โยคมายา

โยคมายา (สันสกฤต: योगमाया, อักษรโรมัน: Yogamāyā) หรือ มหามายา เป็นเทวีในศาสนาฮินดู ในลัทธิไวษณพนิยมเรียกว่า นารายณี บูชาในฐานะรูปแทนพลังอำนาจแห่งภาพมายาของพระวิษณุ ในถือว่าพระนางเป็นปางเปี่ยมไปด้วยความกรุณาของพระทุรคา ส่วนในลัทธิศักติบูชาพระนางในฐานะรูปปางหนึ่งของอาทิปราศักติ ตามวรรณกรรมฮินดูระบุว่าพระนางเกิดแก่ตระกูล เป็นธิดาของ และ

โยคมายา
เทวีแห่งมายา
ศาลพระนารายณีที่
ชื่ออื่น	มหามายา, ทุรคา, นารายณี, ภัทรกาลี, อัมพิกา, เอกนัมศ์, สุภัทระ
ส่วนเกี่ยวข้อง	ลัทธิศักติ, ลัทธิไวษณพ
ที่ประทับ	ไวกูณฐ์,
คัมภีร์
เทศกาล
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด
บิดา-มารดา	(บิดา), (มารดา)
ราชวงศ์

ลัทธิศักติ

นักวิชาการ คอนสตันซ์ โจนส์ และ เจมส์ ดี ไรอัน (Constance Jones and James D. Ryan) ให้ความเห็นว่าพระโยคมายามีปรากฏกล่าวถึงใน ซึ่งเป็นวรรณกรรมสำคัญที่แสดงถึงรูปอวตารต่าง ๆ ของมหาเทวีแห่งลัทธิศักติ รวมถึงปรากฏในเอกสารท้องถิ่นหนึ่งจากต้นศตวรรษที่ 19 ซึ่งใช้นามวินธยามหาตมยะ (Vindhya Mahatmya) เข้าใจว่าพระนางแทนความจริงสูงสุดโดยสมบูรณ์ (Ultimate Reality in its totality) รวมถึงยังมีการทำให้พระนางมีความคล้ายกันกับพระปารวตี เกิดเป็นคติของ "ความยิ่งใหญ่สูงสุด" ("ultimate divinity")

ลัทธิไวษณพ

ในคติของไวษณพถือว่าพระนางเป็นรูปแทนอำนาจความสามารถภายในหรือภายนอกของพระวิษณุ หรือปางอวตารในรูปพระกฤษณะ พระโยคมายาสามารถอวตารเป็นรูปของพระทุรคา, อัมพิกา, เกษมาท และ ได้ ตามที่ระบุใน ในภควัตปุราณะ อสูรหิรัณยากษะล้อเลียนวราหะและกล่าวถึง โยคมาตา ของพระวิษณุ

ในภควัทคีตา เมื่อครั้นอรชุนสงสัยว่า ทำไมยามว่าง (pastime) และรูปอันแท้จริงของพระกฤษณะไม่ปรากฏต่อผู้คน พระกฤษณะตอบว่ารูปอวตารของตนจะไม่ปรากฏเห็นได้โดยทุกคน เพราะตนมี "ความสามารถในการสร้างภาพมายา" ซ่อนตนเองไว้ (illusory potency)

อ้างอิง

1. The Goddess in India: The Five Faces of the Eternal Feminine. Simon and Schuster. September 2000. ISBN .
2. Sinha, Purnendu Narayana (1901). A Study of the Bhagavata Purana: Or, Esoteric Hinduism (ภาษาอังกฤษ). Freeman & Company, Limited. p. 247.
3. Parthasarathy, V. R.; Parthasarathy, Indu (2009). Devi: Goddesses in Indian Art and Literature (ภาษาอังกฤษ). Bharatiya Kala Prakashan. p. 133. ISBN .
4. Beck, Guy L. (2012-02-01). Alternative Krishnas: Regional and Vernacular Variations on a Hindu Deity (ภาษาอังกฤษ). State University of New York Press. p. 170. ISBN .
5. Knapp, Stephen (2012). Hindu Gods & Goddesses (ภาษาอังกฤษ). Jaico Publishing House. p. 32. ISBN .
6. Jones & Ryan 2006, p. 489. sfn error: no target: CITEREFJonesRyan2006 ()
7. Knapp, Stephen (2012). Hindu Gods & Goddesses (ภาษาอังกฤษ). Jaico Publishing House. ISBN .
8. Varadpande, Manohar Laxman (2009). Mythology of Vishnu and His Incarnations (ภาษาอังกฤษ). Gyan Publishing House. p. 15. ISBN .
9. www.wisdomlib.org (2022-07-24). "Hiraṇyākṣa's Fight with Varāha [Chapter 18]". www.wisdomlib.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-09-12.
10. www.wisdomlib.org (2020-05-08). "Verse 7.25 [Bhagavad-gita]". www.wisdomlib.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-09-28.

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ พระนารายณี