หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์

หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์ (ประสูติ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2476) เป็นพระธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช ประสูติแต่หม่อมพเยาว์ ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา และเป็นพระราชปนัดดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์
ประสูติ	24 ตุลาคม พ.ศ. 2476 (90 ปี)
ราชสกุล	ภาณุพันธุ์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช
พระมารดา	หม่อมพเยาว์ ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา

พระประวัติ

หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์ มีนามลำลองว่า ท่านหญิงนิด ประสูติเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2476 เป็นพระธิดาพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช ประสูติแต่หม่อมพเยาว์ ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม นายนันท์) มีเชษฐาร่วมหม่อมมารดา คือ หม่อมเจ้านิพัทธพันธุพงศ์ ภาณุพันธุ์ เมื่อหม่อมเจ้าอุทัยกัญญามีชันษา 9 เดือน กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดชก็สิ้นพระชนม์ หลังจากนั้นหม่อมเจ้าวิไลกัญญา ภาณุพันธุ์ ชายาเอกของกรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดชซึ่งมีพระเมตตาต่อพระบุตรองค์อื่น ๆ ของสวามี ทรงรับพระธิดาสามองค์ของกรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดชที่ประสูติกับอนุภรรยามาชุบเลี้ยงดุจธิดาแท้ ๆ คือ ประภาพันธุ์ กรโกสียกาจ พันธุ์วโรภาส เศวตรุนทร์ และหม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์ โดยอาศัยอยู่ร่วมกันจนกระทั่งหม่อมเจ้าวิไลกัญญาสิ้นชีพิตักษัย

หม่อมเจ้าหญิงอุทัยกัญญาเข้ารับราชการที่สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (ก.พ.) จนกระทั่งเกษียณอายุราชการในตำแหน่งข้าราชการพลเรือนระดับ 8 สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี

กรณียกิจ

หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์ ทรงปฏิบัติกรณียกิจในฐานะพระอนุวงศ์ในด้านศาสนา หม่อมเจ้าอุทัยกัญญามักเสด็จไปปฏิบัติธรรม บำเพ็ญอยู่บ่อย ๆ จนพระสงฆ์ที่วัดธาตุวังจาน จังหวัดนครพนม ได้รวบรวมเงินบริจาคจัดสร้างพระตำหนักสำหรับรับรองให้สมเกียรติกับฐานันดรศักดิ์ของเจ้านายที่มาปฏิบัติธรรม หม่อมเจ้าอุทัยกัญญาประทานชื่อว่า "ตำหนักอุทัยทรงธรรม" เมื่อวันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2563 และมีกรณียกิจด้านสถาบันการศึกษา ซึ่งส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการระลึกถึงสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี

การระบาดทั่วของโควิด-19 ในประเทศไทย หม่อมเจ้าอุทัยกัญญาทรงบริจาคเครื่องผลิตออกชิเจน ขนาด 10 ลิตร จำนวน 2 เครื่อง และเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว จำนวน 100 ชุด รวมทั้งเครื่องปรอดไว้ไข้ จำนวน 100 ชุด ผ่านผู้แทนองค์แก่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านแม่กุ้งหลวง จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อให้เจ้าหน้าที่ใช้ในการปฏิบัติหน้าที่

เกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	กระหม่อม/หม่อมฉัน
การขานรับ	กระหม่อม/เพคะ
ลำดับโปเจียม	20

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2526 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
• พ.ศ. 2522 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.)
• พ.ศ. 2532 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

ตราประจำองค์

หม่อมเจ้าอุทัยกัญญามีตราประจำพระองค์ เป็นอักษรนาม อก. (มาจากพระนาม อุทัยกัญญา) โดยตัว อ มีสีชมพู และตัว ก มีสีเขียว เบื้องบนมีตราอาทิตย์อุทัย ซึ่งสื่อถึงสมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ต้นราชสกุลภาณุพันธุ์

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์

16. (=24.) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. (=12.) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. (=25.) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช                             18. (=26.) สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. (=13.) สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. (=27.) หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช                                   20. สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)               10. เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)                       21. กลิ่น บุนนาค               5. หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา                             11. อิ่ม สุรวงศ์ไวยวัฒน์                       1. หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์                                         3. หม่อมพเยาว์ ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา

อ้างอิง

1. ประชุมพงศาวดารภาคที่ 23 ตำนานการเกณฑ์ทหาร กับตำนานกรมทหารราบที่ 4 (PDF). กรมศิลปากร. 2509. p. (5).
2. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-09-17. สืบค้นเมื่อ 2021-10-03.
3. "หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธุ์ เสด็จเปิดเรือนรับรอง (ตำหนักอุทัยทรงธรรม) ณ. วัดธาตุวังจาน อ.ปลาปาก จ.นครพนม". ดาราวาไรตี้. 15 กันยายน 2563. สืบค้นเมื่อ 2 กันยายน 2565. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
4. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-24. สืบค้นเมื่อ 2017-05-30.
5. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-05-07. สืบค้นเมื่อ 2017-05-30.
6. "หม่อมเจ้าอุทัยกัญญา ภาณุพันธ์ ทรงกรุณาให้ผู้แทน นำเครื่องผลิตและวัดออกซิเจนในเลือดมอบให้กับ รพ.สต.บ้านแม่กุ้งหลวง". สยามรัฐออนไลน์. 29 มกราคม 2565. สืบค้นเมื่อ 2 กันยายน 2565. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
7. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๐ ตอนที่ ๒๐๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๖๘, ๓๑ ธันวาคม ๒๕๒๖
8. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๙๗ ตอนที่ ๖๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๔๐๑, ๒๑ เมษายน ๒๕๒๓
9. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๑๐๗ ตอนที่ ๘๘ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๘๙, ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๓๓