กาตาลุญญา (กาตาลา: Catalunya; สเปน: Cataluña) หรือ กาตาลุญญอ (อารัน: Catalonha) เป็นภูมิภาคหนึ่งทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือสุดของคาบสมุทรไอบีเรีย ภายใต้ กาตาลุญญาได้รับการกำหนดให้เป็น "" (historical nationality) ตามของแคว้น กาตาลุญญาประกอบด้วยจังหวัด 4 จังหวัด ได้แก่ , ฌิโรนา, แยย์ดา และ เมืองหลักและเมืองใหญ่ที่สุดในแคว้นคือบาร์เซโลนา ซึ่งเป็นเมืองใหญ่อันดับสองของประเทศสเปน (รองจากมาดริด) และเป็นแกนของเขตเมืองที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในสหภาพยุโรป
กาตาลุญญา Catalunya (กาตาลา) Cataluña (สเปน) Catalonha (อารัน) | |
---|---|
ธง ตราอาร์ม | |
เพลง: อัลส์ซากาโดส | |
แผนที่ประเทศสเปนแสดงที่ตั้งแคว้นกาตาลุญญา | |
พิกัด: 41°49′N 1°28′E / 41.817°N 1.467°E | |
ประเทศ | สเปน |
ธรรมนูญการปกครองตนเอง | 9 สิงหาคม 2549 (ฉบับปัจจุบัน) |
เมืองหลัก | บาร์เซโลนา |
จังหวัด | ฌิโรนา, , , แยย์ดา |
การปกครอง | |
• ประเภท | รัฐบาลที่ได้รับมอบอำนาจปกครองตนเองในระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ |
• องค์กร | ฌานาราลิตัตดากาตาลุญญา |
• ประธาน | กิม โตร์รา |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 32,113 ตร.กม. (12,399 ตร.ไมล์) |
อันดับพื้นที่ | |
ประชากร (2559) | |
• ทั้งหมด | 7,522,596 คน |
• ความหนาแน่น | 230 คน/ตร.กม. (610 คน/ตร.ไมล์) |
• อันดับประชากร | |
เขตเวลา | (เวลายุโรปกลาง) |
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง) | () |
รหัส ISO 3166 | ES-CT |
ภาษาราชการ | ภาษากาตาลา ภาษาสเปน และภาษาอารัน |
นักบุญองค์อุปถัมภ์ | นักบุญจอร์จและ |
สภานิติบัญญัติ | สภานิติบัญญัติกาตาลุญญา |
47 คน (จากทั้งหมด 350 คน) | |
16 คน (จากทั้งหมด 264 คน) | |
เว็บไซต์ | ฌานาราลิตัตดากาตาลุญญา |
แคว้นกาตาลุญญามีอาณาเขตจรดประเทศฝรั่งเศสและประเทศอันดอร์ราทางทิศเหนือ จรดทะเลเมดิเตอร์เรเนียนทางทิศตะวันออก จรดแคว้นบาเลนเซียและแคว้นอารากอนของประเทศสเปนทางทิศใต้และทิศตะวันตกตามลำดับ พื้นที่ของแคว้นครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่ของราชรัฐกาตาลุญญาในอดีต (กลายเป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศสในปัจจุบัน) ภาษาราชการของแคว้นได้แก่ภาษากาตาลา ภาษาสเปน และภาษาอารัน (ภาษาถิ่นภาษาหนึ่งของภาษาอุตซิตา)
ในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 8 อาณาจักรของชาวแฟรงก์ได้สถาปนาอาณาจักรเคานต์ขึ้นหลายแห่งในบริเวณภูมิภาคชายแดนฮิสปาเนียและภูมิภาคชายแดนกอเทียเพื่อให้เป็นหน้าด่านป้องกันการรุกรานของชาวมุสลิม ต่อมาบรรดาอาณาจักรเคานต์ที่อยู่ทางทิศตะวันออกของภูมิภาคชายแดนทั้งสองได้รวมกันเป็นดินแดนเดียวภายใต้การปกครองของซึ่งเป็นข้า (ในระบบเจ้าขุนมูลนาย) ขึ้นกับอาณาจักรชาวแฟรงก์ และต่อมาจะมีชื่อเรียกว่า "กาตาลุญญา" ในปี ค.ศ. 1137 กาตาลุญญาและราชอาณาจักรอารากอนได้รวมตัวกันเป็นราชบัลลังก์อารากอนผ่านการอภิเษกสมรสของผู้ปกครองดินแดนทั้งสอง กาตาลุญญากลายเป็นฐานหลักสำหรับการขยายอำนาจทางทะเลของอารากอนในแถบเมดิเตอร์เรเนียน เฟื่องฟูในยุคกลางตอนปลาย ระหว่างปี ค.ศ. 1469–1516 กษัตริย์แห่งราชบัลลังก์อารากอนและสมเด็จพระราชินีนาถแห่งราชบัลลังก์กัสติยาได้อภิเษกสมรสและปกครองอาณาจักรทั้งสองร่วมกัน ทั้งนี้ กัสติยาและอารากอน (ซึ่งรวมกาตาลุญญาไว้ด้วย) ยังคงสถาบัน หน่วยงานนิติบัญญัติ และกฎหมายต่าง ๆ ของตนเองไว้ต่างหาก
ระหว่าง ชาวกาตาลุญญาได้ (ค.ศ. 1640–1652) เพื่อต่อต้านการปรากฏของกองทัพกัสติยาในพื้นที่ ทบวงการปกครองกาตาลุญญาประกาศจัดตั้งภายใต้การอารักขาของฝรั่งเศส ฝรั่งเศสควบคุมกาตาลุญญาในช่วงเวลาสั้น ๆ แต่ก็ส่งผลกระทบทางเศรษฐกิจต่อดินแดนนี้ จนกระทั่งกองทัพสเปนพิชิตกาตาลุญญาคืนได้เป็นส่วนใหญ่ ตามข้อตกลงใน ค.ศ. 1659 ซึ่งยุติสงครามฝรั่งเศส-สเปน สเปนตกลงยกพื้นที่ตอนเหนือของกาตาลุญญาให้ฝรั่งเศส (ส่วนใหญ่ถูกผนวกเข้ากับเคาน์ตี) ในระหว่างสงครามสืบราชบัลลังก์สเปน (ค.ศ. 1701–1714) ราชบัลลังก์อารากอนประกาศตนอยู่ฝ่ายต่อต้านพระเจ้าเฟลีเปที่ 5 แห่งราชวงศ์บูร์บง เมื่อฝ่ายสนับสนุนพระเจ้าเฟลีเปที่ 5 ได้ชัยชนะจึงออกกฎหมายสถาบันและเอกสิทธิ์ที่มีมาแต่โบราณของอาณาจักรต่าง ๆ ที่เคยต่อต้านฝ่ายตนเอง และแทนที่ภาษาละตินและภาษาอื่น ๆ (เช่น ภาษากาตาลา) ด้วยภาษากัสติยา (สเปน) ในเอกสารกฎหมาย
ในคริสต์ศตวรรษที่ 19 กาตาลุญญาได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากสงครามนโปเลียนและ แต่ในครึ่งหลังของศตวรรษก็มีการพัฒนาอุตสาหกรรม เมื่อเศรษฐกิจเติบโตขึ้นจากการขยายตัวของอุตสาหกรรม จึงเกิดกระแสร่วมกับกระแส ในขณะเดียวกันก็เกิดขบวนการแรงงานขึ้นมาหลายกลุ่ม และด้วยการกลับมาของระบอบประชาธิปไตยในสมัยสาธารณรัฐสเปนที่ 2 (ค.