รัฐโอคลาโฮมา | |
---|---|
Sooner State | |
(ละติน) | |
แผนที่สหรัฐเน้นรัฐโอคลาโฮมา | |
ประเทศ | สหรัฐ |
16 พฤศจิกายน, ค.ศ. 1907 (46) | |
เมืองหลวง | โอคลาโฮมาซิตี |
เมืองใหญ่สุด | โอคลาโฮมาซิตี |
การปกครอง | |
• | (D) |
• | (D) |
สมาชิกวุฒิสภา | มาร์กเวย์น มัลลิน (R) เจมส์ แลงก์ฟอร์ด (R) |
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร | ริพับลิกัน 5 คน |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 69,898 ตร.ไมล์ (181,195 ตร.กม.) |
• พื้นดิน | 68,735 ตร.ไมล์ (178,023 ตร.กม.) |
• พื้นน้ำ | 1,259.3 ตร.ไมล์ (3,261.5 ตร.กม.) 1.8% |
อันดับพื้นที่ | |
ขนาด | |
• ความยาว | 298 ไมล์ (480 กิโลเมตร) |
• ความกว้าง | 230 ไมล์ (370 กิโลเมตร) |
ความสูง | 1,296 ฟุต (395 เมตร) |
ความสูงจุดสูงสุด (ภูเขาแบล็คเมซา) | 4,973 ฟุต (1,515 เมตร) |
ความสูงจุดต่ำสุด () | 289 ฟุต (88 เมตร) |
ประชากร | |
• ทั้งหมด | (2,551) 3,642,361 คน |
• อันดับ | 28 |
• อันดับความหนาแน่น | |
• | 34,243 ดอลลาร์สหรัฐ |
• อันดับรายได้ | 42 |
เดมะนิม | โอคลาโฮมัน (Oklahoman) |
ภาษา | |
• | ไม่มี |
เขตเวลา | : UTC-6/-5 : UTC-7/-6 (เมือง) |
OK | |
รหัส ISO 3166 | US-OK |
ละติจูด | 33°35' เหนือ ถึง 37° เหนือ |
ลองจิจูด | 94°29' ตะวันตก ถึง 103° ตะวันตก |
เว็บไซต์ | www |
รัฐโอคลาโฮมา (อังกฤษ: Oklahoma, เสียงอ่านภาษาอังกฤษ: /ˌoʊkləˈhoʊmə/โอวเคฺลอะโฮ้วเม่อะ) เป็นรัฐหนึ่งใน 50 รัฐของสหรัฐ มีประชากรประมาณ 3.64 ล้านคนในปี พ.ศ. 2551 มีพื้นที่ครอบคลุมประมาณ 177,847 ตารางกิโลเมตร (68,667 ตารางไมล์) ซึ่งเป็นรัฐที่มีประชากรมากเป็นอันดับ 28 ของประเทศ และมีพื้นที่เป็นอันดับ 20 ของประเทศ ชื่อของรัฐนี้มาจาก คือ okla และ humma มีความหมายว่า Red People หรือ ชาวอเมริกันอินเดียน (อินเดียนแดง) และมีชื่อเล่นที่เป็นที่รู้จักกันในชื่อ The Sooner State การก่อตั้งมาจาก ในวันที่ 16 พฤศจิกายน ค.ศ. 1907 (พ.ศ. 2450) เป็นเป็นรัฐก่อตั้ง ของประเทศสหรัฐ ประชาชนที่อาศัยในรัฐเรียกว่า ชาวโอคลาโฮมัน (Oklahomans) มีเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของรัฐคือ เมืองโอคลาโฮมาซิตี
รัฐโอคลาโฮมาเป็นรัฐผู้ผลิตแก๊สธรรมชาติ น้ำมันปิโตรเลียมและอาหารรายใหญ่ มีอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ในเรื่องการบิน พลังงาน โทรคมนาคมและเทคโนโลยีชีวภาพ โอคลาโฮมาเป็นรัฐหนึ่งในประเทศที่มีการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจสูง โดยระหว่างปี ค.ศ. 2005 ถึง 2006 เป็นรัฐที่มีการเจริญเติบโตของรายได้สูงที่สุดเป็นอันดับที่ 3 และมีอัตราเจริญเติบโตของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศสูงที่สุด มีเมืองโอคลาโฮมาซิตีและทัลซาเป็นแหล่งเศรษฐกิจสำคัญของรัฐ เกือบ 60 เปอร์เซ็นต์ของประชากรทั้งรัฐอาศัยอยู่ในเขตสองเมืองนี้ รัฐโอคลาโฮมามีแนวภูเขาขนาดเล็ก ทุ่งหญ้าแพร์รี่ และป่าไม้ทางตะวันออก พื้นที่ส่วนใหญ่ของรัฐอยู่ในเกรตเพลนส์ (ที่ราบอันกว้างใหญ่) ซึ่งมักจะเกิดสภาพอากาศแปรปรวนอยู่เสมอ
มรดกทางวัฒนธรรมของรัฐโอคลาโฮมา มีผลมาจากบรรพบุรุษที่เป็นชาวเยอรมัน ไอริช อังกฤษ และชาวพื้นเมืองอเมริกา ซึ่งรัฐนี้มีประชากรที่พูดภาษาพื้นเมืองอเมริกามากถึง 25 ภาษา ซึ่งมีมากกว่ารัฐอื่น ๆ ในประเทศ ในอดีตพื้นที่ของรัฐเคยเป็นทางผ่านของขบวนปศุสัตว์ รัฐนี้เป็นที่สำหรับผู้อพยพย้ายถิ่นจากทางใต้ และมีการตั้งการปกครองส่วนภูมิภาคสำหรับชาวอเมริกันพื้นเมือง รัฐโอคลาโฮมาเป็นส่วนหนึ่งของ ผู้คนส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์นิกายโปรแตสแตนท์ (นิกายย่อย) รัฐนี้ยังเป็นรัฐอนุรักษนิยมในทางการเมือง และยังเป็นรัฐหัวคะแนนหลักของพรรคเดโมแครตอีกด้วย
ชื่อ
คำว่า โอคลาโฮมา (Oklahoma) มาจาก แบ่งออกเป็นคำว่า okla ซึ่งแปลว่าประชาชน และ humma แปลว่าสีแดง ซึ่งอัลเลน ไวร์ท ผู้นำเผ่าช็อคทอว์ได้ตั้งชื่อนี้ในปี ค.ศ. 1866 ระหว่างการเจรจาสนธิสัญญากับสหพันธรัฐอเมริกา เกี่ยวกับการใช้ประโยชน์ของ ซึ่งคำว่า Okla humma มีความหมายเดียวกับคำในภาษาอังกฤษคือ ชาวอินเดียนแดง ซึ่งใช้บ่งบอกถึงชาวอเมริกันพื้นเมืองทั้งหมด ซึ่งต่อมาได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1890 สองปีก่อนที่จะมีการเปิดพื้นที่สำหรับเข้ามาอยู่อาศัย
ประวัติศาสตร์
รัฐโอคลาโฮมาเป็นรัฐที่มีอายุก่อตั้งยาวนานน้อยกว่าหนึ่งศตวรรษ แต่มีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่านั้น มีการค้นพบหัวลูกศรของ ซึ่งเดินทางมาก่อตั้งถิ่นฐานบริเวณใกล้กับเมืองในปัจจุบัน ซึ่งหัวลูกศรนี้มีอายุประมาณ 11,000 ปี โดยบริเวณ และเป็นที่ที่มีการตั้งถิ่นฐานอย่างถาวรแห่งแรกของรัฐโดยชาวอินเดียนแดง ในปี ค.ศ. 1541 (พ.ศ. 2084) ชาวสเปนเดินทางผ่านโอคลาโฮมาในระหว่างค้นหา โดยระหว่างทศวรรษที่ 1830 ชนเผ่าผู้มีวัฒนธรรมทั้งห้า (ประกอบด้วยเผ่าเชโรกี ชิคาซอว์ ชอคทอว์ ครีค และ) ได้ย้ายถิ่นฐานจากตะวันออกเฉียงใต้ของสหรัฐสู่ (อินเดียนเทริทอร์รี) (ในปัจจุบันคือโอคลาโฮมา) ไปตามเส้นทางธารน้ำตา (Trail of Tears)
ระหว่างสงครามกลางเมืองอเมริกา (ค.ศ. 1861 - 1865) เผ่าอินเดียนส่วนใหญ่เข้าข้างกับ และยอมรับการเป็นทาส พวกเขาเห็นด้วยกับความคิดของรัฐที่จะแยกตัวออกจากสหรัฐ แต่บางชนเผ่าก็ไม่ยินดีกับรัฐบาลสหพันธรัฐอเมริกาที่ไม่ทำในสิ่งที่พวกเขาเคยบอกว่าจะทำ ไม่ทุกชนเผ่าที่เข้าข้างกับสหพันธรัฐ บางเผ่าสร้างและควบคุมป้อมขนาดเล็กเพื่อป้องกันตัวเอง สาเหตุนี้มาจากที่ภูมิภาคอินเดียนอยู่ภายใต้การควบคุมของสหพันธรัฐ แต่รัฐโอคลาโฮมาไม่ได้เข้าร่วมในรัฐของสหพันธรัฐ และใกล้กับเมืองในวันที่ 17 กรกฎาคม ค.ศ. 1863 ที่กำลังพลของสหรัฐประสบชัยชนะ และกลายเป็นจุดจบของการปกครองภูมิภาคอินเดียนของสหพันธรัฐอเมริกา
วันที่ 22 เมษายน ค.ศ. 1890 ทางตะวันตกของรัฐเปิดให้ผู้คนกว่า 50,000 คนจาก (Oklahoma Land Run) และกลายเป็นต้นกำเนิดของชื่อเล่นของโอคลาโฮมาที่ว่า "The Sooner State" หรือ "รัฐแห่งความเร็ว" ซึ่งชื่อเล่นนี้มาจากผู้ที่อพยพซึ่งข้ามเขตภูมิภาคมาก่อนที่พื้นที่จะเปิดให้ประชาชนจับจองโดยรัฐ ปีต่อมา บริเวณตะวันตกของภูมิภาคได้เข้ารวมกับภูมิภาคโอคลาโฮมา ส่วนทางตะวันออกเฉียงเหนือเป็นที่อยู่อาศัยของ 5 ชนเผ่าศิวิไลซ์ และมีการควบคุมภายในเผ่าเอง ต่อมาในวันที่ 16 พฤศจิกายน ค.ศ. 1907 ภูมิภาคตะวันตกและตะวันออกได้รวมเข้ากัน และกลายเป็นรัฐลำดับที่ 46 แห่งสหรัฐ
ในระยะแรกหลังจากก่อตั้ง โอคลาโฮมากลายเป็นสถานที่สำคัญสำหรับอุตสาหกรรมน้ำมัน แอ่งน้ำมันถูกพบในพื้นที่ทำให้มีประชากรในเมืองเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เมืองทัลซารู้จักกันในชื่อ "Oil Capital of the World" (เมืองหลวงแห่งน้ำมันของโลก) ในช่วงศตวรรษที่ 20 เศรษฐกิจของรัฐช่วงแรกจึงมาจากน้ำมันเป็นส่วนใหญ่
ในปี ค.ศ. 1927 ไซรัส เอวีรี นักธุรกิจจากทัลซาที่รู้จักกันในชื่อ "Father of Route 66" เริ่มต้นการสร้างทางหลวงหมายเลข 66 (รูต 66) เขาได้ใช้ส่วนของทางหลวงที่สร้างระหว่างเมืองทัลซาและเมืองอมาริลโล รัฐเท็กซัส สร้างจุดเริ่มต้นของรูท 66 เขาเป็นบุคคลหลักที่รับผิดชอบในการก่อตั้งองค์กรทางหลวงหมายเลข 66 แห่งสหรัฐ (U.S. Highway 66 Association) สำหรับดูแลสิ่งก่อสร้างบนรูท 66
ในระหว่างทศวรรษที่ 1930 ทางตะวันตกเฉียงเหนือของโอคลาโฮมาเข้าสู่ช่วงที่เรียกว่า "Dust Bowl" พื้นที่ส่วนใหญ่มีน้อยมากและมีอุณหภูมิสูง ทำให้ชาวนาชาวไร่มากกว่าพันคนเกิดความยากจนและย้ายถิ่นไปยังแห่งอื่นในสหรัฐ ทำให้ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1930 ถึง 1950 รัฐโอคลาโฮมามีจำนวนประชากรที่อาศัยลดลงถึง 6.9 เปอร์เซ็นต์ ทางรัฐจึงสร้างอ่างเก็บน้ำกว่าร้อยแห่งและทะเลสาบ โดยในทศวรรษที่ 1960 มีทะเลสาบที่ขุดขึ้นมากกว่า 200 แห่ง ซึ่งเป็นจำนวนที่มากที่สุดในประเทศ
ในปี ค.ศ. 1943 ละครบรอดเวย์ เปิดการแสดงละครเพลง โอคลาโฮมา (Oklahoma!) ซึ่งประสบความสำเร็จอย่างใหญ่หลวงและได้สร้างเป็นภาพยนตร์ในปี ค.ศ. 1955 เนื้อเรื่องเริ่มต้นในภูมิภาคโอคลาโฮมาในปี ค.ศ. 1906 ซึ่งเป็นช่วงที่รัฐเพิ่งจะก่อตั้ง มีเพลงโอคลาโฮมา (Oklahoma!) ซึ่งเป็นเพลงที่ร้องเมื่อใกล้จบเรื่อง ได้กลายเป็นเพลงประจำรัฐโอคลาโฮมาในปี ค.ศ. 1953
วันที่ 19 เมษายน ค.ศ. 1995 อาคาร ในเมืองโอคลาโอมาซิตี ถูกระเบิดโดยทิโมธี แมคเวจ์ ทำให้มีผู้เสียชีวิตถึง 168 คน ซึ่งเป็นเหตุการณ์การก่อการร้ายที่รุนแรงที่สุดของสหรัฐก่อนหน้าที่จะเกิดเหตุการณ์วินาศกรรมอาคารเวิลด์เทรดเซ็นเตอร์ เมื่อวันที่ 11 กันยายน พ.ศ. 2544 แมคเวจ์และผู้ร่วมมือของเขาที่ชื่อ เทอร์รี่ นิโคลส์ ทั้งสองถูกตัดสินว่ากระทำผิด แต่ผู้คนส่วนมากคิดว่ามีบุคคลอื่นเป็นขบวนการที่เกี่ยวข้องด้วย แมคเวจ์ถูกพิพากษาให้ประหารชีวิตโดยการฉีดสารพิษ และนิโคลถูกจำคุกโดยไม่มีการรอลงอาญา
ภูมิศาสตร์
ภูมิประเทศ
