หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร

พลเรือเอก หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร (22 พฤษภาคม พ.ศ. 2450 – 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509) เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ประสูติแต่หม่อมช้อย อาภากร ณ อยุธยา (สกุลเดิม วิจิตรานุช) และเป็นผู้บัญชาการทหารเรือ เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2507 สืบต่อจากพลเรือเอก สวัสดิ์ ภูติอนันต์ นอกจากนั้นหม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร ยังดำรงตำแหน่งผู้ช่วยทูตทหารเรือ ณ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ประเทศสหรัฐอเมริกา ในปี พ.ศ. 2486-พ.ศ. 2490 อีกด้วย

หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร
หม่อมเจ้า ชั้น 5
ประสูติ	22 พฤษภาคม พ.ศ. 2450
สิ้นชีพิตักษัย	20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509 (58 ปี)
พระราชทานเพลิง	14 เมษายน พ.ศ. 2509 เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส
ชายา	หม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้า รพีพัฒน์
บุตร	หม่อมราชวงศ์ชาย หม่อมราชวงศ์ทิพภากร วรวรรณ หม่อมราชวงศ์ชาย หม่อมราชวงศ์ชาย หม่อมราชวงศ์พรระพี อาภากร
ราชสกุล	อาภากร
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์
พระมารดา	หม่อมช้อย อาภากร ณ อยุธยา
ศาสนา	พุทธ
ผู้บัญชาการทหารเรือ
ดำรงตำแหน่ง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2507 – 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509
ก่อนหน้า	พลเรือเอก สวัสดิ์ ภูติอนันต์
ถัดไป	พลเรือเอก จรูญ เฉลิมเตียรณ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
แผนก/สังกัด	กองทัพเรือไทย
ชั้นยศ	พลเรือเอก

หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร เสกสมรสกับหม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้า รพีพัฒน์ พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ มีโอรสธิดา ดังนี้

• หม่อมราชวงศ์ชาย ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก
• หม่อมราชวงศ์ทิพภากร วรวรรณ สมรสกับหม่อมราชวงศ์วิบูลย์เกียรติ วรวรรณ (พระโอรสในพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์) มีบุตรธิดา คือ
  • หม่อมหลวงเกียรติกร วรวรรณ
  • หม่อมหลวงสุทธิ์ธรทิพย์ วรวรรณ
• หม่อมราชวงศ์ชาย ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก
• หม่อมราชวงศ์ชาย ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก
• หม่อมราชวงศ์พรระพี อาภากร สมรสกับอุมาภร อาภากร ณ อยุธยา (สกุลเดิม ศุภสมุทร) มีบุตรคือ
  • หม่อมหลวงพงศ์ระพีพร อาภากร

พลเรือเอก หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509 ขณะเป็นผู้บัญชาการทหารเรือ สิริชันษา 58 ปี ต่อมา พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานเพลิงศพ พลเรือเอก หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อตอนเย็นของวันพฤหัสบดีที่ 14 เมษายน พ.ศ. 2509

พระเกียรติยศ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2505 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2502 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2504 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2484 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน (ช.ส.)
• พ.ศ. 2505 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
• พ.ศ. 2486 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)
• พ.ศ. 2485 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2489 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 3 (อ.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2497 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2475 – เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•  ไต้หวัน :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ - เครื่องอิสริยาภรณ์เมฆและธวัช ชั้นที่ 2
•  เกาหลีใต้ :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ - เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณด้านการบริการ ชั้นที่ 1
•  สวีเดน :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ -  เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดาบ ไม่ปรากฏชั้น

พระยศ

พระยศทางทหาร

• 1 เมษายน พ.ศ. 2474: นายเรือเอก
• 1 เมษายน พ.ศ. 2481: นายนาวาตรี
• 19 มิถุนายน พ.ศ. 2484: นายนาวาโท
• 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2485: นายนาวาเอก
• 1 มกราคม พ.ศ. 2491: พลเรือตรี
• 1 มกราคม พ.ศ. 2497: พลเรือโท
• 1 มกราคม พ.ศ. 2502: พลเรือเอก

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์                                   20. สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)               10. เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)                       21. กลิ่น บุนนาค               5. เจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่ 5                             11. อิ่ม บุนนาค                       1. หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร                                         3. หม่อมช้อย อาภากร ณ อยุธยา

อ้างอิง

1. ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 
2. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 81 ตอน 87 ง พิเศษ หน้า 2-8 11 กันยายน พ.ศ. 2507
3. กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN 
4. ข่าวในพระราชสำนัก (หน้า ๑๗๒๙)
5. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๓ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๘, ๔ มกราคม ๒๕๐๖
6. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-09-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๖ ตอนที่ ๑๑๕ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓๘, ๑๖ ธันวาคม ๒๕๐๒
7. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-06-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๘ ตอนที่ ๔๐ ง หน้า ๑๒๘๐, ๙ พฤษภาคม ๒๕๐๔
8. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ และเครื่องหมายเปลวระเบิดสำหรับผู้กระทำความชอบมีบาดเจ็บหนึ่งครั้ง 2022-09-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๖๗๗, ๓๐ สิงหาคม ๒๔๘๔
9. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญช่วยราชการเขตภายใน 2022-06-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๐ ตอนที่ ๔๓ ง หน้า ๒๖๑๕, ๑๗ สิงหาคม ๒๔๘๖
10. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2022-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๙ ตอนที่ ๖๑ ง หน้า ๒๔๓๓, ๑๘ กันยายน ๒๔๘๕
11. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ 2022-10-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๓ ตอนที่ ๒๔ ง หน้า ๕๙๖, ๒๓ เมษายน ๒๔๘๙
12. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ 2022-10-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๑ ตอนที่ ๖ ง หน้า ๓๔๙, ๒๖ มกราคม ๒๔๙๗
13. พระราชทานยศทหารเรือ
14. ประกาศกระทรวงกลาโหม เรื่อง พระราชทานยศทหาร
15. ประกาศกระทรวงกลาโหม เรื่อง พระราชทานยศทหาร
16. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
17. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
18. ประกาศสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
19. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร