ภาษาอุยกูร์เก่า

ภาษาอุยกูร์เก่า (จีนตัวย่อ: 回鹘语; จีนตัวเต็ม: 回鶻語; พินอิน: Huíhú yǔ) เป็นภาษาในกลุ่มภาษาเตอร์กิกที่ใช้พูดใน ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 9–14 รวมถึงในบริเวณมณฑลกานซู่

ภาษาอุยกูร์เก่า
ประเทศที่มีการพูด	, ,
ภูมิภาค	มองโกเลีย, , , กานซู่
ยุค	คริสต์ศตวรรษที่ 9–14 พัฒนาเป็น
ตระกูลภาษา	เตอร์กิก เตอร์กิกทั่วไป ภาษาอุยกูร์เก่า
ระบบการเขียน	อักษรเตอร์กิกเก่า,
รหัสภาษา
ISO 639-3	oui
นักภาษาศาสตร์	oui

ประวัติ

จารึกภาษาอุยกูร์เก่าบนผนังด้านในทางทิศตะวันออกของ

จารึกภาษาอุยกูร์เก่าบนผนังด้านในทางทิศตะวันตกของ

ภาษาอุยกูร์เก่ามีวิวัฒนาการมาจากภาษาเตอร์กิกเก่า ซึ่งสืบทอดมาจาก หลังจากที่ล่มสลายและผู้ที่รอดได้อพยพไปยัง โคมูล (ต่อมาคือฮามี่) และกานซู่ในคริสต์ศตวรรษที่ 9

ชาวอุยกูร์ในตูร์ปันและโคมูลก่อตั้งราชอาณาจักรโคโชและรับเอาศาสนามาณีกีและศาสนาพุทธเป็นศาสนาของตน ในขณะที่ชาวอุยกูร์ในกานซู่แรกเริ่มก่อตั้ง ซึ่งต่อมาอยู่ในอำนาจของอาณาจักรเซี่ยตะวันตก ซึ่งลูกหลานของพวกเขาคือแห่งกานซู่ เป็นภาษาที่สืบทอดมาจากภาษาอุยกูร์เก่า

ราชอาณาจักรโคโชดำรงอยู่ได้ต่อไปโดยเป็นรัฐบริวารของจักรวรรดิมองโกล แต่ต่อมาถูกพิชิตโดยจักรวรรดิข่านชากาทายซึ่งเป็นชาวมุสลิม โดยพิชิตตูร์ปันและโคมูลและเปลี่ยนภูมิภาคนี้ให้เป็นอิสลาม ภาษาอุยกูร์เก่าจึงสาบสูญจากตูร์ปันและโคมูล

ภาษาอุยกูร์ซึ่งเป็นภาษาราชการของเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ไม่ได้สืบเชื้อสายมาจากภาษาอุยกูร์เก่า แต่เป็นลูกหลานของที่พูดในอาณาจักรข่านการา-ฆานิด โดยเฉพาะที่ได้รับการอธิบายโดย (محمود الكاشغري) ภาษาสืบทอดเพียงภาษาเดียวที่ยังคงมีผู้พูดของภาษาอุยกูร์เก่าคือ (Yellow Yughur) ซึ่งมีผู้พูดอยู่ในมณฑลกานซู่ของจีน

ลักษณะเด่น

ภาษาอุยกูร์เก่ามีระบบการนับแบบคาดเดา (anticipating counting system) และการใช้คำเชื่อม dro ซึ่งส่งต่อไปยังภาษายุคูร์ตะวันตก

วรรณกรรม

วรรณกรรมภาษาอุยกูร์เก่าส่วนใหญ่เป็นข้อความทางศาสนาเกี่ยวกับศาสนามาณีกีและศาสนาพุทธ โดยตัวอย่างถูกพบใน จารึกหลายภาษารวมทั้งภาษาอุยกูร์เก่าสามารถพบได้ที่ (居庸关云台) ชาลาบริเวณทางตะวันตกเฉียงเหนือของกรุงปักกิ่ง และใน

อักขระ

ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 843 เดิมใช้อักษรรูนเตอร์กิกโดยมีสำเนียงพูดแบบ "anïγ" ได้รับอิทธิพลมาจากชาวพื้นเมืองในท้องถิ่นที่มีสำเนียง "ayïγ" ซึ่งพวกเขาอพยพมายังหลังปี ค.ศ. 840

อ้างอิง

1. "Old Uighur". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 สิงหาคม 2011. สืบค้นเมื่อ 7 เมษายน 2024.
2. Marcel Erdal (1991). Old Turkic Word Formation: A Functional Approach to the Lexicon. Otto Harrassowitz Verlag. pp. 5–. ISBN .
3. Clauson 1965, p. 57.
4. Arik 2008, p. 145
5. Chen et al, 1985
6. 西域、 敦煌文献所见回鹊之佛经翻译. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 19 พฤษภาคม 2020. สืบค้นเมื่อ 7 กันยายน 2015.
7. Sinor, D. (1998). "Chapter 13 – Language situation and scripts". ใน Asimov, M.S.; Bosworth, C.E. (บ.ก.). History of Civilisations of Central Asia. Vol. 4. UNESCO Publishing. part II p. 333. ISBN .

บรรณานุกรม

• Arik, Kagan (2008). Austin, Peter (บ.ก.). One Thousand Languages: Living, Endangered, and Lost (illustrated ed.). University of California Press. ISBN . สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2014.
• Chén Zōngzhèn & Léi Xuǎnchūn. 1985. Xībù Yùgùyǔ Jiānzhì [Concise grammar of Western Yugur]. Peking.
• Clauson, Gerard (April 1965). "Review An Eastern Turki-English Dictionary by Gunnar Jarring". The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland (1/2). JSTOR 25202808.
• Coene, Frederik (8 ตุลาคม 2009). The Caucasus – An Introduction. Taylor & Francis. ISBN .

อ่านเพิ่มเติม

• Tisastvustik; ein in türkischer Sprache bearbeitetes buddhistisches Sutra. I. Transcription und Übersetzung von W. Radloff. II. Bemerkungen zu den Brahmiglossen des Tisastvustik-Manuscripts (Mus. A. Kr. VII) von Baron A. von Stäel-Holstein (1910)
• Kahar Barat (2000). The Uygur-Turkic Biography of the Seventh-Century Chinese Buddhist Pilgrim Xuanzang: Ninth and Tenth Chapters. Indiana University, Research Institute for Inner Asian Studies. ISBN .
• Giovanni Stary (1996). Proceedings of the 38th Permanent International Altaistic Conference (PIAC): Kawasaki, Japan, August 7-12, 1995. Harrassowitz Verlag in Kommission. ISBN .