ท านผ หญ งพ นธ สวล ก ต ยากร เด ม หม อมเจ าพ นธ สวล ย คล ประส ต 24 ก นยายน พ ศ 2476 เป นพระธ ดาใน พระเจ าวรวงศ เธอ พระองค

ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี กิติยากร (เดิม หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล; ประสูติ 24 กันยายน พ.ศ. 2476) เป็นพระธิดาใน พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล กับหม่อมหลวงสร้อยระย้า ยุคล พระราชปนัดดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระเชษฐภคินี (พี่สะใภ้) ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และเป็นพระมารดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ และพระอัยยิกา (ยาย) ในสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา

ท่านผู้หญิง พันธุ์สวลี กิติยากร ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว.
เกิด	หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล 24 กันยายน พ.ศ. 2476 (90 ปี)
คู่สมรส	หม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร
บุตร	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ หม่อมหลวงสราลี กิติยากร
บิดามารดา	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล หม่อมหลวงสร้อยระย้า ยุคล

ประวัติ

ชีวิตตอนต้น

ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลีมีฐานันดรศักดิ์เดิมคือ หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล พระนามลำลองว่า ท่านหญิงปิ๋ม เป็นพระธิดาองค์ใหญ่ในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล กับหม่อมหลวงสร้อยระย้า ยุคล (ราชสกุลเดิม สนิทวงศ์) มีเจ้าน้องร่วมมารดาสององค์คือหม่อมเจ้าฐิติพันธุ์ ยุคล (ท่านชายกบ), รังษีนภดล ยุคล (ท่านหญิงอ๋อย) และมีเจ้าน้องต่างมารดาอีกสามองค์ สำเร็จการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียนราชินี เมื่อ พ.ศ. 2493 แล้วทรงศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษ

สมรส

หม่อมเจ้าพันธุ์สวลีได้พบกับหม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากรครั้งแรก ในงานเลี้ยงสังสรรค์ของหมู่นักเรียนไทยในอังกฤษ และเป็นจุดเริ่มต้นของความสัมพันธ์ ต่อมาหม่อมเจ้าพันธุ์สวลีได้ขอพระราชทานกราบถวายบังคมลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์เมื่อวันที่ 10 เมษายน พ.ศ. 2499 เพื่อสมรสกับหม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ พระเชษฐาในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อวันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2499 มีธิดาหนึ่งพระองค์กับหนึ่งคน ได้แก่

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ (เดิม หม่อมหลวงโสมสวลี กิติยากร; ประสูติ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2500) อภิเษกสมรสและหย่ากับพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชธิดาหนึ่งพระองค์คือ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา
หม่อมหลวงสราลี กิติยากร (เกิด 8 เมษายน พ.ศ. 2509) สมรสและหย่ากับธีรเดช จิราธิวัฒน์ มีบุตรชายสองคนคือ สุทธกิตติ์และสิทธิกิตติ์ จิราธิวัฒน์

เกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล (พ.ศ. 2476–2499)
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	กระหม่อม/หม่อมฉัน
การขานรับ	กระหม่อม/เพคะ

พระฐานันดรศักดิ์และคำนำหน้านาม

24 กันยายน พ.ศ. 2476 – 10 เมษายน พ.ศ. 2499 : หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล
10 เมษายน พ.ศ. 2499 – 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2511 : นางพันธุ์สวลี กิติยากร
5 พฤษภาคม พ.ศ. 2511 – 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2532 : คุณหญิงพันธุ์สวลี กิติยากร
5 พฤษภาคม พ.ศ. 2532 – ปัจจุบัน : ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี กิติยากร

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พ.ศ. 2540 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
พ.ศ. 2538 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
พ.ศ. 2532 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

ตั้งตามนาม

พระพุทธสุวรรณพันธุ์สวลีมงคลประดิษฐ์ วัดทองทั่ว จังหวัดจันทบุรี

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี กิติยากร

16. (=20.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

8. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

17. (=21.) สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี

4. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์

18. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดี

9. พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา

19. เจ้าจอมมารดาจีน

2. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล

20. (=16.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

10. สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช

21. (=17.) สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี

5. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล

22. เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)

11. หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา

23. ท่านผู้หญิงอิ่ม บุนนาค

1. ท่านผู้หญิงพันธุ์สวลี กิติยากร

24. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท

12. พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์

25. หม่อมแย้ม สนิทวงศ์ ณ อยุธยา

6. หม่อมราชวงศ์สุวพันธุ์ สนิทวงศ์

13. หม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา

3. หม่อมหลวงสร้อยระย้า ยุคล

14. กิมเฮง มังกรพันธุ์

7. ยี่สุ่น สนิทวงศ์ ณ อยุธยา

15. ทองอยู่ มังกรพันธุ์

อ้างอิง

""รักของท่านหญิง" สำรวจความรัก-การแต่งงานของเจ้านายสตรีที่เปลี่ยนไปหลัง 2475". ศิลปวัฒนธรรม. 19 มีนาคม 2562. สืบค้นเมื่อ 23 ตุลาคม 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ ๓/๒๔๙๙ เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ (หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล), เล่ม ๗๓, ตอน ๕๙, ๓๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๙ หน้า ๒๑๒๖
กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN
ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนา พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร, เล่ม ๙๔, ตอน ๑๓ ก, ๒๒ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๐, หน้า ๖๒
ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ เฉลิมพระนาม (พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ), เล่ม ๑๐๘, ตอน ๑๔๐ก ฉบับพิเศษ, ๑๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๔, หน้า ๑
(PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (27ข): 8. 3 ธันวาคม 2540. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-27. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2553. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
(PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (17ข): 20. 4 ธันวาคม 2538. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-02-02. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2553. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
"ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2532" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (73ง ฉบับพิเศษ): 5. 4 พฤษภาคม 2532. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2553. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
จรัล บรรยงคเสนา (28 สิงหาคม 2560). "พระองค์เจ้าโสมสวลีฯ ทรงเป็นประธานเททองหล่อพระวัดทองทั่วจันทบุรี". สำนักงานประชาสัมพันธ์จันทบุรี. สืบค้นเมื่อ 16 ตุลาคม 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))^[]

แหล่งข้อมูลอื่น

HSH Princess Bandhu Savali Yugala 2006-07-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

[1] ""รักของท่านหญิง" สำรวจความรัก-การแต่งงานของเจ้านายสตรีที่เปลี่ยนไปหลัง 2475". ศิลปวัฒนธรรม. 19 มีนาคม 2562. สืบค้นเมื่อ 23 ตุลาคม 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[2] ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักพระราชวัง ที่ ๓/๒๔๙๙ เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งพระราชวงศ์ (หม่อมเจ้าพันธุ์สวลี ยุคล), เล่ม ๗๓, ตอน ๕๙, ๓๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๙ หน้า ๒๑๒๖

[3] กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN

[4] ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนา พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร, เล่ม ๙๔, ตอน ๑๓ ก, ๒๒ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๐, หน้า ๖๒

[5] ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ เฉลิมพระนาม (พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ), เล่ม ๑๐๘, ตอน ๑๔๐ก ฉบับพิเศษ, ๑๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๔, หน้า ๑

[6] (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (27ข): 8. 3 ธันวาคม 2540. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-27. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2553. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[7] (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (17ข): 20. 4 ธันวาคม 2538. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-02-02. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2553. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[8] "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2532" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (73ง ฉบับพิเศษ): 5. 4 พฤษภาคม 2532. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2553. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[9] จรัล บรรยงคเสนา (28 สิงหาคม 2560). "พระองค์เจ้าโสมสวลีฯ ทรงเป็นประธานเททองหล่อพระวัดทองทั่วจันทบุรี". สำนักงานประชาสัมพันธ์จันทบุรี. สืบค้นเมื่อ 16 ตุลาคม 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))^[]