Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
มหาสงครามเหนือ (อังกฤษ: Great Northern War; รัสเซีย: Северная война; สวีเดน: stora nordiska kriget) เป็นสงครามครั้งใหญ่ที่เกิดขึ้นในเดือนกุมภาพันธ์ ปี ค.ศ. 1700 ต่อเนื่องไปจนถึงวันที่ 10 กันยายน ปี ค.ศ. 1721 รวมระยะเวลาทั้งหมดเป็น 21 ปี นำโดยจักรวรรดิรัสเซียแห่งฝ่ายพันธมิตรเข้าปะทะกับจักรวรรดิสวีเดนในภูมิภาคยุโรปกลางและยุโรปเหนือ ก่อนจะนำมาด้วยชัยชนะของฝ่ายพันธมิตรและการก้าวขึ้นมามีอำนาจสูงสุดของรัสเซียเหนือคาบสมุทรบอลติก รวมถึงการเข้ามามีอิทธิพลในยุโรปของรัสเซียจวบจนปัจจุบัน ส่วนสวีเดนต้องตกอยู่ใต้ "ยุคแห่งเสรีภาพ" อันมีระบบรัฐสภาปกครองประเทศอันเนื่องมาจากการสวรรคตของพระเจ้าคาร์ลที่ 12นำไปสู่ยุคราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญของสวีเดนถึง 54 ปี
| มหาสงครามเหนือ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ส่วนหนึ่งของ สงครามรัสเซีย-สวีเดน สงครามรัสเซีย-โปแลนด์ สงครามรัสเซีย-เดนมาร์ก สงครามรัสเซีย-ตุรกี | |||||||||
 ตามเข็มนาฬิกาจากภาพบน: ยุทธการโพลทาวา ยุทธการกันกุท ยุทธการนาร์วา ยุทธการเลสนายา ยุทธการกาเดอบุช และยุทธการสตอร์คีโร | |||||||||
| |||||||||
| คู่สงคราม | |||||||||
|
| ||||||||
| ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ | |||||||||
|  จักรพรรดิปีเตอร์ที่ 1 แห่งรัสเซีย  เฟรเดอริคที่ 4  ฟรีดริช ออกัสตัสที่ 1/2 ฟรีดริช วิลเฮล์มที่ 1   จอร์จที่ 1 | ||||||||
| กำลัง | |||||||||
| ไม่ทราบจำนวนรวมแน่ชัด สวีเดน 177,000—393,400—135,000 นาย 2ออตโตมัน 100,000-200,000 นาย คอสแซค 8,000-40,000 โปแลนด์ 16,000 นาย โจรสลัด 1,400 คน [] | ทหารทั้งหมดอย่างน้อย 310,000 นาย รัสเซีย 170,000 นาย เดนมาร์ก/นอร์เวย์ 40,000 นาย โปแลนด์/แซ็กซอน+100,000 นาย เยอรมัน ปรัสเซีย และฮาโนเวอร์ไม่ทราบจำนวน | ||||||||
| ความสูญเสีย | |||||||||
| ทหารสวีเดนราว 25,000 นายเสียชีวิตในสนามรบ, 175,000 นายเสียชีวิตจากความอดอยาก, โรคระบาด, ความทุรกันดาร และอื่นๆ | ทหารรัสเซียอย่างน้อย 75,000 นาย ทหารโปแลนด์/แซ็กซอน 14,000-20,000 นาย และทหารเดนมาร์กอีก 8000 ในยุทธการใหญ่และ 60000 กว่าคนตลอดเวลาที่เข้าร่วมสงคราม นอกจากนั้นทหารรัสเซียกว่า 30000 คนเสียชีวิตในสนามรบ ส่วนอีก 9000 คนบาดเจ็บสาหัสและเสียชีวิตในที่สุด | ||||||||
| 1ทหารขั้นต้น ค.ศ. 1700 ค.ศ. 1707 ตามลำดับ 2เข้าร่วมต่อสู้ในยุทธการเดียว, ไม่เข้ายุ่งเกี่ยวตลอดสงคราม | |||||||||
สงครามนี้นำด้วยกองทหารสองเหล่าทัพ โดยมีฝ่ายสัมพันธมิตรเป็นผู้เปิดฉากต่อสู้ก่อน นำโดยพระเจ้าปีเตอร์มหาราชแห่งรัสเซีย พระเจ้าเฟรเดอริคที่ 4 แห่งเดนมาร์ก-นอร์เวย์ และพระเจ้าออกัสตัสที่ 2 แห่งแซกซ์-โปแลนด์-ลิทัวเนีย ซึ่งต่อมาได้ถอนกำลังออกในปี ค.ศ. 1700 และปี ค.ศ. 1706 ตามลำดับ แต่ในปี ค.ศ. 1709ก็ได้นำกองทัพเข้ามาสมทบต่อจนสิ้นสงคราม นอกจากนี้ยังมี พระเจ้าจอร์จที่ 1นำทัพจากฮาโนเวอร์เข้ามาร่วมสงครามในปี ค.ศ. 1714 และได้นำทัพจากบริเตนใหญ่เข้ามาสมทบภายหลังในปี ค.ศ. 1717 รวมทั้งพระเจ้าฟรีดริช วิลเฮล์มที่ 1 แห่งบรานเดนบูร์ก-ปรัสเซียที่นำกองทัพเข้ามาสมทบในปี ค.ศ. 1715 อีกด้วย ส่วนทางด้านฝ่ายสวีเดนนั้นนำด้วยพระเจ้าคาร์ลที่ 12 โดยมีกองทัพแห่งฮ็อลชไตน์-ก็อธธอร์ป รวมทั้งทัพโปแลนด์-ลิทัวเนียที่นำโดยในปี ค.ศ. 1704 ถึงปี ค.ศ. 1710 และกองทัพคอสแซคภายใต้การนำทัพของ รองผู้บัญชาการทัพสูงสุดแห่งชนชาติยูเครน รวมถึงที่นำทัพออตโตมันร่วมสงครามกับฝ่ายสวีเดนแล้วมุ่งหน้าปะทะกับกองทัพรัสเซียเป็นหลักอีกด้วย
สงครามเปิดฉากด้วยการที่กองทัพพันธมิตรแห่งเดนมาร์ก-นอร์เวย์ แซกโซนี โปแลนด์-ลิทัวเนีย และรัสเซียกรีฑาทัพเข้าโจมตีฮ็อลชไตน์-ก็อธธอร์ป และอันเป็นดินแดนของจักรวรรดิสวีเดนซึ่งอยู่ภายใต้การปกครองของพระเจ้าคาร์ลที่ 12ที่ในสมัยนั้นยังทรงพระเยาว์ จึงขาดความรู้และประสบการณ์เป็นอย่างมาก ฝ่ายสวีเดนจึงได้แต่ตั้งหน้ารับการโจมตีของฝ่ายพันธมิตรอยู่ท่าเดียว จนกระทั่งยุทธการนั้นจบลงด้วยสนธิสัญญาสงบศึกแห่งทราเวนดอล นับตั้งแต่นั้นมหาสงครามเหนือก็ได้เริ่มขึ้น และกลายเป็นสงครามที่ยิ่งใหญ่ครั้งหนึ่งๆ ในประวัติศาสตร์ยุโรปเลยทีเดียว
หลังจากระยะสงครามที่ยืดเยื้อมาถึง 21 ปีแล้ว จักรวรรดิสวีเดนได้เริ่มทำสนธิสัญญาสต็อกโฮล์มเพื่อสงบศึกกับฮาโนเวอร์และปรัสเซียในปี ค.ศ. 1719 ต่อมาใน ได้ทำสนธิสัญญาสงบศึกเฟรเดริกส์เบิร์กกับฝั่งเดนมาร์ก-นอร์เวย์ แต่ก็ยังยืนกรานที่จะเปิดสงครามกับรัสเซียต่อไป จนกระทั่งปี ค.ศ. 1721 สวีเดนแพ้สงครามในที่สุด จนสวีเดนต้องทำสนธิสัญญาสงบศึกนีสตาดกับรัสเซีย โดยสนธิสัญญาทั้งสามฉบับสวีเดนต้องเสียสินทรัพย์และดินแดนเป็นจำนวนไม่น้อยเป็นค่าปฏิกรรมสงครามเลยทีเดียว ท้ายที่สุดแล้วสวีเดนจึงต้องสูญเสียอำนาจในการปกครองดินแดนหลายๆ ส่วน นอกจากนั้นยังโดนลดอำนาจในคาบสมุทรบอลติกลงและยังต้องเปลี่ยนระบอบการปกครองเพราะสิ้นราชวงศ์ในสงครามอีกด้วย ส่วนรัสเซียนั้นหลังจบสงครามก็ได้เริ่มต้นยุคแห่งการแผ่ขยายอำนาจออกไปอย่างกว้างใหญ่ไพศาล ก่อนที่จะหยุดลงในสองศตวรรษหลังจากนั้นเอง แต่อิทธิพลของรัสเซียที่มีต่อยุโรปและต่อประชาคมโลกยังคงมีอยู่ แม้จะน้อยลงบ้างก็ตาม
สาเหตุ
ปี ค.ศ. 1560 ถึงปี ค.ศ. 1658 จักรวรรดิสวีเดนแผ่ขยายอาณาเขตของตนเข้าไปในคาบสมุทรบอลติกอันประกอบไปด้วยเอสโตเนีย และคาเรเลีย รวมถึงช่วงสงครามสามสิบปี สวีเดนยังได้ครอบครองดินแดนพอเมอเรเนีย และ อันเป็นดินแดนของบรานเดนบูร์ก-ปรัสเซียในขณะนั้น และในปี ค.ศ. 1645ถึงปี ค.ศ. 1658 ยังแผ่ขยายอำนาจเข้าไปในเขตประเทศเดนมาร์ก-นอร์เวย์แล้วชิงเอามาอีกด้วย
สาเหตุทีสวีเดนในสมัยนั้นสามารถพิชิตดินแดนต่างๆ ได้อย่างง่ายดายถึงแม้ขนาดกองทัพจะเล็กกว่ากองทัพอื่นมากก็เนื่องมาจากความแข็งแกร่งของกองทัพสวีเดนที่ผ่านการฝึกฝนและประสบการณ์หลายๆ ด้านมาแล้ว รวมถึงความทันสมัยของทหารและพลเรือนสวีเดนในศตวรรษที่ 17อีกด้วย อันเนื่องมาจาก ณ ยุคสมัยนั้น สวีเดนภายใต้การปกครองของพระเจ้าคาร์ลที่ 12และราชวงศ์ ทรงควบคุมการใช้ทรัพยากรทั้งในเมืองหลวงและทั่วทั้งจักรวรรดิได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่ว่าจะสมรภูมิไหน กองทัพสวีเดนก็สามารถทำการพิชิตและเจาะทะลวงไปได้อย่างง่ายดาย ด้วยปืนคาบศิลาขนาดเล็กๆ กว่ากองทัพทั่วไปประกอบกับประสบการณ์การใช้อาวุธอย่างชำนาญและการเดินทัพของตัวกองทัพด้วยแล้ว ก็ทำให้สวีเดนสามารถเอาชนะกองทัพต่างๆ ได้
อย่างไรก็ตาม สวีเดนก็ยังคงมีจุดอ่อนอย่างใหญ่หลวงที่เป็นอุปสรรคต่อกองทัพ คือการที่ราชวงศ์ไม่สามารถบำรุงรักษาและพัฒนากองทัพของตนเองเป็นเวลานานได้ จึงประกาศออกไปว่า ในการสงคราม หากกองทัพสามารถหาสินทรัพย์มาบำรุงรักษากองทัพจากการปล้นสะดมและการเก็บส่วยจากดินแดนในครอบครองได้ตามใจชอบ หากแต่ค่าใช้จ่ายในการสงครามนั้นก็ยังสูงเกินกว่าค่าภาษีรวมกับเงินหลวงของดินแดนในแต่ละพื้นที่ แม้แต่เงินในคลังหลวงสวีเดนยังไม่พอใช้ในสงครามและการกระจายทรัพยากรให้กับกำลังพลได้ นี่จึงกลายเป็นชนวนเหตุของความขัดแย้งที่ยาวนานบานปลายตามมา
ทางด้านจักรวรรดิรัสเซียในสมัยนั้นถูกผูกมัดด้วยสนธิสัญญาสโตลโบโวในปี ค.ศ. 1617 โดยมีเนื้อหาว่าด้วยการเสียดินแดนให้กับสวีเดนและสิทธิขาดของสวีเดนในรัฐบอลติกเป็นส่วนใหญ่ จึงไม่สามารถเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับดินแดนบริเวณคาบสมุทรบอลติกได้ จนกระทั่งสถานการณ์เกิดพลิกผันขึ้นในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 17 เมื่อพระราชอำนาจของพระเจ้าปีเตอร์มหาราชแห่งจักรวรรดิรัสเซียเริ่มแผ่ขยายและขึ้นมามีอิทธิพลขึ้นกับยุโรปในสมัยนั้น พระองค์ทอดพระเนตรเห็นเหตุการณ์ในดินแดนบอลติกในสมัยนั้น จนกระทั่ง ได้ทำสัญญาลับเพรียโบชอนสกี(อังกฤษ: Treaty of Preobrazhenskoye) ขึ้นในวันที่ 29 กันยายน ค.ศ. 1699 ในเขตพระราชฐานแห่งพระเจ้าปีเตอร์มหาราช เมืองเพรียโบชอนสกีอันเป็นเขตหนึ่งของกรุงมอสโก และในที่ประชุมแห่งกรุงราวา อันมีพระเจ้าฟรีดริช ออกัสตัสที่ 2แห่งแซกซ์-โปแลนด์-ลิทัวเนียเป็นองค์ประชุมอีกด้วย โดยตามสนธิสัญญานับเป็นการรวมทัพของราชอาณาจักรเดนมาร์ก-นอร์เวย์ จักรวรรดิรัสเซีย เครือจักรภพโปแลนด์-ลิทัวเนีย และรัฐผู้คัดเลือกแซกโซนีเพื่อตั้งตนต่อสู้กับฝ่ายจักรวรรดิสวีเดนในนามกองทัพพันธมิตร ก่อนที่กองกำลังผสมทั้งสามจะกรีฑาทัพเข้าเปิดสงครามในปี ค.ศ. 1700 นั้นเอง
กองกำลัง
ฝ่ายสวีเดน
ปี ค.ศ. 1697 พระเจ้าคาร์ลที่ 12ในพระชนมายุเพียง 14 พรรษาทรงเข้าพิธีราชาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์องค์ต่อไปต่อจาก ซึ่งเสด็จสวรรคตในวันที่ 5 เมษายน ค.ศ. 1697 โดยพระองค์ยังเป็นกษัตริย์องค์สุดท้ายก่อนยุคแห่งเสรีภาพอีกด้วย พระเจ้าคาร์ลที่ 12ทรงพยายามอย่างยิ่งที่จะนำจักรวรรดิสวีเดนออกจากภาวะสงครามในขณะนั้นและจดจ่ออยู่กับการปฏิรูปด้านต่างๆแทน รวมถึงยังพัฒนาส่วนราชวงศ์และกองทัพให้เข้มแข็งยิ่งๆ ขึ้นไปอีกด้วย
พระเจ้าคาร์ลที่ 12 นับเป็นพระมหากษัตริย์ที่น่ายกย่องและเคารพนับถือพระองค์หนึ่งเลยทีเดียว พระองค์ไม่โปรดที่จะใช้ชีวิตอยู่ในความหรูหราฟู่ฟ่า เสวยพระสุรา หรือใช้ภาษาฝรั่งเศสแทนภาษาของประเทศ แต่พระองค์ปรารถนาที่จะใช้ชีวิตบนหลังม้าเข้าต่อสู้กับศัตรูโดยไม่ปรารถนาสังคมชั้นสูง พระองค์มุ่งเป้าหมายไปที่พระเจ้าปีเตอร์มหาราชเพื่อขับพระองค์ออกจากบัลลังก์ฐานที่ทำลายข้อตกลงในสนธิสัญญาสโตลโบโว โดยมี และ พระสหายคนสนิทเป็นผู้บัญชาการศึกเคียงพระองค์ นอกจากนั้นทัพที่เข้าร่วมยังมีฮ็อลชไตน์-ก็อธธอร์ป นำโดย ดยุคแห่งฮ็อลชไตน์อันดำรงศักดิ์เป็นลูกพี่ลูกน้องของพระเจ้าคาร์ลที่ 12 หนึ่งในรัชทายาทผู้มีสิทธิเรียกร้องราชบัลลังก์ แต่สิทธินั้นกลับไปตกอยู่ที่แทน นอกจากนั้นยังมี พระราชธิดาใน เป็นผู้นำดัชชี่แห่งฮ็อลชไตน์อีกด้วย
ฝ่ายสวีเดนยังมีอดีตศัตรูอย่างคอสแซคซาโพโรเซียนที่นำโดย ในตอนแรกคอสแซคอยู่ฝั่งพันธมิตร แต่ในปี ค.ศ. 1708 กลับเปลี่ยนข้างมาอยู่ฝั่งสวีเดนในภายหลังแทน
ฝ่ายพันธมิตร
ปี ค.ศ. 1682 พระเจ้าปีเตอร์มหาราชขึ้นครองราชย์ต่อจากพระเจ้าฟีโอดอร์ที่ 3 แต่ก็ยังไม่ได้เป็นผู้ปกครองที่แท้จริงจนกระทั่งปี ค.ศ. 1689 พระองค์ปฏิรูปจักรวรรดิรัสเซียในหลายๆ ด้าน ให้กลายเป็นจักรวรรดิที่เรืองอำนาจทั้งด้านการค้าและด้านกองทัพไม่ว่าจะเป็นทางบกหรือทางน้ำ นั่นทำให้รัสเซียในรัชสมัยของพระองค์แพร่ขยายอำนาจออกไปอย่างรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็นคาบสมุทรบอลติก ทะเลดำ หรือประเทศบริเวณทะเลแคสเปียน จักรวรรดิรัสเซียภายใต้การนำของพระเจ้าปีเตอร์มหาราชพร้อมด้วยและก็สามารถบุกเข้าไปยึดครองมาได้ นั่นทำให้รัสเซียอันเป็นชนวนสำคัญที่ทำให้เกิดสงครามมีจุดมุ่งหมายที่ใหญ่ที่สุดได้กลายเป็นประเทศผู้นำฝ่ายพันธมิตรในสมัยนั้น
ขณะเดียวกันนั้นเอง พระเจ้าออกัสตัสผู้แข็งแกร่งแห่งโปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีซึ่งดำรงค์ศักดิ์เป็นประยูรญาติห่างๆ ของพระเจ้าคาร์ลที่ 12 ได้ขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์แห่งโปแลนด์ ได้เข้าประชุมร่วมกับพระเจ้าปีเตอร์มหาราชถึงแผนการที่จะรวมกองทัพพันธมิตรเข้าต่อสู้กับฝ่ายสวีเดนที่กรุงปราวา เดือนกันยายน ปี ค.ศ. 1698 โดยในขณะนั้นพระองค์ไม่อาจรู้เลยว่าในภายภาคหน้าอีกเพียงแค่สองปี สงครามจะนำความปราชัยและความอดสูมาให้โปแลนด์-ลิทัวเนียมากแค่ไหนเลยทีเดียว
และในปี ค.ศ. 1699 พระเจ้าเฟรเดอริกที่ 4 ยังได้ขึ้นครองราชย์ต่อจากพระเจ้าคริสเตียนที่ 5 แห่งเดนมาร์ก และยังคงตั้งตนเป็นศัตรูกับจักรวรรดิสวีเดนสืบต่อจากพระปณิธาณของพระราชบิดาต่อไปอีกด้วย พระองค์จึงได้นำทัพเข้าร่วมกับสงครามในครั้งนั้นจนกระทั่งประสบกับความพ่ายแพ้ต่อจักรวรรดิสวีเดนในปี ค.ศ. 1700 พระองค์จึงถอนตัวออกจากสงครามโดยที่ไม่สามารถกอบกู้ดินแดนของเดนมาร์กกลับมาจากสวีเดนได้ จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1709 พระองค์ได้นำกองทัพเดนมาร์กเข้าร่วมสงครามและยืดเยื้อไปจนถึงปี ค.ศ. 1720 จักรวรรดิสวีเดนจึงทำสนธิสัญญาเฟรเดอริกสเบิร์ก (อังกฤษ: Treaty of Frederiksborg) เพื่อสงบศึกกับราชอาณาจักรเดนมาร์ก-นอร์เวย์ พระองค์จึงได้ดินแดนส่วนของเดนมาร์กกลับมาในที่สุด
กองทัพพันธมิตรยังมีพระเจ้าฟรีดิช วิลเฮล์มที่ 1 อันทรงพระสมญานามว่า "กษัตริย์ทหาร" นำกองทัพเข้าร่วมในฐานะกษัตริย์แห่งปรัสเซียและอิเลคเตอร์แห่งบรานเดนบูร์ก และพระเจ้าจอร์จที่ 1ซึ่งนำกองทัพของพระองค์เข้าร่วมในฐานะราชอาณาจักรฮาโนเวอร์ ราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ และราชอาณาจักรไอร์แลนด์อีกด้วย
