พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารำไพประภา

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารำไพประภา (25 กรกฎาคม พ.ศ. 2450 – 14 มิถุนายน พ.ศ. 2522) เป็นพระธิดาใน สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ประสูติแต่หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม ยงใจยุทธ) เมื่อประสูติมีพระยศที่ หม่อมเจ้า ต่อมาเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารำไพประภา
พระวรวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นตรี
ประสูติ	25 กรกฎาคม พ.ศ. 2450
สิ้นพระชนม์	14 มิถุนายน พ.ศ. 2522 (71 ปี)
พระสวามี	หม่อมเจ้าธานีเสิกสงัด ชุมพล
พระบุตร	หม่อมราชวงค์เรืองรำไพ อิศรางกูร หม่อมราชวงค์หทัยธานี ชุมพล
ราชสกุล	ภาณุพันธุ์ (ประสูติ) ชุมพล (เสกสมรส)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช
พระมารดา	หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารำไพประภา เสกสมรสกับหม่อมเจ้าธานีเสิกสงัด ชุมพล พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ มีพระโอรสและธิดา 2 คน ได้แก่

• หม่อมราชวงค์เรืองรำไพ อิศรางกูร สมรสกับหม่อมเจ้าสุรฉัตร ฉัตรชัย ภายหลังได้สมรสใหม่กับจงรักษ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา
• หม่อมราชวงศ์หทัยธานี ชุมพล สมรสกับ หม่อมราชวงศ์ดวงใจ (ราชสกุลเดิม จิตรพงศ์) ธิดาหม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์ กับ หม่อมจักลิน ดูบัวส

พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้ารำไพประภา ทรงปรีชาการดนตรีไทย และเคยทรงจะเข้ในวงปี่พาทย์ราชสำนักพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ในเวลาว่างโปรดการปลูกต้นไม้ ทรงเป็นผู้นำต้นสแปนิชมอส เข้ามาแพร่พันธุ์ในประเทศไทยจากรัฐฟลอริดา สหรัฐ โดยพกติดองค์มาในกล่องไม้ขีด ภายหลังต้นมอสชนิดนี้ เรียกกันว่า มอสรำไพฯ พระองค์เป็นสตรีคนแรก ๆ ของไทยที่เล่นกีฬากอล์ฟ และเทนนิส อีกทั้งยังโปรดถักนิตติ้งและโครเชต์ จนทรงนิพนธ์ตำราการถักนิตติ้ง ในนามปากกา พชพ

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารำไพประภา สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 14 มิถุนายน พ.ศ. 2522 สิริพระชันษา 71 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ เมื่อวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2522 ณ พระเมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

พระอิสริยยศ

• 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2450 – 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470 : หม่อมเจ้ารำไพประภา
• 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470 – 14 มิถุนายน พ.ศ. 2522 : พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารำไพประภา

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2521 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2470 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)

พงศาวลี

พงศาวลีของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารำไพประภา

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช                                   20. พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว               10. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์                       21. เจ้าจอมมารดาทรัพย์ ในรัชกาลที่ 3               5. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                             22. บุศย์               11. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา                       23. แจ่ม               1. พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารำไพประภา                                         24. พระยามหาโยธา (มิ่ง)               12. นายชำนิบริบาล (สุดใจ)                       25. มา               6. นายกองนา (ทองดำ ยงใจยุทธ)                             26. พระยามหานิเวศนานุรักษ์ (ยัง รักตประจิต)               13. คล้าย                       3. หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา                                   7. ถม ยงใจยุทธ

อ้างอิง

1. "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2521" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 95 (51 ฉบับพิเศษ): หน้า 10. 12 พฤษภาคม 2521. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2564. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
2. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 44: หน้า 2567. 20 พฤศจิกายน 2470. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-23. สืบค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2558. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

• สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์. มหามกุฎราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรสธิดา พระราชนัดดา. กรุงเทพ : อมรินทร์พริ้นติ้ง, พ.ศ. 2547. หน้า หน้าที่. ISBN