อำเภอยางสีสุราช

ยางสีสุราช เป็นอำเภอในจังหวัดมหาสารคาม เดิมเป็นหมู่บ้านของตำบลนาเชือก อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย แยกออกมาตั้งเป็นกิ่งอำเภอในปี พ.ศ. 2532 และยกฐานะเป็นอำเภอในปี พ.ศ. 2538

อำเภอยางสีสุราช
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Yang Sisurat
มัธยมยางสีสุราช โรงเรียนประจำอำเภอยางสีสุราช
คำขวัญ:  เจียระไนพลอยหลากสี หลากหลาย ผ้าไหมเนื้อดี มากมีต้นยางใหญ่
แผนที่จังหวัดมหาสารคาม เน้นอำเภอยางสีสุราช
พิกัด: 15°41′24″N 103°6′12″E / 15.69000°N 103.10333°E / 15.69000; 103.10333
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	มหาสารคาม
พื้นที่
• ทั้งหมด	242.5 ตร.กม. (93.6 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	35,054 คน
• ความหนาแน่น	144.55 คน/ตร.กม. (374.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	44210
รหัสภูมิศาสตร์	4411
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอยางสีสุราช ถนนสีสุราช ตำบลยางสีสุราช อำเภอยางสีสุราช จังหวัดมหาสารคาม 44210
ส่วนหนึ่งของ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอยางสีสุราช มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอนาเชือกและอำเภอนาดูน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอนาดูนและอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย และอำเภอพุทไธสง (จังหวัดบุรีรัมย์)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอนาโพธิ์ (จังหวัดบุรีรัมย์)

ประวัติ

ยางสีสุราช เดิมเป็นชื่อหมู่บ้านในตำบลนาเชือก อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย เป็นหมู่บ้านเก่าแก่ที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2202 ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลายตรงกับรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มาตั้งถิ่นฐานที่โคกหนองดุม ซึ่งมีชัยภูมิที่อุดมสมบูรณ์ บ้านยางสีสุราชขึ้นตรงทางการปกครองของเมืองโคราชในปี พ.ศ. 2336 จนเมื่อบ้านยางสีสุราชย้ายจากการปกครองของมณฑลนครราชสีมาไปขึ้นกับมณฑลร้อยเอ็ดและขึ้นตรงเขตเมืองมหาสารคามในปีเดียวกัน ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในปี พ.ศ. 2407 เมื่อท้องที่ตำบลนาเชือกมีพื้นที่ขนาดใหญ่ ในปี พ.ศ. 2481 ได้แยกหมู่ 8–9,15,17–20,31,35–36,38–40 ของตำบนาเชือก รวมกับพื้นที่หมู่ 5,9,11, 16,18–20,25,28 ของตำบลเม็กดำ รวม 22 หมู่บ้าน ตั้งเป็น ตำบลนาภู

ทิศเหนือของอำเภอพยัคฆภูมิพิสัยหลังปี พ.ศ. 2501 หลังจากเริ่มตั้งหมู่บ้านในพื้นที่เพิ่มขึ้น มีการเปลี่ยนแปลงพื้นที่หมู่ 9–16 ของตำบลนาภู อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย มีอาณาติดต่อกับกิ่งอำเภอนาเชือกที่ตั้งขึ้นใหม่ จึงโอนพื้นที่ทั้ง 8 หมู่บ้านไปขึ้นกับทางกิ่งอำเภอใหม่ในปี พ.ศ. 2503 ในปี พ.ศ. 2506 ได้แยก 14 หมู่บ้านของตำบลเม็กดำ ตั้งเป็น ตำบลขามเรียน และแยก 11 หมู่บ้านของตำบลดงบัง ตั้งเป็น ตำบลบ้านกู่ และปี พ.ศ. 2511 ได้แยก 6 หมู่บ้านของตำบลนาภู กับ 5 หมู่บ้านของตำบลขามเรียน ตั้งเป็น ตำบลแวงดง และพื้นที่หมู่ 2, 7–8,10, 12–14 ของตำบลบ้านกู่ อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย มีอาณาติดต่อกับกิ่งอำเภอนาดูนที่ตั้งขึ้นใหม่ จึงโอนพื้นที่ทั้ง 7 หมู่บ้านไปขึ้นกับทางตำบลนาดูน กิ่งอำเภอนาดูน ในปี พ.ศ. 2515 ในปี พ.ศ. 2520 หมู่ 10 บ้านยางสีสุราช กับอีก 4 หมู่บ้านของตำบลนาภู กับ 1 หมู่บ้านของตำบลแวงดง กับ 2 หมู่บ้านของตำบลดงเมือง แยกเป็น ตำบลยางสีสุราช

