หม่อมน้อย ชุมสาย ณ อยุธยา

หม่อมน้อย ชุมสาย ณ อยุธยา บุตรีของพระยาราชมนตรี (ภู่ ภมรมนตรี) นางห้ามสามัญในกรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ และต่อมาได้เป็นนางห้ามในกรมขุนราชสีหวิกรม

หม่อมน้อย ชุมสาย ณ อยุธยา
คู่สมรส	สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนราชสีหวิกรม
บุตร	หม่อมเจ้าสาระพัดเพชร ศิริวงศ์ พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประเสริฐศักดิ์ หม่อมเจ้าระเบียบ ชุมสาย หม่อมเจ้าอรุณ ชุมสาย หม่อมเจ้าจำรัส ชุมสาย หม่อมเจ้าประภา ชุมสาย หม่อมเจ้าเจริญ ชุมสาย หม่อมเจ้าประวิช ชุมสาย พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฤษฎางค์
บิดามารดา	พระยาราชมนตรี (ภู่ ภมรมนตรี) ท่านผู้หญิงอิน ราชมนตรี

ประวัติ

หม่อมน้อย ชุมสาย ณ อยุธยา เป็นบุตรีของพระยาราชมนตรี (ภู่ ภมรมนตรี) อันเกิดแต่ท่านผู้หญิงอิน เธอมีพี่น้องต่างมารดาคือ คุณพุ่ม (บุษบาท่าเรือจ้าง) ยอดกวีหญิงในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เบื้องต้นเธอได้เข้าเป็นนางห้ามในกรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ ซึ่งเป็นที่เชิดหน้าชูตาอย่างมาก เนื่องจากเป็นธิดาของพระยาราชมนตรี ทั้งสองมีโอรสธิดาด้วยกันสองพระองค์ แต่ต่อมาเมื่อกรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ได้สิ้นพระชนม์ในวัยหนุ่ม หม่อมน้อยจึงกลับไปอยู่บ้านที่ท่าช้างวังหลวงร่วมกับบิดาพร้อมด้วยพระโอรสและพระธิดาทั้งสองที่ยังเล็กอยู่คือ หม่อมเจ้าสาระพัดเพชร ศิริวงศ์ และพระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประเสริฐศักดิ์

หลังจากการสิ้นพระชนม์ของอดีตสวามี ในช่วงนั้นหม่อมน้อยยังสาวสวยอยู่มาก หม่อมน้อยจึงได้เข้าเป็นนางห้ามในกรมขุนราชสีหวิกรม ต้นราชสกุลชุมสาย มีโอรสธิดาด้วยกัน 7 พระองค์ ซึ่งองค์สุดท้องคือหม่อมเจ้าปฤษฎางค์ ที่ทรงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฤษฎางค์

อ้างอิง

1. ประวัติพระยาราชมนตรี(ภู่)
2. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-08-22. สืบค้นเมื่อ 2011-05-20.
3. จุลลดา ภักดีภูมินทร์. เลาะวัง. กรุงเทพฯ : เจริญกิจ, 2535, หน้า 175
4. จุลลดา ภักดีภูมินทร์. เลาะวัง. กรุงเทพฯ : เจริญกิจ, 2535, หน้า 176
5. เรือนไทย - ประวัติพระยาราชมนตรี (ภู่)