เหมา เจ อตง หร อ เหมา เจ อต ง จ นต วย อ 毛泽东 จ นต วเต ม 毛澤東 พ นอ น Máo Zédōng เวด ไจลส Mao Tse tung 26 ธ นวาคม พ ศ 2436 9

เหมา เจ๋อตง หรือ เหมา เจ๋อตุง (จีนตัวย่อ: 毛泽东; จีนตัวเต็ม: 毛澤東; พินอิน: Máo Zédōng; เวด-ไจลส์: Mao Tse-tung; 26 ธันวาคม พ.ศ. 2436 – 9 กันยายน พ.ศ. 2519) หรือที่นิยมเรียกอีกอย่างว่า ท่านประธานเหมา เป็นลัทธิคอมมิวนิสต์ชาวจีนที่กลายเป็นบิดาผู้ก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีน ซึ่งเขามีบทบาทเป็นประธานพรรคคอมมิวนิสต์จีน ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2492 จนกระทั่งถึงแก่อสัญกรรมในปี พ.ศ. 2519 ขณะมีอายุ 82 ปี

**อสัญกรรมและรัฐพิธีศพของเหมา เจ๋อตง**
วันที่	9–18 กันยายน พ.ศ. 2519
ที่ตั้ง	ปักกิ่ง, สาธารณรัฐประชาชนจีน
ผู้เข้าร่วม	ฮั่ว กั๋วเฟิง, ผู้นำและสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีน, ทหารและพลเรือนจีน

การถึงแก่อสัญกรรมและการประกาศ

การถึงแก่อสัญกรรม

สุขภาพของเหมาเริ่มแย่ลงในช่วงทศวรรษที่ 2510 อันเป็นผลมาจากการสูบบุหรี่จัด เหมาปรากฏตัวต่อหน้าสาธารณชนเป็นครั้งสุดท้าย เมื่อเขาพบกับ ซัลฟิการ์ อาลี บุตโต นายกรัฐมนตรีปากีสถานที่มาเยือนประเทศจีน เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2519

ในเวลาประมาณ 17:00 น. ของวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2519 เหมามีอาการหัวใจวายรุนแรงกว่าสองครั้งก่อนหน้าในปีนั้นซึ่งส่งผลต่อหัวใจของเขาเป็นบริเวณกว้างมาก สามวันต่อมา ในวันที่ 5 กันยายน เหมามีอาการหัวใจวายอีกครั้ง เขานอนติดเตียง ในบ่ายวันที่ 7 กันยายน อาการของเหมาทรุดโทรมลงมาก อวัยวะของเหมาล้มเหลวอย่างรวดเร็ว และเขาอยู่ในอาการโคม่า โดยเขาต้องใช้เครื่องช่วยหายใจและเครื่องช่วยชีวิต วันที่ 8 กันยายน เหมามีอาการหมดสติเกินกว่าจะฟื้นตัวได้ เจ้าหน้าที่รัฐบาลจีนตัดสินใจตัดการเชื่อมต่อเครื่องช่วยชีวิตของเขาในเวลาเที่ยงคืน

หลังจากปิดเครื่องช่วยชีวิตในเวลา 00:00 น. เหมาก็ได้ถึงแก่อสัญกรรมในอีก 10 นาทีต่อมาในเวลา 00:10 น. ตามเวลาท้องถิ่นของวันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2519 สิริอายุ 82 ปี

การประกาศ

วันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2519 "จดหมายถึงพรรค กองทัพ และประชาชนทุกเชื้อชาติ" ถูกเผยแพร่

พรรคคอมมิวนิสต์จีนได้ชะลอการประกาศการถึงแก่อสัญกรรมของเขาออกไปจนถึงเวลา 16:00 น. ของวันนั้น แล้วจึงประกาศการถึงแก่อสัญกรรมของเหมาอย่างเป็นทางการ ผ่านทาง (中央人民广播电台)

คณะกรรมการกลางของพรรคคอมมิวนิสต์จีน คณะกรรมการประจำสภาประชาชนแห่งชาติของสาธารณรัฐประชาชนจีน สภาแห่งรัฐของสาธารณรัฐประชาชนจีน และคณะกรรมาธิการทหารกลางของพรรคคอมมิวนิสต์จีน กองทัพ และประชาชนทุกกลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศ
คณะกรรมการกลางของพรรคคอมมิวนิสต์จีน, คณะกรรมการประจำสภาประชาชนแห่งชาติของสาธารณรัฐประชาชนจีน, สภาแห่งรัฐของสาธารณรัฐประชาชนจีน และคณะกรรมาธิการการทหารกลางของพรรคคอมมิวนิสต์จีนขอประกาศต่อสาธารณชนทั้งหมด พรรค กองทัพ และประชาชนทุกกลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศว่า:
สหายเหมา เจ๋อตง ผู้นำของชนชั้นกรรมาชีพระหว่างประเทศ ประเทศที่ถูกกดขี่ ที่ปรึกษาที่ยิ่งใหญ่ ของประชาชนที่ถูกกดขี่ ประธานคณะกรรมการกลางของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ประธานคณะกรรมาธิการทหารกลางของพรรคคอมมิวนิสต์จีน และประธานกิตติมศักดิ์ของคณะกรรมการแห่งชาติของการประชุมปรึกษาหารือทางการเมืองของประชาชนจีน การรักษาอย่างระมัดระวังในหลาย ๆ ด้าน เนื่องจากอาการทรุดโทรมและการรักษาพยาบาลไม่ได้ผล สหายเหมา เจ๋อตง ได้ถึงแก่อสัญกรรมในกรุงปักกิ่งเวลา 00:10 น. วันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2519 สิริอายุ 83 ปี
— สถานีวิทยุกระจายเสียงกลางแห่งประชาชนจีน (中央人民广播电台)

รัฐบาลจีนมีคำสั่งลดธงชาติลงครึ่งเสาเป็นเวลา 1 สัปดาห์ งดกิจกรรมบันเทิงและดนตรีและปิดโรงภาพยนตร์

ปฏิกิริยา

แอลเบเนีย – คณะกรรมการกลางพรรคแรงงานแอลเบเนียและรัฐบาลแอลเบเนียประกาศให้ช่วงวันที่ 16-18 กันยายนเป็นช่วงเช้าแห่งชาติ โดยระหว่างนั้นจะมีการชักธงครึ่งเสา และไม่มีกิจกรรมสันทนาการหรือกีฬา

ออสเตรเลีย – จอห์น เคอร์ ผู้สำเร็จราชการ กล่าวว่า "ผมรู้ว่าสมาชิกทุกคนของประเทศจีนในปัจจุบันเป็นเหมือนครอบครัวที่สูญเสียหนึ่งในพ่อแม่ที่เคารพนับถือมากที่สุด" นายกรัฐมนตรี แมลคัม เฟรเซอร์ กล่าว "ด้วยคำแนะนำของเขาและ ขอให้กำลังใจ จีนได้ศักดิ์ศรีของชาติและศักดิ์ศรีระหว่างประเทศกลับคืนมาแล้ว"

กัมพูชา – รัฐบาลกัมพูชาประชาธิปไตยตัดสินใจไว้ทุกข์ทั่วประเทศตั้งแต่วันที่ 12 ถึง 18 กันยายน

ฝรั่งเศส – ประธานาธิบดี วาเลรี ฌิสการ์ แด็สแต็ง กล่าวว่า "เขา (เหมา) ได้ปลดปล่อยจีนจากความอัปยศอดสูในอดีตและฟื้นฟูอำนาจบริหารของจีน ฝรั่งเศสจะไม่ลืมว่าประธานเหมา เจ๋อตงและนายพล ชาร์ล เดอ โกล ซึ่งชื่นชมเขาอย่างสุดซึ้ง ที่นำไปสู่การพัฒนาร่วมกันของทั้งสองประเทศ”

อินเดีย – นายกรัฐมนตรี อินทิรา คานธี กล่าวว่า "รัฐบาลและประชาชนอินเดียขอแสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้งต่อการถึงแก่อสัญกรรมของท่านประธานเหมา เจ๋อตุง เขาเป็นรัฐบุรุษที่มีชื่อเสียงซึ่งเป็นผู้นำการฟื้นฟูและความก้าวหน้าของชาวจีน"

ญี่ปุ่น – นายรัฐมนตรี และคนอื่นๆ ไปที่สถานทูตจีนเพื่อไว้อาลัยเป็นการส่วนตัวและออกแถลงการณ์ว่า "ตอนนี้ เมื่อความสัมพันธ์ระหว่างญี่ปุ่น-จีนกำลังพัฒนา พวกเขาได้สูญเสียผู้นำที่ยิ่งใหญ่คนนี้ไป และรู้สึกเสียใจอย่างจริงใจ" ด้วยความปรารถนาดี เขาย้ำว่าปักกิ่งสนับสนุนการอ้างสิทธิ์ของญี่ปุ่นในการกอบกู้เกาะทางตอนเหนือทั้งสี่ที่สหภาพโซเวียตยึดครอง

เกาหลีเหนือ (DPRK) – เมื่อวันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2519 เลขาธิการใหญ่และประธานาธิบดี คิม อิล-ซ็อง ได้ส่งโทรเลขแสดงความเสียใจไปยังพรรคคอมมิวนิสต์จีน ซึ่งกล่าวว่า "ในช่วงการปลดปล่อยมาตุภูมิและการต่อสู้ที่ดุเดือด ชาวเกาหลีที่ต่อต้านผู้รุกรานด้วยอาวุธจักรวรรดินิยมของสหรัฐฯ สหายเหมา เจ๋อตงได้ทำลายอุปสรรคทั้งหมดของศัตรูในประเทศและต่างประเทศ เริ่มรณรงค์ต่อต้านสหรัฐอเมริกาและช่วยเหลือเกาหลีเหนือ และใช้เลือดเนื้อเพื่อช่วยเหลือการต่อสู้ที่ยุติธรรมของประชาชนของเรา”

รัฐบาลเกาหลีเหนือยังกำหนดให้วันที่ 10–18 กันยายนเป็นวันไว้ทุกข์ทั่วประเทศ โดยมีการลดธงครึ่งเสาและจัดงานไว้อาลัยขนาดใหญ่

ปากีสถาน – ประธานาธิบดี ออกแถลงการณ์: "ในฐานะบิดาแห่งการปฏิวัติจีนที่เปลี่ยนแปลงชีวิตหนึ่งในสี่ของเผ่าพันธุ์มนุษย์ ประธานเหมาเป็นหนึ่งในผู้นำที่โดดเด่นที่สุดตลอดกาล ในฐานะนักการเมืองและนักคิด เขาได้ทิ้งร่องรอยที่ลบไม่ออก ในพงศาวดารของมนุษยชาติ การอสัญกรรมของท่านไม่เพียงสร้างความสูญเสียอย่างใหญ่หลวงแก่ประชาชนชาวจีนเท่านั้น แต่ยังรวมถึงประชาชนของทุกประเทศในโลกด้วย” นายกรัฐมนตรี ซัลฟิการ์ อาลี บุตโต กล่าวว่า "ชาวปากีสถานร่วมไว้อาลัยต่อการจากไปของมหาบุรุษผู้นี้ร่วมกับพี่น้องประชาชนชาวจีน" รัฐบาลปากีสถานสั่งไว้ทุกข์ 7 วันพร้อมลดธงครึ่งเสา

สาธารณรัฐคองโก – องค์กรสูงสุดของสาธารณรัฐประชาชนคองโกประชุมกันเมื่อวันที่ 10 กันยายน มีการตัดสินใจให้ไว้ทุกข์แห่งชาติหลังจากประธานเหมา เจ๋อตุง ถึงแก่อสัญกรรม วันที่ 13 กันยายน ได้ประกาศให้เป็นวันไว้ทุกข์แห่งชาติ

เซียร์ราลีโอน – รัฐบาลเซียร์ราลีโอนประกาศไว้ทุกข์ทั่วประเทศเป็นเวลา 9 วัน

ศรีลังกา – รัฐบาลศรีลังกาประกาศไว้อาลัยทั้งประเทศ 9 วันพร้อมลดธงครึ่งเสา

แทนซาเนีย – ประธานาธิบดี ประกาศไว้ทุกข์ทั่วประเทศเป็นเวลา 9 วัน

สาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) – ออกแถลงการณ์เมื่อวันที่ 10 กันยายน เรียกร้องให้เพื่อนร่วมชาติแผ่นดินใหญ่เสริมสร้างการต่อสู้ต่อต้านคอมมิวนิสต์ต่อเผด็จการทันทีที่การต่อสู้แย่งชิงอำนาจภายในของเหมาเจ๋อตงและพรรครุนแรงขึ้น และทำลายล้าง ระบอบการต่อต้านมนุษยชาติและการต่อต้านการปลอมแปลงสิทธิมนุษยชนในช่วงแรก

