วัดยานนาวา

วัดยานนาวา พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ สังกัดมหานิกาย ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ติดถนนเจริญกรุง แขวงยานนาวา เขตสาทร กรุงเทพมหานคร เป็นวัดโบราณมีมาตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา เดิมชื่อ "วัดคอกควาย" เนื่องจากมีชาวทวายมาลงหลักปักฐานอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก และชาวทวายจะนำกระบือที่เลี้ยงไว้มาทำการซื้อขายแลกเปลี่ยนกัน หมู่บ้านบริเวณนั้นจึงได้ชื่อเรียกกันต่อมาว่า "บ้านคอกควาย" ปัจจุบันมี ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาส

วัดยานนาวา
พระเจดีย์บนเรือสำเภาสร้างในสมัยรัชกาลที่ 3
ชื่อสามัญ	วัดยานนาวา
ที่ตั้ง	ถนนเจริญกรุง แขวงยานนาวา เขตสาทร กรุงเทพมหานคร 10120
ประเภท	พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ
นิกาย	เถรวาท สังกัดมหานิกาย
เจ้าอาวาส	พระธรรมวชิรโมลี (ทองสูรย์ สุริยโชโต ป.ธ.8 ,ดร.)
ความพิเศษ	พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ
ส่วนหนึ่งของ

ในสมัยกรุงธนบุรีได้รับการยกฐานะวัดคอกควายขึ้นเป็นพระอารามหลวง เรียกชื่อใหม่ว่า "วัดคอกกระบือ" ต่อมารัชกาลที่ 1 ทรงสร้างพระอุโบสถใหม่ ครั้นถึงรัชกาลที่ 3 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ปฏิสังขรณ์และสร้างเรือสำเภาพระเจดีย์แทนพระสถูปเจดีย์ทั่วไป เพื่อให้คนรุ่นหลังได้เห็นรูปแบบเรือสำเภาซึ่งกำลังจะหมดไปจากเมืองไทย จึงได้เปลี่ยนชื่อจากวัดคอกกระบือเป็น "วัดยานนาวา"

ด้านในมีพระบรมสารีริกธาตุพระพุทธเจ้าให้สักการะ

อาคารเสนาสนะ

สำเภายานนาวา มีความยาววัดจากหงอนข้างบนถึงท้ายบาหลี มีห้องขนาดเล็ก 21 วา 2 ศอก ความยาวส่วนล่างวัดที่พื้นดิน 18 วา 1 ศอกเศษ ความกว้างตอนกลางลำเรือ 4 วา 3 ศอก ความสูงตอนกลางลำเรือ 2 วา 3 ศอก นอกจากนี้ยังมีพระเจดีย์องค์ใหญ่และเล็กอยู่ในลำสำเภารวม 2 องค์ ที่ห้องบาหลีมีรูปหล่อของพระเวสสันดรกับพระกัญหาบริเวณท้ายเรือชาลีประดิษฐานอยู่ อันเนื่องมาจากเนื้อความในมหาชาติคำหลวง ที่พระเวสสันดรโน้มน้าวใจพระโอรสธิดาให้อุทิศตนร่วมกับพระบิดาสร้างมหากุศล เสมือนเรือสำเภาใหญ่พามนุษยชาติข้ามโอฆสงสารไปสู่พระนิพพาน โดยปรากฏเรื่องราวในหนังสือ เรื่องคติของฝรั่งเข้ามาเมืองไทย (2493) ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ระบุเรื่องราวของเรือสำเภาวัดยานนาวาไว้ ความว่า "...เรื่องนี้มีอนุสาวรีย์ที่แปลกประหลาดปรากฏอยู่ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๓ ทรงพระราชดำริห์ว่าต่อไปภายหน้าสำเภาจีนจะต้องเลิก เพราะสู้เรือกำปั่นของฝรั่งไม่ได้ และครั้งนั้นกำลังทรงปฏิสังขรณ์ (Restoration) วัดคอกกระบือซึ่งอยู่เหนืออู่บางกอกเดี๋ยวนี้ จึงโปรดฯ ให้สร้างรูปเรือสำเภาจีนเป็นฐานเปนฐานพระเจดีย์ขึ้นไว้ที่วัดนั้น ดำรัสต่อไปถึงชั้นลูกหลานไม่รู้ว่าเรือสำเภาจีนเปนอย่างไร จะได้ไปดูที่วัดนั้น และให้เรียกชื่อวัดว่าวัดยานนาวา ท่านทั้งหลายยังจะดูได้จนทุกวันนี้"