ปี พ.ศ. 2531 ประชาชน 6 ตำบลด้านทิศเหนือของอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย ได้ยื่นเรื่องราวต่อกรมการปกครองให้ตั้งกิ่งอำเภอขึ้นในพื้นที่ เนื่องจากห่างไกลจากอำเภอสังกัดเดิมกว่า 22 กิโลเมตร โดยมีพื้นที่รวม 6 ตำบล 71 หมู่บ้าน และปี พ.ศ. 2532 ทางราชการได้แบ่งเขตตำบลนาภู ตำบลดงเมือง ตำบลขามเรียน ตำบลบ้านกู่ ตำบลแวงดง และตำบลยางสีสุราช ออกมาเป็นกิ่งอำเภอ ในวันที่ 21 กุมภาพันธ์ โดยใช้ชื่อกิ่งอำเภอว่า "ยางสีสุราช" เป็นนามของผู้นํา คือ พระสีสุราช + ป่าดงยางใหญ่ ว่า บ้านยางสีสุราช เพื่อเป็นสิริมงคลและความร่มเย็นเป็นสุขสืบไป พร้อมทั้งแยก 11 หมู่บ้านของตำบลดงเมือง ตั้งเป็น ตำบลหนองบัวสันตุ ในปีเดียวกัน

ปีต่อมาหมู่บ้านหมู่ 1 บ้านขามเรียน, หมู่ 2 บ้านโคกเลื่อน, หมู่ 8 บ้านหนองหว้าเฒ่า, หมู่ 9 บ้านโคกล่าม, หมู่ 10 บ้านหัวคู และ หมู่ 12 บ้านโคกสว่าง ตำบลขามเรียน กิ่งอำเภอยางสีสุราช ไม่สะดวกในการไปติดต่อราชการกับกิ่งอำเภอยางสีสุราช สะดวกที่จะเดินทางไปติดต่อราชการที่อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จึงโอนพื้นที่ทั้ง 6 หมู่บ้านของตำบลขามเรียน ไปขึ้นกับตำบลเม็กดำ อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย ทำให้ตำบลขามเรียนเหลือพื้นที่ 10 หมู่บ้าน มีการลำดับเลขหมู่บ้านขึ้นใหม่ และเปลี่ยนเขตต่อตำบลเม็กดำ ในปี พ.ศ. 2534

ในปี พ.ศ. 2537 ทางกิ่งอำเภอยางสีสุราช มีพื้นที่รวม 7 ตำบล 81 หมู่บ้าน ประชากร 34,024 คน และ 6,177 ครัวเรือน มีที่ทำการไปรษณีย์ สถานีตำรวจ และศูนย์ราชการที่พร้อมสำหรับการตั้งขึ้นเป็นอำเภอ ต่อมาในวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะเป็น อําเภอยางสีสุราช จนเมื่อปี พ.ศ. 2554 ทางตำบลขามเรียน อำเภอยางสีสุราช ได้รายงานขอเปลี่ยนชื่อตำบล เนื่องจากตำบลขามเรียน มีชื่อพ้องกับพื้นที่หมู่ 5 บ้านขามเรียน ตำบลหนองบัว อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จึงเปลี่ยนชื่อตามพื้นที่หมู่ 5 ของท้องที่เป็น "ตำบลสร้างแซ่ง"