สาธารณรัฐสังคมนิยมโรมาเนีย – ประธานาธิบดี นีกอลาเอ ชาวูเชสกู กล่าวในโทรเลข "เหมา เจ๋อตงเป็นเพื่อนสนิทของชาวโรมาเนียเขาทำงานอย่างหนักเพื่อพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างสองฝ่ายของเรา สองประเทศ และสองชนชาติ เพื่อประโยชน์ของประชาชนทั้งสองประเทศและก่อให้เกิดสังคมนิยมและสันติภาพ" รัฐบาลโรมาเนียประกาศให้วันที่ 18 กันยายนเป็นวันไว้ทุกข์แห่งชาติ

สหภาพโซเวียต – เนื่องจากความสัมพันธ์ที่ตึงเครียดระหว่างจีนและโซเวียต สหภาพโซเวียตจึงกล่าวถึงการเสียชีวิตของเหมาเจ๋อตงเพียงสั้นๆ ในหนังสือพิมพ์ทางการ

สหราชอาณาจักร – สมเด็จพระนางเจ้าเอลิซาเบธที่ 2 และนายกรัฐมนตรี เจมส์ คัลลาฮาน กล่าวว่า "เหมามีอิทธิพลมากเกินกว่าพรมแดนของจีน และเขาจะได้รับการจดจำในฐานะนักการเมืองผู้ยิ่งใหญ่ที่มีชื่อเสียงระดับโลกอย่างไม่ต้องสงสัย"

สหรัฐ – ประธานาธิบดี เจอรัลด์ ฟอร์ด ส่งข้อความถึงปักกิ่งเป็นครั้งแรกโดยกล่าวว่า "เมื่อฉันไปเยือนปักกิ่งในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2518 ฉันได้รับสิทธิพิเศษในการเข้าพบประธานเหมา การสนทนาของเราได้ส่งเสริมการพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐกับจีนตามแนวที่ทั้งสองประเทศคาดการณ์ไว้ สหรัฐฯ มุ่งมั่นที่จะทำให้ความสัมพันธ์ของเราเป็นปกติอย่างสมบูรณ์บนพื้นฐานของ นี่จะเป็นช่องทางที่เหมาะสมในการยกย่องวิสัยทัศน์ของเขาและจะเป็นประโยชน์ต่อประชาชนของทั้งสองประเทศ"

นอกจากนี้ เขายังกล่าวว่า: "ประธานเหมาเป็นบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์จีนสมัยใหม่ เขาเป็นผู้นำที่กระทำสิ่งที่ส่งผลกระทบอย่างมากต่อการพัฒนาของ ประเทศของเขา อิทธิพลของเขาในประวัติศาสตร์จะแผ่ขยายออกไปไกลกว่าพรมแดนของจีน ข้าพเจ้ามั่นใจว่า แนวโน้มของความสัมพันธ์ที่ดีขึ้นระหว่างสาธารณรัฐประชาชนจีนและสหรัฐอเมริกาจะนำไปสู่สันติภาพและเสถียรภาพของโลกต่อไป ในนามของรัฐบาลสหรัฐอเมริกาและ ประชาชนชาวอเมริกัน ข้าพเจ้าขอแสดงความเสียใจต่อรัฐบาลและประชาชนของสาธารณรัฐประชาชนจีน"

สาธาณรัฐเวเนซูเอลา – ประธานาธืบดี ประกาศไว้ทุกข์ทั่วประเทศเป็นเวลา 3 วัน พร้อมลดธงครึ่งเสา