ศ. 1931–1939) ทบวงการปกครองกาตาลุญญาก็ได้รับการฟื้นฟูในฐานะฝ่ายบริหารของแคว้นปกครองตนเอง หลังสงครามกลางเมืองสเปน รัฐบาลเผด็จการของฟรันซิสโก ฟรังโก ได้ออกมาตรการกดขี่หลายประการ สถาบันต่าง ๆ ของกาตาลุญญาถูกล้มล้าง มีการสั่งห้ามใช้ภาษากาตาลาเป็นภาษาราชการของแคว้นอีกครั้ง จากคริสต์ทศวรรษ 1950 จนถึงต้นคริสต์ทศวรรษ 1970 กาตาลุญญามีความเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างรวดเร็ว จึงดึงดูดแรงงานจำนวนมากจากทั่วประเทศสเปนให้เข้ามาทำมาหากิน ทำให้บาร์เซโลนากลายเป็นเขตมหานครอุตสาหกรรมที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในยุโรปและส่งผลให้กาตาลุญญากลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ นับตั้งแต่สมัย (ค.ศ. 1975–1982) เป็นต้นมา กาตาลุญญาได้รับอิสระทางการเมืองและวัฒนธรรมกลับคืนมาบางส่วน และเป็นแคว้นที่มีพลวัตทางเศรษฐกิจมากที่สุดแคว้นหนึ่งของสเปนในปัจจุบัน
ในคริสต์ทศวรรษ 2010 มีเสียงสนับสนุนของกาตาลุญญามากขึ้น เมื่อวันที่ 27 ตุลาคม ค.ศ. 2017 สภานิติบัญญัติกาตาลุญญาประกาศเอกราชฝ่ายเดียวจากสเปนหลังการลงประชามติที่ถูกคัดค้าน จึงมีมติเห็นชอบให้ใช้มาตรการเข้าปกครองกาตาลุญญาโดยตรง โดยปลดผู้บริหารกาตาลุญญาทั้งคณะออกจากตำแหน่งและกำหนดให้มีในวันที่ 21 ธันวาคม เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน ปีเดียวกัน สั่งคุมขังอดีตผู้บริหารแคว้น 7 คน ในข้อหากบฏและใช้งบประมาณรัฐในทางมิชอบ ในขณะที่ผู้บริหารคนอื่น ๆ รวมถึงการ์ลัส ปุดจ์ดาโมน (ประธานฝ่ายบริหารแคว้นในขณะนั้น) ได้ลี้ภัยไปยังประเทศอื่น ๆ ในยุโรป (เช่น เบลเยียม ในกรณีของปุดจ์ดาโมน)
นิรุกติศาสตร์
ชื่อของกาตาโลเนีย (ละตินยุคกลาง สะกดว่า Cathalaunia); กาตาลา: Catalunya, สะกดว่า Cathalonia — ได้เริ่มใช้สำหรับบ้านเกิดของ (คาตาลาเนนส์) ในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 11 และเคยถูกใช้ก่อนหน้านี้เพื่ออ้างอิงอาณาเขตกับกลุ่มมณฑลที่ประกอบด้วย ภูมิภาคชายแดนฮิสปาเนีย และ ภายใต้การควบคุมของเคานต์แห่งบาร์เซโลนาและรัชทาญาติของเขา ที่มาของชื่อ "กาตาลุญญา" อาจมีการตีความที่หลากหลายเนื่องจากขาดหลักฐาน
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- "Indicadors geogràfics. Superfície, densitat i entitats de població: Catalunya". . สืบค้นเมื่อ 2015-11-23.
- "IIdescat. Statistical Yearbook of Catalonia. Population density. Counties and Aran, areas and provinces". www.idescat.cat. สืบค้นเมื่อ 13 July 2017.
- "First article of the Statute of Autonomy of Catalonia. 'Catalonia, as a nationality, exercises its self-government constituted as an autonomous community...'". Gencat.cat. สืบค้นเมื่อ 13 September 2013.
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 26 สิงหาคม 2013. สืบค้นเมื่อ 31 มกราคม 2014.