ด้านหลังบานประตูในพระอุโบสถ (ซึ่งสร้างในสมัยรัชกาลที่ 1) มีภาพจิตรกรรมสำคัญที่รัชกาลที่ 3 โปรดเกล้าฯ ให้วาดขึ้น คือรูปกระทงใหญ่ ตามแบบที่ทำใน และโถยาคูตามแบบอย่างที่ทำเลี้ยงพระในในรัชสมัยของพระองค์

ในปี พ.ศ. 2530 วัดก่อสร้างอาคารมหาเจษฎาบดินทร์ ในวาระมหามงคลครบรอบ 200 ปี พระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นอาคารอเนกประสงค์ทรงไทย สูง 3 ชั้น ประดับด้วยยอดปราสาท 5 ยอด ใช้เป็นศาลาการเปรียญ บำเพ็ญกุศล ปฏิบัติธรรม และเป็นหอประชุม นอกจากนั้นสร้างหอพระไตรปิฎกเป็นอาคารทรงไทย 3 ชั้น ประดับยอดปราสาท 3 ยอด ใช้เป็นห้องสมุด มีทั้งหนังสือทั่วไปและหนังสือธรรมะ และยังเก็บรักษาตู้พระไตรปิฎกเขียนลวดลายลงรักปิดทองของโบราณ

ลำดับเจ้าอาวาส

นับตั้งแต่สถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ วัดยานนาวามีเจ้าอาวาสมาแล้ว 11 รูป ดังนี้

ลำดับที่	รายนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ
1		ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
2	พระครูแก้ว	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
3	พระครูน้อย	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
4	พระครูอ้ำ	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
5	พระครูพรหมจริยาจารย์ (โหมด)	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
6	พระครูพรหมจริยาจารย์ (ยิ้ม)	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
7	พระราชธรรมจริยาจารย์ (เทียน)	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล
8		พ.ศ. 2508	พ.ศ. 2530
9	พระพรหมโมลี (วิลาศ ญาณวโร)	พ.ศ. 2531	พ.ศ. 2544
10	สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (ประสิทธิ์ เขมงฺกโร)	พ.ศ. 2544	พ.ศ. 2564
11		พ.ศ. 2564	ปัจจุบัน

อ้างอิง

1. ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. เรื่องคติฝรั่งเข้ามาเมืองไทย. พระนคร : ฉัตรา, 2493. หน้า 17
2. "สำนักสถาปัตยกรรม ห่วงฐานานุศักดิ์ ของ...สถาปัตยกรรมไทย". โพสต์ทูเดย์. 16 ตุลาคม 2554.
3. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-09-20. สืบค้นเมื่อ 2021-09-20.
4. https://sangkhatikan.com/monk_view.php?ID=14906 พระธรรมราชานุวัตร (ไสว ฐิติธมฺโม ป.ธ.๗)
5. https://sangkhatikan.com/monk_view.php?ID=14909 พระพรหมโมลี (วิลาศ ญาณวโร ป.ธ.๙)

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์ธรรมไทย
• ชมรมรักษ์พระบรมธาตุ 2007-10-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• เว็บไซต์วัดยานนาวา เขตสาทร กรุงเทพมหานคร

13°43′1″N 100°30′49″E / 13.71694°N 100.51361°E / 13.71694; 100.51361

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ วัดยานนาวา