จักรวรรดิทิมูริด

จักรวรรดิเตมือร์ (อังกฤษ: Timurid Empire; เปอร์เซีย: تیموریان) เรียกตนเป็น กูร์คอนี (เปอร์เซีย: گورکانیان Gūrkāniyān) เป็นจักรวรรดิสมัยกลางตอนปลายที่มีวัฒนธรรมที่ปกครองทั่วในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 15 ในบริเวณที่ปัจจุบันคืออิหร่าน, อิรัก, อัฟกานิสถาน, เอเชียกลางส่วนใหญ่, และปากีสถานส่วนใหญ่กับอินเดียเหนือกับตุรกีบางสว่น

กูรคอนี گورکانیان Gūrkāniyān
1370–1507
ธงจักรวรรดิเตมือร์ตาม, ป. 1375.
คำขวัญ:  เปอร์เซีย:راستى رستى Rāstī rustī "ความรอดอยู่ในความถูกต้อง"
แผนที่จักรวรรดิเตมือร์ในช่วงสูงสุดในสมัยเตมือร์
สถานะ	เอมิเรต
เมืองหลวง	ซามาร์กันต์ (1370–1405) เฮราต (1405–1507)
ภาษาทั่วไป	เปอร์เซีย (ราชการ, ราชสำนัก, วรรณกรรมชั้นสูง, ภาษากลาง, การบริหาร) เติร์กชากาทาย (ราชวงศ์, วรรณกรรม) อาหรับ (เทววิทยา)
ศาสนา	ศาสนาประจำรัฐ อิสลามนิกายซุนนี ศาสนาอื่น ๆ ชีอะฮ์สิบสองอิมาม อิสมาอีลียะฮ์ โซโรอัสเตอร์ ฮินดู
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์
อะมีร
• 1370–1405	เตมือร์ (องค์แรก)
• 1506–1507	(องค์สุดท้าย)
ยุคประวัติศาสตร์	สมัยกลาง
• เตมือร์เริ่ม	1363
• จัดตั้งจักรวรรดิเตมือร์	1370
• เริ่มต้นการขยายไปทางตะวันตก	1380
•	20 กรกฎาคม 1402
• ซามาร์กันต์ล่มสลาย	1505
• เฮราตล่มสลาย	1507
• จัดตั้งจักรวรรดิโมกุล	1526
พื้นที่
• รวม	4,400,000 ตารางกิโลเมตร (1,700,000 ตารางไมล์)
ประมาณ ค.ศ. 1405	4,400,000 ตารางกิโลเมตร (1,700,000 ตารางไมล์)
สกุลเงิน
ก่อนหน้า ถัดไป จักรวรรดิข่านชากาทาย จักรวรรดิโมกุล

จักรวรรดิเตมือร์ก่อตั้งขึ้นโดยเตมือร์ (แทเมอร์เลน) ขุนศึกเชื้อสายเติร์ก-มองโกลในคริสต์ศตวรรษที่ 14

ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 เจ้าแห่งราชวงศ์เตมือร์ บาบูร์ (Babur) ผู้ครอง (Ferghana) ก็เข้ารุกรานอินเดียและทำการก่อตั้งจักรวรรดิโมกุลที่ปกครองดินแดนส่วนใหญ่ของอนุทวีปอินเดียจนกระทั่งมาเสื่อมโทรมลงในสมัยของจักรพรรดิออรังเซพ (Aurangzeb) เมื่อต้นคริสต์ศตวรรษที่ 18 และถูกยุบอย่างเป็นทางการโดยสหราชอาณาจักรหลังกบฏอินเดีย ค.ศ. 1857

