||||||||||||
กวางตุ้ง | Gwóngdūng wá | ||||||||||||||||||||||||||
ความหมายตามตัวอักษร | 'คำพูดกว่างตง' | ||||||||||||||||||||||||||
|
ประวัติ
ในยุคโบราณ เขตมณฑลกวางตุ้งปัจจุบันมีชาวฮั่นอาศัยอยู่น้อย การอพยพเข้ามาของชาวฮั่นเริ่มขึ้นในสมัยราชวงศ์ฮั่น ภาษาจีนของชาวฮั่นได้ผสมผสานเข้ากับภาษาของชาวพื้นเมือง สมัยราชวงศ์สุ่ยภาคกลางของจีนเกิดสงครามบ่อย ชาวจีนฮั่นจำนวนมากจึงอพยพลงใต้ คาดว่าช่วงนี้เป็นช่วงที่ภาษากวางตุ้งเริ่มพัฒนาขึ้นมา ในสมัยราชวงศ์ถัง การอพยพของชาวจีนเข้าสู่กวางตุ้งยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง มีบางส่วนกระจายไปยังพื้นที่ใกล้เคียงคือมณฑลกวางสี ในยุคนี้ ภาษากวางตุ้งได้รับอิทธิพลจากภาษาจีนในภาคกลาง เริ่มมีการจัดมาตรฐาน แต่ในเวลาเดียวกันก็มีการพัฒนาคำศัพท์ และลักษณะเฉพาะของตนขึ้นมา
ในสมัยราชวงศ์ซ้อง หงวนและหมิง ภาษากวางตุ้งเริ่มมีเอกลักษณ์ของตนที่ต่างจากภาษาจีนอื่นๆ ชัดเจนมากขึ้น ช่วงปลายสมัยราชวงศ์ชิง เมืองกวางโจวเป็นเมืองท่าที่ติดต่อกับต่างชาติ มีชาวต่างชาติเรียนภาษากวางตุ้ง และใช้ภาษากวางตุ้งในการค้าขาย
ตั้งแต่ พ.ศ. 2492 เป็นต้นมา ผู้พูดภาษากวางตุ้งส่วนใหญ่พูดภาษาจีนกลางด้วย โดยใช้ภาษาจีนกลางเป็นภาษาราชการและใช้ภาษากวางตุ้งเป็นภาษาในชีวิตประจำวัน ในฮ่องกงใช้ภาษากวางตุ้งเป็นภาษาในภาพยนตร์และใช้ในการติดต่อธุรกิจกับชาวจีนโพ้นทะเล ปัจจุบันภาษานี้ยังใช้ในการศึกษาและใช้กันในฮ่องกงและในหมู่ชาวจีนโพ้นทะเล การแพร่หลายของส่อที่ใช้ภาษากวางตุ้งจากฮ่องกง ทำใหมีคำยืมจากภาษากวางตุ้งแพร่ไปสู่ภาษาจีนสำเนียงอื่นๆด้วย
สำเนียง
สำเนียงที่สำคัญมี 4 สำเนียงคือ สำเนียง Yuehai ใช้พูดในกวางโจว ฮ่องกง และมาเก๊า สำเนียงไถ่ซาน ใช้พูดในไชน่าทาวน์ในสหรัฐก่อน พ.ศ. 2513 สำเนียง Gaoyan ใช้พูดใน Yanjiang และสำเนียง Guinan ใช้พูดในกวางสี โดยทั่วไป สำเนียงที่สำคัญที่สุดคือ สำเนียง Yuehai
สัทวิทยา
แม้ว่าภาษาจีนกลางจะเป็นภาษามาตรฐานและเป็นภาษากลางในจีนและไต้หวัน ภาษากวางตุ้งยังคงเป็นภาษาหลักของชาวจีนโพ้นทะเลรวมทั้งในฮ่องกง ซึ่งเป็นเพราะว่าผู้อพยพเหล่านี้ออกจากกวางตุ้งไปก่อนที่ภาษาจีนกลางจะเข้ามามีอิทธิพล หรือมิฉะนั้นก็เป็นเพราะในฮ่องกงมิได้ใช้ภาษาจีนกลางอย่างสมบูรณ์
ภาษากวางตุ้งเป็นภาษาที่มีลักษณะอนุรักษนิยมมากกว่าภาษาจีนกลาง เช่นมีเสียงตัวสะกดมากกว่า แต่ภาษากวางตุ้งก็ไม่มีวรรณยุกต์บางเสียง และรวมบางเสียงเข้าด้วยกัน
สำเนียงไถ่ซานที่ใช้พูดในสหรัฐปัจจุบันถือเป็นสำเนียงที่มีลักษณะอนุรักษนิยมมากกว่าสำเนียงที่ใช้พูดในกวางโจวและฮ่องกง โดยยังคงรักษาคำที่ขึ้นต้นด้วยเสียง /n-/ ซึ่งผู้พูดภาษากวางตุ้งที่เกิดในฮ่องกงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เปลี่ยนเป็นเสียง /l-/ และไม่มีคำที่ขึ้นต้นด้วยเสียง /ŋ-/ ตัวอย่างเช่น ngàuh nām เป็น àuh lām
ระบบเสียงของภาษากวางตุ้งต่างจากภาษาจีนกลางที่ใช้พยางค์ต่างกันเป็นส่วนใหญ่ ชุดของเสียงวรรณยุกต์ก็ต่างกัน ภาษากวางตุ้งมีวรรณยุกต์ 6-7 เสียง มีความต่างของเสียงวรรณยุกต์ระหว่างคำเป็นและคำตาย ในขณะที่ภาษาจีนกลางมีวรรณยุกต์ 5 เสียง ภาษากวางตุ้งยังคงมีเสียงตัวสะกดหลายเสียง เช่นเดียวกับภาษาฮากกาและภาษาจีนฮกเกี้ยน คือ /-m/, /-n/, /-ŋ/, /-p/, /-t/, /-k/ ส่วนภาษาจีนกลางมีเพียงเสียง /-n/, /-ŋ/ อย่างไรก็ตามระบบเสียงสระของภาษาจีนกลางมีลักษณะอนุรักษนิยมมากกว่าโดยยังคงมีเสียงสระประสมบางเสียงที่หายไปแล้วในภาษากวางตุ้ง
