กรดฟอร ม ก หร อกรดมด อ งกฤษ Formic acid เป นกรดคาร บอกซ ล กชน ดหน งท ม โครงสร างไม ซ บซ อน ม ส ตรโมเลก ลว า CH2O2 และเร

กรดฟอร์มิก หรือกรดมด (อังกฤษ: Formic acid) เป็นกรดคาร์บอกซิลิกชนิดหนึ่งที่มีโครงสร้างไม่ซับซ้อน มีสูตรโมเลกุลว่า CH₂O₂ และเรียกตามระบบ IUPAC ว่า กรดเมทาโนอิก (Methanoic acid), พบตามธรรมชาติในสัตว์จำพวกมดและผึ้ง ซึ่งมีไว้สำหรับป้องกันตัวจากศัตรู, โดยคำว่า "formic" ได้มาจากคำในภาษาละตินว่า formica ซึ่งแปลว่ามด

กรดฟอร์มิก

ชื่อ

Formic acid

Methanoic acid

ชื่ออื่น

Isocarbonous acid
Carbonous acid
Formylic acid
Methylic acid
Hydrogencarboxylic acid
Hydroxy(oxo)methane
Metacarbonoic acid
Oxocarbinic acid
Oxomethanol
Hydroxymethylene oxide

เลขทะเบียน

เลขทะเบียน CAS

64-18-6^Y

3D model ()

รูปภาพแบบโต้ตอบ

1209246

CHEBI:30751^Y

ChEMBL116736^Y

เคมสไปเดอร์

278^Y

ดรักแบงก์

DB01942^Y

100.000.527

200-579-1

เลขอี

E236

1008

C00058^Y

ผับเคม CID

284

LQ4900000

0YIW783RG1^Y

(EPA)

DTXSID2024115

InChI=1S/HCOOH/c2-1-3/h1H,(H,2,3)^N
Key: BDAGIHXWWSANSR-UHFFFAOYSA-N^Y
InChI=1/HCOOH/c2-1-3/h1H,(H,2,3)
Key: BDAGIHXWWSANSR-UHFFFAOYAT

O=CO

คุณสมบัติ

สูตรเคมี

CH₂O₂

มวลโมเลกุล

46.025 g·mol⁻¹

ลักษณะทางกายภาพ

ของเหลวไม่มีสี มีควันออกมาจากของเหลว

กลิ่น

Pungent, penetrating

ความหนาแน่น

1.220 g/mL

จุดหลอมเหลว

8.4 องศาเซลเซียส (47.1 องศาฟาเรนไฮต์; 281.5 เคลวิน)

จุดเดือด

100.8 องศาเซลเซียส (213.4 องศาฟาเรนไฮต์; 373.9 เคลวิน)

ละลายในน้ำ

ผสมกันได้

ความสามารถละลายได้

ผสมรวมกับ, แอซีโทน, , กลีเซอรอล, เมทานอล, เอทานอล
ละลายได้บางส่วนใน เบนซีน, โทลูอีน,

−0.54

ความดันไอ

35 mmHg (20 °C)

3.745

เบส

(χ)

−19.90×10⁻⁶ ซm³/mol

ดัชนีหักเหแสง (n_D)

1.3714 (20 °C)

ความหนืด

1.57 c at 268 °C

โครงสร้าง

Planar

1.41 (gas)

อุณหเคมี

(S^⦵₂₉₈)

131.8 J/mol K

(Δ_fH^⦵₂₉₈)

−425.0 kJ/mol

(Δ_cH^⦵₂₉₈)

−254.6 kJ/mol

เภสัชวิทยา

(ATCvet code)

(WHO)

ความอันตราย

อาชีวอนามัยและความปลอดภัย (OHS/OSH):

อันตรายหลัก

Corrosive; irritant;
sensitizer

:

อันตราย

H314

P260, P264, P280, P301+P330+P331, P303+P361+P353, P304+P340, P305+P351+P338, P310, P321, P363, P405, P501

NFPA 704 (fire diamond)

3)

(2)

(0)

69 องศาเซลเซียส (156 องศาฟาเรนไฮต์; 342 เคลวิน)

601 องศาเซลเซียส (1,114 องศาฟาเรนไฮต์; 874 เคลวิน)

14–34%^[]
18–57% (90% solution)

ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):

LD₅₀ ()

700 mg/kg (mouse, oral), 1100 mg/kg (rat, oral), 4000 mg/kg (dog, oral)

LC₅₀ ()

7853 ppm (rat, 15 min)
3246 ppm (mouse, 15 min)

(US health exposure limits):

(Permissible)

TWA 5 ppm (9 mg/m³)

(Recommended)

TWA 5 ppm (9 mg/m³)

(Immediate danger)

30 ppm

เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS)

MSDS from JT Baker

สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน

กรดคาร์บอกซิลิกที่เกี่ยวข้อง

กรดแอซีติก

สารประกอบที่เกี่ยวข้อง

ฟอร์มาลดีไฮด์
เมทานอล

หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa

อ้างอิงกล่องข้อมูล

ประวัติการค้นพบ

เมื่อปี พ.ศ. 2214 นักธรรมชาติวิทยา ชาวอังกฤษ เป็นบุคคลแรกที่ทราบถึงการสกัดกรดฟอร์มิก โดยการกลั่นมดจำนวนมาก ต่อมาโฌแซ็ฟ หลุยส์ แก-ลูว์ซัก นักเคมี ชาวฝรั่งเศส ได้ค้นพบวิธีการสังเคราะห์กรดฟอร์มิกจาก และต่อมา Marcellin Berthelot นักเคมีชาวฝรั่งเศสได้ค้นพบวิธีสังเคราะห์จากคาร์บอนมอนอกไซด์ และใช้วิธีนี้มาจนปัจจุบัน

อ้างอิง

Favre, Henri A.; Powell, Warren H. (2014). Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: . p. 745. doi:10.1039/9781849733069. ISBN .
NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0296". (NIOSH).
Smith, Robert M.; Martell, Arthur E. (1989). Critical Stability Constants Volume 6: Second Supplement. New York: Plenum Press. p. 299. ISBN .
"Formic acid". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). National Institute for Occupational Safety and Health. 4 December 2014. สืบค้นเมื่อ 26 March 2015.

แหล่งข้อมูลอื่น

International Chemical Safety Card 0485.
NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards.
ChemSub Online (Formic acid).

บทความเคมีนี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[iupac2013-1] Favre, Henri A.; Powell, Warren H. (2014). Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: . p. 745. doi:10.1039/9781849733069. ISBN .

[PGCH-2] NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0296". (NIOSH).

[3] Smith, Robert M.; Martell, Arthur E. (1989). Critical Stability Constants Volume 6: Second Supplement. New York: Plenum Press. p. 299. ISBN .

[IDLH-4] "Formic acid". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). National Institute for Occupational Safety and Health. 4 December 2014. สืบค้นเมื่อ 26 March 2015.