เวียดนาม – พรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม ออกแถลงการณ์ว่า "ชาวเวียดนามจะจดจำคำปราศรัยอันน่าเคารพของท่านประธานเหมาตลอดไปว่า "ชาวจีน 700 ล้านคนได้รับการสนับสนุนอย่างเข้มแข็งจากชาวเวียดนาม และดินแดนอันกว้างใหญ่ของจีนเป็นที่พึ่งพิง สามารถเลี้ยงดูคนเวียดนามได้" พวกเราชาวเวียดนามรู้สึกขอบคุณท่านประธานเหมา เจ๋อตงเป็นอย่างยิ่ง พรรคคอมมิวนิสต์จีน รัฐบาลจีน และพี่น้องประชาชนจีนได้ให้การสนับสนุนและความช่วยเหลืออันมีค่ามหาศาลแก่เราในการปฏิวัติครั้งนี้"

ยูโกสลาเวีย – ประธานาธิบดี ยอซีป บรอซ ตีโต แสดงความคิดเห็นว่า: "การถึงแก่อสัญกรรมของท่านประธานเหมา เจ๋อตง ทำให้ชาวจีนสูญเสียผู้นำที่โดดเด่นที่สุดไป หากไม่มีเขา จีนยุคใหม่คงเป็นไปไม่ได้"

คณะกรรมการจัดงาน

ฮั่ว กั๋วเฟิง (สมาชิกของคณะกรรมการประจำสำนักการเมืองของคณะกรรมการกลางพรรคฯ, รองประธานคนที่หนึ่งของคณะกรรมการกลางพรรคฯ, มุขมนตรีแห่งรัฐ และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงความมั่นคงสาธารณะ)
หวัง หงเหวิน (ประธานสำนักการเมืองของคณะกรรมการกลางพรรคฯ และรองประธานคณะกรรมการกลางพรรคฯ)
เย่ เจี้ยนอิง (ประธานสำนักการเมืองของคณะกรรมการกลางพรรคฯ, รองประธานคณะกรรมการกลางพรรคฯ, เลขาธิการคณะกรรมาธิการการทหารส่วนกลาง และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม)
จาง ชุนเฉียว (ประธานสำนักการเมืองของคณะกรรมการกลางพรรคฯ, รองนายกรัฐมนตรีแห่งสภาแห่งรัฐ, คณะกรรมาธิการประจำคณะกรรมาธิการการทหารส่วนกลาง และผู้อำนวยการฝ่ายการเมืองทั่วไปของกองทัพปลดปล่อยประชาชน)

รัฐพิธีศพ

วิดีโอหลายคลิปจากแหล่งข้อมูลภายนอก
Official Chinese documentary on Mao's funeral

ตั้งแต่วันที่ 11 ถึง 17 กันยายน พ.ศ. 2519 รัฐพิธีศพของเหมาถูกจัดขึ้นที่มหาศาลาประชาชน ผู้คนมากกว่า 300,000 เข้าร่วมในพิธีแสดงความไว้อาลัย

ในวันที่ 17 กันยายน ร่างของเหมาถูกนำขึ้นรถมินิบัสจากมหาศาลาประชาชนไปยังโรงพยาบาล 305 อวัยวะภายในของเหมาถูกเก็บรักษาไว้ในฟอร์มาลดีไฮด์.

วันที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2519 ประชาชนมากกว่า 1,000,000 คน เข้าร่วมพิธีแสดงความไว้อาลัยที่จัตุรัสเทียนอันเหมิน ฮั่ว กั๋วเฟิงได้กล่าวคำสรรเสริญเหมายาว 20 นาที เสียงปืน ไซเรน เสียงนกหวีด และเสียงแตรทั่วประเทศดังขึ้นพร้อมกันและประชาชนยืนสงบนิ่งเป็นเวลา 3 นาที วงดุริยางค์บรรเลงเพลงชาติ และ แองเตอร์นาซิอองนาล

อนุสรณ์สถาน

อนุสรณ์สถานประธานเหมา ถูกสร้างขึ้นไม่นานหลังจากการถึงแก่อสัญกรรมของเขาในวันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2519 พิธีวางศิลาฤกษ์มีขึ้นในวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2519 และสร้างเสร็จสมบูรณ์ในวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2520

ปัจจุบันศพของเหมาถูกตั้งไว้อย่างถาวรในอนุสรณ์สถานประธานเหมา เพื่อให้ประชาชนได้มาแสดงความเคารพ

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

. The New York Times. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 27, 2014. สืบค้นเมื่อ October 25, 2014.
. www.haibao.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 September 2020. สืบค้นเมื่อ 30 June 2022.
"Biggest mourning since Mao died".
http://www.beijingreview.com.cn/50years/1976-39.pdf ^[]
"澳大利亚总理弗雷泽的唁电". . 1976-09-12.
"法国总统德斯坦的唁电". 人民日報. 1976-09-12.
"Death of Chairman Mao Tse-tung, P.M.'s Condolence Message" (PDF). Press Information Bureau of India - Archive. 9 September 1976. สืบค้นเมื่อ 17 April 2020.
金日成 (1976-09-11). "金日成同志的唁电". 人民日報.
"巴基斯坦總統、總理發來的唁電". 人民日報. 1976-09-11.
"國代呼籲大陸同胞及時奮起摧毀暴政". 聯合報. 1976-09-11.
齊奧塞斯庫 (1976-09-11). "齐奥塞斯库同志的唁电". 人民日報.
"罗马尼亚隆重举行毛泽东主席追悼大会毛泽东主席永远活在世界人民心中博布、尼古列斯库等领导人出席勒杜列斯库同志致悼词". 人民日報. 1976-09-19.
"共匪拒收俄共唁電". 聯合報. 1976-09-15.
詹姆斯·卡拉汉 (1976-09-12). "英国首相卡拉汉的唁电". 人民日報.
"美国总统福特的唁电". 人民日報. 1976-09-14.
"Remarks on the Death of Chairman Mao Tse Tung" (PDF). 1976-09-09. สืบค้นเมื่อ 2020-11-18.
"越南劳动党中央、国会常务委员会和政府会议的唁电". 人民日報. 1976-09-12.
约瑟普·布罗兹·铁托 (1976-09-11). "南斯拉夫总统铁托的唁电". 人民日報.
Christine Quigley (1998). Modern Mummies: The Preservation of the Human Body in the Twentieth Century (illustrated, reprint ed.). McFarland. pp. 40–42. ISBN . สืบค้นเมื่อ July 28, 2015.

[NYT12-1] . The New York Times. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 27, 2014. สืบค้นเมื่อ October 25, 2014.

[2] . www.haibao.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 September 2020. สืบค้นเมื่อ 30 June 2022.

[3] "Biggest mourning since Mao died".

[beijingreview.com.cn-4] ttp://www.beijingreview.com.cn/50years/1976-39.pdf ^[]

[5] "澳大利亚总理弗雷泽的唁电". . 1976-09-12.

[6] "法国总统德斯坦的唁电". 人民日報. 1976-09-12.

[7] "Death of Chairman Mao Tse-tung, P.M.'s Condolence Message" (PDF). Press Information Bureau of India - Archive. 9 September 1976. สืบค้นเมื่อ 17 April 2020.

[:0-8] 金日成 (1976-09-11). "金日成同志的唁电". 人民日報.

[9] "巴基斯坦總統、總理發來的唁電". 人民日報. 1976-09-11.

[10] "國代呼籲大陸同胞及時奮起摧毀暴政". 聯合報. 1976-09-11.

[11] 齊奧塞斯庫 (1976-09-11). "齐奥塞斯库同志的唁电". 人民日報.

[12] "罗马尼亚隆重举行毛泽东主席追悼大会毛泽东主席永远活在世界人民心中博布、尼古列斯库等领导人出席勒杜列斯库同志致悼词". 人民日報. 1976-09-19.

[13] "共匪拒收俄共唁電". 聯合報. 1976-09-15.

[14] 詹姆斯·卡拉汉 (1976-09-12). "英国首相卡拉汉的唁电". 人民日報.

[15] "美国总统福特的唁电". 人民日報. 1976-09-14.

[16] "Remarks on the Death of Chairman Mao Tse Tung" (PDF). 1976-09-09. สืบค้นเมื่อ 2020-11-18.

[17] "越南劳动党中央、国会常务委员会和政府会议的唁电". 人民日報. 1976-09-12.

[18] 约瑟普·布罗兹·铁托 (1976-09-11). "南斯拉夫总统铁托的唁电". 人民日報.

[Mummy1-19] Christine Quigley (1998). Modern Mummies: The Preservation of the Human Body in the Twentieth Century (illustrated, reprint ed.). McFarland. pp. 40–42. ISBN . สืบค้นเมื่อ July 28, 2015.