อักษรลายตัย หรือ อักษรท้ายลายตัย (เวียดนาม: Chữ Thái Lai Tay) เป็นระบบการเขียนของในจังหวัดเหงะอาน ประเทศเวียดนาม ที่ใช้เขียนภาษาญ้อ รูปร่างคล้ายอักษรไทยฝักขามที่เคยใช้ในล้านนา
อักษรลายตัย | |
---|---|
ศัพท์ "ไทญ้อ" เขียนด้วยอักษรลายตัย | |
ชนิด | |
ช่วงยุค | คริสต์ศตวรรษที่ 16 – ปัจจุบัน |
ทิศทาง | บนลงล่าง ซ้ายไปขวา |
ภาษาพูด | ภาษาญ้อ |
อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | |
ระบบพี่น้อง | สุโขทัย, ขอมไทย |
ชื่อ
อักษรนี้มีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น อักษรญ้อลายตัย,อักษรเหงะอาน, อักษรไทญ้อ, อักษรท้ายลายตัย, อักษรกวี่เจิว
ต้นกำเนิด
เบื้องต้น (Michel Ferlus) นักวิชาการชาวฝรั่งเศสจัดให้อักษรลายตัยอยู่ในกลุ่มอักษรเขมร โดยแยกออกเป็นสองกลุ่ม คือ อักษรสุโขทัยและฝักขาม (ซึ่งพัฒนาไปเป็นอักษรไทยและลาว) และอีกกลุ่มคือ อักษรไทเวียด ลายตัย และ ของชาวไทในเวียดนาม แฟร์ลุสกล่าวอีกว่าชาวไทรับรูปแบบอักษรเขมรทั้งหมดไปใช้โดยขาดการเรียนรู้อย่างเหมาะสม ในเวลาต่อมาเมื่อชาวไทกระจายทั่วภาคพื้นทวีปอุษาคเนย์ พวกเขาก็ยังคงรักษาลักษณะดั้งเดิมของอักษรเขมรยุคก่อนพระนครไว้ได้ หากแต่ไม่มีการเรียงลำดับอักษร หรือการใช้ตัวเลข อย่างไรก็ตาม ชาวไทในเวียดนามมีอักษรใช้ครั้งแรกตั้งแต่ช่วงต้นคริสต์ศวรรษที่ 16 เป็นต้นมา
รูปลักษณ์
อักษรลายตัยมี 29 พยัญชนะ โดยมี 8 ตัวที่สามารถพบในตำแหน่งท้ายพยางค์ และมีสัญลักษณ์สระ 13 แบบ ซึ่งส่วนใหญ่ตั้งใต้พยัญชนะ หรือบางส่วนตั้งอยู่ทางขวาของพยัญชนะ อักษรลายตัยยังคงเป็นอักษรสระประกอบแท้ และพยัญชนะที่ไม่มีรูปสระจะออกเสียงด้วยสระลดรูป <o>, [ɔ] ซึ่งต่างจากระบบการเขียนอักษรไทอื่น ๆ อักษรนี้ยังมีตัวแฝดสำหรับสระและตัวผสมพยัญชนะท้ายอีก 9 ตัว
อักษรนี้เขียนจากบนลงล่างและจากขวาไปซ้าย แบบเดียวกับอักษรจีน เพราะชาวไทเหล่านี้เคยใช้อักษรจีนเขียนภาษาของตนมาก่อนที่จะรับรูปแบบการเขียนอักษรฝักขามจากล้านนาและลาว
อักษรลายตัยไม่มีวรรณยุกต์ ส่วนใหญ่มักเขียนโดยไม่มีเครื่องหมายวรรคตอน แต่อาจพบในเอกสารตัวเขียนบางอันที่มีเครื่องหมายวรรคตอนเหมือนกับของจีน อักษรนี้ไม่มีตัวเลข โดยจะเขียนตัวเลขเป็นรูปตัวอักษร
- ข้อความในอักษรลายตัย
- ข้อความที่ตัดตอนมาจากเอกสารตัวเขียนอักษรลายตัย
- เอกสารตัวเขียนในอักษรลายตัย
การใช้งาน
ปัจจุบันไม่ค่อยมีการใช้งานอักษรนี้แล้ว แต่มีเอกสารตัวเขียนมากพอที่จะให้นักภาษาศาสตร์ศึกษาได้ นักวิชาการไทญ้อที่มีอายุมากบางคนสามารถอ่านเอกสารเหล่านี้ได้ ชุมชนไทญ้อในปัจจุบันมีการสอนและศึกษาอักษรนี้ โดยได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลท้องถิ่นและบรรดาครู
ยูนิโคด
ทางยูนิโคดเสนอให้ลงรหัสอักษรนี้ลงไป
อ้างอิง
- Mukdawijitra, Yukti. "LANGUAGE IDEOLOGIES OF ETHNIC ORTHOGRAPHY IN A MULTILINGUAL STATE: THE CASE OF ETHNIC THÁI ORTHOGRAPHIES IN VIETNAM" (PDF). p. 95. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 22 มกราคม 2023. สืบค้นเมื่อ 7 พฤษภาคม 2024.
- Sầm Công Danh (2020). "Summarized version of Tai Yo script (updated)". Academia.edu. สืบค้นเมื่อ 11 กุมภาพันธ์ 2021.
