จักรวรรดิข่านอิล (อังกฤษ: Ilkhanate, Il-khanate; เปอร์เซีย: ایل خانان, อักษรโรมัน: Īlkhānān) ชาวมองโกลรู้จักกันในชื่อ ฮือเลกืออูลุส (มองโกเลีย: Hülegü Ulus; แปลว่า ดินแดนของฮูเลกู) เป็นทางตะวันตกเฉียงใต้ที่แตกมาจากจักรวรรดิมองโกล ดินแดนอิลข่านมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า ดินแดนอิหร่าน หรือสั้น ๆ ว่า อิหร่าน ดินแดนนี้ได้รับการสถาปนาหลัง พระราชโอรสในโทโลย ข่าน และพระราชนัดดาในเจงกีส ข่าน ได้รับดินแดนจักรวรรดิมองโกลส่วนเอเชียตะวันตกเฉียงใต้หลังมงค์ ข่านสวรรคตใน ค.ศ. 1259
จักรวรรดิข่านอิล ایل خانان | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1256–1335 | |||||||||
ธงใน ใน ค.ศ. 1339 และใน อัตลัสกาตาลา ใน ค.ศ. 1375. | |||||||||
จักรวรรดิข่านอิลในสมัยที่รุ่งเรืองที่สุด | |||||||||
สถานะ | |||||||||
เมืองหลวง |
| ||||||||
ภาษาทั่วไป | |||||||||
ศาสนา | |||||||||
การปกครอง | ราชาธิปไตย | ||||||||
• 1256–1265 | |||||||||
• 1316–1335 | |||||||||
พื้นที่ | |||||||||
ประมาณ ค.ศ. 1310 | 3,750,000 ตารางกิโลเมตร (1,450,000 ตารางไมล์) | ||||||||
|
ดินแดนส่วนกลางของอิลข่านอยู่ในบริเวณที่ปัจจุบันคือส่วนหนึ่งของประเทศอิหร่าน อาเซอร์ไบจาน และตุรกี โดยในช่วงสูงสุดมีขนาดกว้างถึงประเทศอิรัก ซีเรีย อาร์มีเนีย จอร์เจีย อัฟกานิสถาน เติร์กเมนิสถาน ปากีสถาน บางส่วน และทาจิกิสถานบางส่วน ผู้นำข่านอิลยุคหลังหันมาเข้ารีตเป็นอิสลามนับตั้งแต่ใน ค.ศ. 1295 ต่อมาในคริสต์ทศวรรษ 1330 จักรวรรดิข่านอิลเผชิญกับกาฬมรณะ อิลข่านองค์สุดท้าย สวรรคตใน ค.ศ. 1335 หลังจากนั้นจักรวรรดิข่านอิลจึงยุบสลาย
แม้ว่าผู้นำข่านอิลไม่ได้มีต้นตอจากชาวอิหร่าน แต่ก็พยายามประกาศอำนาจของตนด้วยการผูกมัดตนเองกับอดีตของอิหร่าน และคัดเลือกนักประวัติศาสตร์เพื่อเสนอให้ชาวมองโกลเป็นทายาทของจักรวรรดิซาเซเนียน (ค.ศ. 224–651) แห่ง
คำนิยาม
เราะชีด-อัล-ดิน-ฮามาดานี นักประวัติศาสตร์ รายงานว่า กุบไลข่านประทานตำแหน่งแก่ (ฮือเลกือ) หลังฮูลากูพ่ายแพ้ต่อ คำว่าอิลข่านหมายถึง "แห่งชนเผ่า, ข่านแห่ง" และตำแหน่งข่านที่ต่ำกว่าหมายถึงความเคารพเบื้องต้นต่อมงค์ ข่าน และผู้สืบทอดของพระองค์ในฐานะแห่งจักรวรรดิมองโกล ส่วนตำแหน่ง "อิลข่าน" ที่ลูกหลานฮูลากูและภายหลังเหล่าเจ้าชายในเปอร์เซียใช้นั้น ยังไม่ปรากฏในข้อมูลจนกระทั่งหลัง ค.ศ. 1260
ประวัติ
ต้นกำเนิด
พันธมิตรฝรั่งเศส-มองโกล
ราชสำนักยุโรปตะวันตกหลายแห่งพยายามสร้างพันธมิตรกับมองโกลหลายครั้ง โดยเป้าหมายหลักคือจักรวรรดิข่านอิลในคริสต์ศตวรรษที่ 13 ถึง 14 เริ่มตั้งแต่ประมาณช่วงสงครามครูเสดครั้งที่ 7 (มุสลิมและชาวเอเชียในช่วงครูเรียกชาวยุโรปตะวันตกเป็นชาวแฟรงก์) แม่ว่าจะมีศัตรูมุสลิมเกียวกัน (โดยหลักคือมัมลูก) แต่ก็ไม่มีการลงมติความเป็นพันธมิตรอย่างเป็นทางการ
อ้างอิง
- Biran, Michal (2016). "Il-Khanate Empire". ใน Dalziel, N.; MacKenzie, J. M. (บ.ก.). The Encyclopedia of Empire. p. 1. doi:10.1002/9781118455074.wbeoe362.
