สถาปัตยกรรมวิชัยนคร

สถาปัตยกรรมวิชัยนคร (กันนาดา: ವಿಜಯನಗರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ) พบสร้างในช่วงปี ค.ศ. 1336–1565 เป็นวลีทางสถาปัตยกรรมที่ใช้เรียกสิ่งก่อสร้างที่สร้างขึ้นในยุคจักรวรรดิวิชัยนคร ในบริเวณ มีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองหลวงวิชัยนครบนลุ่ม หมู่โบราณสถานที่ฮัมปีถือเป็นหลักฐานชิ้นสำคัญของสถาปัตยกรรมวิชัยนคร และได้รับการยกย่องเป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโก นอกจากการสร้างโบสถ์พราหมณ์ขึ้นใหม่ในอาณาจักร ยังมีการปรับปรุงและซ่อมแซมโบสถ์พราหมณ์เก่าจากยุคก่อนวิชัยนคร เช่น หมู่โบสถ์พราหมณ์ที่เขามหากุตะ เป็นสิ่งก่อสร้างดั้งเดิมจาก ในขณะที่หมู่โบสถ์พราหมณ์แห่งฮัมปีนั้นสร้างมาตั้งแต่ก่อนยุควิชัยนคร สมัยที่เรียกหมู่ศาสนสถานนี้ว่า ปัมปาตีรถะ ราวปี ค.ศ. 689

รายโคปุระของ ในฮัมปี รัฐกรณาฏกะ

ในเมืองหลวงวิชัยคร มีหมู่โบราณสถานหลายร้อยแห่ง ในจำนวนนี้ 56 แห่งได้รับสถานะการคุ้มครองโดยยูเนสโก, 654 แห่งได้รับการคุ้มครองโดยรัฐบาลของรัฐกรณาฏกะ และอีก 300 แห่งนังไม่ได้รับสถานะการคุ้มครองจากหน่วยงานใด ๆ

สถาปัตยกรรมวิชัยนครสามารถจัดแบ่งกว้าง ๆ ออกเป็นเชิงศาสนา, เชิงการปกครอง และ เชิงที่อยู่อาศัย รูปแบบของวิชัยนครเป็นการผสมผสานกันของรูปแบบจากอาณาจักรก่อนหน้า คือ , , และ โจฬะ

ศาสนถาน

โบสถ์พราหมณ์ยุคกลางศตวรรษที่ 14 ที่ศรีนครี หนึ่งในโบสถ์พราหมณ์ที่เก่าแก่ที่สุดที่สร้างโดยจักรพรรดิแห่งวิชัยนคร

โบสถ์พราหมณ์ยุควิชัยนครมักมีโครงสร้างปกคลุมที่แข็งแรง ในโบสถ์พราหมณ์เล็ก ๆ จะมีเพียง ครรภคฤห์ (ห้องประดิษฐานเทวรูป) และระเบียง ส่วนในโบสถ์พราหมณ์ขนาดกลางประกอบด้วยครรภคฤห์, ศุกันสี, นวรังคะ หรือ อันตรละ ที่เชื่อมโถงด้านในกับมณฑป และรังคมณฑปด้านนอก และในโบสถ์พราหมณ์ขนาดใหญ่จะมี รายโคปุระ เป็นหอทางเข้า (คำว่า “ราย” ด้านหน้าเพื่อระบุว่าสร้างโดย “รายะ” แห่งจักรวรรดิวิชัยนคร) สร้างขึ้นแบบโจฬะ บนยอดของโคปุระมี ศลศิขร รูปแบบที่ได้รับอิทธิพลทมิฬ-ทราวิฑนี้ เป็นที่นิยมในรัชสมัยของ และสืบเนื่องมาในอีก 200 ปี ตามเทวสถานในแถบอินเดียใต้ ตัวอย่าง รายโคปุรัม เช่นที่ ใน และหมู่โบสถ์พราหมณ์ที่และ นอกจากองค์ประกอบหลัก ๆ เหล่านี้แล้ว ยังทีองค์ประกอบอื่น ๆ ที่อาจพบ เช่น โถงปิดสำหรับเวียนเทียน (ปฐา) รอบครรภคฤห์, มหามณฑป (โถงใหญ่), กัลยณมณฑป (โถงพิธี) และ

เสาของอาคารต่าง ๆ ฝั่งที่หันออกด้านนอกอาคารมักมีงานแกะสลักแสดงภาพของม้า หรือ สิ่งมีชีวิตในตำนานที่มีหน้าตาคล้ายกับกริฟฟินในตำนานตะวันตก เรียกว่า “” อีกด้านหนึ่งของเสาทีหันหน้าเข้าในอาคารมีกแกะสลักเรื่องราวจากตำนานฮินดู เสาที่ไม่มีงานแกะสลักม้าหรือยัลลี มักตกแต่งด้วยเรื่องราวจากตำนานฮินดูโดยรอบอย่างเดียว เสาบางเสามีเสาขนาดเล็ก ๆ ล้อมเสาหลักตรงกลาง ลักษณะความประดิดประดอยในงานแกะสลักนี้ แสดงให้เห็นถึงฝีมือและความวิจิตรของช่างแกะสลักในยุคสมัยนั้น ๆ อย่างชัดเจน

คำศัพท์

• มณฑป – โถงที่มีเสา
• มหามณฑป – โถงเปิดที่มีเสา
• รังคมณฑป – โถงปิดที่มีเสา
• กัลยณมณฑป – โถงสำหรับพิธีกรรมและเทศกาลพิเศษ
• ครรภคฤห์ – ห้องภายในที่ประดิษฐานเทวรูปของเทพเจ้าองค์ประธาน
• นวรังคะ หรือ อันตรละ – ทางเดินที่เชื่อมห้องต่าง ๆ เข้าด้วยกัน
• ศุกันสี – โถงนั่งคอย

อ้างอิง

1. Global Heritage Fund 27 กันยายน 2006 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
2. Hampi – A Travel Guide, pp 36, Department of Tourism, India
3. Art critic calls Vijayanagara architecture a blossoming of Dravidian style, A Concise History of Karnataka, pp 182, Dr. S.U. Kamath, History of Karnataka, Arthikaje
4. New Light on Hampi, Recent research in Vijayanagara, edited by John M. Fritz and George Michell, pp 9
5. The elaboration of ceremonial observances produced a corresponding elaboration in the temple system, says art critic Percy Brown, A Concise History of Karnataka, pp 183, Dr. S.U. Kamath
6. The attached colonnettes and sculptured animals are a significant artistic innovation of the reign of king , New Light on Hampi, Recent research in Vijayanagara, edited by John M. Fritz and George Michell, pp 8
7. A Concise History of Karnataka, pp 183, Dr. S.U. Kamath