ระบบการเขียน
โดยทั่วไปเขียนด้วยอักษรจีนแบบเดียวกับภาษาจีนกลางแต่อ่านออกเสียงแบบภาษากวางตุ้ง มีการพัฒนาระบบการเขียนของภาษากวางตุ้งโดยเฉพาะในฮ่องกง มีการใช้อักษรที่แปลกไปจากภาษาจีนกลาง
ดูเพิ่ม
- ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน (สำเนียงกวางเจา)
อ้างอิง
- ภาษากวางตุ้ง ที่ Ethnologue (23rd ed., 2020)
- http://www.nvtc.gov/lotw/months/may/SinoTibetanLanguageFamily.htm
แหล่งข้อมูลอื่น
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phasakwangtung chawcineriykwa 粵 ey w Yue hrux y hwud Jyut6 epnhnunginphasakhxngtrakulphasacin phuphudswnihyxyuinpraethssatharnrthprachachncin briewnmnthlaethbtawnxxkechiyngit sungidaek mnthlkwangtung ekhtbriharphiesshxngkng maeka aelayngichmakinhmukhxngchawcinaethbexechiytawnxxkechiyngitkbehlachawcinophnthaelthwolkthixphyphipcakmnthlkwangtungxikdwy odythisaeniyngkwangecacdepnsaeniyngklangkhxngphasakwangtung miphuphudthwolkraw 71 lankhn sungphasakwangtungcdidwaepnphasathinxndbhnungkhxngcinthikhnphudmakthisud aelaepnphasathiichthangkarepnxndbsxng rxnglngmacakphasacinklangthiepnphasarachkarhlkkhxngpraethsphasakwangtungphasaey w粵語 粤语 廣東話 广东话Yuhtyuh ey w inxksrcintwetm say aelaxksrcintwyx khwa phumiphakhmnthlkwangtung mnthlihhlatawntk hxngkng aelamaekachatiphnthucanwnphuphud84 lankhn 2020 trakulphasacin thiebt cincinphasakwangtungphasathin rwmkwangtung rwm rhsphasaISO 639 3yue79 AAA mphasaey wxksrcintwetm粵語xksrcintwyx粤语kwangtungYuhtyuhkhwamhmaytamtwxksr phasakhxng karthxdesiyngphasacinklangmatrthanhny hwiphinxinYueyǔcuxinㄩㄝˋㄩˇphasaxuxksrormnYoeh nyyphasakwangtungmatrthanxksrormnaebbeylYuhtyuhy hwidephngJyut6jyu5xksrormnkwangtungYud6yu5phasahminitphasahkekiynO at gi O at guphasakwangtungxksrcintwetm廣東話xksrcintwyx广东话kwangtungGwongdung wakhwamhmaytamtwxksr khaphudkwangtng karthxdesiyngphasacinklangmatrthanhny hwiphinxinGuǎngdōnghuaewd iclsKuang tung Hua IPA kwa ŋtʊ ŋ xwa phasaxuxksrormnKuaon ton hophasakwangtungmatrthanxksrormnaebbeylGwongdung way hwidephngGwong2dung1 waa2xksrormnkwangtungGuong2dung1 wa2phasahminitphasahkekiynKng tang oeprawtiinyukhobran ekhtmnthlkwangtungpccubnmichawhnxasyxyunxy karxphyphekhamakhxngchawhnerimkhuninsmyrachwngshn phasacinkhxngchawhnidphsmphsanekhakbphasakhxngchawphunemuxng smyrachwngssuyphakhklangkhxngcinekidsngkhrambxy chawcinhncanwnmakcungxphyphlngit khadwachwngniepnchwngthiphasakwangtungerimphthnakhunma insmyrachwngsthng karxphyphkhxngchawcinekhasukwangtungyngkhngephimkhunxyangtxenuxng mibangswnkracayipyngphunthiiklekhiyngkhuxmnthlkwangsi inyukhni phasakwangtungidrbxiththiphlcakphasacininphakhklang erimmikarcdmatrthan aetinewlaediywknkmikarphthnakhasphth aelalksnaechphaakhxngtnkhunma insmyrachwngssxng hngwnaelahming phasakwangtungerimmiexklksnkhxngtnthitangcakphasacinxun