กำลังทัพ
ปี ค.ศ. 1700 พระเจ้าคาร์ลที่ 12 ทรงมีกองกำลังทหารไว้ในครอบครองถึง 77,000 นาย และในปี ค.ศ. 1707 ยังเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดดเป็น 120,000 นายอีกด้วย โดยเมื่อรวมกับกองทัพประเทศอื่นแล้ว ทัพสวีเดนจึงมีกองกำลังมากถึง 393,400 นายเลยทีเดียว
ทว่าในด้านของรัสเซียนั้น แม้จะพร้อมที่จะรวมทัพใหญ่เข้าสู้ได้ แต่ก็ไม่สามารถที่จะเข้าสู้พร้อมๆ กันได้ทั้งหมด อีกทั้งยังต้องกระจายกำลังทหารเข้าปกป้องเขตประเทศต่างๆ อีกด้วย ในที่สุดพระเจ้าปีเตอร์มหาราชจึงตัดสินใจรวบรวมกำลังและปลุกใจทหารเข้าสู้กับทัพสวีเดนเป็นจำนวนทั้งสิ้น 170,000 นาย โดยมีนายทหารจากเดนมาร์กร่วม 40,000 นาย โปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีมากกว่า 100,000 นาย และยังมีทหารไม่ทราบจำนวนจากปรัสเซียและฮาโนเวอร์อีกด้วย
ค.ศ. 1700
การปิดล้อมแห่งทิวนิ่ง
ปี ค.ศ. 1700 เดนมาร์ก-นอร์เวย์ โปแลนด์-ลิทัวเนีย-แซกโซนี และรัสเซียเปิดฉากสงครามด้วยการกรีฑาทัพเข้าล้อมป้อมทิวนิ่ง โดยทั้งสามกองกำลังเข้าตีป้อมทางหน้าทั้งสามด้าน ส่วนกองทัพเดนมาร์ก-นอร์เวย์เข้าโจมตีฮ็อลชไตน์-ก็อธธอร์ปและทัพราชวงศ์ของจักรวรรดิสวีเดน และนำไปสู่การวางทัพล้อมป้อมทิวนิ่งในเดือนมีนาคม ปี ค.ศ. 1700 จนกระทั่งถูกทัพเรือสวีเดนเข้าตลบหลังกะทันหันด้วยการเปลี่ยนรูปแบบทัพไปโจมตีด้านหน้าจากกรุงโคเปนเฮเกน ทำให้พระเจ้าเฟรเดอริคที่ 4 ต้องถูกถอนกำลังออกจากสงครามด้วยสนธิสัญญาสันติภาพทราเวนดอล (อังกฤษ: Treaty of Travendal ; สวีเดน: Travendahlischer Friede)ในวันที่ 18 สิงหาคม ค.ศ. 1700 โดยมีเนื้อหาดังนี้
- เดนมาร์กจะต้องยอมรับในเอกราชของฮ็อลชไตน์-ก็อธธอร์ป
- สนธิสัญญาสันติภาพระหว่างฮ็อลชไตน์-ก็อธธอร์ปกับเดนมาร์กต้องทำให้ดินแดนทับซ้อนรวมถึงฮ็อลชไตน์เองเป็นอิสระจากเดนมาร์ก
- เดนมาร์กจะต้องจ่ายค่าปฏิกรรมสงครามเป็นจำนวนเงิน 260,000 ริกสดาลเลอร์ให้แก่ฮ็อลชไตน์-ก็อธธอร์ป
- เดนมาร์กต้องให้คำสัตย์สาบานว่าจะไม่ตั้งตนเป็นศัตรูของจักรวรรดิสวีเดนและฮ็อลชไตน์-ก็อธธอร์ป
- เดนมาร์กมีสิทธิตั้งกองกำลังป้องกันตนเองได้ แต่กำลังทหารต้องไม่เกิน 6,000 นาย
- เดนมาร์กต้องถอนกำลังออกจากกลิยุคสแตตต์ให้หมดสิ้น
- สังฆมณฑลลิวเบกจะต้องสถาปนาและยอมรับราชวงศ์โฮลสไตน์-ก็อธธอร์ปอย่างแท้จริง
- เดนมาร์กจะต้องส่งกำลังเสริมไปช่วยสวีเดนในยุทธการนาร์วา
ด้วยเหตุนี้กองทัพเดนมาร์กจึงต้องถอนตัวออกจากสงครามไปถึง 8 ปี จนกระทั่งปี ค.ศ. 1709 การพ่ายแพ้ของจักรวรรดิสวีเดนในยุทธการโปลตาวามาเยือน ทำให้สัญญาเสื่อมสภาพลง เดนมาร์ก-นอร์เวย์จึงกรีฑาทัพเข้าร่วมสงครามในนามฝ่ายพันธมิตรอีกครั้ง
การเทียบท่าแห่งฮัมเลเบก
การเทียบท่าแห่งฮัมเลเบก (อังกฤษ: Landing on Humlebæk) เกิดจากการนำทัพราชนาวีสวีเดนเข้าเทียบฝั่งเดนมาร์กโดยพระเจ้าคาร์ลที่ 12 ในวันที่ 24 กรกฎาคม ค.ศ. 1700 ถือเป็นการโต้กลับครั้งแรกของฝ่ายสวีเดน ในเวลานั้นแม้จะมีเพียงสวีเดนแค่ฝ่ายเดียว แต่ยุทธการการบุกเข้าโจมตีโดยกะทันหันก็ทำให้เดนมาร์กคาดไม่ถึงเช่นกัน นี่จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้เดนมาร์กพ่ายแพ้สวีเดนในยุทธการทิวนิ่งไปในที่สุด
ก่อนหน้าที่พระเจ้าคาร์ลที่ 12จะกรีฑาทัพเข้าบุกตำบลฮัมเลเบกของเดนมาร์ก พระองค์ได้ตระเตรียมการไว้ก่อน โดยรวบรวมกำลังพลแนวหน้าไว้ถึง 16,000 นายที่ดินแดนสแกเนีย และกองหลังอีก 10,000 นายที่พรมแดนของนอร์เวย์ แล้วเคลื่อนทัพจากเมืองคาร์ลสโครนามายังช่องแคบโอเรซุนด์ด้วยกองเรือรบ 38 ลำ ระหว่างนั้นกองทัพสวีเดนยังพบกับอุปสรรคสำคัญ นั่นคือกองเรือเดนมาร์ก 40 ลำที่แล่นขวางเอาไว้ แต่ที่สุดแล้วก็ได้รับการช่วยเหลือจากกองเรือบริติช-ดัตช์ ทำให้กองเรือสวีเดนสามารถเคลื่อนทัพต่อไปได้จนถึงตำบลฮัมเลเบกในที่สุด
การเทียบท่าเข้าบุกยังชายฝั่งฮัมเลเบกนับเป็นการตัดสินพระทัยของพระเจ้าคาร์ลที่ 12ที่นำพาชัยชนะมาให้สวีเดนได้ไม่น้อย หากเพราะเดนมาร์กไม่ทันได้ตั้งตัวอะไรเลย จึงเป็นเวลาที่เหมาะแก่การบุกเข้าโจมตีอย่างยิ่ง และถึงฝั่งเดนมาร์กจะมีกำลังพลมากถึง 5,000 คนอยู่แล้วก็ตาม แต่ก็มีเพียงแค่ทหาร 350 นายและชาวนา 350 คนที่วางกำลังป้องกันชายฝั่งเท่านั้น ขณะที่ทางสวีเดนได้แบ่งทัพไว้สองกอง โดยให้ทหารจำนวน 2,500 นายจาก 4,700 นายเข้าบุกเป็นแนวหน้า ถึงแม้เดนมาร์กจะส่งกองกำลังทหารม้าเข้าปิดล้อมไว้ แต่ก็ยังเสียเปรียบสวีเดนที่อยู่ในน้ำอยู่ดี สงครามครั้งนี้ยังได้แสดงให้เห็นถึงความกล้าหาญของพระเจ้าคาร์ลที่ 12 ที่ทรงร่วมรบกับทัพหน้าของพระองค์อย่างไม่หวั่นเกรงทั้งบนบกและในน้ำอีกด้วย
ท้ายที่สุด ด้วยกำลังเสริมของสวีเดนที่บุกประชิดเข้ามาทางกรุงโคเปนเฮเกนเรื่อยๆ จนมีกำลังทหารทั้งหมด 10,000 นาย ประกอบกับทัพของเดนมาร์กที่เอาแต่ถอยหลังกลับเมืองหลวง ทำให้เดนมาร์กต้องยอมลงนามในสนธิสัญญาสงบศึกทราเวนดอลตามที่กล่าวมาอย่างไม่มีทางเลือกในที่สุด
ยุทธการนาร์วา
หลังจากเดนมาร์กพ่ายแพ้ต่อสวีเดนในการเทียบท่าแห่งฮัมเลเบก สวีเดนที่กำลังฮึกเหิมก็ได้เบนความสนใจไปที่จักรวรรดิรัสเซียอันได้ชื่อว่าเป็นภัยคุกคามต่อตนเองทันที นั่นทำให้พระเจ้าคาร์ลที่ 12ยาตราทัพภาคสนามเข้าบุกรัสเซียในวันที่ 30 กันยายน ค.ศ. 1700 ณ เมืองนาร์วา โดยมีจุดประสงค์ที่จะดันกองทัพรัสเซียกลับไปยังเขตแดนรัสเซียให้ได้ตามประสงค์
พระเจ้าคาร์ลที่ 12 พร้อมด้วยคาร์ล กุสตาฟ เรห์นสเคียลด์ และออตโต เวลลิงก์ สองแม่ทัพใหญ่จัดกำลังทหารโดยให้ 8,000 นายเข้าปะทะในยุทธการนาร์วา แล้วอีก 2,500 นายรักษาดินแดนอยู่ที่ตัวเมืองสวีเดน ในขณะที่ฝั่งจักรวรรดิรัสเซียมีกองกำลังทหารถึง 30,000-35,000 นาย นำโดยพระเจ้าปีเตอร์มหาราชและแม่ทัพอีกหกนาย ทั้งสองเข้าปะทะกันในวันพายุหิมะรุนแรง และทางลมยังจะดูเป็นใจให้สวีเดนอีกด้วย กระนั้นแล้วพระเจ้าคาร์ลที่ 12 ก็ยังทรงเล็งเห็นถึงประสิทธิภาพของชาวรัสเซียแม้จะมองไม่เห็นในสภาพอากาศแบบนี้ จึงสั่งการให้แบ่งทัพออกเป็นสองปีก เข้าล้อมทัพรัสเซีย แล้วใช้ทัพหลักที่สามเข้าปะทะจนต้อนให้ทัพรัสเซียเข้าไปอยู่ที่สะพานข้ามแม่น้ำนาโรวาได้สำเร็จ ด้วยกลยุทธ์ของพระเจ้าคาร์ลที่ 12 ทำให้ครั้งนั้นสะพานข้ามแม่น้ำนาโรวาถล่มลงมา ส่งผลให้ทหารรัสเซียตกลงไปตายถึง 6,000-18,000 คนเลยทีเดียว
