เซี่ยตะวันตก

เซี่ยตะวันตก หรือ ซีเซี่ย (จีน: 西夏; พินอิน: Xī Xià; เวด-ไจลส์: Hsi¹ Hsia⁴) มีชื่อทางการว่า ต้าเซี่ย (จีน: 大夏; พินอิน: Dà Xià) ซึ่งมีอีกชื่อว่า จักรวรรดิตังกุต และในภาษาตังกุตและทิเบตว่า Mi-nyak เป็นชื่ออาณาจักรแห่งหนึ่งซึ่งดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 1038 ถึง 1227 ณ บริเวณที่ปัจจุบันเป็นเขตกานซู ชิงไห่ ซินเจียง มองโกเลียใน ส่านซี และหนิงเซี่ย ของสาธารณรัฐประชาชนจีน กินพื้นที่ราว 800,000 ตารางกิโลเมตร (310,000 ตารางไมล์)

ต้าเซี่ย 大夏 (白高大夏國) (大白高國)
ค.ศ. 1038–ค.ศ. 1227
ที่ตั้งของเซี่ยตะวันตกใน ค.ศ. 1111 (สีเขียวทางตะวันตกเฉียงเหนือ)
เซี่ยตะวันตกใน ค.ศ. 1150
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	(ปัจจุบันคืออิ๋นชวัน)
ภาษาทั่วไป	ตังกุต, จีน
ศาสนา	หลัก: พุทธ รอง: ลัทธิเต๋า ลัทธิขงจื๊อ ศาสนาชาวบ้านจีน
การปกครอง	ราชาธิปไตย
จักรพรรดิ
• 1038–1048	จิงจง
• 1206–1211	เสียงจง
• 1226–1227	โม่จู
ยุคประวัติศาสตร์	สมัยหลังคลาสสิก
• ก่อการกบฏต่อราชวงศ์ซ่ง	ค.ศ. 984
• ก่อตั้งราชวงศ์โดยจักรพรรดิจิงจง	ค.ศ. 1038
• ถูกจักรวรรดิมองโกลปราบปราม	ค.ศ. 1210
• ราชวงศ์ถูกทำลายหลังก่อกบฏ	ค.ศ. 1227
พื้นที่
ประมาณ ค.ศ. 1100	1,000,000 ตารางกิโลเมตร (390,000 ตารางไมล์)
ประชากร
• สูงสุด	3,000,000 คน
สกุลเงิน	การแลกเปลี่ยนสินค้าด้วยในเมือง
ก่อนหน้า ถัดไป ราชวงศ์เหลียว ราชวงศ์ซ่ง จักรวรรดิมองโกล
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	จีน มองโกเลีย

อาณาจักรเซี่ยตะวันตกถูกพวกมองโกลจากจักรวรรดิมองโกลทำลายโดยสิ้นเชิง เป็นเหตุให้บันทึกและสถาปัตยกรรมล้วนดับสูญ ฉะนั้น ประวัติศาสตร์ของอาณาจักรนี้จึงเป็นที่โต้เถียงเรื่อยมา จนกระทั่งมีการสำรวจขนานใหญ่จากฝรั่งและคนจีนเอง จึงพบว่า อาณาจักรเซี่ยตะวันตกประสบความสำเร็จอย่างใหญ่หลวงในด้านนาฏกรรม วรรณกรรม ศิลปกรรม และสถาปัตยกรรม ชนิดที่นักประวัติศาสตร์ถือกันว่า เป็นผลงานที่ "รุ่งโรจน์เรืองรอง" (shining and sparkling) อนึ่ง ยังพบว่า อาณาจักรเซี่ยตะวันตกสามารถจัดระเบียบกองทัพอย่างเป็นระบบ กองทัพเซี่ยมีทั้งพลธนู พลปืน (ติดตั้งปืนใหญ่ไว้บนหลังอูฐ) พลม้า พลรถ พลโล่ และทแกล้ว (ทหารที่เก่งทั้งน้ำและบก) อาณาจักรเซี่ยตะวันตกจึงรุกรานอาณาจักรรอบข้าง เช่น จิน ซ่ง และเหลียวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อ้างอิง

1. Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. (ธันวาคม 2006). "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of World-Systems Research. 12 (2): 222. ISSN 1076-156X. สืบค้นเมื่อ 16 กันยายน 2016.
2. Kuhn, Dieter (15 ตุลาคม 2011). The Age of Confucian Rule: The Song Transformation of China (Reprint ed.). Belknap Press: An Imprint of Harvard University Press. p. 50. ISBN .
3. Bowman, Rocco (2014). "Bounded Empires: Ecological and Geographic Implications in Sino- Tangut Relations, 960-1127" (PDF). The Undergraduate Historical Journal at UC Merced. 2: 11. doi:10.5070/H321025689.
4. McGrath, Michael C. Frustrated Empires: The Song-Tangut Xia War of 1038-44. In Wyatt. p. 153.
5. Chinaknowledge.de Chinese History - Western Xia Empire Economy. 2000 ff. © Ulrich Theobald. สืบค้นเมื่อ 13 กรกฎาคม 2017.
6. Stein (1972), pp. 70–71.
7. Wang, Tianshun [王天顺] (1993). Xixia Zhan Shi [The Battle History of Western Xia] 《西夏战史》. Yinchuan [银川], Ningxia ren min chu ban she [Ningxia People's Press] 宁夏人民出版社.
8. Bian, Ren [边人] (2005). Xixia: xiaoshi zai lishi jiyi zhong de guodu [Western Xia: the kingdom lost in historical memories] 《西夏: 消逝在历史记忆中的国度》. Beijing [北京], Waiwen Chubanshe [Foreign Languages Press] 外文出版社.
9. [李范文] (2005). Xixia tong shi [Comprehensive History of Western Xia] 西夏通史. Beijing [北京] and Yinchuan [银川], Ren min chu ban she [People's Press] 人民出版社; Ningxia ren min chu ban she [Ningxia People's Press] 宁夏人民出版社.
10. Zhao, Yanlong [赵彦龙] (2005). "Qian tan xi xia gong wen wen feng yu gong wen zai ti [A brief discussion on the writing style in official documents and documental carrier] 浅谈西夏公文文风与公文载体." Xibei min zu yan jiu [Northwest Nationalities Research] 西北民族研究 45 (2): 78–84.
11. Qin, Wenzhong [秦文忠], Zhou Haitao [周海涛] and Qin Ling [秦岭] (1998). "Xixia jun shi ti yu yu ke xue ji shu [The military sports, science and technology of West Xia] 西夏军事体育与科学技术." Ningxia Daxue Xuebao [Journal of Ningxia University] 《宁夏大学学报》79 (2): 48–50.