- The flag of the Ilkhante as seen in the Catalan Atlas
- Fragner 2006, pp. 78–79.
- Fragner 2006, pp. 78.
- Badiee 1984, p. 97.
- Vásáry 2016, p. 149.
- Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (December 2006). "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of World-Systems Research. 12 (2): 223. ISSN 1076-156X. สืบค้นเมื่อ 13 September 2016.
- (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". . 41 (3): 496. doi:10.1111/0020-8833.00053. JSTOR 2600793.
- Biran, Michael (2016). Dalziel, N.; MacKenzie, J. M. (บ.ก.). "Il‐Khanate Empire". The Encyclopedia of Empire: 1–6. doi:10.1002/9781118455074.wbeoe362. ISBN .
- Danilenko, Nadja (2020). "In Persian, Please! The Translations of al-Iṣṭakhrī's Book of Routes and Realms". Picturing the Islamicate World: The Story of al-Iṣṭakhrī's Book of Routes and Realms. Brill. p. 101.
Connecting to īrān as illustrated in the Shāhnāma, 'land of Iran' rose to the official name for the Ilkhanid realm.
- Ashraf, Ahmad (2006). "Iranian Identity iii. Medieval Islamic Period". ใน (บ.ก.). Encyclopædia Iranica, Volume XIII/5: Iran X. Religions in Iran–Iraq V. Safavid period. London and New York: Routledge & Kegan Paul. pp. 507–522. ISBN .
... the Mongol and Timurid phase, during which the name 'Iran' was used for the dynastic realm and a pre-modern ethno-national history of Iranian dynasties was arranged.
- Danilenko, Nadja (2020). "In Persian, Please! The Translations of al-Iṣṭakhrī's Book of Routes and Realms". Picturing the Islamicate World: The Story of al-Iṣṭakhrī's Book of Routes and Realms. Brill. pp. 94–95.
- Peter Jackson The Mongols and the West, p.127
- "Despite numerous envoys and the obvious logic of an alliance against mutual enemies, the papacy and the Crusaders never achieved the often-proposed alliance against Islam". Atwood, Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire, p. 583, "Western Europe and the Mongol Empire"
ข้อมูล
- (1994). "The rise of the Mongolian empire and Mongolian rule in north China". ใน Denis C. Twitchett; ; John King Fairbank (บ.ก.). The Cambridge History of China: Volume 6, Alien Regimes and Border States, 710–1368. Cambridge University Press. pp. 321–413. ISBN .
- (2022). Revolutions of the End of Time: Apocalypse, Revolution and Reaction in the Persianate World. Brill. ISBN .
- Ashraf, Ahmad (2006). "Iranian identity iii. Medieval Islamic period". Encyclopaedia Iranica, Vol. XIII, Fasc. 5. pp. 507–522.
- Atwood, Christopher Pratt (2004). Encyclopedia of Mongolia and the Mongol empire. New York, NY: Facts On File. ISBN .
- Babaie, Sussan (2019). Iran After the Mongols. Bloomsbury Publishing. ISBN .
- Badiee, Julie (1984). "The Sarre Qazwīnī: An Early Aq Qoyunlu Manuscript?". Ars Orientalis. University of Michigan. 14.
- C.E. Bosworth, The New Islamic Dynasties, New York, 1996.
- Jackson, Peter (2017). The Mongols and the Islamic World: From Conquest to Conversion. Yale University Press. pp. 1–448. ISBN . JSTOR 10.3366/j.ctt1n2tvq0.
- Lane, George E. (2012). "The Mongols in Iran". ใน (บ.ก.). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. pp. 1–432. ISBN .
- Limbert, John (2004). Shiraz in the Age of Hafez. University of Washington Press. pp. 1–182. ISBN .
- Kadoi, Yuka. (2009) Islamic Chinoiserie: The Art of Mongol Iran, Edinburgh Studies in Islamic Art, Edinburgh. ISBN .
- Fragner, Bert G. (2006). "Ilkhanid Rule and Its Contributions to Iranian Political Culture". ใน Komaroff, Linda (บ.ก.). Beyond the Legacy of Genghis Khan. Brill. pp. 68–82. ISBN .
- May, Timothy (2018), The Mongol Empire
- Melville, Charles (2012). Persian Historiography: A History of Persian Literature. Bloomsbury Publishing. pp. 1–784. ISBN .
