จักรวรรดิเซลจุค

มหาจักรวรรดิเซลจุค (อังกฤษ: Great Seljuk Empire) หรือ จักรวรรดิเซลจุค (Seljuk Empire) เป็นจักรวรรดิอิสลามนิกายซุนนีในสมัยกลางตอนกลาง ที่มีวัฒนธรรมของ ก่อตั้งและปกครองโดย สาขา มีพื้นที่รวม 3.9 ล้าน ตารางกิโลเมตร (1.5 ล้าน ตารางไมล์) จากอานาโตเลียกับลิแวนต์ทางตะวันตกถึงฮินดูกูชทางตะวันออก และจากเอเชียกลางทางตอนเหนือถึงอ่าวเปอร์เซียทางตอนใต้

มหาจักรวรรดิเซลจุค
1037–1194
จักรวรรดิเซลจุคในสมัยที่รุ่งเรืองที่สุดใน ค.ศ. 1092 เมื่อสุลต่าน เสด็จสวรรคต
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	นีชอบูร์ (1037–1043) (1043–1051) เอสแฟฮอน (1051–1118) (1118–1153, ตะวันออก) (1118–1194, ตะวันตก)
ภาษาทั่วไป	เปอร์เซีย (ทางการ; ภาษากลาง, ศาล, การศึกษา และวรรณกรรม) เตอร์กิกโอคุซ (ราชวงศ์และทหาร) อาหรับ (เทววิทยา, กฎหมาย และวิทยาศาสตร์)
ศาสนา	อิสลามนิกายซุนนี (มัซฮับ)
การปกครอง	รัฐบริวารในรัฐเคาะลีฟะฮ์ (โดยนิตินัย) รัฐสุลต่านอิสระ (โดยพฤตินัย)
เคาะลีฟะฮ์
• 1031–1075
• 1180–1225
(สุลต่าน)
• 1037–1063	(องค์แรก)
• 1174–1194	(องค์สุดท้าย)
ประวัติศาสตร์
• จัดตั้งโดยทูฆรีล	1037
•	1040
•	1071
• สงครามครูเสดครั้งที่ 1	1095–1099
•	1141
• จักรวรรดิฆวอแรซม์เข้ามาแทนที่	1194
พื้นที่
ประมาณ ค.ศ. 1080	3,900,000 ตารางกิโลเมตร (1,500,000 ตารางไมล์)
ก่อนหน้า ถัดไป จักรวรรดิไบแซนไทน์ รัฐเคาะลีฟะฮ์ฟาฏิมียะฮ์ รัฐสุลต่านรูม จักรวรรดิฆวอแรซม์ ราชอาณาจักรไซปรัส จักรวรรดิไบแซนไทน์

