ว ดพระศร สรรเพชญ หร อ ว ดพระศร สรรเพชญ เป นอด ตว ดหลวงประจำพระราชว งโบราณ อย ธยา ต งอย ท ตำบลประต ช ย อำเภอพระนครศร อย ธ

วัดพระศรีสรรเพชญ์ หรือ วัดพระศรีสรรเพชญ เป็นอดีตวัดหลวงประจำพระราชวังโบราณ อยุธยา ตั้งอยู่ที่ตำบลประตูชัย อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ทางทิศเหนือของวิหารพระมงคลบพิตรในเขตอุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา สร้างขึ้นราวปี พ.ศ. 2035 โดยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2

วัดพระศรีสรรเพชญ์
ความเป็นมา
องค์พระเจดีย์ประธาน 3 องค์ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2566
ที่ตั้งของวัดพระศรีสรรเพชญ์ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา วัดพระศรีสรรเพชญ์ (ประเทศไทย)
ที่ตั้ง	ตำบลประตูชัย อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
ประเภท	วัดหลวงประจำพระราชวังโบราณ อยุธยา
ส่วนหนึ่งของ	อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา
ผู้สร้าง	สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
สร้าง	พ.ศ. 1991
ละทิ้ง	พ.ศ. 2310
สมัย	อยุธยา
หมายเหตุเกี่ยวกับสถานที่
ผู้ขุดค้น	กรมศิลปากร
สภาพ	หลงเหลือเพียงเจดีย์ประธาน 3 องค์และเจดีย์รายบางส่วน
ผู้บริหารจัดการ	กรมศิลปากร
การเปิดให้เข้าชม	ทุกวัน 08.00-18.30 น.
สถาปัตยกรรม
รูปแบบสถาปัตยกรรม	อยุธยา

แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก
เกณฑ์	วัฒนธรรม: (iii)
ขึ้นเมื่อ	1991
เป็นส่วนหนึ่งของ	นครประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา
เลขอ้างอิง	576

โบราณสถานที่ขึ้นทะเบียนโดยกรมศิลปากร
ชื่อที่ขึ้นทะเบียน	วัดพระศรีสรรเพชญ์
ขึ้นเมื่อ	8 มีนาคม พ.ศ. 2478
เป็นส่วนหนึ่งของ	อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา
เลขอ้างอิง	0000325

วัดพระศรีสรรเพชญ์ มีจุดที่น่าสนใจที่สำคัญคือเจดีย์ทรงลังกา จำนวนสามองค์ที่วางตัวเรียงยาวตลอดทิศตะวันออกและทิศตะวันตก สร้างขึ้นเป็นองค์แรกทางฝั่งตะวันออก เมื่อปี พ.ศ. 2035 โดยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 เพื่อบรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (พระราชบิดา) ต่อมาในปี พ.ศ. 2042 ก็ทรงให้สร้างเจดีย์องค์ต่อมา (องค์กลาง) ของสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3 (พระเชษฐาต่างพระมารดาของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2)และในรัชสมัยสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 ก็ทรงสร้างเจดีย์อีกองค์ในฝั่งทิศตะวันตกให้ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 (พระราชบิดาของสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4 (พระหน่อพุทธางกูร)) รวมเป็นสามองค์ตามปัจจุบัน

วัดพระศรีสรรเพชญ์ เป็นวัดประจำวังที่ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษา จึงกลายเป็นต้นแบบของ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง ที่ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษา ในเวลาต่อมา

ประวัติ

ภาพพาโนรามิกตามเส้น (Linear panoramic) พระเจดีย์ประธาน 3 องค์ซึ่งบรรจุพระบรมอัฐิสามารถเรียงจากซ้ายมาขวาได้ดังนี้ (1) เจดีย์บรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 (2) เจดีย์บรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3 และ (3) เจดีย์บรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ

วัดพระศรีสรรเพชญ์ เดิมในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 ใช้เป็นที่ประทับ ต่อมาสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ทรงสร้างพระราชมณเฑียรขึ้นใหม่ทางตอนเหนือ แล้วจึงโปรดฯให้ยกเป็นเขตพุทธาวาส เพื่อประกอบพิธีสำคัญต่าง ๆ ของบ้านเมือง จึงเป็นวัดในเขตพระราชวังที่ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษา ทั้งวัดพระศรีสรรเพชญ์ อยุธยา และวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ต่างก็ถูกสถาปนาขึ้นในมูลเหตุการสร้างวัดเดียวกันนั่นคือสร้างเพื่อเป็นวัดประจำพระราชวัง

ต่อมาในปี พ.ศ. 2035 รัชสมัยของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระสถูปเจดีย์องค์ตะวันออก เพื่อบรรจุพระอัฐิของพระราชบิดา สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ และพระสถูปเจดีย์องค์กลางเพื่อบรรจุพระอัฐิของสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3 ผู้เป็นพระเชษฐา

หลังจากนั้นในปี พ.ศ. 2042 พระองค์โปรดให้สร้างพระวิหารหลวงขึ้น

ในปีต่อมา พ.ศ. 2043 สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ทรงสร้างพระวิหาร ทรงหล่อพระพุทธรูป ยืนสูง 8 วา (ประมาณ 16 เมตร) หุ้มด้วยทองคำหนัก 286 ชั่ง (ประมาณ 171 กิโลกรัม) ประดิษฐานไว้ในวิหาร ถวายพระนามว่า พระศรีสรรเพชญดาญาณ ต่อมาในรัชสมัยรัชกาลที่ 1โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายมาประดิษฐานวัดพระเชตุพน และบรรจุชิ้นส่วนซึ่งบูรณะไม่ได้เหล่านั้นไว้ในเจดีย์องค์ใหญ่ที่สร้างขึ้นแล้วพระราชทานชื่อเจดีย์ว่า เจดีย์ศรีสรรเพชญดาญาณ เจดีย์องค์ที่ 3 ถัดมาจากด้านทิศตะวันตกเป็น เจดีย์บรรจุพระอัฐิ ของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ซึ่งสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 4(พระหน่อพุทธางกูร) พระราชโอรสได้โปรดให้สร้างขึ้น เจดีย์ทั้งสามองค์นี้เป็นเจดีย์แบบลังกา

ในรัชสมัยพระเจ้าทรงธรรมพระองค์โปรดเกล้าฯ ให้สร้าง พระที่นั่งจอมทอง ตั้งอยู่ใกล้ ๆ กำแพงทางด้านติดกับ วิหารพระมงคลบพิตร เพื่อให้เป็นสถานที่ให้พระสงฆ์บอกเล่าหนังสือพระสงฆ์

ราวรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ มีการบูรณะปฏิสังขรณ์วัดหลวงแห่งนี้เป็นครั้งแรก ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระยาโบราณราชธานินทร์ สมุหเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่าได้ดำเนิน การขุดสมบัติจากกรุภายในเจดีย์ พบพระพุทธรูป เครื่องทอง มากมาย และในสมัย จอมพล ป.พิบูลสงคราม ได้มีการบูรณะวัดนี้จนมีสภาพที่เห็นอยู่ในปัจจุบัน

ระเบียงภาพ

พระวิหารทางทิศตะวันออก
พระวิหารพระป่าเลไลยก์
วัดพระศรีสรรเพชญ์ในช่วงค่ำคืน
โมเดลจำลองวัดพระศรีสรรเพชญ์ในอดีต
วัดพระศรีสรรเพชญ์เมื่อปี พ.ศ. 2508
องค์พระเจดีย์ประธาน มุมมองจากพระวิหารพระป่าเลไลยก์

อ้างอิง

14 สิ่งน่ารู้ของวัดพระศรีสรรเพชญ์ อยุธยา ไปเที่ยวกี่ครั้งก็ประทับใจ, เว็บไซด์:https://travel.kapook.com/ .สืบค้นเมื่อ 07/01/2560

วิไลรัตน์. 2546. กรุงศรีอยุธยา. อมรินทร์พริ้นติ้ง

แหล่งข้อมูลอื่น

แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ วัดพระศรีสรรเพชญ์
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

14°21′21″N 100°33′31″E / 14.355888°N 100.558609°E / 14.355888; 100.558609

[1] 14 สิ่งน่ารู้ของวัดพระศรีสรรเพชญ์ อยุธยา ไปเที่ยวกี่ครั้งก็ประทับใจ, เว็บไซด์:https://travel.kapook.com/ .สืบค้นเมื่อ 07/01/2560