ไม่เพียงแค่นั้น ทางด้านทหารรัสเซียที่ยอมจำนนให้กับทัพสวีเดนยังได้แอบลำเลียงอาวุธสำคัญไปมอบให้กับทัพสวีเดนอีกด้วย พระเจ้าปีเตอร์มหาราชรู้แก่พระทัยดีว่าถ้าหากยังดันทุรังสู้ต่อจะเป็นเช่นไรจึงถอยทัพกลับ ชัยชนะครั้งนี้พระเจ้าคาร์ลที่ 12 ทรงมั่นพระทัยเป็นอย่างมากว่าหลังจากนี้รัสเซียจะไม่สามารถกลับมารุกรานสวีเดนได้อีกและประเมินรัสเซียต่ำลงไปมากจนถึงยุทธการโปลตาวา ในขณะที่พระเจ้าปีเตอร์ที่ 1 กลับเก็บความพ่ายแพ้นี้รวมถึงในวันข้างหน้าไว้เป็นบทเรียนสำคัญและเก็บกลยุทธ์ทุกอย่างที่สวีเดนมีไปพัฒนากองทัพรัสเซียให้เต็มประสิทธิภาพ
ค.ศ. 1701
ศึกข้ามฟากแห่งดิวน่า
หลังจากที่สวีเดนมีชัยเหนือรัสเซียในยุทธการนาร์วามาได้ประมาณสิบเดือนกว่า สมเด็จพระเจ้าออกัสตัสที่ 2 แห่งโปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีก็ได้กรีฑาทัพเข้าร่วมเป็นกองกำลังผสมกับกองทัพรัสเซียในเช้าวันที่ 7 กรกฎาคม ค.ศ. 1701 ณ ริมแม่น้ำเดากาวา กรุงริกาและลิโวเนีย เพื่อเข้าปะทะกับกองทัพสวีเดน โดยครั้งนั้นมีทหารรัสเซียถึง 10,000 นาย และทหารแซกซอนร่วมด้วยอีก 9,000 นาย รวมยอดทั้งหมดของกองกำลังพันธมิตรเป็น 19,000 นาย ส่วนกองกำลังสวีเดนมีเพียง 7,000 นาย แต่มีกองราชนาวีสมทบมาด้วย
การปะทะระลอกแรก กองทัพสวีเดนระดมยิงปืนใหญ่จากฝั่งตรงข้ามของแม่น้ำเดากาวาใส่ค่ายกองทัพฝ่ายพันธมิตรอย่างไม่ทันให้ได้ตั้งตัว ทันทีที่ควันปืนเริ่มสลายออกไป กองทัพแซกซอนก็เริ่มรู้ถึงสถานการณ์ที่เกิดขึ้น แล้วเปิดกำลังเข้าจู่โจมกองทัพสวีเดนกลับทันที ในขณะที่กองทัพสวีเดนภายใต้พระบัญชาแห่งพระเจ้าคาร์ลที่ 12 ก็ยังคงเดินหน้าเข้าปะทะอย่างไม่หวั่นเกรงและไม่มีใครถอยกลับ หลังจากการปะทะระลอกแรกผ่านไปชั่วครู่ กองทัพสวีเดนก็เข้าโจมตีฝ่ายตรงข้ามเป็นระลอกที่สองอีกครั้ง กระทั่ง 2 ชั่วโมงผ่านไป กองทัพสวีเดนก็สามารถเอาชนะกองทัพพันธมิตรและข้ามแม่น้ำเดากาวาไปได้สำเร็จ
กลวิธีการศึกของสวีเดนในครั้งนี้สามารถเอาชนะฝ่ายเจ้าบ้านอย่างโปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีได้อย่างง่ายดายก็เพราะมีการติดตั้งปืนใหญ่บนเรือเล็กๆ ได้ ทำให้ฝ่ายสวีเดนสามารถระดมยิงปืนใหญ่และปล่อยระเบิดควันลวงสายตาได้อย่างง่ายดาย อีกทั้งยังมีการวางกลยุทธ์ล่วงหน้าอีกด้วย
ยุทธการเราเกจ์
หลังจากที่สวีเดนข้ามแม่น้ำเดากาวาไปได้แล้วสองเดือน บอริส เชรเมเทฟ แม่ทัพแห่งรัสเซียก็ได้ยาตราทัพสามเหล่าจากราพินนา เนียว-คาซาริทส์ และเราเกจ์ในวันที่ 15 กันยายน ค.ศ. 1701 เพื่อเข้าปะทะกันอีกครั้งที่เราเกจ์และลิโวเนียตะวันออกในดินแดนเอสโตเนียปัจจุบัน ถึงรัสเซียจะกรีฑาทัพมาเป็นจำนวน 7,000 นายที่มากกว่าสวีเดนที่มีเพียง 2,000 แต่ผลของสงครามครั้งนี้ยังคงเป็นเช่นเดิม รัสเซียต้องปราชัยให้กับสวีเดนเหมือนอย่างทุกครั้ง สงครามครั้งนี้ยังแสดงให้เห็นถึงระดับประสิทธิภาพของสองกองทัพ โดยรัสเซียต้องสูญเสียทหารไปมากถึง 2,000 กว่าคน ในขณะที่สวีเดนสูญเสียทหารไปไม่ถึงร้อยคนเท่านั้น
ค.ศ. 1702
ยุทธการเออร์ราสต์เฟอร์
ไม่นานนัก หลังจากผ่านไปหนึ่งเดือนกว่า บอริส เชรเมเทฟ แม่ทัพแห่งรัสเซียก็ได้นำทัพกลับมาโจมตีสวีเดนในวันที่ 9 มกราคม ค.ศ. 1702 ณ สมรภูมิเออร์ราสต์เฟอร์ ดินแดนสวีดิชลิโวเนีย ยุทธการครั้งนี้กองทัพรัสเซียยังคงยกพลมาถึง 12,000 นาย ขณะที่สวีเดนยังคงยกทัพมาน้อยนิดเพียงแค่ 2,200 นายเท่านั้น การศึกครั้งนี้กองทัพรัสเซียประสบความสำเร็จอย่างง่ายดายด้วยการสังหารกองทัพสวีเดนลงถึง 750 นาย จับนายทหารอีก 350 คนไปเป็นเชลยสงครามและยังได้ยุทโธปกรณ์สงครามของสวีเดนมาครองถึง 4 กระบอก ถึงแม้กองทัพรัสเซียจะสูญเสียกองทหารไปมากถึง 3,000 กว่าคนก็ตาม แต่ก็นับว่าเป็นชัยชนะครั้งแรกของรัสเซียในสงครามครั้งนี้ ซึ่งจะแสดงให้เห็นถึงการพัฒนาของกองทัพรัสเซียไปในภายภาคหน้าอีกเช่นกัน
ยุทธการฮัมเมลชอฟ
ครึ่งปีผ่านมาหลังจากยุทธการเออร์ราสต์เฟอร์ผ่านไป กองทัพรัสเซียด้วยกำลังทหาร 24,000 นายได้ยกทัพมาที่กรุงตาร์ตู ดินแดนสวีดิชลิโวเนีย เพื่อเข้าโจมตีกองทัพสวีเดนที่มีกำลังรบเพียง 5,700 นาย สงครามครั้งนั้นยังคงนำด้วยสองแม่ทัพอันเป็นศัตรูเก่ามาหลายยุทธการ นั่นคือบอริส เชรเมเทฟ แห่งรัสเซีย และวิลเฮล์ม อันตง วอน ชลิพเพนบาร์ชแห่งสวีเดน โดยทั้งสองกองทัพได้เข้าปะทะกันที่สมรภูมิใกล้เมืองฮัมเมลชอฟ ในตอนแรกกองทหารสวีเดนสามารถเอาชนะรัสเซียแล้วชิงเอาปืนใหญ่มาได้ 5-6 กระบอก แต่ในเวลาต่อมา เมื่อกองทัพหลวงแห่งรัสเซียเดินทางมาถึง กองทัพสวีเดนก็เปิดศึกด้วยการเข้าโจมตีทันที หากแต่กองทหารราบรัสเซียได้กระจายทัพเข้าล้อมกองทัพสวีเดนไว้แล้วจึงเริ่มโจมตีกลับทันที ด้วยแสนยานุภาพทางการทหารที่สำนักพระราชวังรัสเซียภายใต้การบัญชาของพระเจ้าปีเตอร์ที่ 1 ได้ทำการฝึกฝนทหารรัสเซียเป็นอย่างดี จึงทำให้สงครามครั้งนี้รัสเซียมีชัยเหนือสวีเดนได้อย่างสวยงาม โดยสามารถสังหารทหารฝ่ายตรงข้ามได้ถึง 1,000-2,000 นาย เกณฑ์ไปเป็นเชลยสงครามได้ถึง 238 คน และยังยึดปืนใหญ่กลับมาไว้ในครอบครองได้ถึง 15 กระบอก ในขณะที่ทหารฝ่ายของตนบาดเจ็บสาหัสและล้มตายเพียงแค่ 1,000 นายจากทั้งหมด 24,000 นายเท่านั้น ชัยชนะครั้งที่สองของรัสเซียครั้งนี้จึงเป็นหลักฐานยืนยันถึงแสนยานุภาพทางการทหารที่พัฒนาขึ้นได้อย่างก้าวกระโดดของรัสเซียเป็นอย่างดี
ยุทธการคลิสโซว์
สืบเนื่องมาจากการที่พระเจ้าคาร์ลที่ 12 ทรงสืบรู้มาทีหลังว่าพระเจ้าออกัสตัสที่ 2โปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีทรงเป็นต้นเหตุที่ทำให้เกิดการรวมตัวของระหว่างกองกำลังสามเหล่าทัพ คือกองทัพรัสเซียของพระเจ้าปีเตอร์มหาราช กองทัพเดนมาร์ก-นอร์เวย์ของพระเจ้าเฟรเดอริกที่ 4 และกองทัพโปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีของตัวพระองค์เอง หลังจากที่พระเจ้าคาร์ลที่ 12ทรงมีชัยเหนือกองทัพรัสเซียในยุทธการนาร์วาแล้ว พระองค์ก็ได้ผลักกองกำลังโปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีให้กลับไปยังเขตของตนได้สำเร็จ และอีกสองปีให้หลัง พระองค์ยังติดตามพระเจ้าออกัสตัสที่ 2 ไปในโปแลนด์-ลิทัวเนียต่ออีกด้วย