- R. Amitai-Preiss: Mongols and Mamluks: The Mamluk-Ilkhanid War 1260–1281. Cambridge, 1995.
- Vernadsky, George (1953), The Mongols and Russia, Yale University Press
- Vásáry, István (2016). "The Role and Function of Mongolian and Turkic in Ilkhanid Iran". ใน Csató, Éva Á.; Johanson, Lars; Róna-Tas, Andrá; Utas, Bo (บ.ก.). Turks and Iranians. Interactions in Language and History: The Gunnar Jarring Memorial Program at the Swedish Collegium for Advanced Study (1 ed.). Harrassowitz Verlag. pp. 141–152. ISBN .
แหล่งข้อมูลอื่น
- Encyclopedia Iranica. Contains more information on the Ilkhanate.
- Searchable database for Ilkhanid coins
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
ckrwrrdikhanxil xngkvs Ilkhanate Il khanate epxresiy ایل خانان xksrormn ilkhanan chawmxngoklruckkninchux huxelkuxxulus mxngokeliy Hulegu Ulus aeplwa dinaednkhxnghuelku epnthangtawntkechiyngitthiaetkmacakckrwrrdimxngokl dinaednxilkhanmichuxxyangepnthangkarwa dinaednxihran hruxsn wa xihran dinaednniidrbkarsthapnahlng phrarachoxrsinotholy khan aelaphrarachnddainecngkis khan idrbdinaednckrwrrdimxngoklswnexechiytawntkechiyngithlngmngkh khanswrrkhtin kh s 1259ckrwrrdikhanxil ایل خانان1256 1335thngin in kh s 1339 aelain xtlskatala in kh s 1375 ckrwrrdikhanxilinsmythirungeruxngthisudsthanaemuxnghlwng 1256 1265 aethbris 1265 1306 1306 1335 phasathwipepxresiy phasaklang thangkar karpkkhrxng exksar rachwngs exksar xahrb etxrkiksasnaechmn aelaphuthth 1256 1295 xislam 1295 1335 karpkkhrxngrachathipity 1256 1265 1316 1335phunthipraman kh s 13103 750 000 tarangkiolemtr 1 450 000 tarangiml kxnhna thdipckrwrrdimxngokl dinaednswnklangkhxngxilkhanxyuinbriewnthipccubnkhuxswnhnungkhxngpraethsxihran xaesxribcan aelaturki odyinchwngsungsudmikhnadkwangthungpraethsxirk sieriy xarmieniy cxreciy xfkanisthan etirkemnisthan pakisthan bangswn aelathacikisthanbangswn phunakhanxilyukhhlnghnmaekharitepnxislamnbtngaetin kh s 1295 txmainkhristthswrrs 1330 ckrwrrdikhanxilephchiykbkalmrna xilkhanxngkhsudthay swrrkhtin kh s 1335 hlngcaknnckrwrrdikhanxilcungyubslay aemwaphunakhanxilimidmitntxcakchawxihran aetkphyayamprakasxanackhxngtndwykarphukmdtnexngkbxditkhxngxihran aelakhdeluxknkprawtisastrephuxesnxihchawmxngoklepnthayathkhxngckrwrrdisaeseniyn kh s 224 651 aehngkhaniyameraachid xl din hamadani nkprawtisastr raynganwa kubilkhanprathantaaehnngaek huxelkux hlnghulakuphayaephtx khawaxilkhanhmaythung aehngchnepha khanaehng aelataaehnngkhanthitakwahmaythungkhwamekharphebuxngtntxmngkh khan aelaphusubthxdkhxngphraxngkhinthanaaehngckrwrrdimxngokl swntaaehnng xilkhan thilukhlanhulakuaelaphayhlngehlaecachayinepxresiyichnn yngimpraktinkhxmulcnkrathnghlng kh s 1260prawtitnkaenidphnthmitrfrngess mxngoklrachsankyuorptawntkhlayaehngphyayamsrangphnthmitrkbmxngoklhlaykhrng odyepahmayhlkkhuxckrwrrdikhanxilinkhriststwrrsthi 13 thung 14 erimtngaetpramanchwngsngkhramkhruesdkhrngthi 7 muslimaelachawexechiyinchwngkhrueriykchawyuorptawntkepnchawaefrngk aemwacamistrumuslimekiywkn odyhlkkhuxmmluk aetkimmikarlngmtikhwamepnphnthmitrxyangepnthangkarxangxingBiran Michal 2016 Il Khanate Empire in Dalziel N MacKenzie J M b k The Encyclopedia of Empire p 1 doi 10 1002 9781118455074 wbeoe362 The flag of the Ilkhante as seen in the Catalan Atlas Fragner 2006 pp 78 79 Fragner 2006 pp 78 Badiee 1984 p 97 Vasary 2016 p 149 Turchin Peter Adams Jonathan M Hall Thomas D December 2006 East West Orientation of Historical Empires Journal of World Systems Research 12 2 223 ISSN 1076 156X subkhnemux 13 September 2016 September 1997 Expansion and Contraction Patterns of Large Polities Context for Russia 41 3 496 doi 10 1111 0020 8833 00053 JSTOR 2600793 Biran Michael 2016 Dalziel N MacKenzie J M b k Il Khanate Empire The Encyclopedia of Empire 1 6 doi 10 1002 9781118455074 