chdecnmakkhun chwngplaysmyrachwngsching emuxngkwangocwepnemuxngthathitidtxkbtangchati michawtangchatieriynphasakwangtung aelaichphasakwangtunginkarkhakhay tngaet ph s 2492 epntnma phuphudphasakwangtungswnihyphudphasacinklangdwy odyichphasacinklangepnphasarachkaraelaichphasakwangtungepnphasainchiwitpracawn inhxngkngichphasakwangtungepnphasainphaphyntraelaichinkartidtxthurkickbchawcinophnthael pccubnphasaniyngichinkarsuksaaelaichkninhxngkngaelainhmuchawcinophnthael karaephrhlaykhxngsxthiichphasakwangtungcakhxngkng thaihmikhayumcakphasakwangtungaephripsuphasacinsaeniyngxundwy karkracaytwkhxngphuphudphasacinsaeniyngtang cakbnlnglang cinklang 官话 Mandarin cin 晋方言 Jin xu 吴语 Wu huy 徽语 Hui kan 赣语 Gan esiyng 湘 Xiang hmin 闽语 Min aekha hrux hakka 客家话 Hakka phasakwangtung 粵语 Yue phasakwangtungsaeniyngkwangsi 平话 Ping saeniyngsaeniyngthisakhymi 4 saeniyngkhux saeniyng Yuehai ichphudinkwangocw hxngkng aelamaeka saeniyngithsan ichphudinichnathawninshrthkxn ph s 2513 saeniyng Gaoyan ichphudin Yanjiang aelasaeniyng Guinan ichphudinkwangsi odythwip saeniyngthisakhythisudkhux saeniyng Yuehaisthwithyaaemwaphasacinklangcaepnphasamatrthanaelaepnphasaklangincinaelaithwn phasakwangtungyngkhngepnphasahlkkhxngchawcinophnthaelrwmthnginhxngkng sungepnephraawaphuxphyphehlanixxkcakkwangtungipkxnthiphasacinklangcaekhamamixiththiphl hruxmichannkepnephraainhxngkngmiidichphasacinklangxyangsmburn phasakwangtungepnphasathimilksnaxnurksniymmakkwaphasacinklang echnmiesiyngtwsakdmakkwa aetphasakwangtungkimmiwrrnyuktbangesiyng aelarwmbangesiyngekhadwykn saeniyngithsanthiichphudinshrthpccubnthuxepnsaeniyngthimilksnaxnurksniymmakkwasaeniyngthiichphudinkwangocwaelahxngkng odyyngkhngrksakhathikhuntndwyesiyng n sungphuphudphasakwangtungthiekidinhxngknghlngsngkhramolkkhrngthi 2 epliynepnesiyng l aelaimmikhathikhuntndwyesiyng ŋ twxyangechn ngauh nam epn auh lam rabbesiyngkhxngphasakwangtungtangcakphasacinklangthiichphyangkhtangknepnswnihy chudkhxngesiyngwrrnyuktktangkn phasakwangtungmiwrrnyukt 6 7 esiyng mikhwamtangkhxngesiyngwrrnyuktrahwangkhaepnaelakhatay inkhnathiphasacinklangmiwrrnyukt 5 esiyng phasakwangtungyngkhngmiesiyngtwsakdhlayesiyng echnediywkbphasahakkaaelaphasacinhkekiyn khux m n ŋ p t k swnphasacinklangmiephiyngesiyng n ŋ xyangirktamrabbesiyngsrakhxngphasacinklangmilksnaxnurksniymmakkwaodyyngkhngmiesiyngsraprasmbangesiyngthihayipaelwinphasakwangtungrabbkarekhiynodythwipekhiyndwyxksrcinaebbediywkbphasacinklangaetxanxxkesiyngaebbphasakwangtung mikarphthnarabbkarekhiynkhxngphasakwangtungodyechphaainhxngkng mikarichxksrthiaeplkipcakphasacinklangduephimphasakwangtungmatrthan saeniyngkwangeca xangxingphasakwangtung thi Ethnologue 23rd ed 2020 http www nvtc gov lotw months may SinoTibetanLanguageFamily htmaehlngkhxmulxunwikiphiediy saranukrmesri inphasakwangtung