ประวัติศาสตร์

ดูเพิ่ม

• ชาวแฮซอเร
• กลุ่มชนเตอร์กิก

อ้างอิง

1. • Manz, Beatrice Forbes (1999). The Rise and Rule of Tamerlane. , p.109. ISBN . Limited preview ที่. p.109. "In almost all the territories which Temür incorporated into his realm Persian was the primary language of administration and literary culture. Thus the language of the settled '' was Persian."
   • B.F. Manz, W.M. Thackston, D.J. Roxburgh, L. Golombek, L. Komaroff, R.E. Darley-Doran. "Timurids" 2007; "During the Timurid period, three languages, Persian, Turkish, and Arabic were in use. The major language of the period was Persian, the native language of the Tajik (Persian) component of society and the language of learning acquired by all literate and/or urban Turks. Persian served as the language of administration, history, belles lettres, and poetry."
   • Bertold Spuler. "CENTRAL ASIA v. In the Mongol and Timurid Periodse". . สืบค้นเมื่อ 2017-09-14. "Like his father, Olōğ Beg was entirely integrated into the Persian Islamic cultural circles, and during his reign Persian predominated as the language of high culture, a status that it retained in the region of Samarqand until the Russian revolution 1917 ... Ḥoseyn Bāyqarā encouraged the development of Persian literature and literary talent in every way possible ...
   • Robert Devereux (ed.) "Muhakamat Al-Lughatain (Judgment of Two Languages)" Mir 'Ali Shir Nawāi; Leiden, 1966: "Nawa'i also employs the curious argument that most Turks also spoke Persian but only a few Persians ever achieved fluency in Turkic. It is difficult to understand why he was impressed by this phenomenon, since the most obvious explanation is that Turks found it necessary, or at least advisable, to learn Persian – it was, after all, the official state language – while Persians saw no reason to bother learning which was, in their eyes, merely the uncivilized tongue of uncivilized nomadic tribesmen.
   • David J. Roxburgh. The Persian Album, 1400–1600: From Dispersal to Collection. Yale University Press, 2005. pg 130: "Persian literature, especially poetry, occupied a central in the process of assimilation of Timurid elite to the Perso-Islamicate courtly culture, and so it is not surprising to find Baysanghur commissioned a new edition of Firdawsi's Shanama."
2. B. F. Manz; W. M. Thackston; D. J. Roxburgh; L. Golombek; L. Komaroff; R. E. Darley-Doran (2007). "Timurids". (Online ed.). . What is now called Chaghatay Turkish, which was then called simply türki, was the native and 'home' language of the Timurids ...
3. B. F. Manz; W. M. Thackston; D. J. Roxburgh; L. Golombek; L. Komaroff; R. E. Darley-Doran (2007). "Timurids". (Online ed.). . As it had been prior to the Timurids and continued to be after them, Arabic was the language par excellence of science, philosophy, theology and the religious sciences. Much of the astronomical work of Ulugh Beg and his co-workers ... is in Arabic, although they also wrote in Persian. Theological works ... are generally in Arabic.
4. Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (December 2006). "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of World-Systems Research. 12 (2): 222. ISSN 1076-156X. สืบค้นเมื่อ 2016-09-14.
5. (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". . 41 (3). p. 500. doi:10.1111/0020-8833.00053. JSTOR 2600793.
6. Green, Nile (2019-04-09). The Persianate World: The Frontiers of a Eurasian Lingua Franca. Univ of California Press. ISBN .
7. Spengler, Robert N. (2020-09-22). Fruit from the Sands: The Silk Road Origins of the Foods We Eat. Univ of California Press. ISBN .
8. Subtelny 2007, pp. 40–41. "Nevertheless, in the complex process of transition, members of the Timurid dynasty and their Turko-Mongolian supporters became acculturated by the surrounding Persianate millieu adopting Persian cultural models and tastes and acting as patrons of Persian language, culture, painting, architecture and music. [...] The last members of the dynasty, notably Sultan-Abu Sa'id and Sultan-Husain, in fact came to be regarded as ideal Perso-Islamic rulers who devoted as much attention to agricultural development as they did to fostering Persianate court culture."
9. B.F. Manz, "Tīmūr Lang", in , Online Edition, 2006

อ่านเพิ่ม

• BĀYSONḠORĪ ŠĀH-NĀMA in
• Aka, Ismail (1996). "The Agricultural and Commercial Activities of the Timurids in the First Half of the 15th Century". Oriente Moderno. Istituto per l'Oriente C. A. Nallino. 15 (76/2): 9–21. doi:10.1163/22138617-07602003. JSTOR 25817400.
• Ashraf, Ahmad (2006). "Iranian identity iii. Medieval Islamic Period". ใน (บ.ก.). Encyclopædia Iranica, Volume XIII/5: Iran X. Religions in Iran–Iraq V. Safavid period. London and New York: Routledge & Kegan Paul. pp. 507–522. ISBN .
• Elliot, Sir H. M.; edited by Dowson, John. ; published by London Trubner Company 1867–77. (Online Copy: — This online copy has been posted by: )
• Green, Nile (2019). The Persianate World: The Frontiers of a Eurasian Lingua Franca. University of California Press.
• Manz, Beatrice Forbes (1989). The Rise and Rule of Tamerlane. Cambridge University Press.
• (2020). "The Local and the Universal in Turko-Iranian Ideology". ใน Melville, Charles (บ.ก.). The Timurid Century: The Idea of Iran Vol. 9. . ISBN .
• Subtelny, Maria Eva (1988). "Centralizing Reform and Its Opponents in the Late Timurid Period". Iranian Studies. 21 (1/2): 123–51. doi:10.1080/00210868808701712. JSTOR 4310597.
• Paul, Juergen (2020). "Armies, lords, and subjects in medieval Iran". The Cambridge World History of Violence, Vol. 2, Edited by Matthew Gordon, Richard Kaeuper, Harriet Zurndorfer: 58–78.
• Subtelny, Maria E. (2007). Timurids in Transition: Turko-Persian Politics and Acculturation in Medieval Iran. Brill.
• Ruggles, D. Fairchild (2011). Islamic Gardens and Landscapes. University of Pennsylvania Press.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ จักรวรรดิเตมือร์

• Timurid Empire 1370–1506
• Timurid Art