- Nguyen, Viet Khoi; Sam, Cong Danh; van de Kasteelen, Frank (13 กรกฎาคม 2022). "Preliminary Proposal to encode the Yo Lai Tay Script" (PDF). สืบค้นเมื่อ 1 กันยายน 2022.
- Ferlus, Michel (กันยายน 1999). "Sur l'ancienneté des écritures thai d'origine indo-khmère".
บรรณานุกรม
- ประเสริฐ ณ นคร (2006). ตัวอักษรไทเหนือและไทอาหม. อักษร ภาษา จารึก วรรณกรรม. กทม.: มติชน. p. 66. ISBN .
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
xksrlayty hrux xksrthaylayty ewiydnam Chữ Thai Lai Tay epnrabbkarekhiynkhxngincnghwdehngaxan praethsewiydnam thiichekhiynphasayx ruprangkhlayxksrithyfkkhamthiekhyichinlannaxksrlaytysphth ithyx ekhiyndwyxksrlaytychnidxksrsraprakxbchwngyukhkhriststwrrsthi 16 pccubnthisthangbnlnglang sayipkhwaphasaphudphasayxxksrthiekiywkhxngrabbaemchudtwxksrfiniechiychudtwxksraexraemxikphrahmipllwaekhmrxksrlaytyrabbphinxngsuokhthy khxmithy bthkhwamniprakxbdwyinsthxksrsakl IPA sahrbkhaaenanaebuxngtnekiywkbsylksn IPA oprddu sahrbkhwamaetktangrahwang aela duthi sthxksrsakl wngelbehliymaelathbchuxxksrnimichuxeriykhlaychux echn xksryxlayty xksrehngaxan xksrithyx xksrthaylayty xksrkwieciwtnkaenidebuxngtn Michel Ferlus nkwichakarchawfrngesscdihxksrlaytyxyuinklumxksrekhmr odyaeykxxkepnsxngklum khux xksrsuokhthyaelafkkham sungphthnaipepnxksrithyaelalaw aelaxikklumkhux xksrithewiyd layty aela khxngchawithinewiydnam aefrlusklawxikwachawithrbrupaebbxksrekhmrthnghmdipichodykhadkareriynruxyangehmaasm inewlatxmaemuxchawithkracaythwphakhphunthwipxusakheny phwkekhakyngkhngrksalksnadngedimkhxngxksrekhmryukhkxnphrankhriwid hakaetimmikareriyngladbxksr hruxkarichtwelkh xyangirktam chawithinewiydnammixksrichkhrngaerktngaetchwngtnkhristswrrsthi 16 epntnmaruplksnxksrlaytymi 29 phyychna odymi 8 twthisamarthphbintaaehnngthayphyangkh aelamisylksnsra 13 aebb sungswnihytngitphyychna hruxbangswntngxyuthangkhwakhxngphyychna xksrlaytyyngkhngepnxksrsraprakxbaeth aelaphyychnathiimmirupsracaxxkesiyngdwysraldrup lt o gt ɔ sungtangcakrabbkarekhiynxksrithxun xksrniyngmitwaefdsahrbsraaelatwphsmphyychnathayxik 9 tw xksrniekhiyncakbnlnglangaelacakkhwaipsay aebbediywkbxksrcin ephraachawithehlaniekhyichxksrcinekhiynphasakhxngtnmakxnthicarbrupaebbkarekhiynxksrfkkhamcaklannaaelalaw xksrlaytyimmiwrrnyukt swnihymkekhiynodyimmiekhruxnghmaywrrkhtxn aetxacphbinexksartwekhiynbangxnthimiekhruxnghmaywrrkhtxnehmuxnkbkhxngcin xksrniimmitwelkh odycaekhiyntwelkhepnruptwxksr khxkhwaminxksrlayty khxkhwamthitdtxnmacakexksartwekhiynxksrlayty exksartwekhiyninxksrlaytykarichnganpccubnimkhxymikarichnganxksrniaelw aetmiexksartwekhiynmakphxthicaihnkphasasastrsuksaid nkwichakarithyxthimixayumakbangkhnsamarthxanexksarehlaniid chumchnithyxinpccubnmikarsxnaelasuksaxksrni odyidrbkarsnbsnuncakrthbalthxngthinaelabrrdakhruyuniokhdthangyuniokhdesnxihlngrhsxksrnilngipxangxingMukdawijitra Yukti LANGUAGE IDEOLOGIES OF ETHNIC ORTHOGRAPHY IN A MULTILINGUAL STATE THE CASE OF ETHNIC THAI ORTHOGRAPHIES IN VIETNAM PDF p 95 PDF cakaehlngedimemux 22 mkrakhm 2023 subkhnemux 7 phvsphakhm 2024 Sầm Cong Danh 2020 Summarized version of Tai Yo script updated Academia edu subkhnemux 11 kumphaphnth 2021 Nguyen Viet Khoi Sam Cong Danh van de Kasteelen Frank 13 krkdakhm 2022 Preliminary Proposal to encode the Yo Lai Tay Script PDF subkhnemux 1 knyayn 2022 Ferlus Michel knyayn 1999 Sur l anciennete des ecritures thai d origine indo khmere brrnanukrm praesrith n nkhr 2006 twxksrithehnuxaelaithxahm xksr phasa caruk wrrnkrrm kthm mtichn p 66 ISBN 974 323 588 4