ก่อนยุคใหม่
ก่อน ก่อนคริสต์ศักราช 3200–2800 จักรวรรดิเอลาไมท์ 2800–550 2200–1700 ศตวรรษที่ 10-7 728–550 จักรวรรดิอคีเมนียะห์ 550–330 จักรวรรดิซิลูซิด 330–150 250-125 จักรวรรดิพาร์เธีย 248–ค.ศ.  224 หลังคริสต์ศักราช จักรวรรดิกุษาณะ 30–275 จักรวรรดิซาสซานิยะห์ 224–651 425–557 565–670
หลัง 637–651 จักรวรรดิอุมัยยะฮ์ 661–750 จักรวรรดิอับบาซียะฮ์ 750–1258 821–873 864–928 จักรวรรดิซัฟฟาริยะห์ 861–1003 819–999 928–1043 934–1055 จักรวรรดิกาสนาวิยะห์ 975–1187 1149–1212 จักรวรรดิเซลจุค 1037–1194 1077–1231 1231-1389 จักรวรรดิข่านอิล 1256–1353 1314–1393 1337–1357 1339–1432 ราชวงศ์เตมือร์ 1370–1506 1407–1468 1378–1508 จักรวรรดิซาฟาวิยะห์ 1501–1722* จักรวรรดิโมกุล 1526–1857 1722–1738 1736–1750 * หรือ 1736
ยุคใหม่ สสซ =
อัฟกานิสถาน 1747–1823 เอมิเรตอัฟกานิสถาน 1823–1929 1826–1919 1919–1929 สมัยปกครองของมุฮัมมัดเมดไซ 1929–1973 สาธารณรัฐอัฟกานิสถาน 1973–1978 สาธารณรัฐประชาธิปไตยอัฟกานิสถาน 1978–1992 ตั้งแต่ 1992
อาเซอร์ไบจาน 1722–1828 1828–1917 1918–1920 สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต 1920–1991 สาธารณรัฐอาเซอร์ไบจาน ตั้งแต่ 1991
ตุรกี รัฐสุลต่านรูม 1077–1308 จักรวรรดิออตโตมัน 1299–1923 สาธารณรัฐตุรกี ตั้งแต่ 1923
อิหร่าน 1750–1794 ราชวงศ์กอญัร 1781–1925 ราชวงศ์ปาห์ลาวี 1925–1979 การปฏิวัติอิหร่าน 1979 1979 ตั้งแต่ 1979
อิรัก 1632–1919 1920–1958 1958–2003 สาธารณรัฐอิรัก ตั้งแต่ 2004
ทาจิกิสถาน เอมิเรตบูคารา 1785–1920 / อุซเบก 1920–1929 1929 สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตทาจิก 1929–1991 สาธารณรัฐทาจิกิสถาน ตั้งแต่ 1991
อุซเบกิสถาน เอมิเรตบูคารา 1785–1920 สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอุซเบก 1924–1991 1991 สาธารณรัฐอุซเบกิสถาน ตั้งแต่ 1991

ในคริสต์ทศวรรษ 1140 อำนาจและอิทธิพลของจักรวรรดิเซลจุคเริ่มเสื่อมถอยก่อนแทนที่ด้วยจักรวรรดิฆวอแรซม์ใน ค.ศ. 1194

ประวัติ

ก่อตั้งราชวงศ์

ผู้ก่อตั้งราชวงศ์เซลจุคคือขุนศึกชาวเติร์กโอคุซนาม เขามีชื่อเสียงจากการรับใช้ในกองทัพ พวกเซลจุคอพยพไปที่ ใกล้กับเมือง โดยพวกเขาเข้ารับอิสลามใน ค.ศ. 985 ฆวอแรซม์ในเวลานั้นอยู่ในการควบคุมของ แห่ง ใน ค.ศ. 999 จักรวรรดิซอมอนีดตกอยู่ใต้อำนาจของแห่ง แต่พวก Ghaznavids ครอบครองดินแดนทางใต้ของ Oxus พวกเซลจุคจึงมีส่วนร่วม โดยสนับสนุนเอมีร์ซอมอนีดองค์สุดท้าย ก่อนที่จะจัดตั้งฐานอำนาจอิสระของตนเอง

ดูเพิ่ม

• สงครามครูเสด
• ราชวงศ์เซลจุค

หมายเหตุ

1. สีอ่อนข้างบนขวาคือ รัฐบริวาร
2. เพื่อแยกจากรัฐสุลต่านรูมที่ครองโดยราชวงศ์เซลจุคสาขาอานาโตเลีย

เชิงอรรถ

อ้างอิง

1. Savory, R. M., บ.ก. (1976). Introduction to Islamic Civilisation. Cambridge University Press. p. 82. ISBN .
2. Black, Edwin (2004). Banking on Baghdad: Inside Iraq's 7,000-year History of War, Profit and Conflict. John Wiley and Sons. p. 38. ISBN .
3. C.E. Bosworth, "Turkish Expansion towards the west" in UNESCO History of Humanity, Volume IV, titled "From the Seventh to the Sixteenth Century", UNESCO Publishing / Routledge, p. 391: "While the Arabic language retained its primacy in such spheres as law, theology and science, the culture of the Seljuk court and secular literature within the sultanate became largely Persianized; this is seen in the early adoption of Persian epic names by the Seljuk rulers (Qubād, Kay Khusraw and so on) and in the use of Persian as a literary language (Turkish must have been essentially a vehicle for everyday speech at this time)."
4. Stokes 2008, p. 615.
5. Concise Encyclopedia of Languages of the World, Ed. Keith Brown, Sarah Ogilvie, (Elsevier Ltd., 2009), 1110; "Oghuz Turkic is first represented by Old Anatolian Turkish which was a subordinate written medium until the end of the Seljuk rule."
6. (1984). "Some Observations on the 'Abbāsid Caliphate of Cairo". Bulletin of the School of Oriental and African Studies. University of London. 47 (3): 501–507. doi:10.1017/s0041977x00113710. S2CID 161092185.
7. Grousset, Rene, The Empire of the Steppes, (New Brunswick: Rutgers University Press, 1988), 167.
8. Grousset, Rene (1988). The Empire of the Steppes. New Brunswick: Rutgers University Press. pp. 159, 161. ISBN . In 1194, Togrul III would succumb to the onslaught of the Khwarizmian Turks, who were destined at last to succeed the Seljuks to the empire of the Middle East.
9. Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. (December 2006). "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of World-Systems Research. 12 (2): 223. ISSN 1076-156X. สืบค้นเมื่อ 13 September 2016.
10. (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". . 41 (3): 496. doi:10.1111/0020-8833.00053. JSTOR 2600793.
11. * Peacock 2015
    • Christian Lange; Songül Mecit, eds., Seljuqs: Politics, Society and Culture (Edinburgh University Press, 2012), 1–328
    • P.M. Holt; Ann K.S. Lambton, Bernard Lewis, The Cambridge History of Islam (Volume IA): The Central Islamic Lands from Pre-Islamic Times to the First World War, (Cambridge University Press, 1977), 151, 231–234.
12. Mecit 2014, p. 128.
13. Peacock & Yıldız 2013, p. 6.
14. * "Aḥmad of Niǧde's al-Walad al-Shafīq and the Seljuk Past", A. C. S. Peacock, Anatolian Studies, Vol. 54, (2004), 97; "With the growth of Seljuk power in Rum, a more highly developed Muslim cultural life, based on the Persianate culture of the Seljuk court, was able to take root in Anatolia."
    • Meisami, Julie Scott, Persian Historiography to the End of the Twelfth Century, (Edinburgh University Press, 1999), 143; "Nizam al-Mulk also attempted to organise the Saljuq administration according to the Persianate Ghaznavid model k..."
    • , "Šahrbānu", Online Edition: "here one might bear in mind that non-Persian dynasties such as the Ghaznavids, Saljuqs and Ilkhanids were rapidly to adopt the Persian language and have their origins traced back to the ancient kings of Persia rather than to Turkish heroes or Muslim saints ..."