- Enciclopèdia Catalana online: Catalunya ("Geral de Cataluign, Raimundi Catalan and Arnal Catalan appear in 1107/1112") (in Catalan) 6 กุมภาพันธ์ 2012 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
kataluyya katala Catalunya sepn Cataluna hrux kataluyyx xarn Catalonha epnphumiphakhhnungthangthistawnxxkechiyngehnuxsudkhxngkhabsmuthrixbieriy phayit kataluyyaidrbkarkahndihepn historical nationality tamkhxngaekhwn kataluyyaprakxbdwycnghwd 4 cnghwd idaek chiorna aeyyda aela emuxnghlkaelaemuxngihythisudinaekhwnkhuxbaresolna sungepnemuxngihyxndbsxngkhxngpraethssepn rxngcakmadrid aelaepnaeknkhxngekhtemuxngthiihythisudaehnghnunginshphaphyuorpkataluyya Catalunya katala Cataluna sepn Catalonha xarn aekhwnpkkhrxngtnexngthngtraxarmephlng xlssakaodsaephnthipraethssepnaesdngthitngaekhwnkataluyyaphikd 41 49 N 1 28 E 41 817 N 1 467 E 41 817 1 467praeths sepnthrrmnuykarpkkhrxngtnexng9 singhakhm 2549 chbbpccubn emuxnghlkbaresolnacnghwdchiorna aeyydakarpkkhrxng praephthrthbalthiidrbmxbxanacpkkhrxngtnexnginrabxbrachathipityphayitrththrrmnuy xngkhkrchanaralittdakataluyya prathankim otrraphunthi thnghmd32 113 tr km 12 399 tr iml xndbphunthiprachakr 2559 thnghmd7 522 596 khn khwamhnaaenn230 khn tr km 610 khn tr iml xndbprachakrekhtewlaUTC 1 ewlayuorpklang vdurxn ewlaxxmaesng UTC 2 rhs ISO 3166ES CTphasarachkarphasakatala phasasepn aelaphasaxarnnkbuyxngkhxupthmphnkbuycxrcaelasphanitibyytisphanitibyytikataluyya47 khn cakthnghmd 350 khn 16 khn cakthnghmd 264 khn ewbistchanaralittdakataluyya aekhwnkataluyyamixanaekhtcrdpraethsfrngessaelapraethsxndxrrathangthisehnux crdthaelemdietxrereniynthangthistawnxxk crdaekhwnbaelnesiyaelaaekhwnxarakxnkhxngpraethssepnthangthisitaelathistawntktamladb phunthikhxngaekhwnkhrxbkhlumphunthiswnihykhxngrachrthkataluyyainxdit klayepnswnhnungkhxngfrngessinpccubn phasarachkarkhxngaekhwnidaekphasakatala phasasepn aelaphasaxarn phasathinphasahnungkhxngphasaxutsita inplaykhriststwrrsthi 8 xanackrkhxngchawaefrngkidsthapnaxanackrekhantkhunhlayaehnginbriewnphumiphakhchayaednhispaeniyaelaphumiphakhchayaednkxethiyephuxihepnhnadanpxngknkarrukrankhxngchawmuslim txmabrrdaxanackrekhantthixyuthangthistawnxxkkhxngphumiphakhchayaednthngsxngidrwmknepndinaednediywphayitkarpkkhrxngkhxngsungepnkha inrabbecakhunmulnay khunkbxanackrchawaefrngk aelatxmacamichuxeriykwa kataluyya inpi kh s 1137 kataluyyaaelarachxanackrxarakxnidrwmtwknepnrachbllngkxarakxnphankarxphiesksmrskhxngphupkkhrxngdinaednthngsxng kataluyyaklayepnthanhlksahrbkarkhyayxanacthangthaelkhxngxarakxninaethbemdietxrereniyn efuxngfuinyukhklangtxnplay rahwangpi kh s 1469 1516 kstriyaehngrachbllngkxarakxnaelasmedcphrarachininathaehngrachbllngkkstiyaidxphiesksmrsaelapkkhrxngxanackrthngsxngrwmkn thngni kstiyaaelaxarakxn sungrwmkataluyyaiwdwy yngkhngsthabn hnwyngannitibyyti aelakdhmaytang khxngtnexngiwtanghak rahwang chawkataluyyaid kh s 1640 1652 ephuxtxtankarpraktkhxngkxngthphkstiyainphunthi thbwngkarpkkhrxngkataluyyaprakascdtngphayitkarxarkkhakhxngfrngess frngesskhwbkhumkataluyyainchwngewlasn aetksngphlkrathbthangesrsthkictxdinaednni cnkrathngkxngthphsepnphichitkataluyyakhunidepnswnihy tamkhxtklngin kh s 1659 sungyutisngkhramfrngess sepn sepntklngykphunthitxnehnuxkhxngkataluyyaihfrngess swnihythukphnwkekhakbekhanti inrahwangsngkhramsubrachbllngksepn kh s 1701 1714 rachbllngkxarakxnprakastnxyufaytxtanphraecaefliepthi 5 aehngrachwngsburbng emuxfaysnbsnunphraecaefliepthi 5 idchychnacungxxkkdhmaysthabnaelaexksiththithimimaaetobrankhxngxanackrtang thiekhytxtanfaytnexng aelaaethnthiphasalatinaelaphasaxun echn phasakatala dwyphasakstiya sepn inexksarkdhmay inkhriststwrrsthi 19 kataluyyaidrbphlkrathbxyangrunaerngcaksngkhramnopeliynaela aetinkhrunghlngkhxngstwrrskmikarphthnaxutsahkrrm emuxesrsthkicetibotkhuncakkarkhyaytwkhxngxutsahkrrm cungekidkraaesrwmkbkraaes inkhnaediywknkekidkhbwnkaraerngngankhunmahlayklum aeladwykarklbmakhxngrabxbprachathipityinsmysatharnrthsepnthi 2 kh s 1931 1939 thbwngkarpkkhrxngkataluyyakidrbkarfunfuinthanafaybriharkhxngaekhwnpkkhrxngtnexng hlngsngkhramklangemuxngsepn rthbalephdckarkhxngfrnsisok frngok idxxkmatrkarkdkhihlayprakar sthabntang khxngkataluyyathuklmlang mikarsnghamichphasakatalaepnphasarachkarkhxngaekhwnxikkhrng cakkhristthswrrs 1950 cnthungtnkhristthswrrs 1970 kataluyyamikhwametibotthangesrsthkicxyangrwderw cungdungdudaerngngancanwnmakcakthwpraethssepnihekhamathamahakin thaihbaresolnaklayepnekhtmhankhrxutsahkrrmthiihythisudaehnghnunginyuorpaelasngphlihkataluyyaklayepnaehlngthxngethiywthisakhy nbtngaetsmy kh s 1975 1982 epntnma kataluyyaidrbxisrathangkaremuxngaelawthnthrrmklbkhunmabangswn aelaepnaekhwnthimiphlwtthangesrsthkicmakthisudaekhwnhnungkhxngsepninpccubn inkhristthswrrs 2010 miesiyngsnbsnunkhxngkataluyyamakkhun emuxwnthi 27 tulakhm kh s 2017 sphanitibyytikataluyyaprakasexkrachfayediywcaksepnhlngkarlngprachamtithithukkhdkhan cungmimtiehnchxbihichmatrkarekhapkkhrxngkataluyyaodytrng odypldphubriharkataluyyathngkhnaxxkcaktaaehnngaelakahndihmiinwnthi 21 thnwakhm emuxwnthi 2 phvscikayn piediywkn sngkhumkhngxditphubriharaekhwn 7 khn inkhxhakbtaelaichngbpramanrthinthangmichxb inkhnathiphubriharkhnxun rwmthungkarls pudcdaomn prathanfaybriharaekhwninkhnann idliphyipyngpraethsxun inyuorp echn ebleyiym inkrnikhxngpudcdaomn niruktisastrchuxkhxngkataoleniy latinyukhklang sakdwa Cathalaunia katala Catalunya sakdwa Cathalonia iderimichsahrbbanekidkhxng khatalaenns inchwngplaykhriststwrrsthi 11 aelaekhythukichkxnhnaniephuxxangxingxanaekhtkbklummnthlthiprakxbdwy phumiphakhchayaednhispaeniy aela phayitkarkhwbkhumkhxngekhantaehngbaresolnaaelarchthayatikhxngekha thimakhxngchux kataluyya xacmikartikhwamthihlakhlayenuxngcakkhadhlkthanduephimfutbxlthimchatikataluyyaxangxing Indicadors geografics Superficie densitat i entitats de poblacio Catalunya subkhnemux 2015 11 23 IIdescat Statistical Yearbook of Catalonia Population density Counties and Aran areas and provinces www idescat cat subkhnemux 13 July 2017 First article of the Statute of Autonomy of Catalonia Catalonia as a nationality exercises its self government constituted as an autonomous community Gencat cat subkhnemux 13 September 2013 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 26 singhakhm 2013 subkhnemux 31 mkrakhm 2014 Enciclopedia Catalana online Catalunya Geral de Cataluign Raimundi Catalan and Arnal Catalan appear in 1107 1112 in Catalan 6 kumphaphnth 2012 thi ewyaebkaemchchin bthkhwamthwipyuorpniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldk