อำเภอแกลง

แกลง เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดระยอง เดิมมีฐานะเป็นหัวเมืองจัตวา ตั้งอยู่บริเวณแหลมยาง เคยเป็นส่วนนึงของจังหวัดจันทบุรี เปลี่ยนฐานะเป็นอำเภอเมื่อปี พ.ศ. 2451

อำเภอแกลง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Klaeng
ปากแม่น้ำประแสร์ บริเวณตำบลปากน้ำประแส
คำขวัญ:  แหลมแม่พิมพ์สวยหรู สุนทรภู่ครูกวี ประเพณีทอดผ้าป่ากลางน้ำ อุตสาหกรรมยางพารา กะปิน้ำปลาขึ้นชื่อ เลื่องลือผลไม้
แผนที่จังหวัดระยอง เน้นอำเภอแกลง
พิกัด: 12°46′42″N 101°39′12″E / 12.77833°N 101.65333°E / 12.77833; 101.65333
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ระยอง
พื้นที่
• ทั้งหมด	788.463 ตร.กม. (304.427 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	129,991 คน
• ความหนาแน่น	164.87 คน/ตร.กม. (427.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	21110, 21170 (เฉพาะตำบลคลองปูน พังราด และปากน้ำกระแส), 21190 (เฉพาะตำบลกร่ำและชากพง), 22160 (เฉพาะตำบลกองดิน)
รหัสภูมิศาสตร์	2103
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอแกลง เลขที่ 111 หมู่ที่ 10 ถนนมาบใหญ่ ตำบลทางเกวียน อำเภอแกลง จังหวัดระยอง 21110
ส่วนหนึ่งของ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอแกลงตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอวังจันทร์และอำเภอเขาชะเมา
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอแก่งหางแมวและอำเภอนายายอาม (จังหวัดจันทบุรี)
• ทิศใต้ จรดอ่าวไทย
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองระยอง

ประวัติ

อำเภอแกลงหรือสามย่านในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 อำเภอแกลงมีฐานะเป็นหัวเมืองชั้นจัตวาชื่อ เมืองแกลง ตั้งอยู่บริเวณแหลมเมือง ปากน้ำกระแส (ประแส) อยู่ในความปกครองของมณฑลจันทบุรี เนื่องจากเป็นหัวเมืองสำคัญชายทะเลภาคตะวันออก มีกองทหารเรือตั้งประจำ ต่อมามีการย้ายกองทหารเรือไปตั้งที่อื่น ทางราชการจึงได้ย้ายตัวเมืองมาตั้งที่บ้านโพธิ์ทอง ตำบลทางเกวียน

อำเภอแกลง หรือชื่อเดิม "อำเภอเมืองแกลง" เคยเป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดจันทบุรี ต่อมาเมื่อเห็นว่าเมื่อติดต่อราชการกับจังหวัดจันทบุรี เป็นท้องที่ที่ห่างไกลมากเกินไป และมีระยะทางที่ใกล้กับเมืองระยองมากกว่า จึงยกอำเภอเมืองแกลง มาขึ้นกับจังหวัดระยอง ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2451 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 28 มิถุนายน ปีเดียวกัน

• วันที่ 22 สิงหาคม 2481 เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในอำเภอแกลง (1,2,3) โอนพื้นที่หมู่ 13,14,15 (ในขณะนั้น) ของตำบลทุ่งควายกิน ไปขึ้นกับตำบลปากน้ำกระแส โอนพื้นที่หมู่ 11 (ในขณะนั้น) ของตำบลคลองปูน ไปขึ้นกับตำบลปากน้ำกระแส และโอนพื้นที่หมู่ 13,14,15 (ในขณะนั้น) ของตำบลวังหว้า ไปขึ้นกับตำบลทางเกวียน
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลในพื้นที่อำเภอแกลง (1,2,3,4,5) ตั้งตำบลวังหว้า แยกออกจากตำบลทางเกวียน ตั้งตำบลบ้านนา แยกออกจากตำบลกระแสบน ตั้งตำบลพังราด แยกออกจากตำบลกองดิน ตั้งตำบลชากพง แยกออกจากตำบลกร่ำ และตั้งตำบลทุ่งควายกิน แยกออกจากตำบลคลองปูน
• วันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2498 โอนพื้นที่หมู่ 6 บ้านไร่ (ในขณะนั้น) ของตำบลชากโดน ไปขึ้นและรวมกับพื้นที่หมู่ที่ 2 ของตำบลกร่ำ
• วันที่ 17 กันยายน 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลทางเกวียน ในท้องที่บางส่วนของตำบลทางเกวียน
• วันที่ 1 ธันวาคม 2507 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลทางเกวียน เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
• วันที่ 24 กรกฎาคม 2516 ตั้งตำบลวังจันทร์ แยกออกจากตำบลกระแสบน และตั้งตำบลชุมแสง แยกออกจากตำบลกระแสบน
• วันที่ 22 พฤศจิกายน 2520 แยกพื้นที่ตำบลชุมแสง และตำบลวังจันทร์ อำเภอแกลง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอวังจันทร์ ขึ้นกับอำเภอแกลง
• วันที่ 24 มิถุนายน 2524 ยกฐานะสุขาภิบาลทางเกวียน เป็นเทศบาลตำบลทางเกวียน
• วันที่ 28 สิงหาคม 2522 ตั้งตำบลป่ายุบใน แยกออกจากตำบลชุมแสง
• วันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2523 จัดตั้งสุขาภิบาลปากน้ำประแส ในท้องที่บางส่วนของตำบลปากน้ำกระแส และจัดตั้งสุขาภิบาลทุ่งควายกิน ในท้องที่บางส่วนของตำบลทุ่งควายกิน บางส่วนของตำบลคลองปูน
• วันที่ 21 มิถุนายน 2526 ตั้งตำบลน้ำเป็น แยกออกจากตำบลทุ่งควายกิน
• วันที่ 28 สิงหาคม 2527 ตั้งตำบลชำฆ้อ แยกออกจากตำบลบ้านนา
• วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2528 จัดตั้งสุขาภิบาลสุนทรภู่ ในท้องที่บางส่วนของตำบลกร่ำ และตำบลชากพง
• วันที่ 26 กันยายน 2529 ตั้งตำบลห้วยยาง แยกออกจากตำบลเนินฆ้อ
• วันที่ 10 ตุลาคม 2529 ตั้งตำบลห้วยทับมอญ แยกออกจากตำบลน้ำเป็น
• วันที่ 11 มิถุนายน 2530 จัดตั้งสุขาภิบาลชุมแสง ในท้องที่บางส่วนของตำบลชุมแสง และตำบลวังจันทร์
• วันที่ 15 กันยายน 2532 ตั้งตำบลสองสลึง แยกออกจากตำบลชากโดน
• วันที่ 19 มิถุนายน 2534 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอวังจันทร์ อำเภอแกลง เป็น อำเภอวังจันทร์
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2534 ตั้งตำบลพลงตาเอี่ยม แยกออกจากตำบลวังจันทร์ และรับพื้นที่เขตสุขาภิบาลชุมแสงมาแทนที่ตำบลวังจันทร์
• วันที่ 28 เมษายน 2535 ตั้งตำบลเขาน้อย แยกออกจากตำบลชำฆ้อ
• วันที่ 9 เมษายน 2536 จัดตั้งสุขาภิบาลกองดิน ในท้องที่บางส่วนของตำบลกองดิน
• วันที่ 8 มิถุนายน 2536 แยกพื้นที่ตำบลน้ำเป็น ตำบลห้วยทับมอญ ตำบลชำฆ้อ และตำบลเขาน้อย อำเภอแกลง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอเขาชะเมา ขึ้นกับอำเภอแกลง
• วันที่ 22 เมษายน 2541 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลตำบลทางเกวียน จังหวัดระยอง เป็น เทศบาลตำบลเมืองแกลง
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลปากน้ำประแส สุขาภิบาลทุ่งควายกิน สุขาภิบาลสุนทรภู่ และสุขาภิบาลกองดิน เป็นเทศบาลตำบลปากน้ำประแส เทศบาลตำบลทุ่งควายกิน เทศบาลตำบลสุนทรภู่ และเทศบาลตำบลกองดิน ตามลำดับ
• วันที่ 15 กันยายน 2547 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลกร่ำ และองค์การบริหารส่วนตำบลชากพง รวมกับเทศบาลตำบลสุนทรภู่ จังหวัดระยอง
• วันที่ 1 ตุลาคม 2547 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำกระแส รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลคลองปูน จังหวัดระยอง
• วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอเขาชะเมา อำเภอแกลง เป็น อำเภอเขาชะเมา

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอแกลงแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 15 ตำบล 148 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

ทางเกวียน

(Thang Kwian)

11 หมู่บ้าน

9.

ทุ่งควายกิน

(Thung Khwai Kin)

13 หมู่บ้าน

2.

วังหว้า

(Wang Wa)

14 หมู่บ้าน

10.

กองดิน

(Kong Din)

11 หมู่บ้าน

3.

ชากโดน

(Chak Don)

8 หมู่บ้าน

11.

คลองปูน

(Khlong Pun)

9 หมู่บ้าน

4.

เนินฆ้อ

(Neun Kho)

9 หมู่บ้าน

12.

พังราด

(Phang Rat)

8 หมู่บ้าน

5.

กร่ำ

(Kram)

6 หมู่บ้าน

13.

ปากน้ำกระแส

(Pak Nam Krasae)

8 หมู่บ้าน

6.

ชากพง

(Chak Phong)

7 หมู่บ้าน

14.

ห้วยยาง

(Huai Yang)

9 หมู่บ้าน

7.

กระแสบน

(Krasae Bon)

14 หมู่บ้าน

15.

สองสลึง

(Song Salueng)

8 หมู่บ้าน

8.

บ้านนา

(Ban Na)

13 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอแกลงประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 17 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเมืองแกลง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลทางเกวียนและตำบลวังหว้า
• เทศบาลตำบลทุ่งควายกิน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลทุ่งควายกินและตำบลคลองปูน
• เทศบาลตำบลปากน้ำประแส ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลปากน้ำกระแส
• เทศบาลตำบลสุนทรภู่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกร่ำและตำบลชากพงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลกองดิน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลกองดิน
• เทศบาลตำบลเนินฆ้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเนินฆ้อทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบ้านนา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านนาทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลสองสลึง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสองสลึงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทางเกวียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทางเกวียน (นอกเขตเทศบาลตำบลเมืองแกลง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังหว้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังหว้า (นอกเขตเทศบาลตำบลเมืองแกลง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลชากโดน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชากโดนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกระแสบน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกระแสบนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งควายกิน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งควายกิน (นอกเขตเทศบาลตำบลทุ่งควายกิน)
• องค์การบริหารส่วนตำบลกองดิน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกองดิน (นอกเขตเทศบาลตำบลกองดิน)
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองปูน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองปูน (นอกเขตเทศบาลตำบลทุ่งควายกิน) และตำบลปากน้ำกระแส (นอกเขตเทศบาลตำบลปากน้ำประแส)
• องค์การบริหารส่วนตำบลพังราด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพังราดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยยางทั้งตำบล

หน่วยกู้ภัย

• สมาคมพุทธศาสตร์สงเคราะห์ (กู้ภัยพุทธศาสตร์)
• มูลนิธิพุทธประชานุเคราะห์(หน่วยกู้ภัยพ่งไล้กุยอิงเกาะ)

สถานศึกษา

สถาบันอุดมศึกษา

สถาบันอาชีวศึกษา

โรงเรียนมัธยม

• โรงเรียนบ้านสองสลึง(ตั้งตรงจิตร ๙)

โรงเรียนเอกชน

• โรงเรียนอนุบาลหลานรัก

โรงเรียนเทศบาล

สถานที่ท่องเที่ยวและพักผ่อน

• วัดสมมติเทพฐาปนาราม
• วัดตะเคียนงาม
• วัดราชบัลลังก์ประดิษฐาราม
• )
• ปากน้ำประแส
• ศาลจ้าวพ่อกื้ออี่ไทรย้อย (เจ้าพ่อ 108 - ไหหลำ) ปากน้ำประแส
• อนุสาวรีย์สุนทรภู่
• แหลมแม่พิมพ์
• หมู่เกาะมัน
• ชุมชนบ้านเก่าริมน้ำประแส
• บ้านพิพิธภัณฑ์ปากน้ำประแส
• พิพิธภัณฑ์วัดเขากระโดน
• พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยาพืชและสัตว์ทะเลจังหวัดระยอง
• วัดท่ามะกอก

อ้างอิง

1. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 25 (13): 407. 28 มิถุนายน 2451. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-04. สืบค้นเมื่อ 2020-05-26.
2. [1]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในอำเภอแกลง จังหวัดระยอง
3. [2] 2011-11-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ
4. [3]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
5. [4]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลทางเกวียน อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
6. [5]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลทางเกวียน อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
7. [6]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
8. [7] 2012-04-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง ตั้งเป็นกิ่งอำเภอวังจันทร์
9. [8]พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลตำบลทางเกวียน จังหวัดระยอง พ.ศ. ๒๕๒๔ [จัดตั้งสุขาภิบาลทางเกวียน อำเภอแกลง จังหวัดระยอง ขึ้นเป็นเทศบาลตำบล]
10. [9]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอวังจันทร์ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
11. [10]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลปากน้ำประแส อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
12. [11]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลทุ่งควายกิน อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
13. [12]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
14. [13]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
15. [14]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลสุนทรภู่ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
16. [15]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
17. [16]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลภายในท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
18. [17]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลชุมแสง กิ่งอำเภอวังจันทร์ อำเภอแถลง จังหวัดระยอง
19. [18]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบล ในท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
20. [19] 2011-11-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนพระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอทุ่งตะโก อำเภอพะโต๊ะ อำเภอเขาค้อ อำเภอน้ำหนาว อำเภอวังจันทร์ อำเภอนาด้วง อำเภอเต่างอย อำเภอสิงหนคร อำเภอพระสมุทรเจดีย์ และอำเภอลำดวน พ.ศ. ๒๕๓๔
21. [20]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองระยองและกิ่งอำเภอวังจันทร์ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
22. [21]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
23. [22]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลกองดิน อำเภอแกลง จังหวัดระยอง
24. [23] 2009-01-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอแกลง จังหวัดระยอง ตั้งเป็นกิ่งอำเภอเขาชะเมา
25. [24]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนชื่อเทศบาลตำบลทางเกวียน จังหวัดระยอง เป็นเทศบาลตำบลเมืองแกลง อำเภอแกลง จังหวัดระยอง พ.ศ. ๒๕๔๑
26. [25]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับเทศบาลตำบล
27. [26]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล
28. [27] 2007-09-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนพระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอฆ้องชัย อำเภอดอนจาน อำเภอนาคู อำเภอสามชัย อำเภอโกสัมพีนคร อำเภอบึงสามัคคี อำเภอโคกโพธิ์ไชย อำเภอซำสูง อำเภอโนนศิลา อำเภอบ้านแฮด อำเภอเวียงเก่า อำเภอหนองนาคำ อำเภอเขาคิชฌกูฏ อำเภอคลองเขื่อน อำเภอเกาะจันทร์ อำเภอเนินขาม อำเภอหนองมะโมง อำเภอซับใหญ่ อำเภอดอยหลวง อำเภอเวียงเชียงรุ้ง อำเภอดอยหล่อ อำเภอแม่ออน อำเภอหาดสำราญ อำเภอเกาะกูด อำเภอเกาะช้าง อำเภอวังเจ้า อำเภอวังยาง อำเภอเทพารักษ์ อำเภอบัวลาย อำเภอพระทองคำ อำเภอเมืองยาง อำเภอลำทะเมนชัย อำเภอสีดา อำเภอช้างกลาง อำเภอนบพิตำ อำเภอชุมตาบง อำเภอแม่เปิน อำเภอภูเพียง อำเภอแคนดง อำเภอบ้านด่าน อำเภอสามร้อยยอด อำเภอภูกามยาว อำเภอภูซาง อำเภอศรีนครินทร์ อำเภอดงเจริญ อำเภอบึงนาราง อำเภอสากเหล็ก อำเภอกุดรัง อำเภอชื่นชม อำเภอเชียงขวัญ อำเภอทุ่งเขาหลวง อำเภอหนองฮี อำเภอสุขสำราญ อำเภอเขาชะเมา อำเภอนิคมพัฒนา อำเภอบ้านคา อำเภอเวียงหนองล่อง อำเภอหนองหิน อำเภอเอราวัณ อำเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ อำเภอศิลาลาด อำเภอมะนัง อำเภอบางเสาธง อำเภอโคกสูง อำเภอวังสมบูรณ์ อำเภอวิภาวดี อำเภอเขวาสินรินทร์ อำเภอโนนนารายณ์ อำเภอพนมดงรัก อำเภอศรีณรงค์ อำเภอเฝ้าไร่ อำเภอโพธิ์ตาก อำเภอรัตนวาปี อำเภอสระใคร อำเภอกู่แก้ว อำเภอประจักษ์ศิลปาคม อำเภอนาตาล อำเภอนาเยีย อำเภอน้ำขุ่น อำเภอสว่างวีระวงศ์ และอำเภอเหล่าเสือโก้ก พ.ศ. ๒๕๕๐