wbeoe362 ISBN 9781118455074 Danilenko Nadja 2020 In Persian Please The Translations of al Iṣṭakhri s Book of Routes and Realms Picturing the Islamicate World The Story of al Iṣṭakhri s Book of Routes and Realms Brill p 101 Connecting to iran as illustrated in the Shahnama land of Iran rose to the official name for the Ilkhanid realm Ashraf Ahmad 2006 Iranian Identity iii Medieval Islamic Period in b k Encyclopaedia Iranica Volume XIII 5 Iran X Religions in Iran Iraq V Safavid period London and New York Routledge amp Kegan Paul pp 507 522 ISBN 978 0 933273 93 1 the Mongol and Timurid phase during which the name Iran was used for the dynastic realm and a pre modern ethno national history of Iranian dynasties was arranged Danilenko Nadja 2020 In Persian Please The Translations of al Iṣṭakhri s Book of Routes and Realms Picturing the Islamicate World The Story of al Iṣṭakhri s Book of Routes and Realms Brill pp 94 95 Peter Jackson The Mongols and the West p 127 Despite numerous envoys and the obvious logic of an alliance against mutual enemies the papacy and the Crusaders never achieved the often proposed alliance against Islam Atwood Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire p 583 Western Europe and the Mongol Empire khxmul 1994 The rise of the Mongolian empire and Mongolian rule in north China in Denis C Twitchett John King Fairbank b k The Cambridge History of China Volume 6 Alien Regimes and Border States 710 1368 Cambridge University Press pp 321 413 ISBN 978 0 521 24331 5 2022 Revolutions of the End of Time Apocalypse Revolution and Reaction in the Persianate World Brill ISBN 978 90 04 51715 8 Ashraf Ahmad 2006 Iranian identity iii Medieval Islamic period Encyclopaedia Iranica Vol XIII Fasc 5 pp 507 522 Atwood Christopher Pratt 2004 Encyclopedia of Mongolia and the Mongol empire New York NY Facts On File ISBN 0 8160 4671 9 Babaie Sussan 2019 Iran After the Mongols Bloomsbury Publishing ISBN 978 1 78831 528 9 Badiee Julie 1984 The Sarre Qazwini An Early Aq Qoyunlu Manuscript Ars Orientalis University of Michigan 14 C E Bosworth The New Islamic Dynasties New York 1996 Jackson Peter 2017 The Mongols and the Islamic World From Conquest to Conversion Yale University Press pp 1 448 ISBN 9780300227284 JSTOR 10 3366 j ctt1n2tvq0 Lane George E 2012 The Mongols in Iran in b k The Oxford Handbook of Iranian History Oxford University Press pp 1 432 ISBN 978 0 19 987575 7 Limbert John 2004 Shiraz in the Age of Hafez University of Washington Press pp 1 182 ISBN 9780295802886 Kadoi Yuka 2009 Islamic Chinoiserie The Art of Mongol Iran Edinburgh Studies in Islamic Art Edinburgh ISBN 9780748635825 Fragner Bert G 2006 Ilkhanid Rule and Its Contributions to Iranian Political Culture in Komaroff Linda b k Beyond the Legacy of Genghis Khan Brill pp 68 82 ISBN 9789004243408 May Timothy 2018 The Mongol Empire Melville Charles 2012 Persian Historiography A History of Persian Literature Bloomsbury Publishing pp 1 784 ISBN 9780857723598 R Amitai Preiss Mongols and Mamluks The Mamluk Ilkhanid War 1260 1281 Cambridge 1995 Vernadsky George 1953 The Mongols and Russia Yale University Press Vasary Istvan 2016 The Role and Function of Mongolian and Turkic in Ilkhanid Iran in Csato Eva A Johanson Lars Rona Tas Andra Utas Bo b k Turks and Iranians Interactions in Language and History The Gunnar Jarring Memorial Program at the Swedish Collegium for Advanced Study 1 ed Harrassowitz Verlag pp 141 152 ISBN 978 3 447 10537 8 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb ckrwrrdikhanxil Encyclopedia Iranica Contains more information on the Ilkhanate Searchable database for Ilkhanid coins bthkhwampraeths dinaedn hruxekhtkarpkkhrxngniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk