เกาะรัตนโกสินทร์

เกาะรัตนโกสินทร์ เป็นพื้นที่ประวัติศาสตร์ในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ฝั่งตะวันตกติดกับแม่น้ำเจ้าพระยา ส่วนฝั่งตะวันออกติดกับคลองหลายสาย แต่เดิมเป็นที่อยู่ของชาวจีนในสมัยกรุงธนบุรี เกาะนี้เป็นที่ตั้งของพระบรมมหาราชวังกับศาลหลักเมืองกรุงเทพมหานคร และสถานที่อื่นที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์

เกาะรัตนโกสินทร์

พระบรมมหาราชวัง ศูนย์กลางของเกาะรัตนโกสินทร์
ภาพแผนที่เกาะรัตนโกสินทร์
เกาะรัตนโกสินทร์ ที่ตั้งของหมู่เกาะรัตนโกสินทร์ในกรุงเทพมหานคร
ภูมิศาสตร์
ที่ตั้ง	แม่น้ำเจ้าพระยา, คลองรอบกรุง
พิกัด	13°45′14″N 100°29′51″E / 13.7540249°N 100.4973646°E / 13.7540249; 100.4973646
ประเภท	เกาะขุด
เกาะทั้งหมด	2 เกาะ
เกาะหลัก
พื้นที่	4.1 ตารางกิโลเมตร (1.6 ตารางไมล์)
การปกครอง
ไทย
เขตปกครองพิเศษ	กรุงเทพมหานคร
เขต	พระนคร
แขวง	พระบรมมหาราชวัง วังบูรพาภิรมย์ วัดราชบพิธ สำราญราษฎร์ ศาลเจ้าพ่อเสือ เสาชิงช้า บวรนิเวศ ตลาดยอด ชนะสงคราม
เมืองหลวง	พระบรมมหาราชวัง (วังหลวง) เสาชิงช้า (ศาลาว่าการ)
แขวงใหญ่สุด	วังบูรพาภิรมย์ (ประชากร 8,489 คน)
ประชากรศาสตร์
เดมะนิม	ชาวพระนคร
ประชากร	28,546 คน (2565)
ภาษา	ไทย, แต้จิ๋ว, หมิ่นใต้, ปัญจาบ, ฮินดี, คุชราต
กลุ่มชาติพันธุ์	ไทยสยาม, ไทยเชื้อสายจีน, ไทยเชื้อสายอินเดีย
ข้อมูลอื่น ๆ
เขตเวลา	()
รหัสไปรษณีย์	10200

ที่ตั้งและอาณาเขต

เกาะรัตนโกสินทร์มีอาณาเขตอยู่ในเขตพระนครทั้งหมด ล้อมรอบด้วยแม่น้ำเจ้าพระยาและคลองรอบกรุง มีพื้นที่ประมาณ 4.1 ตารางกิโลเมตร หรือ 2,563 ไร่ แบ่งออกเป็น 2 ชั้น คือ

• เกาะรัตนโกสินทร์ชั้นใน คือ บริเวณที่มีอาณาเขตล้อมรอบด้วยแม่น้ำเจ้าพระยาและคลองคูเมืองเดิม (คลองหลอด) เคยเป็นส่วนหนึ่งของกรุงธนบุรีมาก่อน มีพื้นที่ประมาณ 1.8 ตารางกิโลเมตร หรือ 1,125 ไร่ ตั้งอยู่ในท้องที่แขวงพระบรมมหาราชวัง

• เกาะรัตนโกสินทร์ชั้นนอก คือ บริเวณที่มีอาณาเขตล้อมรอบด้วยคลองคูเมืองเดิม แม่น้ำเจ้าพระยาด้านทิศเหนือ คลองรอบกรุง (คลองบางลำพู-คลองโอ่งอ่าง) และแม่น้ำเจ้าพระยาด้านทิศใต้ มีพื้นที่ประมาณ 2.3 ตารางกิโลเมตร หรือ 1,438 ไร่ ตั้งอยู่ในท้องที่ส่วนใหญ่ของเขตพระนคร ได้แก่ แขวงชนะสงคราม แขวงบวรนิเวศ แขวงสำราญราษฎร์ แขวงศาลเจ้าพ่อเสือ แขวงเสาชิงช้า แขวงวัดราชบพิธ แขวงตลาดยอด และแขวงวังบูรพาภิรมย์

ในบางกรณี อาจจะนับเกาะรัตนโกสินทร์เพิ่มในช่วงพื้นที่ที่อยู่ระหว่างคลองรอบกรุงกับคลองผดุงกรุงเกษม ซึ่งจะหมายถึงเขตพระนครในแขวงที่เหลือ คือ แขวงบ้านพานถม แขวงบางขุนพรหม และแขวงวัดสามพระยา รวมทั้งเขตป้อมปราบศัตรูพ่ายและเขตสัมพันธวงศ์ทั้งเขต

ประวัติศาสตร์

กรุงเทพมหานครได้สถาปนาขึ้นเป็นเมืองหลวงของไทยในปี พ.ศ. 2325 โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายเมืองหลวงจากกรุงธนบุรีมาตั้งที่ตำบลบางกอก ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา เนื่องจากเหตุผลดังนี้

1. มีประชากรตั้งถิ่นฐานเพิ่มขึ้น ถ้าขยายเมืองออกไปทั้งสองฝั่งแม่น้ำจะไม่เหมาะสมแก่การปกป้องเมือง เพราะเมืองมีลักษณะเป็นเมืองอกแตก คือมีแม่น้ำไหลผ่านเมือง ทำให้ป้องกันข้าศึกได้ยาก และไม่สามารถขยายเมืองออกไปได้อีก
2. ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยามีพื้นที่กว้างขวางกว่า สามารถขยายเมืองออกไปได้ในอนาคต

เมื่อ พ.ศ. 2520 ทางราชการได้กำหนดชื่อ "เกาะรัตนโกสินทร์" ขึ้น เพื่อกำหนดไว้เป็นเขตปรับปรุงปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ เพราะถือเป็นกรุงรัตนโกสินทร์ระยะแรกเริ่ม

ดูเพิ่ม

• กรุงเทพมหานคร
• เขตพระนคร

อ้างอิง

1. . National Geographic. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-06-13. สืบค้นเมื่อ 14 October 2012.
2. "Rattanakosin Island". Thai Websites. สืบค้นเมื่อ 16 July 2016.
3. "ประวัติเกาะรัตนโกสินทร์". ศูนย์ข้อมูลเกาะรัตนโกสินทร์.

แหล่งข้อมูลอื่น

• คู่มือการท่องเที่ยว Bangkok/Rattanakosin จากวิกิท่องเที่ยว (ในภาษาอังกฤษ)

13°45′N 100°30′E / 13.750°N 100.500°E / 13.750; 100.500{{#coordinates:}}: ไม่สามารถมีป้ายกำกับหลักมากกว่าหนึ่งป้ายต่อหน้าได้