หม่อมเจ้าชวลิตโอภาส รพีพัฒน์

หม่อมเจ้าชวลิตโอภาศ กิติยากร (ราชสกุลเดิม รพีพัฒน์: 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2447 – 18 มิถุนายน พ.ศ. 2475) เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ประสูติแต่หม่อมอ่อน รพีพัฒน์ ณ อยุธยา เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2446 (แบบปัจจุบันคือ พ.ศ. 2447) สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส

หม่อมเจ้าชวลิตโอภาศ กิติยากร
หม่อมเจ้า ชั้น 5
ประสูติ	11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2447 ประเทศสยาม (ปัจจุบัน ประเทศไทย)
ชีพิตักษัย	18 มิถุนายน พ.ศ. 2475 (28 ปี) ปารีส ประเทศฝรั่งเศส
สวามี	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ (เริ่ม 2462; เสียชีวิต 2463) หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ กิติยากร (สมรส 2464)
พระบุตร	หม่อมราชวงศ์อมราภินพ กิติยากร หม่อมราชวงศ์กิตินัดดา กิติยากร หม่อมราชวงศ์กิติอัจฉรา ปวนะฤทธิ์
ราชสกุล	รพีพัฒน์ (โดยประสูติ) จักรพงษ์ (โดยสมรส) กิติยากร (โดยสมรส)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์
พระมารดา	หม่อมอ่อน รพีพัฒน์ ณ อยุธยา
ศาสนา	พุทธ

หม่อมเจ้าชวลิตโอภาศ เป็นชายาองค์ที่ 2 ในสมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ หลังทรงหย่าร้างกับหม่อมคัทริน ณ พิศณุโลก แต่พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ไม่ทรงพระราชทานพระราชานุญาตให้ทำการเสกสมรส

หลังจากสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ เสด็จทิวงคต ในพินัยกรรม ทรงมอบทรัพย์สินมรดกทุกอย่างให้หม่อมเจ้าชวลิตโอภาศเพียงผู้เดียว ทรงมอบพระโอรสให้อยู่ในความดูแลของหม่อมเจ้าชวลิตโอภาศ และจะมีสิทธิ์ในมรดกก็ต่อเมื่อหม่อมเจ้าชวลิตโอภาศสิ้นชีพิตักษัยแล้วเท่านั้น

พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวไม่ทรงเห็นด้วยกับพินัยกรรม จึงทรงยับยั้งพินัยกรรมไม่ให้มีผลบังคับใช้ ดังนั้นทั้งพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ (พระโอรสในสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ) หม่อมเจ้าชวลิตโอภาศ และหม่อมคัทรินต่างได้รับเงินปันผลจากผลประโยชน์ของกองมรดก แต่มรดกส่วนใหญ่ยังคงอยู่ ต่อมาทรงเรียกคืนวังปารุสกวันกลับมาเป็นของพระมหากษัตริย์ ส่วนหม่อมเจ้าชวลิตโอภาศต้องย้ายกลับไปประทับยังวังที่ท่าเตียน ซึ่งเคยประทับก่อนเป็นชายา

หนึ่งปีต่อมา เมื่อหม่อมเจ้าชวลิตโอภาศจะเสกสมรสใหม่กับหม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ กิติยากร พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นชอบที่จะให้หม่อมเจ้าชวลิตโอภาศคืนมรดกกลับไปให้พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์เสียก่อน จึงพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้เสกสมรสได้

หม่อมเจ้าชวลิตโอภาศมีโอรส - ธิดากับหม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ กิติยากรดังนี้

1. หม่อมราชวงศ์อมราภินพ กิติยากร
2. หม่อมราชวงศ์กิตินัดดา กิติยากร
3. หม่อมราชวงศ์กิติอัจฉรา กิติยากร

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2463 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายใน)

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้าชวลิตโอภาศ กิติยากร

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์                                   10. พระยาเวียงในนฤบาล (หรั่ง เกตุทัต)                       5. เจ้าจอมมารดาตลับ ในรัชกาลที่ 5                             11. อิ่ม เวียงในนฤบาล                       1. หม่อมเจ้าชวลิตโอภาศ กิติยากร                                         6. พระยาสุพรรณพิจิตร (โต)                             3. หม่อมอ่อน รพีพัฒน์ ณ อยุธยา                                   28. พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหลวงเสนีบริรักษ์               14. หม่อมเจ้าหนู เสนีวงศ์                       7. หม่อมราชวงศ์สำอาง

อ้างอิง

1. นราธิปประพันธ์พงศ์, กรมพระ, 2404-2474, ผู้รวบรวม. บาญชีมหามกุฏราชสันตติวงศ์ พุทธศก 2468 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงรวบรวม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. 2468. 167 หน้า.
2. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์. เกิดวังปารุสก์. พิมพ์ครั้งที่ 12, กรุงเทพฯ : ริเวอร์ บุ๊คส์, 2547. 560 หน้า. หน้า 539. ISBN 
3. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 37, ตอน 0, 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463, หน้า 2802