    • (2006). Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia (ภาษาอังกฤษ). Psychology Press. p. 399. ISBN . (Isfahan) has served as the political and cultural center of the Persianate world: during the reign of the Seljuks (1038-1194) and that of the Safavids (1501–1722).
    • Mandelbaum, Michael (1994). Central Asia and the World: Kazakhstan, Uzbekistan, Tajikistan, Kyrgyzstan, and Turkmenistan (ภาษาอังกฤษ). Council on Foreign Relations. p. 79. ISBN . Persianate zone (...) The rise of Persianized Turks to administrative control (...) The Turko-Persian tradition developed during the Seljuk period (1040-1118) (...) In the Persianate zone, Turkophones ruled and Iranians administered
    • Jonathan Dewald, Europe 1450 to 1789: Encyclopedia of the Early Modern World, Charles Scribner's Sons, 2004, p. 24: "Turcoman armies coming from the East had driven the Byzantines out of much of Asia Minor and established the Persianized sultanate of the Seljuks."
    • , The Empire of the Steppes, (Rutgers University Press, 1991), 161, 164; "renewed the Seljuk attempt to found a great Turko-Persian empire in eastern Iran.."," "It is to be noted that the Seljuks, those Turkomans who became sultans of Persia, did not Turkify Persia-no doubt because they did not wish to do so. On the contrary, it was they who voluntarily became Persians and who, in the manner of the great old Sassanid kings, strove to protect the Iranian populations from the plundering of Ghuzz bands and save Iranian culture from the Turkoman menace."
    • Shaw, Wendy (12 June 2003). Possessors and Possessed: Museums, Archaeology, and the Visualization of History in the Late Ottoman Empire (ภาษาอังกฤษ). University of California Press. p. 5. ISBN . In the tenth century, these and other nomadic tribes, often collectively referred to as Turkomans, migrated out of Central Asia and into Iran. Turkish tribes initially served as mercenary soldiers for local rulers but soon set up their own kingdoms in Iran, some of which grew into Empires – most notably the Great Seljuk Empire. In the meantime, many Turkic rulers and tribespeople eventually converted to Islam.
    • Gencer, A. Yunus (2017). Thomas, David; Chesworth, John A. (บ.ก.). Christian-Muslim Relations. A Bibliographical History. Volume 10 Ottoman and Safavid Empires (1600–1700). Brill. ISBN . Turkish music completed its transformation into completely makam-based music in the early 11th-century, in the period of the Turko-Persian Seljuk Empire.
    • Calmard, Jean (22 May 2003). (บ.ก.). Society and Culture in the Early Modern Middle East: Studies on Iran in the Safavid Period. BRILL. p. 318. ISBN . A particularly interesting text, which reveals the socio-religious mood of the Turco-Persian world from Seljuk times, is the Abù Muslim romance.
    • Pfeifer, Helen (2022). Empire of Salons: Conquest and Community in Early Modern Ottoman Lands. Princeton University Press. p. 46. ISBN . The cultural influence of the Turco-Persian Seljuks long outlasted their political control of Anatolia, and the Turkish principalities that succeeded them starting in the late thirteenth cetury continued to look to that tradition for models of refinement and sociability.
    • (April 9, 2015). "Pastoral nomadic migrations and conquests". ใน ; (บ.ก.). The Cambridge World History, Volume 5. Cambridge University Press. p. 373. ISBN . The Seljuk Empire was another Turco-Iranian state, and its creation was unexpected even by the Seljuks themselves.
    • (July 3, 2018). High Culture: Drugs, Mysticism, and the Pursuit of Transcendence in the Modern World. Oxford University Press. p. 96. ISBN . Under his leadership, the Nezāris mounted a decentralized revolutionary effort against the militarily superior Turko-Persian Saljuq empire.
    • ; Wigen, Einar (June 2018). The Steppe Tradition in International Relations. Cambridge University Press. p. 135. ISBN . The Seljuq Empire is nevertheless the foremost example of a Turko-Persian Islamic empire.
    • Hathaway, Jane (October 2003). A Tale of Two Factions: Myth, Memory, and Identity in Ottoman Egypt and Yemen. State University of New York Press. p. 98. ISBN . Farther east, medieval Turco-Iranian military patronage states, such as those of the Ghaznavids, Seljuks, Timurids, and early Ottomans, appear to have been more directly affected by the banner traditions of the nomadic Turkic and Mongol populations of the Central Asian steppes, who in turn were influenced by the traditions of the various empires and kingdoms that ruled China, Japan, and Korea.
    • Cupane, Carolina; Krönung, Bettina (27 Sep 2016). Fictional Storytelling in the Medieval Eastern Mediterranean and Beyond. BRILL. p. 532. ISBN . Seljuk(s) medieval Turko-Persian dynasty
15.  • Jackson, P. (2002). "Review: The History of the Seljuq Turkmens: The History of the Seljuq Turkmens". Journal of Islamic Studies. . 13 (1): 75–76. doi:10.1093/jis/13.1.75.
     • Bosworth, C. E. (2001). 0Notes on Some Turkish Names in Abu 'l-Fadl Bayhaqi's Tarikh-i Mas'udi". Oriens, Vol. 36, 2001 (2001), pp. 299–313.
     • Dani, A. H., Masson, V. M. (Eds), Asimova, M. S. (Eds), Litvinsky, B. A. (Eds), Boaworth, C. E. (Eds). (1999). History of Civilizations of Central Asia. (Pvt. Ltd).
     • (2006). On Romani origins and identity. The Romani Archives and Documentation Center. .
     • Asimov, M. S., Bosworth, C. E. (eds.). (1998). History of Civilizations of Central Asia, Vol. IV: "The Age of Achievement: AD 750 to the End of the Fifteenth Century", Part One: "The Historical, Social and Economic Setting". Multiple History Series. Paris: UNESCO Publishing.
     • Dani, A. H., Masson, V. M. (Eds), Asimova, M. S. (Eds), Litvinsky, B. A. (Eds), Boaworth, C. E. (Eds). (1999). History of Civilizations of Central Asia. Motilal Banarsidass Publishers (Pvt. Ltd).
     • Lars Johanson, Éva Ágnes Csató Johanson (2015). The Turkic Languages. p. 25. The name 'Seljuk is a political rather than ethnic name. It derives from Selčiik, born Toqaq Temir Yally, a war-lord (sil-baši), from the Qiniq tribal grouping of the Oghuz. Seljuk, in the rough and tumble of internal Oghuz politics, fled to Jand, c.985, after falling out with his overlord.{{}}: CS1 maint: uses authors parameter ()
16. Peacock 2015, p. 25.
17. Peacock 2015, p. 26.
18. Frye 1975, p. 159.
19. Peacock 2015, p. 27.

แหล่งข้อมูล

• Arjomand, Said Amir (1999). "The Law, Agency, and Policy in Medieval Islamic Society: Development of the Institutions of Learning from the Tenth to the Fifteenth Century". Comparative Studies in Society and History. 41, No. 2 (Apr.) (2): 263–293. doi:10.1017/S001041759900208X. S2CID 144129603.
• Basan, Osman Aziz (2010). The Great Seljuqs: A History. Taylor & Francis.
• Berkey, Jonathan P. (2003). The Formation of Islam: Religion and Society in the Near East, 600–1800. Cambridge University Press.
• Bosworth, C.E. (1968). "The Political and Dynastic History of the Iranian World (A.D. 1000–1217)". ใน Boyle, J.A. (บ.ก.). The Cambridge History of Iran. Vol. 5: The Saljuq and Mongol Periods. Cambridge University Press.
• Bosworth, C.E., บ.ก. (2010). The History of the Seljuq Turks: The Saljuq-nama of Zahir al-Din Nishpuri. แปลโดย Luther, Kenneth Allin. Routledge.
• Bulliet, Richard W. (1994). Islam: The View from the Edge. Columbia University Press.
• Canby, Sheila R.; Beyazit, Deniz; Rugiadi, Martina; Peacock, A.C.S. (2016). Court and Cosmos: The Great Age of the Seljuqs. The Metropolitan Museum of Art.
• Frye, R.N. (1975). "The Samanids". ใน Frye, R.N. (บ.ก.). The Cambridge History of Iran. Vol. 4:The Period from the Arab invasion to the Saljuqs. Cambridge University Press.
• Gardet, Louis (1970). "Religion and Culture". ใน Holt, P.M.; Lambton, Ann K. S.; Lewis, Bernard (บ.ก.). The Cambridge History of Islam. Vol. 2B. Cambridge University Press. pp. 569–603.
• Herzig, Edmund; Stewart, Sarah (2014). The Age of the Seljuqs: The Idea of Iran Vol.6. I.B. Tauris. ISBN .
• Hillenbrand, Robert (1994). Islamic Architecture: Form, Function, and Meaning. Columbia University Press.
• Korobeinikov, Dimitri (2015). "The Kings of the East and the West: The Seljuk Dynastic Concept and Titles in the Muslim and Christian sources". ใน Peacock, A.C.S.; Yildiz, Sara Nur (บ.ก.). The Seljuks of Anatolia. I.B. Tauris.
• Kuru, Ahmet T. (2019). Islam, Authoritarianism, and Underdevelopment: A Global and Historical Underdevelopment. Cambridge University Press.
• Lambton, A.K.S. (1968). "The Internal Structure of the Saljuq Empire". ใน Boyle, J.A. (บ.ก.). The Cambridge History of Iran. Vol. 5: The Saljuq and Mongol Periods. Cambridge University Press.
• Minorsky, V. (1953). Studies in Caucasian History I. New Light on the Shaddadids of Ganja II. The Shaddadids of Ani III. Prehistory of Saladin. Cambridge University Press.
• Mirbabaev, A.K. (1992). "The Islamic lands and their culture". ใน Bosworth, Clifford Edmund; Asimov, M. S. (บ.ก.). History of Civilizations of Central Asia. Vol. IV: Part Two: The age of achievement: A.D. 750 to the end of the fifteenth century. Unesco.
• Christie, Niall (2014). Muslims and Crusaders: Christianity's Wars in the Middle East, 1095–1382: From the Islamic Sources. Routledge.
• Peacock, Andrew C. S. (2010). Early Seljūq History: A New Interpretation.
• Peacock, A.C.S.; Yıldız, Sara Nur, บ.ก. (2013). The Seljuks of Anatolia: Court and Society in the Medieval Middle East. I.B.Tauris. ISBN .
• Peacock, Andrew (2015). The Great Seljuk Empire. Edinburgh University Press Ltd.
• Mecit, Songül (2014). The Rum Seljuqs: Evolution of a Dynasty. Routledge. ISBN .
• Safi, Omid (2006). The Politics of Knowledge in Premodern Islam: Negotiating Ideology and Religious Inquiry (Islamic Civilization and Muslim Networks). University of North Carolina Press.
• El-Azhari, Taef (2021). Queens, Eunuchs and Concubines in Islamic History, 661–1257. Edinburgh University Press. ISBN .
• Green, Nile (2019). Green, Nile (บ.ก.). The Persianate World: The Frontiers of a Eurasian Lingua Franca. University of California Press.
• Spuler, Bertold (2014). Iran in the Early Islamic Period: Politics, Culture, Administration and Public Life between the Arab and the Seljuk Conquests, 633–1055. Brill. ISBN .
• Stokes, Jamie, บ.ก. (2008). . New York: Facts On File. ISBN . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-02-14.
• Tor, D.G. (2011). "'Sovereign and Pious': The Religious Life of the Great Seljuq Sultans". ใน Lange, Christian; Mecit, Songul (บ.ก.). The Seljuqs: Politics, Society, and Culture. Edinburgh University Press. pp. 39–62.
• Tor, Deborah (2012). "The Long Shadow of Pre-Islamic Iranian Rulership: Antagonism or Assimilation?". ใน Bernheimer, Teresa; Silverstein, Adam J. (บ.ก.). Late Antiquity: Eastern Perspectives. Oxford: Oxbow. pp. 145–163. ISBN .
• Van Renterghem, Vanessa (2015). "Baghdad: A View from the Edge on the Seljuk Empire". ใน Herzig, Edmund; Stewart, Sarah (บ.ก.). The Age of the Seljuqs: The Idea of Iran. Vol. VI. I.B. Tauris.

อ่านเพิ่ม

• (1971). The Shorter Cambridge Medieval History. Cambridge: Cambridge University Press.
• Tetley, G. E. (2008). The Ghaznavid and Seljuk Turks: Poetry as a Source for Iranian History. Abingdon. ISBN .

แหล่งข้อมูลอื่น

• http://global.britannica.com/EBchecked/topic/533602/Seljuq
•  Houtsma, Martin Theodoor (1911). "Seljūks" . สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911 (11 ed.).