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอยางสีสุราชแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 7 ตำบล 91 หมู่บ้าน

1.		ยางสีสุราช				(Yang Sisurat)				13 หมู่บ้าน
2.		นาภู				(Na Phu)				17 หมู่บ้าน
3.		แวงดง				(Waeng Dong)				19 หมู่บ้าน
4.		บ้านกู่				(Ban Ku)				9 หมู่บ้าน
5.		ดงเมือง				(Dong Mueang)				9 หมู่บ้าน
6.		สร้างแซ่ง				(Sang Saeng)				12 หมู่บ้าน
7.		หนองบัวสันตุ				(Nong Bua Santu)				12 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอยางสีสุราชประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• องค์การบริหารส่วนตำบลยางสีสุราช ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางสีสุราชทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาภู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาภูทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแวงดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแวงดงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกู่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกู่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดงเมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดงเมืองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลขามเรียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสร้างแซ่ง (ขามเรียนเดิม) ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองบัวสันตุ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองบัวสันตุทั้งตำบล

อ้างอิง

1. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดมหาสารคาม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3648–3651. วันที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2481
2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม ตั้งเป็นกิ่งอำเภอยางสีสุราช" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (40 ง): 1884. วันที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2532
3. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอด่านมะขามเตี้ย อำเภอแก่งหางแมว อำเภอภักดีชุมพล อำเภอเวียงแก่น อำเภอแม่วาง อำเภอถ้ำพรรณรา อำเภอบ่อเกลือ อำเภอโนนสุวรรณ อำเภอห้วยราช อำเภอแม่ลาน อำเภอบางแก้ว อำเภอป่าพะยอม อำเภอหนองม่วงไข่ อำเภอยางสีสุราช อำเภอจังหาร อำเภอบ้านธิ อำเภอ ภูสิงห์ อำเภอบางกล่ำ อำเภอวังม่วง และอำเภอนายูง พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (32 ก): 1–3. วันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2538
4. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอบรบือ อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย และอำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม พ.ศ. ๒๕๐๓" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (19 ก): 154–156. วันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2503
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเชียงยืนและอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (20 ง): 474–486. วันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2506
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอวาปีปทุม และอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 85 (17 ง): 514–526. วันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2511
7. "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๑๙๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (123 ก): (ฉบับพิเศษ) 7-8. วันที่ 11 สิงหาคม พ.ศ. 2515
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย และกิ่งอำเภอแกดำ อำเภอเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 94 (68 ง): 2984–2994. วันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2520
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบล ในท้องที่อำเภอยางสีสุราช อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (220 ง): 9448–9457. วันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2532
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตกิ่งอำเภอยางสีสุราช อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 107 (255 ง): 10872. วันที่ 25 ธันวาคม พ.ศ. 2533
11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอยางสีสุราช อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย และอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (102 ง): 5429–5435. วันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2534
12. ประชากรรายตำบลในประเทศไทย ณ วันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2537 (เขตตำบลนาภู ตำบลดงเมือง ตำบลขามเรียน ตำบลแวงดง ตำบลบ้านกู่ ตำบลยางสีสุราช ตำบลหนองบัวสันตุ กิ่งอำเภอยางสีสุราช อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม) สืบค้นเมื่อวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2567
13. "ประกาศกระทรวงคมนาคม เรื่อง ตั้งที่ทำการไปรษณีย์โทรเลขยางสีสุราช" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (31 ง): 6. วันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2536
14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลขามเรียน อำเภอยางสีสุราช จังหวัดมหาสารคาม เป็นชื่อตำบลสร้างแซ่ง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 128 (133 ง): 7. วันที่ 8 กันยายน พ.ศ. 2554