รัฐโอคลาโฮมาเป็นรัฐที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดันที่ 20 ของสหรัฐ ครอบคลุมพื้นที่แผ่นดิน 177,847 ตารางกิโลเมตร (68,667 ตารางไมล์) และผืนน้ำ 3,349 ตารางกิโลเมตร (1,293 ตารางไมล์) รัฐโอคลาโฮมาเป็นรัฐหนึ่งใน 6 ของ และเป็นส่วนหนึ่งของ มีอาณาเขตติดต่อกับมลรัฐอาร์คันซอทางทิศตะวันออก รัฐมิสซูรีทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ รัฐแคนซัสทางทิศเหนือ รัฐโคโลราโดทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ รัฐนิวเม็กซิโกทางทิศตะวันตก และรัฐเท็กซัสทางทิศใต้
จุดที่สูงที่สุดของรัฐคือแบล็คเมซา ใน ซึ่งมีความสูง 3,349 เมตร (4,973 ฟุต) จุดที่ต่ำที่สุดคือ ตั้งอยู่ทางตะวันออกของเมืองทางตะวันออกเฉียงใต้ของรัฐ ซึ่งมีความสูง 88 เมตร (289 ฟุต) จากระดับน้ำทะเล และยังมีแนวเขา 4 แห่งในรัฐ ประกอบด้วยแนวเขาอัวชิตา อาร์บัคเคิล วิชิตา และเคียมิชิ แนวเขาทั้งหมดนี้ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของรัฐ มีพื้นที่ป่าไม้ครอบคลุมพื้นที่ 24 เปอร์เซ็นต์ของพื้นที่ทั้งหมด และยังมีทะเลสาบจากฝีมือมนุษย์จำนวนมากกว่ารัฐอื่น ๆ ในประเทศ โดยพื้นที่รวมทั้งหมดของทะเลสาบมีมากกว่า 1,000,000 เอเคอร์ (404,686 เฮกตาร์)
ภูมิอากาศ
รัฐโอคลาโฮมาตั้งอยู่ในส่วนที่มีสภาพอากาศพอเหมาะของประเทศ แต่บางครั้งก็มีอุณหภูมิที่สูงมาก และมีฝนตกเป็นปกติในพื้นที่ที่ลักษณะเป็นภูมิอากาศภาคพื้นทวีป (continental climate) พื้นที่ทั้งรัฐมีอุณหภูมิอยู่ระหว่าง 38 องศาเซลเซียส (100 องศาฟาเรนไฮต์) ถึง -18 องศาเซลเซียส (0 องศาฟาเรนไฮต์)
รัฐโอคลาโฮมามีหิมะตก โดยในเขตติดต่อรัฐโคโลราโดทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือจะมีปริมาณหิมะประมาณ 30 นิ้ว (76 เซนติเมตร) ในฤดูหนาว และทางตะวันออกเฉียงใต้ของรัฐจะมีปริมาณหิมะน้อยกว่า 5 เซนติเมตร (2 นิ้ว)
พื้นที่ส่วนใหญ่ของรัฐตั้งอยู่ในร่องทอร์นาโด (Tornado Alley) เพราะที่นั่นเป็นที่ปะทะกันระหว่างอากาศเย็นและอากาศอุ่นทำให้เกิดสภาพอากาศที่รุนแรง โอคลาโฮมาจะมีพายุทอร์นาโดเฉลี่ยปีละ 54 ลูก ซึ่งเป็นที่หนึ่งที่มีอัตราการเกิดพายุสูงที่สุดในโลก และเป็นที่ตั้งของของ ซึ่งตั้งอยู่ในเมือง
อุณหภูมิในเมืองใหญ่ต่าง ๆ ของรัฐโอคลาโฮมา | ||||||||||||
เมือง | ม.ค. | ก.พ. | มี.ค. | เม.ย. | พ.ค. | มิ.ย. | ก.ค. | ส.ค. | ก.ย. | ต.ค. | พ.ย. | ธ.ค. |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
โอคลาโฮมาซิตี | 47/26 | 54/31 | 62/39 | 71/48 | 79/58 | 87/66 | 93/71 | 92/70 | 84/62 | 73/51 | 60/38 | 50/29 |
ทัลซา | 46/26 | 53/31 | 62/40 | 72/50 | 80/59 | 88/68 | 94/73 | 93/71 | 84/63 | 74/51 | 60/39 | 50/30 |
ลอว์ตัน | 50/26 | 56/31 | 65/40 | 73/49 | 82/59 | 90/68 | 96/73 | 95/41 | 86/63 | 76/51 | 62/39 | 52/30 |
อุณหภูมิเฉลี่ย สูง/ต่ำ (องศาฟาเรนไฮต์) |
เมือง
รัฐโอคลาโฮมามีแหล่งที่อยู่อาศัยทั้งหมด 549 แห่งใน ค.ศ. 2006 และมีเมือง 3 เมืองที่มีประชากรเกินกว่า 100,000 คนและ 40 เมืองที่มีประชากรมากกว่า 10,000 คน มีเมืองสองเมืองที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 50 ของสหรัฐ คือเมืองโอคลาโฮมาซิตี และ ทัลซา ประชากรมากกว่าครึ่ง (58 เปอร์เซ็นต์) อยู่ในสองเมืองนี้
โอคลาโฮมาซิตีเป็นเมืองหลวงของรัฐและเมืองที่ใหญ่ที่สุด มีประชากร 1,269,907 คนอาศัยอยู่ภายในเขตปริมณฑล (ค.ศ. 2008) เมืองทัลซา เมืองที่ใหญ่เป็นอันดับสอง มีประชากร 905,755 คนในเขตปริมณฑล
ระหว่างปี ค.ศ. 2005 และ 2006 เมืองปริมณฑลของทัลซา ประกอบด้วย เมืองเจ๊คส์ บิกซ์บาย และโอวาสโซ เป็นเมืองที่มีการเติบโตของประชากรสูงที่สุดของรัฐ ประชากรในเมืองเจ๊คส์เพิ่มขึ้น 47.9% เมืองบิกซ์บายเพิ่มขึ้น 44.56% และเมืองโอวาสโซเพิ่มขึ้น 34.31%
เมืองที่ใหญ่ที่สุดของรัฐโอคลาโฮมาในปี ค.ศ. 2007 ประกอบด้วย โอคลาโฮมาซิตี (547,274 คน) ทัลซา (384,037 คน) นอร์แมน (106,707 คน) ลอว์ตัน (91,568 คน) โบรกเคนแอร์โรว์ (90,714 คน) เอ็ดมันด์ (78,226 คน) มิดเวสต์ซิตี (55,935 คน) และมัวร์ (51,106 คน) โดยมี 7 เมืองที่อยู่ในเขตปริมณฑลของโอคลาโฮมาซิตีและทัลซา มีเพียงลอว์ตันเท่านั้นที่มีปริมณฑลตั้งอยู่ด้วยตนเอง
กฎหมายของโอคลาโฮมากำหนดให้พื้นที่ตั้งถิ่นฐานแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ เมืองใหญ่ (Cities) ซึ่งมีประชากรมากกว่า 1,000 คน และเมืองเล็ก (Towns) มีประชากรน้อยกว่า 1,000 คน เมืองทั้งสองประเภทนี้มีอำนาจนิติบัญญัติ อำนาจตุลาการ และพลังมวลชนภายในพื้นที่ของตัวเอง โดยเมืองใหญ่ (Cities) สามารถเลือก mayor-council, council-manager หรือ strong mayor จากการปกครอง ส่วนเมืองเล็ก (Towns) สามารถจัดการเลือกตั้งระบบเจ้าพนักงาน
วัฒนธรรม
มีกีฬาไก่ชนโบราณของประจำรัฐ แต่ยกเลิกไปไปในปี พ.ศ. 2545 เนื่องจากความโหดร้ายทารุณ เพราะกีฬาดังกล่าวจะติดใบมีดโกนไว้ที่เดือยไก่ขณะทำการแข่งขัน
มหาวิทยาลัย
- มหาวิทยาลัยโอคลาโฮมา (University of Oklahoma)
- มหาวิทยาลัยโอคลาโฮมาสเตต (Oklahoma State University)
- (University of Tulsa)
บุคคลสำคัญจากรัฐ
- เจอโรนิโม (1829–1909) ผู้นำชนเผ่าพื้นเมืองอะแพชี เบดอนโคเฮ
- รอน ฮาวเวิร์ด (1954) ผู้กำกับ ผู้ผลิตภาพยนตร์ และนักแสดง
- (1962) นักร้องและนักแต่งเพลง
- แบรด พิตต์ (1963) นักแสดง
- เจมส์ มาร์สเดน (1973) นักแสดง
- ดิออล-อเมริกันรีเจกส์ วงดนตรี
- คัลเลอร์มีแบดด์ วงดนตรี
- เดวิด เกตส์ (1940) นักร้องและนักแต่งเพลง
- แคร์รี อันเดอร์วูด (1983) นักร้อง นักแต่งเพลง และผู้ชนะจากอเมริกันไอดอล ฤดูกาลที่ 4
- มิกกี แมนเทิล (1931–1995) นักเบสบอล ผู้รับการบรรจุชื่อไว้ในหอเกียรติยศเบสบอลแห่งชาติ
- ทอมมี มอร์ริสัน (1969) นักมวย และแชมป์โลกในรุ่นเฮฟวี่เวต
- คาร์ล แจนสกี (1905–1950) นักฟิสิกส์และวิศวกร
อ้างอิง
- จำนวนประชากรรัฐโอคลาโฮมา คาดการณ์ปี 2008 2007-08-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, จาก United States Department of Agriculture, สืบค้นวันที่ 15 ก.ค. 2552 (อังกฤษ)
- Oklahoma - Definitions from Dictionary.com จาก Dictionary.com, สืบค้นวันที่ 15 ส.ค. 2552
- Oklahoma QuickFacts from the US Census Bureau 2008-05-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, จาก U.S. Census Bureau, (1 ธ.ค. 2549), สืบค้นวันที่ 15 ส.ค. 2552
- Chronicles of Oklahoma 2007-10-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, จาก Oklahoma State University, (มิ.ย. 1936), สืบค้นวันที่ 15 ส.ค. 2552
- (PDF). Oklahoma Department of Commerce. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (pdf)เมื่อ 2007-08-08. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- "State Personal Income 2006". United States Department of Commerce. 2007-03-27. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-06-22. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- (PDF). Oklahoma Department of Commerce. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (pdf)เมื่อ 2007-08-08. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- "Annual Estimates of the Population of Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas: April 1, 2000 to July 1, 2006" (csv). United States Census Bureau. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-01-15. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- . TravelOK. TravelOK.com. 2006-01-12. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-07-09. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- Greymorning, Stephen. . Southwest Educational Development Laboratory. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-08-16. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- (PDF). Oklahoma State Election Board. Oklahoma State Election Board. 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (pdf)เมื่อ 2007-06-14. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- . A Look at Oklahoma. Oklahoma Department of Tourism and Recreation. 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-07-16. สืบค้นเมื่อ 14 September 2008.
- Merserve, John (1941). . Chronicles of Oklahoma. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-05-07. สืบค้นเมื่อ 2008-08-10.
- "Oklahoma History". Ponca City Info. Ponca City Information.com. 2008-08-08.
- "THE WEST - Events from 1500 - 1650". PBS. สืบค้นเมื่อ 2008-09-13.
- . ngeorgia.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-08-24. สืบค้นเมื่อ 2008-08-27.
- . Civil War Traveler. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-12-02. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- "History of Oklahoma". The History Channel. สืบค้นเมื่อ 2008-08-28.
- . Oklahoma State University. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-10-13. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- . Tulsa County Library. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-01-08. สืบค้นเมื่อ 2008-08-28.
- "Tulsa, Oklahoma City History". Bycitylights.com. สืบค้นเมื่อ 2008-09-13.
- . Cimarron County Chamber of Commerce. 2005-08-05. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-07-07. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- "History of the States: Oklahoma, The Sooner State". The History Channel. 2007. สืบค้นเมื่อ 2008-08-29.
- . State History Guide resources. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-06-10. สืบค้นเมื่อ 2008-09-10.
- . The Sight. 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-11-21. สืบค้นเมื่อ 2008-09-10.
- "Oklahoma City bombing". Answers.com. 2008. สืบค้นเมื่อ 2008-08-29.
- "Land and Water Area of States, 2000". Information Please. 2000.
- . Travel OK.com. 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-05-17. สืบค้นเมื่อ 2008-08-06.
- . Travel OK.com. 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-07-07. สืบค้นเมื่อ 2008-08-06.
- "Oklahoma's Climate: an Overview" (pdf). University of Oklahoma. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- Arndt, Derek (2003-01-01). "The Climate of Oklahoma". Oklahoma Climatological Survey. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- "Tornado Climatology". NOAA National Climatic Data Center. สืบค้นเมื่อ 2008-08-06.
- Novy, Chris. "SPC and its Products". NOAA. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- . UStravelweather.com. 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-10-22. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- "Weather Averages: Lawton, Oklahoma". MSN Weather. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-06-18. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- . United States Census Bureau. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-07-11. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- Morgan, Rhett (2008-03-27). . Tulsa World. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-09-19. สืบค้นเมื่อ 2008-03-29.
- (PDF). Oklahoma Department of Commerce. July 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (pdf)เมื่อ 2007-08-08. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- (PDF). Oklahoma Department of Libraries. 2005. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (pdf)เมื่อ 2007-08-08. สืบค้นเมื่อ 2008-09-15.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-11-07. สืบค้นเมื่อ 2007-06-23.
แหล่งข้อมูลอื่น
- เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ
- บอร์ดการท่องเที่ยวของโอคลาโฮมา 2007-10-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Oklahoma Department of Human Services
- Oklahoma City Convention and Visitors Bureau
- คู่มือการท่องเที่ยว Oklahoma จากวิกิท่องเที่ยว (ในภาษาอังกฤษ)
- ประวัติศาสตร์โอคลาโฮมา 2012-05-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Oklahoma QuickFacts ข้อมูลทางภูมิศาสตร์และประชากร 2008-05-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ข้อมูลการสำรวจสำมะโนประชากรปี ค.ศ. 2000 ของรัฐโอคลาโฮมา
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
35 30 N 98 00 W 35 5 N 98 W 35 5 98 rthoxkhlaohmarth Sooner State latin aephnthishrthennrthoxkhlaohmapraethsshrth16 phvscikayn kh s 1907 46 emuxnghlwngoxkhlaohmasitiemuxngihysudoxkhlaohmasitikarpkkhrxng D D smachikwuthisphamarkewyn mllin R ecms aelngkfxrd R smachiksphaphuaethnrasdrriphblikn 5 khnphunthi thnghmd69 898 tr iml 181 195 tr km phundin68 735 tr iml 178 023 tr km phunna1 259 3 tr iml 3 261 5 tr km 1 8 xndbphunthikhnad khwamyaw298 iml 480 kiolemtr khwamkwang230 iml 370 kiolemtr khwamsung1 296 fut 395 emtr khwamsungcudsungsud phuekhaaeblkhemsa 4 973 fut 1 515 emtr khwamsungcudtasud 289 fut 88 emtr prachakr thnghmd 2 551 3 642 361 khn xndb28 xndbkhwamhnaaenn 34 243 dxllarshrth xndbrayid42edmanimoxkhlaohmn Oklahoman phasa immiekhtewla UTC 6 5 UTC 7 6 emuxng OKrhs ISO 3166US OKlaticud33 35 ehnux thung 37 ehnuxlxngcicud94 29 tawntk thung 103 tawntkewbistwww wbr ok wbr gov rthoxkhlaohma xngkvs Oklahoma esiyngxanphasaxngkvs ˌoʊkleˈhoʊme oxwekh lxaohwemxa epnrthhnungin 50 rthkhxngshrth miprachakrpraman 3 64 lankhninpi ph s 2551 miphunthikhrxbkhlumpraman 177 847 tarangkiolemtr 68 667 tarangiml sungepnrththimiprachakrmakepnxndb 28 khxngpraeths aelamiphunthiepnxndb 20 khxngpraeths chuxkhxngrthnimacak khux okla aela humma mikhwamhmaywa Red People hrux chawxemriknxinediyn xinediynaedng aelamichuxelnthiepnthiruckkninchux The Sooner State karkxtngmacak inwnthi 16 phvscikayn kh s 1907 ph s 2450 epnepnrthkxtng khxngpraethsshrth prachachnthixasyinrtheriykwa chawoxkhlaohmn Oklahomans miemuxnghlwngaelaemuxngthiihythisudkhxngrthkhux emuxngoxkhlaohmasiti rthoxkhlaohmaepnrthphuphlitaeksthrrmchati namnpiotreliymaelaxaharrayihy mixutsahkrrmkhnadihyineruxngkarbin phlngngan othrkhmnakhmaelaethkhonolyichiwphaph oxkhlaohmaepnrthhnunginpraethsthimikarecriyetibotthangesrsthkicsung odyrahwangpi kh s 2005 thung 2006 epnrththimikarecriyetibotkhxngrayidsungthisudepnxndbthi 3 aelamixtraecriyetibotkhxngphlitphnthmwlrwmphayinpraethssungthisud miemuxngoxkhlaohmasitiaelathlsaepnaehlngesrsthkicsakhykhxngrth ekuxb 60 epxresntkhxngprachakrthngrthxasyxyuinekhtsxngemuxngni rthoxkhlaohmamiaenwphuekhakhnadelk thunghyaaephrri aelapaimthangtawnxxk phunthiswnihykhxngrthxyuinekrtephlns thirabxnkwangihy sungmkcaekidsphaphxakasaeprprwnxyuesmx mrdkthangwthnthrrmkhxngrthoxkhlaohma miphlmacakbrrphburusthiepnchaweyxrmn ixrich xngkvs aelachawphunemuxngxemrika sungrthnimiprachakrthiphudphasaphunemuxngxemrikamakthung 25 phasa sungmimakkwarthxun inpraeths inxditphunthikhxngrthekhyepnthangphankhxngkhbwnpsustw rthniepnthisahrbphuxphyphyaythincakthangit aelamikartngkarpkkhrxngswnphumiphakhsahrbchawxemriknphunemuxng rthoxkhlaohmaepnswnhnungkhxng phukhnswnihynbthuxsasnakhristnikayopraetsaetnth nikayyxy rthniyngepnrthxnurksniyminthangkaremuxng aelayngepnrthhwkhaaennhlkkhxngphrrkhedomaekhrtxikdwychuxkhawa oxkhlaohma Oklahoma macak aebngxxkepnkhawa okla sungaeplwaprachachn aela humma aeplwasiaedng sungxleln iwrth phunaephachxkhthxwidtngchuxniinpi kh s 1866 rahwangkarecrcasnthisyyakbshphnthrthxemrika ekiywkbkarichpraoychnkhxng sungkhawa Okla humma mikhwamhmayediywkbkhainphasaxngkvskhux chawxinediynaedng sungichbngbxkthungchawxemriknphunemuxngthnghmd sungtxmaidrbkaryxmrbxyangepnthangkarinpi kh s 1890 sxngpikxnthicamikarepidphunthisahrbekhamaxyuxasyprawtisastrbxnamnaehnghnunginemuxng dungdudphukhnmakmaymathirthoxkhlaohma rthoxkhlaohmaepnrththimixayukxtngyawnannxykwahnungstwrrs aetmiprawtisastryawnankwann mikarkhnphbhwluksrkhxng sungedinthangmakxtngthinthanbriewniklkbemuxnginpccubn sunghwluksrnimixayupraman 11 000 pi odybriewn aelaepnthithimikartngthinthanxyangthawraehngaerkkhxngrthodychawxinediynaedng inpi kh s 1541 ph s 2084 chawsepnedinthangphanoxkhlaohmainrahwangkhnha odyrahwangthswrrsthi 1830 chnephaphumiwthnthrrmthngha prakxbdwyephaechorki chikhasxw chxkhthxw khrikh aela idyaythinthancaktawnxxkechiyngitkhxngshrthsu xinediynethrithxrri inpccubnkhuxoxkhlaohma iptamesnthangtharnata Trail of Tears rahwangsngkhramklangemuxngxemrika kh s 1861 1865 ephaxinediynswnihyekhakhangkb aelayxmrbkarepnthas phwkekhaehndwykbkhwamkhidkhxngrththicaaeyktwxxkcakshrth aetbangchnephakimyindikbrthbalshphnthrthxemrikathiimthainsingthiphwkekhaekhybxkwacatha imthukchnephathiekhakhangkbshphnthrth bangephasrangaelakhwbkhumpxmkhnadelkephuxpxngkntwexng saehtunimacakthiphumiphakhxinediynxyuphayitkarkhwbkhumkhxngshphnthrth aetrthoxkhlaohmaimidekharwminrthkhxngshphnthrth aelaiklkbemuxnginwnthi 17 krkdakhm kh s 1863 thikalngphlkhxngshrthprasbchychna aelaklayepncudcbkhxngkarpkkhrxngphumiphakhxinediynkhxngshphnthrthxemrika phumiphakhxinediynaelaphumiphakhoxkhlaohmainchwngthswrrsthi 1890 wnthi 22 emsayn kh s 1890 thangtawntkkhxngrthepidihphukhnkwa 50 000 khncak Oklahoma Land Run aelaklayepntnkaenidkhxngchuxelnkhxngoxkhlaohmathiwa The Sooner State hrux rthaehngkhwamerw sungchuxelnnimacakphuthixphyphsungkhamekhtphumiphakhmakxnthiphunthicaepidihprachachncbcxngodyrth pitxma briewntawntkkhxngphumiphakhidekharwmkbphumiphakhoxkhlaohma swnthangtawnxxkechiyngehnuxepnthixyuxasykhxng 5 chnephasiwiils aelamikarkhwbkhumphayinephaexng txmainwnthi 16 phvscikayn kh s 1907 phumiphakhtawntkaelatawnxxkidrwmekhakn aelaklayepnrthladbthi 46 aehngshrth inrayaaerkhlngcakkxtng oxkhlaohmaklayepnsthanthisakhysahrbxutsahkrrmnamn aexngnamnthukphbinphunthithaihmiprachakrinemuxngephimkhunxyangrwderw emuxngthlsaruckkninchux Oil Capital of the World emuxnghlwngaehngnamnkhxngolk inchwngstwrrsthi 20 esrsthkickhxngrthchwngaerkcungmacaknamnepnswnihy inpi kh s 1927 isrs exwiri nkthurkiccakthlsathiruckkninchux Father of Route 66 erimtnkarsrangthanghlwnghmayelkh 66 rut 66 ekhaidichswnkhxngthanghlwngthisrangrahwangemuxngthlsaaelaemuxngxmarilol rthethkss srangcuderimtnkhxngruth 66 ekhaepnbukhkhlhlkthirbphidchxbinkarkxtngxngkhkrthanghlwnghmayelkh 66 aehngshrth U S Highway 66 Association sahrbduaelsingkxsrangbnruth 66 chawiraelalukchaykhxngekhainrahwangphayufun in emux kh s 1936 inrahwangthswrrsthi 1930 thangtawntkechiyngehnuxkhxngoxkhlaohmaekhasuchwngthieriykwa Dust Bowl phunthiswnihyminxymakaelamixunhphumisung thaihchawnachawirmakkwaphnkhnekidkhwamyakcnaelayaythinipyngaehngxuninshrth thaihtngaetpi kh s 1930 thung 1950 rthoxkhlaohmamicanwnprachakrthixasyldlngthung 6 9 epxresnt thangrthcungsrangxangekbnakwarxyaehngaelathaelsab odyinthswrrsthi 1960 mithaelsabthikhudkhunmakkwa 200 aehng sungepncanwnthimakthisudinpraeths inpi kh s 1943 lakhrbrxdewy epidkaraesdnglakhrephlng oxkhlaohma Oklahoma sungprasbkhwamsaercxyangihyhlwngaelaidsrangepnphaphyntrinpi kh s 1955 enuxeruxngerimtninphumiphakhoxkhlaohmainpi kh s 1906 sungepnchwngthirthephingcakxtng miephlngoxkhlaohma Oklahoma sungepnephlngthirxngemuxiklcberuxng idklayepnephlngpracarthoxkhlaohmainpi kh s 1953 karraebidxakharxlefrd phi emxrrah efedxrl inoxkhlaohmasiti epnhnunginehtukarnkxkarraythirayaerngthisudinprawtisastrshrth wnthi 19 emsayn kh s 1995 xakhar inemuxngoxkhlaoxmasiti thukraebidodythiomthi aemkhewc thaihmiphuesiychiwitthung 168 khn sungepnehtukarnkarkxkarraythirunaerngthisudkhxngshrthkxnhnathicaekidehtukarnwinaskrrmxakharewildethrdesnetxr emuxwnthi 11 knyayn ph s 2544 aemkhewcaelaphurwmmuxkhxngekhathichux ethxrri niokhls thngsxngthuktdsinwakrathaphid aetphukhnswnmakkhidwamibukhkhlxunepnkhbwnkarthiekiywkhxngdwy aemkhewcthukphiphaksaihpraharchiwitodykarchidsarphis aelaniokhlthukcakhukodyimmikarrxlngxayaphumisastrphumipraeths aephnthithangthrniwithyarthoxkhlaohma rthoxkhlaohmaepnrththimikhnadihyepnxndnthi 20 khxngshrth khrxbkhlumphunthiaephndin 177 847 tarangkiolemtr 68 667 tarangiml aelaphunna 3 349 tarangkiolemtr 1 293 tarangiml rthoxkhlaohmaepnrthhnungin 6 khxng aelaepnswnhnungkhxng mixanaekhttidtxkbmlrthxarkhnsxthangthistawnxxk rthmissurithangthistawnxxkechiyngehnux rthaekhnssthangthisehnux rthokholraodthangthistawntkechiyngehnux rthniwemksiokthangthistawntk aelarthethkssthangthisit cudthisungthisudkhxngrthkhuxaeblkhemsa in sungmikhwamsung 3 349 emtr 4 973 fut cudthitathisudkhux tngxyuthangtawnxxkkhxngemuxngthangtawnxxkechiyngitkhxngrth sungmikhwamsung 88 emtr 289 fut cakradbnathael aelayngmiaenwekha 4 aehnginrth prakxbdwyaenwekhaxwchita xarbkhekhil wichita aelaekhiymichi aenwekhathnghmdnitngxyuthangtxnitkhxngrth miphunthipaimkhrxbkhlumphunthi 24 epxresntkhxngphunthithnghmd aelayngmithaelsabcakfimuxmnusycanwnmakkwarthxun inpraeths odyphunthirwmthnghmdkhxngthaelsabmimakkwa 1 000 000 exekhxr 404 686 ehktar phumixakas phayuthxrnaodthangtxnklangkhxngoxkhlaohma rthoxkhlaohmatngxyuinswnthimisphaphxakasphxehmaakhxngpraeths aetbangkhrngkmixunhphumithisungmak aelamifntkepnpktiinphunthithilksnaepnphumixakasphakhphunthwip continental climate phunthithngrthmixunhphumixyurahwang 38 xngsaeslesiys 100 xngsafaerniht thung 18 xngsaeslesiys 0 xngsafaerniht rthoxkhlaohmamihimatk odyinekhttidtxrthokholraodthangthistawntkechiyngehnuxcamiprimanhimapraman 30 niw 76 esntiemtr invduhnaw aelathangtawnxxkechiyngitkhxngrthcamiprimanhimanxykwa 5 esntiemtr 2 niw phunthiswnihykhxngrthtngxyuinrxngthxrnaod Tornado Alley ephraathinnepnthipathaknrahwangxakaseynaelaxakasxunthaihekidsphaphxakasthirunaerng oxkhlaohmacamiphayuthxrnaodechliypila 54 luk sungepnthihnungthimixtrakarekidphayusungthisudinolk aelaepnthitngkhxngkhxng sungtngxyuinemuxng xunhphumiinemuxngihytang khxngrthoxkhlaohmaemuxng m kh k ph mi kh em y ph kh mi y k kh s kh k y t kh ph y th kh oxkhlaohmasiti 47 26 54 31 62 39 71 48 79 58 87 66 93 71 92 70 84 62 73 51 60 38 50 29thlsa 46 26 53 31 62 40 72 50 80 59 88 68 94 73 93 71 84 63 74 51 60 39 50 30lxwtn 50 26 56 31 65 40 73 49 82 59 90 68 96 73 95 41 86 63 76 51 62 39 52 30xunhphumiechliy sung ta xngsafaerniht emuxngemuxngoxkhlaohmasiti sungepnemuxnghlwngkhxngrthaelaepnemuxngthiihythisudtamcanwnprachakraelaphunthi rthoxkhlaohmamiaehlngthixyuxasythnghmd 549 aehngin kh s 2006 aelamiemuxng 3 emuxngthimiprachakrekinkwa 100 000 khnaela 40 emuxngthimiprachakrmakkwa 10 000 khn miemuxngsxngemuxngthiihyepnxndbthi 50 khxngshrth khuxemuxngoxkhlaohmasiti aela thlsa prachakrmakkwakhrung 58 epxresnt xyuinsxngemuxngni oxkhlaohmasitiepnemuxnghlwngkhxngrthaelaemuxngthiihythisud miprachakr 1 269 907 khnxasyxyuphayinekhtprimnthl kh s 2008 emuxngthlsa emuxngthiihyepnxndbsxng miprachakr 905 755 khninekhtprimnthl emuxngthlsa emuxngthiihyepnxndbsxngkhxngrthtamcanwnprachakraelaphunthi rahwangpi kh s 2005 aela 2006 emuxngprimnthlkhxngthlsa prakxbdwy emuxngeckhs biksbay aelaoxwasos epnemuxngthimikaretibotkhxngprachakrsungthisudkhxngrth prachakrinemuxngeckhsephimkhun 47 9 emuxngbiksbayephimkhun 44 56 aelaemuxngoxwasosephimkhun 34 31 emuxngthiihythisudkhxngrthoxkhlaohmainpi kh s 2007 prakxbdwy oxkhlaohmasiti 547 274 khn thlsa 384 037 khn nxraemn 106 707 khn lxwtn 91 568 khn obrkekhnaexrorw 90 714 khn exdmnd 78 226 khn midewstsiti 55 935 khn aelamwr 51 106 khn odymi 7 emuxngthixyuinekhtprimnthlkhxngoxkhlaohmasitiaelathlsa miephiynglxwtnethannthimiprimnthltngxyudwytnexng kdhmaykhxngoxkhlaohmakahndihphunthitngthinthanaebngxxkepn 2 praephth idaek emuxngihy Cities sungmiprachakrmakkwa 1 000 khn aelaemuxngelk Towns miprachakrnxykwa 1 000 khn emuxngthngsxngpraephthnimixanacnitibyyti xanactulakar aelaphlngmwlchnphayinphunthikhxngtwexng odyemuxngihy Cities samartheluxk mayor council council manager hrux strong mayor cakkarpkkhrxng swnemuxngelk Towns samarthcdkareluxktngrabbecaphnknganwthnthrrmmikilaikchnobrankhxngpracarth aetykelikipipinpi ph s 2545 enuxngcakkhwamohdraytharun ephraakiladngklawcatidibmidokniwthieduxyikkhnathakaraekhngkhnmhawithyalymhawithyalyoxkhlaohma University of Oklahoma mhawithyalyoxkhlaohmasett Oklahoma State University University of Tulsa mhawithyalyoxkhlaohmabukhkhlsakhycakrthecxorniom 1829 1909 phunachnephaphunemuxngxaaephchi ebdxnokheh rxn hawewird 1954 phukakb phuphlitphaphyntr aelankaesdng 1962 nkrxngaelankaetngephlng aebrd phitt 1963 nkaesdng ecms marsedn 1973 nkaesdng dixxl xemriknriecks wngdntri khlelxrmiaebdd wngdntri edwid ekts 1940 nkrxngaelankaetngephlng aekhrri xnedxrwud 1983 nkrxng nkaetngephlng aelaphuchnacakxemriknixdxl vdukalthi 4 mikki aemnethil 1931 1995 nkebsbxl phurbkarbrrcuchuxiwinhxekiyrtiysebsbxlaehngchati thxmmi mxrrisn 1969 nkmwy aelaaechmpolkinrunehfwiewt kharl aecnski 1905 1950 nkfisiksaelawiswkrxangxingcanwnprachakrrthoxkhlaohma khadkarnpi 2008 2007 08 11 thi ewyaebkaemchchin cak United States Department of Agriculture subkhnwnthi 15 k kh 2552 xngkvs Oklahoma Definitions from Dictionary com cak Dictionary com subkhnwnthi 15 s kh 2552 Oklahoma QuickFacts from the US Census Bureau 2008 05 14 thi ewyaebkaemchchin cak U S Census Bureau 1 th kh 2549 subkhnwnthi 15 s kh 2552 Chronicles of Oklahoma 2007 10 13 thi ewyaebkaemchchin cak Oklahoma State University mi y 1936 subkhnwnthi 15 s kh 2552 PDF Oklahoma Department of Commerce khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim pdf emux 2007 08 08 subkhnemux 2008 09 15 State Personal Income 2006 United States Department of Commerce 2007 03 27 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2013 06 22 subkhnemux 2008 09 15 PDF Oklahoma Department of Commerce khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim pdf emux 2007 08 08 subkhnemux 2008 09 15 Annual Estimates of the Population of Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas April 1 2000 to July 1 2006 csv United States Census Bureau cakaehlngedimemux 2008 01 15 subkhnemux 2008 09 15 TravelOK TravelOK com 2006 01 12 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2006 07 09 subkhnemux 2008 09 15 Greymorning Stephen Southwest Educational Development Laboratory khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 08 16 subkhnemux 2008 09 15 PDF Oklahoma State Election Board Oklahoma State Election Board 2007 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim pdf emux 2007 06 14 subkhnemux 2008 09 15 A Look at Oklahoma Oklahoma Department of Tourism and Recreation 2008 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2006 07 16 subkhnemux 14 September 2008 Merserve John 1941 Chronicles of Oklahoma khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2006 05 07 subkhnemux 2008 08 10 Oklahoma History Ponca City Info Ponca City Information com 2008 08 08 THE WEST Events from 1500 1650 PBS subkhnemux 2008 09 13 ngeorgia com khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 08 24 subkhnemux 2008 08 27 Civil War Traveler khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 12 02 subkhnemux 2008 09 15 History of Oklahoma The History Channel subkhnemux 2008 08 28 Oklahoma State University khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 10 13 subkhnemux 2008 09 15 Tulsa County Library khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 01 08 subkhnemux 2008 08 28 Tulsa Oklahoma City History Bycitylights com subkhnemux 2008 09 13 Cimarron County Chamber of Commerce 2005 08 05 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 07 07 subkhnemux 2008 09 15 History of the States Oklahoma The Sooner State The History Channel 2007 subkhnemux 2008 08 29 State History Guide resources khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2011 06 10 subkhnemux 2008 09 10 The Sight 2008 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 11 21 subkhnemux 2008 09 10 Oklahoma City bombing Answers com 2008 subkhnemux 2008 08 29 Land and Water Area of States 2000 Information Please 2000 Travel OK com 2008 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 05 17 subkhnemux 2008 08 06 Travel OK com 2008 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2006 07 07 subkhnemux 2008 08 06 Oklahoma s Climate an Overview pdf University of Oklahoma subkhnemux 2008 09 15 Arndt Derek 2003 01 01 The Climate of Oklahoma Oklahoma Climatological Survey subkhnemux 2008 09 15 Tornado Climatology NOAA National Climatic Data Center subkhnemux 2008 08 06 Novy Chris SPC and its Products NOAA subkhnemux 2008 09 15 UStravelweather com 2007 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 10 22 subkhnemux 2008 09 15 Weather Averages Lawton Oklahoma MSN Weather khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2013 06 18 subkhnemux 2008 09 15 United States Census Bureau khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 07 11 subkhnemux 2008 09 15 Morgan Rhett 2008 03 27 Tulsa World khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 09 19 subkhnemux 2008 03 29 PDF Oklahoma Department of Commerce July 2007 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim pdf emux 2007 08 08 subkhnemux 2008 09 15 PDF Oklahoma Department of Libraries 2005 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim pdf emux 2007 08 08 subkhnemux 2008 09 15 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 11 07 subkhnemux 2007 06 23 aehlngkhxmulxunOklahoma thiokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy hakhwamhmaycakwikiphcnanukrmphaphaelasuxcakkhxmmxnsenuxhakhawcakwikikhawkhakhmcakwikikhakhmkhxmultnchbbcakwikisxrshnngsuxcakwikitara ewbistxyangepnthangkar bxrdkarthxngethiywkhxngoxkhlaohma 2007 10 20 thi ewyaebkaemchchin Oklahoma Department of Human Services Oklahoma City Convention and Visitors Bureau khumuxkarthxngethiyw Oklahoma cakwikithxngethiyw inphasaxngkvs prawtisastroxkhlaohma 2012 05 01 thi ewyaebkaemchchin Oklahoma QuickFacts khxmulthangphumisastraelaprachakr 2008 05 14 thi ewyaebkaemchchin khxmulkarsarwcsamaonprachakrpi kh s 2000 khxngrthoxkhlaohma