ข้อมูล

• (2016), The Gunpowder Age: China, Military Innovation, and the Rise of the West in World History, Princeton University Press, ISBN .
• Asimov, M. S. (1998), History of civilizations of Central Asia Volume IV The age of achievement: A.D. 750 to the end of the fifteenth century Part One The historical, social and economic setting,
• Barfield, Thomas (1989), The Perilous Frontier: Nomadic Empires and China, Basil Blackwell
• Barrett, Timothy Hugh (2008), The Woman Who Discovered Printing, Great Britain: , ISBN  (alk. paper)
• Beckwith, Christopher I (1987), The Tibetan Empire in Central Asia: A History of the Struggle for Great Power among Tibetans, Turks, Arabs, and Chinese during the Early Middle Ages, Princeton University Press
• Bregel, Yuri (2003), An Historical Atlas of Central Asia, Brill
• Dorje, Gyurme (1999), Footprint Tibet Handbook with Bhutan, Footprint Handbooks
• Drompp, Michael Robert (2005), Tang China And The Collapse Of The Uighur Empire: A Documentary History, Brill
• (1999), The Cambridge Illustrated History of China, Cambridge, England: , ISBN  (paperback).
• Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne; Palais, James B. (2006), East Asia: A Cultural, Social, and Political History, Boston, MA: Houghton Mifflin, ISBN 
• Ferenczy, Mary (1984), The Formation of Tangut Statehood as Seen by Chinese Historiographers, Akadémiai Kiadó, Budapest
• Forage, Paul C. (1991), "The Sino-Tangut War of 1081-1085", Journal of Asian History, 25 (1): 1–28, JSTOR 41930788
• Golden, Peter B. (1992), An Introduction to the History of the Turkic Peoples: Ethnogenesis and State-Formation in Medieval and Early Modern Eurasia and the Middle East, OTTO HARRASSOWITZ · WIESBADEN
• Graff, David A. (2002), Medieval Chinese Warfare, 300-900, Warfare and History, London: Routledge, ISBN 
• Graff, David Andrew (2016), The Eurasian Way of War Military Practice in Seventh-Century China and Byzantium, Routledge, ISBN .
• Guy, R. Kent (2010), Qing Governors and Their Provinces: The Evolution of Territorial Administration in China, 1644-1796, Seattle, WA: University of Washington Press, ISBN 
• de Hartog, Leo (2004), Genghis Khan: Conqueror of the World, New York, NY: , ISBN 
• Haywood, John (1998), Historical Atlas of the Medieval World, AD 600-1492, Barnes & Noble
• Kepping, Ksenia Borisovna (1994), The Name of the Tangut Empire
• Kwanten, Luc (1974), Chingis Kan's Conquest of Tibet, Myth or Reality, Journal of Asian History
• Latourette, Kenneth Scott (1964), The Chinese, their history and culture, Volumes 1–2, Macmillan
• Leffman, David (2005), The Rough Guide to China, Rough Guides
• Lorge, Peter A. (2008), The Asian Military Revolution: from Gunpowder to the Bomb, Cambridge University Press, ISBN 
• Lorge, Peter (2015), The Reunification of China: Peace through War under the Song Dynasty, Cambridge University Press
• Mackintosh-Smith, Tim (2014), Two Arabic Travel Books, Library of Arabic Literature
• (2004), Genghis Khan: Life, Death, and Resurrection, New York, NY: , ISBN 
• McGrath, Michael C. (2008), Frustrated Empires: The Song-Tangut Xia War of 1038-1044
• Millward, James (2009), Eurasian Crossroads: A History of Xinjiang, Columbia University Press
• (2003), Imperial China: 900–1800, Harvard University Press, ISBN 
• (1986), Science & Civilisation in China, vol. 7, Cambridge University Press, ISBN 
• ; L. Smith, Bardwell (1976), Essays on T'ang Society: The Interplay of Social, Political and Economic Forces, Leiden, The Netherlands: E. J. Brill, ISBN 
• Rong, Xinjiang (2013), Eighteen Lectures on Dunhuang, Brill
• Shaban, M. A. (1979), The ʿAbbāsid Revolution, Cambridge, England: Cambridge University Press, ISBN 
• Sima, Guang (2015), Bóyángbǎn Zīzhìtōngjiàn 54 huánghòu shīzōng 柏楊版資治通鑑54皇后失蹤, Yuǎnliú chūbǎnshìyè gǔfèn yǒuxiàn gōngsī, ISBN 
• Skaff, Jonathan Karam (2012), Sui-Tang China and Its Turko-Mongol Neighbors: Culture, Power, and Connections, 580-800 (Oxford Studies in Early Empires), Oxford University Press
• Smith, Paul Jakov (2015), A Crisis in the Literati State
• Stein, R. A. (1972), Tibetan Civilization, London and Stanford University Press
• Twitchett, D. (1979), Cambridge History of China, Sui and T'ang China 589-906, Part I, vol. 3, Cambridge University Press, ISBN 
• Tsien, Tsuen-hsuin (1985), Science and Civilization in China 5
• Twitchett, Denis (1994), "The Liao", The Cambridge History of China, vol. 6, Cambridge, England: Cambridge University Press, pp. 43–153, ISBN 
• Twitchett, Denis (2009), The Cambridge History of China, vol. 5, Cambridge University Press
• Wang, Zhenping (2013), Tang China in Multi-Polar Asia: A History of Diplomacy and War, University of Hawaii Press
• Wilkinson, Endymion (2015). Chinese History: A New Manual, 4th edition. Cambridge, MA: Harvard University Asia Center distributed by Harvard University Press. ISBN .
• Xiong, Victor Cunrui (2000), Sui-Tang Chang'an: A Study in the Urban History of Late Medieval China (Michigan Monographs in Chinese Studies), U OF M CENTER FOR CHINESE STUDIES, ISBN 
• Xiong, Victor Cunrui (2009), Historical Dictionary of Medieval China, United States of America: Scarecrow Press, Inc., ISBN 
• Xu, Elina-Qian (2005), HISTORICAL DEVELOPMENT OF THE PRE-DYNASTIC KHITAN, Institute for Asian and African Studies 7
• Xue, Zongzheng (1992), Turkic peoples, 中国社会科学出版社
• Yuan, Shu (2001), Bóyáng bǎn Tōngjiàn Jìshìběnmò 28 dìèrcìhuànguánshídài 柏楊版通鑑記事本末28第二次宦官時代, Yuǎnliú chūbǎnshìyè gǔfèn yǒuxiàn gōngsī, ISBN 

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ เซี่ยตะวันตก

• 宁夏新闻网 (Ningxia News Web): .
• 宁夏新闻网 (Ningxia News Web): .