ราชวงศ์เวททิน

ราชวงศ์เว็ททีน (อังกฤษ: House of Wettin) เป็นราชตระกูลกราฟ, ดยุก, เจ้านครรัฐผู้คัดเลือก และกษัตริย์เชื้อชาติเยอรมันที่เคยปกครองดินแดนที่ในปัจจุบันคือรัฐซัคเซินในประเทศเยอรมนีเป็นเวลากว่า 953 ปี และปกครองซัคเซินในรัฐซัคเซิน-อันฮัลท์และรัฐทือริงเงิน เป็นเวลากว่า 800 ปี นอกจากนั้นในบางครั้งก็ยังครองโปแลนด์ และ ลิทัวเนีย, บริเตนใหญ่, โปรตุเกส, บัลแกเรีย และเบลเยียม ในปัจจุบันเหลือเพียงในบริเตนใหญ่ (สหราชอาณาจักร) กับเบลเยียมเท่านั้นที่ยังครองราชบัลลังก์อยู่

ราชวงศ์เว็ททีน

พระราชอิสริยยศ	มาร์คกราฟแห่งไมส์เสน ลันท์กราฟทือริงเงิน ดยุกแห่งซัคเซิน แกรนด์ดยุกแห่งซัคเซิน ผู้คัดเลือกแห่งซัคเซิน กษัตริย์แห่งซัคเซิน กษัตริย์แห่งโปแลนด์และแกรนด์ดยุกแห่งลิทัวเนีย ดยุกแห่งวอร์ซอ กษัตริย์สหราชอาณาจักรและจักรวรรดิอังกฤษ จักรพรรดิแห่งอินเดีย จักรพรรดินีแห่งเม็กซิโก กษัตริย์แห่งบัลแกเรีย กษัตริย์แห่งชาวเบลเยียม
ปกครอง	ซัคเซิน
เชื้อชาติ	เยอรมัน
สาขา	ตามลำดับอาวุโส: สายแอ็นสท์: ซัคเซิน-ไวมาร์-ไอเซอนัค ซัคเซิน-ไมนิงเงิน ซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา สายอัลแบร์ท: อาณาจักรเลือกตั้ง/ราชอาณาจักรซัคเซิน
ประมุขพระองค์แรก	ทีเดอริคัส
ผู้นำสกุลองค์ปัจจุบัน	แกรนด์ดยุกแห่งซัคเซินในนาม
ประมุขพระองค์สุดท้าย	ประมุขในหลายอาณาจักรจนถึง ค.ศ. 1918
สถาปนา	ราว ค.ศ. 900 (1,113 ปีก่อน)
สิ้นสุด	ค.ศ. 1918

ราชวงศ์เว็ททีนสายแอ็นสท์และอัลแบร์ท

ตราสัญลักษณ์ของราชวงศ์เว็ททีนสายอัลแบร์ท

ราชวงศ์ได้แบ่งเป็นทั้งหมด 2 สายปกครองใหญ่ ๆ ในปีค.ศ. 1485 เมื่อพระโอรสของ แบ่งดินแดนและปกครองร่วมกัน

พระโอรสพระองค์ใหญ่ ได้รับตำแหน่งต่อจากพระราชบิดาในฐานะของเจ้านครรัฐผู้คัดเลือก รวมทั้งดินแดนส่วนหนึ่งที่ตกอยู่ในปกครองของพระองค์ ได้แก่ รัฐผู้คัดเลือกซัคเซินและทือริงเงิน ในขณะที่พระโอรสพระองค์เล็ก คือ ได้รับดินแดนรัฐมาร์เกรฟไมเซิน ซึ่งทรงปกครองจากเดรสเดิน ในฐานะที่พระองค์ทรงปกครองในฐานะ "ดยุกแห่งซัคเซิน"

สายที่อาวุโสกว่า คือ สายแอ็นสท์นั้นเป็นสายหลักที่ปกครองจนกระทั่งปีค.ศ. 1547 และมีบทบาทสำคัญยิ่งในช่วงแรกของการปฏิรูปศาสนาฝ่ายโปรเตสแตนต์ บทบาทหลักของสายแอ็นสท์นั้นสิ้นสุดลงหลังจาก ซึ่งได้สนับสนุนกับฝ่ายโปรเตสแตนท์ของกลุ่มสันนิบาตชมัลกัลดิก กับจักรพรรดิคาร์ลที่ 5 และถึงแม้ว่าสายอัลแบร์ทจะเป็นโปรเตสแตนท์ด้วย แต่ก็ยกทัพเข้ากับฝ่ายของจักรพรรดิ พระองค์จึงพระราชทานรางวัลให้โดยตัดสมาชิกสายแอ็นสท์จากสิทธิ์ในการเป็นเจ้านครรัฐผู้คัดเลือก รวมทั้งดินแดนรัฐผู้คัดเลือกซัคเซินอีกด้วย ส่วนสายแอ็นสท์นั้นเหลือแต่การปกครองในดินแดนทือริงเงินเท่านั้น แต่นั้นมาราชวงศ์สายนี้ก็ระส่ำระสาย

สายอัลแบร์ทนั้นได้คุมอำนาจการปกครองดินแดนแห่งซัคเซิน และเป็นราชวงศ์สายที่มีอำนาจมากในดินแดนแถบนั้น และใช้การแบ่งดินแดนเล็ก ๆ เพื่อให้รัชทายาทปกครองตามอาวุโส ซึ่งบางดินแดนนั้นอยู่รอดผ่านมาได้เป็นเวลายาวนาน ในขณะที่ราชวงศ์เว็ททีนสายแอ็นสท์นั้น ได้เลือกที่จะแบ่งดินแดนเป็นดัชชีและราชรัฐต่าง ๆ ในทือริงเงิน

สายที่อาวุโสน้อยกว่า คือ สายอัลแบร์ทนั้นได้ปกครองในฐานะ เจ้านครรัฐผู้คัดเลือก (ค.ศ. 1546 - 1806) และต่อมากษัตริย์แห่งซัคเซิน (ค.ศ. 1806 – 1918) และยังมีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์ของโปแลนด์: สมาชิกสองพระองค์ได้เป็น (ระหว่างปีค.ศ. 1697 - 1763) และอีกพระองค์ปกครองดัชชีแห่งวอร์ซอ (ค.ศ. 1807 - 1814) ในฐานะตัวแทนของจักรพรรดินโปเลียน และหลังจากสงครามนโปเลียน ได้สูญเสียดินแดนของสายนี้ไปถึง 40% รวมถึงดินแดนรัฐผู้คัดเลือกซัคเซิน ให้กับปรัสเซีย ซึ่งกลายเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนของรัฐซัคเซินในยุคถัดมา (ดูรายละเอียดใน การประชุมใหญ่แห่งเวียนนา)

สมาชิกฝ่ายโรมันคาทอลิกของราชวงศ์เว็ททีนนั้นฝังอยู่ที่คริพท์ในโบสถ์คาทอลิกแห่งราชสำนักซัคเซิน (Katholische Hofkirche) ที่เดรสเดิน

ราชวงศ์ซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา

หลังจากที่สมาชิกอาวุโสสายแอ็นสท์ได้สูญเสียสิทธิการเป็นเจ้านครรัฐผู้คัดเลือกให้แก่สายอัลแบร์ทในปีค.ศ. 1547 แต่ยังคงถือสิทธิ์ในดินแดนทือริงเงิน โดยแบ่งเป็นราชรัฐเล็ก ๆ หลายแห่ง โดยหนึ่งในนั้นได้แก่ สายซัคเซิน-โคบวร์คและซาลเฟลด์ และต่อมาเปลี่ยนเป็น สายซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา ตั้งแต่ปีค.ศ. 1826 เป็นต้นไป และจากนั้นได้รับการคัดเลือกเป็นกษัตริย์แห่งชาวเบลเยียม (ตั้งแต่ปีค.ศ. 1831) และบัลแกเรีย (ค.ศ. 1908 - 1946) รวมถึงการส่งเจ้าชายไปอภิเษกกับประมุขแห่งโปรตุเกส (พระเจ้าเฟอร์นันโดที่ 2 แห่งโปรตุเกส) และสหราชอาณาจักร (เจ้าชายอัลเบิร์ต พระราชสวามี) ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่า ราชบัลลังก์ของบริเตนใหญ่ และโปรตุเกสนั้นสืบเชื้อสายมาจากราชวงศ์เว็ททีน

ตั้งแต่รัชสมัยของพระเจ้าจอร์จที่ 1 จนกระทั่งสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย ราชวงศ์แห่งอังกฤษนั้นมักจะถูกเรียกบ่อยครั้งว่า ฮันโนเฟอร์, เบราน์ชไวค์ และเกลฟ ต่อมาปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย ทรงมีพระราชโองการให้ราชสำนักสืบค้นราชสกุลที่ถูกต้องที่สุดของพระราชสวามี คือ เจ้าชายอัลเบิร์ตแห่งซัคเซิน-โคบวร์คและโกทาซึ่งราชสกุลนี้จะกลายเป็นนามของพระราชวงศ์ที่จะใช้ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกของพระราชโอรสของพระองค์ และภายหลังจากการสืบค้นอย่างถี่ถ้วนแล้วสามารถสรุปได้ว่าเป็นราชวงศ์เว็ททีน แต่กระนั้นก็มิเคยเห็นนามนี้ปรากฏในพระปรมาภิไธยของสมเด็จพระราชินีนาถ พระราชโอรส หรือแม้กระทั่งพระราชนัดดาเลย โดยพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 และพระเจ้าจอร์จที่ 5 ได้ทรงให้ออกพระนามพระราชวงศ์ว่า "ซัคเซิน-โคบวร์คและโกทา"

หลังจากสงครามโลกครั้งที่ 1 ทำให้กระแสการต่อต้านเยอรมันนั้นรุนแรงมากขึ้น ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อพระราชวงศ์ เนื่องจากนามพระราชวงศ์นั้นออกเสียงไปในทางแบบเยอรมัน ที่ปรึกษาของพระเจ้าจอร์จที่ 5 ได้พยายามค้นหาชื่อที่เหมาะสมกว่าสำหรับพระราชวงศ์ แต่ "เว็ททีน" ก็ยังถูกปฏิเสธเนื่องจากความไม่เหมาะสม และในที่สุดก็ออกประกาศให้เปลี่ยนนามพระราชวงศ์ใหม่เป็น "วินด์เซอร์" มาจนกระทั่งปัจจุบัน

อ้างอิง

• Ernestine Saxony, 1485-1547 - accessed 13 December 2005
• The Ernestine Line's Saxon Duchies