ณ ดินแดนคลิสโซว์ ตอนใต้ของเมืองเคียลเซอ เวลา 11 นาฬิกา วันที่ 19 กรกฎาคม ค.ศ. 1702 พระเจ้าคาร์ลที่ 12 พร้อมด้วยทหารราบ 8,000 นาย ทหารม้า 4,000 นาย และปืนครก 4 กระบอก ได้ยาตราศึกเข้าปะทะกับกองทัพโปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีของพระเจ้าออกัสตัสที่ 2 ที่มีกองทหารราบ 7,500 นาย ทหารม้าแซกซอน 9,000 นาย ทหารม้าโปแลนด์ 6,000 นาย และปืนครกยาว 46 กระบอก รวมแล้วฝั่งสวีเดนมีกำลังรบ 12,000 นาย ในขณะที่ฝั่งโปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีมีกำลังรบมากถึง 22,500 นาย นับว่ามากกว่าฝั่งสวีเดนเกือบ 2 เท่าทีเดียว
พระเจ้าออกัสตัสที่ 2 ได้แบ่งทัพออกเป็น 3 ส่วน โดยส่วนซ้ายอันเป็นของชาวแซกซอนจะนำโดยโยฮันน์ แมธเธียส วอน ชูเลนเบิร์ก ทัพกลางอันเป็นกำลังผสมนำโดยตัวพระองค์เอง ปีกขวาฝ่ายทหารม้านำโดยจาคอบ เฮนริช วอน เฟลมมิง และปีกขวาฝ่ายทหารราบชาวโปลิชนำโดยฮีโรนิม ออกัสติน ลูโบเมิร์สกี แล้วเข้าโอบกองทัพสวีเดน แต่แล้วกองทัพสวีเดนก็ใช้กลศึกพลิกกลับมาใช้ปีกกองทัพที่กระจายตัวอยู่ด้านนอกโอบเข้าอีกเป็นชั้นที่สอง ทำให้กองทัพชาวโปแลนด์ปีกขวาและทัพแซกซอนปีกซ้ายพ่ายแพ้อย่างยับเยิน ทำให้ลูโบเมิร์สกีต้องตัดสินใจถอยทัพหนี เปิดโอกาสให้ทัพแซกซอนอ่อนแอลงอย่างรวดเร็วและทำให้พระเจ้าคาร์ลที่ 12 สามารถเข้าบุกตีค่ายทหารของฝ่ายโปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีได้โดยง่ายภายในครึ่งชั่วโมง ทำให้พระเจ้าออกัสตัสที่ 2 ต้องถอยทัพหนีลงหนองน้ำไปในที่สุด
ชัยชนะครั้งนี้แม้สวีเดนจะได้ยุทโธปกรณ์สงคราม เสบียงและสัมภาระของทัพโปแลนด์-ลิทัวเนียมาครอง แต่ก็ต้องแลกด้วยการสูญเสียพี่เขยอย่างดยุคเฟรเดอริคที่ 4 แห่งของพระเจ้าคาร์ลที่ 12 จากการถูกพระแสงปืนใหญ่ของฝ่ายตรงข้ามเข้าจนสิ้นพระชนม์ในที่สุด ขณะที่อีกด้านนั้นทัพแซกซอนก็ยังคงรอดมาได้ด้วยการนำทัพของแม่ทัพชูเลนเบิร์กแห่งแซกซอนโดยสวัสดิภาพ ยุทธการครั้งนี้กองทัพสวีเดนสามารถสังหารทหารกองทัพโปแลนด์-ลิทัวเนียและแซกโซนีได้มากถึง 2,000 นาย จับไปเป็นเชลยสงครามได้มากถึง 1,000 นาย ขณะที่สวีเดนมีทหารที่บาดเจ็บสาหัส 900 นายและล้มตายเพียงแค่ 300 นายเท่านั้น จนกระทั่งวันที่ 31 กรกฎาคม ค.ศ. 1702 กองทัพสวีเดนภายใต้พระบัญชาแห่งพระเจ้าคาร์ลที่ 12 จึงได้เคลื่อนทัพไปยังเมืองคราคอว์ในดินแดนของโปแลนด์-ลิทัวเนีย กองทัพฝ่ายเจ้าบ้านจึงต้องย้ายทัพไปยังเมืองซานโดเมียร์ซเพื่อตั้งรับขึ้นอีกครั้ง
การปิดล้อมแห่งเนอเตเบิร์ก
การปิดล้อมแห่งเนอเตเบิร์กเริ่มขึ้นในวันที่ 7 ตุลาคม ค.ศ. 1702 โดยเป็นศึกที่กองทัพรัสเซียอันประกอบด้วยทหารราบกว่า 35,000 นาย นำโดยพระเจ้าปีเตอร์ที่ 1 และบอริส เชรเมเทฟ เข้าล้อมป้อมเนอเตเบิร์กของกองทัพสวีเดนที่มีกองทหารเพียงแค่ 389 นายเท่านั้น โดยแต่เดิม บอริส เชรเมเทฟ แม่ทัพแห่งรัสเซียได้ตั้งค่ายอยู่ริมแม่น้ำเนวาอยู่ก่อนแล้วด้วยกำลังพลถึง 12,000 แล้วกองทัพของพระเจ้าปีเตอร์ที่ 1 จึงได้ตามมาสมทบในอีกสิบวันให้หลังจนครบ 35,000 คน จนกระทั่งเมื่อวันที่ 7 ตุลาคม ค.ศ. 1702 กองทัพรัสเซียภายใต้คำสั่งของบอริส เชรเมเทฟจึงออกเดินหน้ามุ่งไปยังป้อมเนอเตเบิร์กแล้วเริ่มเปิดศึกต่อฝ่ายสวีเดนทันที โดยทางกองทัพรัสเซียใช้กลยุทธ์การระเบิดป้อมเข้าสู้ แม้สุดท้ายแล้วกลยุทธ์จะล้มเหลวเพราะปืนใหญ่ระเบิดออกก็ตาม แต่ด้วยการปิดล้อมและการต่อสู้ติดต่อกันมาหลายวันทำให้ทหารสวีเดนต้องบาดเจ็บสาหัส อดอาหาร ติดเชื้อ และตายเป็นจำนวนมาก ทำให้ฝ่ายสวีเดนต้องยอมจำนนต่อกองทัพรัสเซียเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม ค.ศ. 1702 ในที่สุด
หลังสงครามครั้งนี้ จักรวรรดิรัสเซียก็ได้ป้อมเนอเตเบิร์กและดินแดนรอบป้อมมาครองในที่สุด รวมถึงยังได้รับพระราชทานนามใหม่จากพระเจ้าปีเตอร์มหาราชว่า "ป้อมชลิสเซลเบิร์ก" อันมีความหมายว่า "กุญแจแห่งดินแดน" และใช้ป้อมเป็นที่ตั้งมั่นเพื่อเข้ายึดดินแดนทางตะวันตกอีกด้วย โดยขณะนั้นพระองค์ไม่ทรงทราบเลยว่าต่อไปในภายภาคหน้า ป้อมนี้จะกลายเป็นกุญแจสำคัญในการรวบรวมดินแดนรอบแม่น้ำเนวา แต่ต้องแลกกับการที่ต้องเสียเวลาในการบูรณะซ่อมแซมป้อมที่โดนระเบิดของฝ่ายตัวเองถึง 16,554 ลูก อย่างไรก็ตาม หลังจากที่ป้อมบูรณะเสร็จอย่างรวดเร็ว พระเจ้าปีเตอร์ที่ 1 ยังได้เสด็จมาฉลองชัยชนะที่ป้อมพร้อมกับแต่งตั้งอเล็กซานเดอร์ เมนชิคอฟ ขึ้นเป็นแม่ทัพประจำป้อมอีกด้วย
อ้างอิง
- Ericson, Lars, Svenska knektar (2004) Lund: Historiska media
- Lindegren, Jan, Det danska och svenska resurssystemet i komparation (1995) Umeå : Björkås : Mitthögsk
- Roberts, Michael (2003). The Age of Liberty: Sweden 1719-1772. Cambridge University Press. .
- Lindqvist, Herman (2009-11-29). "Karl XII:s död ger inte forskarna någon ro". Aftonbladet.
- Anisimov, Evgeniĭ Viktorovich (1993). The reforms of Peter the Great. Progress through coercion in Russia. The New Russian history. M.E. Sharpe. p. 53. .
- Groß, Reiner (2007) (in German). Die Wettiner. Kohlhammer Urban Taschenbücher. 621. Kohlhammer. pp. 181–182. .
- Charles XII of Sweden, Frederick IV of Holstein-Gottorp, August II and Frederik IV of Denmark–Norway were all grandsons of Frederik III of Denmark–Norway
- Frost (2000), p.228
- Frost (2000), p.227
- Frost (2000), p.229
- Frost (2000), p.294
- Frost, Robert I (2000). The Northern Wars. War, State and Society in Northeastern Europe 1558-1721. Longman. pp. 230. .
- Frost, Robert I (2000). The Northern Wars. War, State and Society in Northeastern Europe 1558-1721. Longman. pp. 230, 232. .
- Беспалов А. В. Северная война. Карл XII и шведская армия. Путь от Копенгагена до Переволочной. 1700-1709. - М: Рейтар, 1998. С. 43
- Peter Ullgren, Det stora nordiska kriget 1700-1721 (2008) Stockholm, Prisma. Sidan 57.
- Peter The Great - Swift
- Olle Larsson, Stormaktens sista krig (2009) Lund, Historiska Media. Page 108.
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2009-02-18. สืบค้นเมื่อ 2009-02-18.
- Frost (2000), p.230
- Frost (2000), pp.229ff, 263ff
- Frost (2000), p.272
- The Century. 21. The Century Co.. 1881.
- Alexandr Konstantinovich Chicherin (Александр Константинович Чичерин) (1883). Исторія Леиб-Гвардіи Преображенскаго полка: 1683-1883 г..
- Исторія Петра Великаго. В Тип. К. Жернакова. 1843.
บรรณานุกรม
- Sweden and the Baltic, 1523 – 1721, by Andrina Stiles, Hodder & Stoughton, 1992
- The Struggle for Supremacy in the Baltic: 1600-1725 by Jill Lisk; Funk & Wagnalls, New York, 1967
- The Northern Wars, 1558-1721 by Robert I. Frost; Longman, Harlow, England; 2000
- Norges festninger by Guthorm Kavli; Universitetsforlaget; 1987;
- Admiral Thunderbolt by Hans Christian Adamson, Chilton Company, 1958
- East Norway and its Frontier by Frank Noel Stagg, George Allen & Unwin, Ltd. 1956
![image]()
บทความนี้ ประกอบด้วยข้อความจากสิ่งพิมพ์ซึ่งปัจจุบันเป็นสาธารณสมบัติ: Chisholm, Hugh, บ.ก. (1911). สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911 (11 ed.). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์. {{}}:|title=ไม่มีหรือว่างเปล่า ((help))
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
- Great Northern War timeline
- About Northern Wars
- Scan of the treaty at IEG Mainz 2011-07-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
 | บทความประวัติศาสตร์นี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisud mhasngkhramehnux xngkvs Great Northern War rsesiy Severnaya vojna swiedn stora nordiska kriget epnsngkhramkhrngihythiekidkhunineduxnkumphaphnth pi kh s 1700 txenuxngipcnthungwnthi 10 knyayn pi kh s 1721 rwmrayaewlathnghmdepn 21 pi naodyckrwrrdirsesiyaehngfayphnthmitrekhapathakbckrwrrdiswiedninphumiphakhyuorpklangaelayuorpehnux kxncanamadwychychnakhxngfayphnthmitraelakarkawkhunmamixanacsungsudkhxngrsesiyehnuxkhabsmuthrbxltik rwmthungkarekhamamixiththiphlinyuorpkhxngrsesiycwbcnpccubn swnswiedntxngtkxyuit yukhaehngesriphaph xnmirabbrthsphapkkhrxngpraethsxnenuxngmacakkarswrrkhtkhxngphraecakharlthi 12naipsuyukhrachathipityphayitrththrrmnuykhxngswiednthung 54 pimhasngkhramehnuxswnhnungkhxng sngkhramrsesiy swiedn sngkhramrsesiy opaelnd sngkhramrsesiy ednmark sngkhramrsesiy turkitamekhmnalikacakphaphbn yuththkarophlthawa yuththkarknkuth yuththkarnarwa yuththkarelsnaya yuththkarkaedxbuch aelayuththkarstxrkhiorwnthi22 kumphaphnth kh s 1700 10 knyayn kh s 1721sthanthiyuorptawnxxk yuorpklangphlfayswiednphayaephaelathukchingdinaednip swnfayphnthmitridrbchychna ckrwrrdirsesiykawkhunmaepnmhaxanacihmaehngyuorpaelathaihxanackhxngckrwrrdiswiednaelaekhruxckrphphopaelnd lithweniyldlngdinaedn epliynaeplngrsesiyiddinaednexsoteniy aelakhxngswiedn rwmthungdinaednekhksohlmaelaiwebirkxikdwy prsesiyidbangswnkhxngphxemxereniy haonewxridr swnohllchitn kxththxrpesiyihkbrachxanackrednmark nxrewykhusngkhramckrwrrdiswiedn ohlsetn kxththrxp ekhruxckrphphopaelnd lithweniy kh s 1704 kh s 1709 ckrwrrdixxtotmn kh s 1710 kh s 1714 xanackrkhanaehngikhremiy satharnrthdtch kh s 1700 rachxanackrixraelnd kh s 1700 brietnihy kh s 1719 kh s 1720 rsesiy ednmark nxrewy 1700 1709 20 ekhruxckrphphopaelnd lithweniy kh s 1701 kh s 1704 kh s 1704 kh s 1709 kh s 1709 1719 skhesin kh s 1700 kh s 1706 kh s 1709 kh s 1719 prsesiy kh s 1715 kh s 1721 hnonefxr kh s 1715 kh s 1719 brietnihy kh s 1717 kh s 1719 phubngkhbbychaaelaphunaphraecakharlthi 12 kh s 1718 smedcphrarachininathxulrika kh s 1718 1720 phraecaefredxrikthi 1 kh s 1720 kharl kustaf erhnsekhiyld echly aemkns setnbk yxmcann xdm ludwik elewnhapth yxmcann xarwic exkesil maredxreflt kharl kustaf xarmeflt oyhn exakust imcareflt wxmar aexntxn fxn slipepnthbass echly xxthoth ewllingk hns wxchsimsetxr kharl kustaf khrutis echly kharl nirxy kharl mxrenxr cxrc erhohl btkhu echly dyukefredxrikhthi 4 kh s 1702 dyukchals kh s 1702 phraecawileliymthi 3 rthrwmpramukh phraecastayiswfthi 1 yuaesf ophotski yn kachimiaeych saprixa phueyaw yn kachimiaeych saprixa phuxawuos sultanxahemdthi 3 bxltasi emehmd phacha xiwan maesppa kh s 1708 1709 filip xxrlikh khxrs hxrdiynokh khanedfeltthi 2 kiery phraecacxrcthi 1ckrphrrdipietxrthi 1 aehngrsesiy efredxrikhthi 4 fridrich xxkststhi 1 2 fridrich wilehlmthi 1 cxrcthi 1kalngimthrabcanwnrwmaenchd swiedn 177 000 393 400 135 000 nay 2xxtotmn 100 000 200 000 nay khxsaeskh 8 000 40 000 opaelnd 16 000 nay ocrsld 1 400 khn txngkarxangxing thharthnghmdxyangnxy 310 000 nay rsesiy 170 000 nay ednmark nxrewy 40 000 nay opaelnd aesksxn 100 000 nay eyxrmn prsesiy aelahaonewxrimthrabcanwnkhwamsuyesiythharswiednraw 25 000 nayesiychiwitinsnamrb 175 000 nayesiychiwitcakkhwamxdxyak orkhrabad khwamthurkndar aelaxunthharrsesiyxyangnxy 75 000 nay thharopaelnd aesksxn 14 000 20 000 nay aelathharednmarkxik 8000 inyuththkarihyaela 60000 kwakhntlxdewlathiekharwmsngkhram nxkcaknnthharrsesiykwa 30000 khnesiychiwitinsnamrb swnxik 9000 khnbadecbsahsaelaesiychiwitinthisud1thharkhntn kh s 1700 kh s 1707 tamladb 2ekharwmtxsuinyuththkarediyw imekhayungekiywtlxdsngkhram sngkhramninadwykxngthharsxngehlathph odymifaysmphnthmitrepnphuepidchaktxsukxn naodyphraecapietxrmharachaehngrsesiy phraecaefredxrikhthi 4 aehngednmark nxrewy aelaphraecaxxkststhi 2 aehngaesks opaelnd lithweniy sungtxmaidthxnkalngxxkinpi kh s 1700 aelapi kh s 1706 tamladb aetinpi kh s 1709kidnakxngthphekhamasmthbtxcnsinsngkhram nxkcakniyngmiphraecacxrcthi 1nathphcakhaonewxrekhamarwmsngkhraminpi kh s 1714 aelaidnathphcakbrietnihyekhamasmthbphayhlnginpi kh s 1717 rwmthngphraecafridrich wilehlmthi 1 aehngbranednburk prsesiythinakxngthphekhamasmthbinpi kh s 1715 xikdwy swnthangdanfayswiednnnnadwyphraecakharlthi 12 odymikxngthphaehnghxlchitn kxththxrp rwmthngthphopaelnd lithweniythinaodyinpi kh s 1704 thungpi kh s 1710 aelakxngthphkhxsaeskhphayitkarnathphkhxng rxngphubychakarthphsungsudaehngchnchatiyuekhrn rwmthungthinathphxxtotmnrwmsngkhramkbfayswiednaelwmunghnapathakbkxngthphrsesiyepnhlkxikdwy sngkhramepidchakdwykarthikxngthphphnthmitraehngednmark nxrewy aeskosni opaelnd lithweniy aelarsesiykrithathphekhaocmtihxlchitn kxththxrp aelaxnepndinaednkhxngckrwrrdiswiednsungxyuphayitkarpkkhrxngkhxngphraecakharlthi 12thiinsmynnyngthrngphraeyaw cungkhadkhwamruaelaprasbkarnepnxyangmak fayswiedncungidaettnghnarbkarocmtikhxngfayphnthmitrxyuthaediyw cnkrathngyuththkarnncblngdwysnthisyyasngbsukaehngthraewndxl nbtngaetnnmhasngkhramehnuxkiderimkhun aelaklayepnsngkhramthiyingihykhrnghnung inprawtisastryuorpelythiediyw hlngcakrayasngkhramthiyudeyuxmathung 21 piaelw ckrwrrdiswiedniderimthasnthisyyastxkohlmephuxsngbsukkbhaonewxraelaprsesiyinpi kh s 1719 txmain idthasnthisyyasngbsukefredriksebirkkbfngednmark nxrewy aetkyngyunkranthicaepidsngkhramkbrsesiytxip cnkrathngpi kh s 1721 swiednaephsngkhraminthisud cnswiedntxngthasnthisyyasngbsuknistadkbrsesiy odysnthisyyathngsamchbbswiedntxngesiysinthrphyaeladinaednepncanwnimnxyepnkhaptikrrmsngkhramelythiediyw thaythisudaelwswiedncungtxngsuyesiyxanacinkarpkkhrxngdinaednhlay swn nxkcaknnyngodnldxanacinkhabsmuthrbxltiklngaelayngtxngepliynrabxbkarpkkhrxngephraasinrachwngsinsngkhramxikdwy swnrsesiynnhlngcbsngkhramkiderimtnyukhaehngkaraephkhyayxanacxxkipxyangkwangihyiphsal kxnthicahyudlnginsxngstwrrshlngcaknnexng aetxiththiphlkhxngrsesiythimitxyuorpaelatxprachakhmolkyngkhngmixyu aemcanxylngbangktamsaehtuphrmaednkhxngckrwrrdiswiedninsmynn pi kh s 1560 thungpi kh s 1658 ckrwrrdiswiednaephkhyayxanaekhtkhxngtnekhaipinkhabsmuthrbxltikxnprakxbipdwyexsoteniy aelakhaereliy rwmthungchwngsngkhramsamsibpi swiednyngidkhrxbkhrxngdinaednphxemxereniy aela xnepndinaednkhxngbranednburk prsesiyinkhnann aelainpi kh s 1645thungpi kh s 1658 yngaephkhyayxanacekhaipinekhtpraethsednmark nxrewyaelwchingexamaxikdwy saehtuthiswiedninsmynnsamarthphichitdinaedntang idxyangngaydaythungaemkhnadkxngthphcaelkkwakxngthphxunmakkenuxngmacakkhwamaekhngaekrngkhxngkxngthphswiednthiphankarfukfnaelaprasbkarnhlay danmaaelw rwmthungkhwamthnsmykhxngthharaelaphleruxnswiedninstwrrsthi 17xikdwy xnenuxngmacak n yukhsmynn swiednphayitkarpkkhrxngkhxngphraecakharlthi 12aelarachwngs thrngkhwbkhumkarichthrphyakrthnginemuxnghlwngaelathwthngckrwrrdiidxyangmiprasiththiphaph imwacasmrphumiihn kxngthphswiednksamarththakarphichitaelaecaathalwngipidxyangngayday dwypunkhabsilakhnadelk kwakxngthphthwipprakxbkbprasbkarnkarichxawuthxyangchanayaelakaredinthphkhxngtwkxngthphdwyaelw kthaihswiednsamarthexachnakxngthphtang id xyangirktam swiednkyngkhngmicudxxnxyangihyhlwngthiepnxupsrrkhtxkxngthph khuxkarthirachwngsimsamarthbarungrksaaelaphthnakxngthphkhxngtnexngepnewlananid cungprakasxxkipwa inkarsngkhram hakkxngthphsamarthhasinthrphymabarungrksakxngthphcakkarplnsadmaelakarekbswycakdinaedninkhrxbkhrxngidtamicchxb hakaetkhaichcayinkarsngkhramnnkyngsungekinkwakhaphasirwmkbenginhlwngkhxngdinaedninaetlaphunthi aemaetengininkhlnghlwngswiednyngimphxichinsngkhramaelakarkracaythrphyakrihkbkalngphlid nicungklayepnchnwnehtukhxngkhwamkhdaeyngthiyawnanbanplaytamma thangdanckrwrrdirsesiyinsmynnthukphukmddwysnthisyyasotlobowinpi kh s 1617 odymienuxhawadwykaresiydinaednihkbswiednaelasiththikhadkhxngswiedninrthbxltikepnswnihy cungimsamarthekhaipyungekiywkbdinaednbriewnkhabsmuthrbxltikid cnkrathngsthankarnekidphlikphnkhuninplaykhriststwrrsthi 17 emuxphrarachxanackhxngphraecapietxrmharachaehngckrwrrdirsesiyerimaephkhyayaelakhunmamixiththiphlkhunkbyuorpinsmynn phraxngkhthxdphraentrehnehtukarnindinaednbxltikinsmynn cnkrathng idthasyyalbephriyobchxnski xngkvs Treaty of Preobrazhenskoye khuninwnthi 29 knyayn kh s 1699 inekhtphrarachthanaehngphraecapietxrmharach emuxngephriyobchxnskixnepnekhthnungkhxngkrungmxsok aelainthiprachumaehngkrungrawa xnmiphraecafridrich xxkststhi 2aehngaesks opaelnd lithweniyepnxngkhprachumxikdwy odytamsnthisyyanbepnkarrwmthphkhxngrachxanackrednmark nxrewy ckrwrrdirsesiy ekhruxckrphphopaelnd lithweniy aelarthphukhdeluxkaeskosniephuxtngtntxsukbfayckrwrrdiswiedninnamkxngthphphnthmitr kxnthikxngkalngphsmthngsamcakrithathphekhaepidsngkhraminpi kh s 1700 nnexngkxngkalngfayswiedn pi kh s 1697 phraecakharlthi 12inphrachnmayuephiyng 14 phrrsathrngekhaphithirachaphieskkhunepnkstriyxngkhtxiptxcak sungesdcswrrkhtinwnthi 5 emsayn kh s 1697 odyphraxngkhyngepnkstriyxngkhsudthaykxnyukhaehngesriphaphxikdwy phraecakharlthi 12thrngphyayamxyangyingthicanackrwrrdiswiednxxkcakphawasngkhraminkhnannaelacdcxxyukbkarptirupdantangaethn rwmthungyngphthnaswnrachwngsaelakxngthphihekhmaekhngying khunipxikdwy phraecakharlthi 12 nbepnphramhakstriythinaykyxngaelaekharphnbthuxphraxngkhhnungelythiediyw phraxngkhimoprdthicaichchiwitxyuinkhwamhruhrafufa eswyphrasura hruxichphasafrngessaethnphasakhxngpraeths aetphraxngkhprarthnathicaichchiwitbnhlngmaekhatxsukbstruodyimprarthnasngkhmchnsung phraxngkhmungepahmayipthiphraecapietxrmharachephuxkhbphraxngkhxxkcakbllngkthanthithalaykhxtklnginsnthisyyasotlobow odymi aela phrashaykhnsnithepnphubychakarsukekhiyngphraxngkh nxkcaknnthphthiekharwmyngmihxlchitn kxththxrp naody dyukhaehnghxlchitnxndarngskdiepnlukphiluknxngkhxngphraecakharlthi 12 hnunginrchthayathphumisiththieriykrxngrachbllngk aetsiththinnklbiptkxyuthiaethn nxkcaknnyngmi phrarachthidain epnphunadchchiaehnghxlchitnxikdwy fayswiednyngmixditstruxyangkhxsaeskhsaophoresiynthinaody intxnaerkkhxsaeskhxyufngphnthmitr aetinpi kh s 1708 klbepliynkhangmaxyufngswiedninphayhlngaethn fayphnthmitr pi kh s 1682 phraecapietxrmharachkhunkhrxngrachytxcakphraecafioxdxrthi 3 aetkyngimidepnphupkkhrxngthiaethcringcnkrathngpi kh s 1689 phraxngkhptirupckrwrrdirsesiyinhlay dan ihklayepnckrwrrdithieruxngxanacthngdankarkhaaeladankxngthphimwacaepnthangbkhruxthangna nnthaihrsesiyinrchsmykhxngphraxngkhaephrkhyayxanacxxkipxyangrwderw imwacaepnkhabsmuthrbxltik thaelda hruxpraethsbriewnthaelaekhsepiyn ckrwrrdirsesiyphayitkarnakhxngphraecapietxrmharachphrxmdwyaelaksamarthbukekhaipyudkhrxngmaid nnthaihrsesiyxnepnchnwnsakhythithaihekidsngkhrammicudmunghmaythiihythisudidklayepnpraethsphunafayphnthmitrinsmynn khnaediywknnnexng phraecaxxkstsphuaekhngaekrngaehngopaelnd lithweniyaelaaeskosnisungdarngkhskdiepnprayuryatihang khxngphraecakharlthi 12 idkhunkhrxngrachyepnkstriyaehngopaelnd idekhaprachumrwmkbphraecapietxrmharachthungaephnkarthicarwmkxngthphphnthmitrekhatxsukbfayswiednthikrungprawa eduxnknyayn pi kh s 1698 odyinkhnannphraxngkhimxacruelywainphayphakhhnaxikephiyngaekhsxngpi sngkhramcanakhwamprachyaelakhwamxdsumaihopaelnd lithweniymakaekhihnelythiediyw aelainpi kh s 1699 phraecaefredxrikthi 4 yngidkhunkhrxngrachytxcakphraecakhrisetiynthi 5 aehngednmark aelayngkhngtngtnepnstrukbckrwrrdiswiednsubtxcakphrapnithankhxngphrarachbidatxipxikdwy phraxngkhcungidnathphekharwmkbsngkhraminkhrngnncnkrathngprasbkbkhwamphayaephtxckrwrrdiswiedninpi kh s 1700 phraxngkhcungthxntwxxkcaksngkhramodythiimsamarthkxbkudinaednkhxngednmarkklbmacakswiednid cnkrathnginpi kh s 1709 phraxngkhidnakxngthphednmarkekharwmsngkhramaelayudeyuxipcnthungpi kh s 1720 ckrwrrdiswiedncungthasnthisyyaefredxriksebirk xngkvs Treaty of Frederiksborg ephuxsngbsukkbrachxanackrednmark nxrewy phraxngkhcungiddinaednswnkhxngednmarkklbmainthisud kxngthphphnthmitryngmiphraecafridich wilehlmthi 1 xnthrngphrasmyanamwa kstriythhar nakxngthphekharwminthanakstriyaehngprsesiyaelaxielkhetxraehngbranednburk aelaphraecacxrcthi 1sungnakxngthphkhxngphraxngkhekharwminthanarachxanackrhaonewxr rachxanackrbrietnihy aelarachxanackrixraelndxikdwy kalngthph pi kh s 1700 phraecakharlthi 12 thrngmikxngkalngthhariwinkhrxbkhrxngthung 77 000 nay aelainpi kh s 1707 yngephimkhunxyangkawkraoddepn 120 000 nayxikdwy odyemuxrwmkbkxngthphpraethsxunaelw thphswiedncungmikxngkalngmakthung 393 400 nayelythiediyw thwaindankhxngrsesiynn aemcaphrxmthicarwmthphihyekhasuid aetkimsamarththicaekhasuphrxm knidthnghmd xikthngyngtxngkracaykalngthharekhapkpxngekhtpraethstang xikdwy inthisudphraecapietxrmharachcungtdsinicrwbrwmkalngaelaplukicthharekhasukbthphswiednepncanwnthngsin 170 000 nay odyminaythharcakednmarkrwm 40 000 nay opaelnd lithweniyaelaaeskosnimakkwa 100 000 nay aelayngmithharimthrabcanwncakprsesiyaelahaonewxrxikdwykh s 1700karpidlxmaehngthiwning phngpxmthiwning pi kh s 1700 ednmark nxrewy opaelnd lithweniy aeskosni aelarsesiyepidchaksngkhramdwykarkrithathphekhalxmpxmthiwning odythngsamkxngkalngekhatipxmthanghnathngsamdan swnkxngthphednmark nxrewyekhaocmtihxlchitn kxththxrpaelathphrachwngskhxngckrwrrdiswiedn aelanaipsukarwangthphlxmpxmthiwningineduxnminakhm pi kh s 1700 cnkrathngthukthpheruxswiednekhatlbhlngkathnhndwykarepliynrupaebbthphipocmtidanhnacakkrungokhepnehekn thaihphraecaefredxrikhthi 4 txngthukthxnkalngxxkcaksngkhramdwysnthisyyasntiphaphthraewndxl xngkvs Treaty of Travendal swiedn Travendahlischer Friede inwnthi 18 singhakhm kh s 1700 odymienuxhadngniednmarkcatxngyxmrbinexkrachkhxnghxlchitn kxththxrp snthisyyasntiphaphrahwanghxlchitn kxththxrpkbednmarktxngthaihdinaednthbsxnrwmthunghxlchitnexngepnxisracakednmark ednmarkcatxngcaykhaptikrrmsngkhramepncanwnengin 260 000 riksdalelxrihaekhxlchitn kxththxrp ednmarktxngihkhastysabanwacaimtngtnepnstrukhxngckrwrrdiswiednaelahxlchitn kxththxrp ednmarkmisiththitngkxngkalngpxngkntnexngid aetkalngthhartxngimekin 6 000 nay ednmarktxngthxnkalngxxkcakkliyukhsaetttihhmdsin sngkhmnthlliwebkcatxngsthapnaaelayxmrbrachwngsohlsitn kxththxrpxyangaethcring ednmarkcatxngsngkalngesrimipchwyswiedninyuththkarnarwa dwyehtunikxngthphednmarkcungtxngthxntwxxkcaksngkhramipthung 8 pi cnkrathngpi kh s 1709 karphayaephkhxngckrwrrdiswiedninyuththkaropltawamaeyuxn thaihsyyaesuxmsphaphlng ednmark nxrewycungkrithathphekharwmsngkhraminnamfayphnthmitrxikkhrng phraecakharlthi 12 krithathphkhunethiybfnghmelebkkarethiybthaaehnghmelebk karethiybthaaehnghmelebk xngkvs Landing on Humlebaek ekidcakkarnathphrachnawiswiednekhaethiybfngednmarkodyphraecakharlthi 12 inwnthi 24 krkdakhm kh s 1700 thuxepnkarotklbkhrngaerkkhxngfayswiedn inewlannaemcamiephiyngswiednaekhfayediyw aetyuththkarkarbukekhaocmtiodykathnhnkthaihednmarkkhadimthungechnkn nicungepnsaehtuthithaihednmarkphayaephswiedninyuththkarthiwningipinthisud kxnhnathiphraecakharlthi 12cakrithathphekhabuktablhmelebkkhxngednmark phraxngkhidtraetriymkariwkxn odyrwbrwmkalngphlaenwhnaiwthung 16 000 naythidinaednsaekeniy aelakxnghlngxik 10 000 naythiphrmaednkhxngnxrewy aelwekhluxnthphcakemuxngkharlsokhrnamayngchxngaekhboxersunddwykxngeruxrb 38 la rahwangnnkxngthphswiednyngphbkbxupsrrkhsakhy nnkhuxkxngeruxednmark 40 lathiaelnkhwangexaiw aetthisudaelwkidrbkarchwyehluxcakkxngeruxbritich dtch thaihkxngeruxswiednsamarthekhluxnthphtxipidcnthungtablhmelebkinthisud karethiybthaekhabukyngchayfnghmelebknbepnkartdsinphrathykhxngphraecakharlthi 12thinaphachychnamaihswiednidimnxy hakephraaednmarkimthnidtngtwxairely cungepnewlathiehmaaaekkarbukekhaocmtixyangying aelathungfngednmarkcamikalngphlmakthung 5 000 khnxyuaelwktam aetkmiephiyngaekhthhar 350 nayaelachawna 350 khnthiwangkalngpxngknchayfngethann khnathithangswiednidaebngthphiwsxngkxng odyihthharcanwn 2 500 naycak 4 700 nayekhabukepnaenwhna thungaemednmarkcasngkxngkalngthharmaekhapidlxmiw aetkyngesiyepriybswiednthixyuinnaxyudi sngkhramkhrngniyngidaesdngihehnthungkhwamklahaykhxngphraecakharlthi 12 thithrngrwmrbkbthphhnakhxngphraxngkhxyangimhwnekrngthngbnbkaelainnaxikdwy thaythisud dwykalngesrimkhxngswiednthibukprachidekhamathangkrungokhepnehekneruxy cnmikalngthharthnghmd 10 000 nay prakxbkbthphkhxngednmarkthiexaaetthxyhlngklbemuxnghlwng thaihednmarktxngyxmlngnaminsnthisyyasngbsukthraewndxltamthiklawmaxyangimmithangeluxkinthisud chychnaaehngkxngthphswiednyuththkarnarwa hlngcakednmarkphayaephtxswiedninkarethiybthaaehnghmelebk swiednthikalnghukehimkidebnkhwamsnicipthickrwrrdirsesiyxnidchuxwaepnphykhukkhamtxtnexngthnthi nnthaihphraecakharlthi 12yatrathphphakhsnamekhabukrsesiyinwnthi 30 knyayn kh s 1700 n emuxngnarwa odymicudprasngkhthicadnkxngthphrsesiyklbipyngekhtaednrsesiyihidtamprasngkh phraecakharlthi 12 phrxmdwykharl kustaf erhnsekhiyld aelaxxtot ewllingk sxngaemthphihycdkalngthharodyih 8 000 nayekhapathainyuththkarnarwa aelwxik 2 500 nayrksadinaednxyuthitwemuxngswiedn inkhnathifngckrwrrdirsesiymikxngkalngthharthung 30 000 35 000 nay naodyphraecapietxrmharachaelaaemthphxikhknay thngsxngekhapathakninwnphayuhimarunaerng aelathanglmyngcaduepnicihswiednxikdwy krannaelwphraecakharlthi 12 kyngthrngelngehnthungprasiththiphaphkhxngchawrsesiyaemcamxngimehninsphaphxakasaebbni cungsngkarihaebngthphxxkepnsxngpik ekhalxmthphrsesiy aelwichthphhlkthisamekhapathacntxnihthphrsesiyekhaipxyuthisaphankhamaemnanaorwaidsaerc dwyklyuththkhxngphraecakharlthi 12 thaihkhrngnnsaphankhamaemnanaorwathlmlngma sngphlihthharrsesiytklngiptaythung 6 000 18 000 khnelythiediyw imephiyngaekhnn thangdanthharrsesiythiyxmcannihkbthphswiednyngidaexblaeliyngxawuthsakhyipmxbihkbthphswiednxikdwy phraecapietxrmharachruaekphrathydiwathahakyngdnthurngsutxcaepnechnircungthxythphklb chychnakhrngniphraecakharlthi 12 thrngmnphrathyepnxyangmakwahlngcaknirsesiycaimsamarthklbmarukranswiednidxikaelapraeminrsesiytalngipmakcnthungyuththkaropltawa inkhnathiphraecapietxrthi 1 klbekbkhwamphayaephnirwmthunginwnkhanghnaiwepnbtheriynsakhyaelaekbklyuthththukxyangthiswiednmiipphthnakxngthphrsesiyihetmprasiththiphaphkh s 1701phraecakharlthi 12 insukkhamfakaehngdiwnasukkhamfakaehngdiwna hlngcakthiswiednmichyehnuxrsesiyinyuththkarnarwamaidpramansibeduxnkwa smedcphraecaxxkststhi 2aehngopaelnd lithweniyaelaaeskosnikidkrithathphekharwmepnkxngkalngphsmkbkxngthphrsesiyinechawnthi 7 krkdakhm kh s 1701 n rimaemnaedakawa krungrikaaelalioweniy ephuxekhapathakbkxngthphswiedn odykhrngnnmithharrsesiythung 10 000 nay aelathharaesksxnrwmdwyxik 9 000 nay rwmyxdthnghmdkhxngkxngkalngphnthmitrepn 19 000 nay swnkxngkalngswiednmiephiyng 7 000 nay aetmikxngrachnawismthbmadwy karpatharalxkaerk kxngthphswiednradmyingpunihycakfngtrngkhamkhxngaemnaedakawaiskhaykxngthphfayphnthmitrxyangimthnihidtngtw thnthithikhwnpunerimslayxxkip kxngthphaesksxnkerimruthungsthankarnthiekidkhun aelwepidkalngekhacuocmkxngthphswiednklbthnthi inkhnathikxngthphswiednphayitphrabychaaehngphraecakharlthi 12 kyngkhngedinhnaekhapathaxyangimhwnekrngaelaimmiikhrthxyklb hlngcakkarpatharalxkaerkphanipchwkhru kxngthphswiednkekhaocmtifaytrngkhamepnralxkthisxngxikkhrng krathng 2 chwomngphanip kxngthphswiednksamarthexachnakxngthphphnthmitraelakhamaemnaedakawaipidsaerc klwithikarsukkhxngswiedninkhrngnisamarthexachnafayecabanxyangopaelnd lithweniyaelaaeskosniidxyangngaydaykephraamikartidtngpunihybneruxelk id thaihfayswiednsamarthradmyingpunihyaelaplxyraebidkhwnlwngsaytaidxyangngayday xikthngyngmikarwangklyuththlwnghnaxikdwy bxris epotrwich echremethfyuththkareraekc hlngcakthiswiednkhamaemnaedakawaipidaelwsxngeduxn bxris echremethf aemthphaehngrsesiykidyatrathphsamehlacakraphinna eniyw khasariths aelaeraekcinwnthi 15 knyayn kh s 1701 ephuxekhapathaknxikkhrngthieraekcaelalioweniytawnxxkindinaednexsoteniypccubn thungrsesiycakrithathphmaepncanwn 7 000 naythimakkwaswiednthimiephiyng 2 000 aetphlkhxngsngkhramkhrngniyngkhngepnechnedim rsesiytxngprachyihkbswiednehmuxnxyangthukkhrng sngkhramkhrngniyngaesdngihehnthungradbprasiththiphaphkhxngsxngkxngthph odyrsesiytxngsuyesiythharipmakthung 2 000 kwakhn inkhnathiswiednsuyesiythharipimthungrxykhnethannkh s 1702smrphumirbaehngexxrrastefxryuththkarexxrrastefxr imnannk hlngcakphaniphnungeduxnkwa bxris echremethf aemthphaehngrsesiykidnathphklbmaocmtiswiedninwnthi 9 mkrakhm kh s 1702 n smrphumiexxrrastefxr dinaednswidichlioweniy yuththkarkhrngnikxngthphrsesiyyngkhngykphlmathung 12 000 nay khnathiswiednyngkhngykthphmanxynidephiyngaekh 2 200 nayethann karsukkhrngnikxngthphrsesiyprasbkhwamsaercxyangngaydaydwykarsngharkxngthphswiednlngthung 750 nay cbnaythharxik 350 khnipepnechlysngkhramaelayngidyuthothpkrnsngkhramkhxngswiednmakhrxngthung 4 krabxk thungaemkxngthphrsesiycasuyesiykxngthharipmakthung 3 000 kwakhnktam aetknbwaepnchychnakhrngaerkkhxngrsesiyinsngkhramkhrngni sungcaaesdngihehnthungkarphthnakhxngkxngthphrsesiyipinphayphakhhnaxikechnkn yuththkarhmemlchxf khrungpiphanmahlngcakyuththkarexxrrastefxrphanip kxngthphrsesiydwykalngthhar 24 000 nayidykthphmathikrungtartu dinaednswidichlioweniy ephuxekhaocmtikxngthphswiednthimikalngrbephiyng 5 700 nay sngkhramkhrngnnyngkhngnadwysxngaemthphxnepnstruekamahlayyuththkar nnkhuxbxris echremethf aehngrsesiy aelawilehlm xntng wxn chliphephnbarchaehngswiedn odythngsxngkxngthphidekhapathaknthismrphumiiklemuxnghmemlchxf intxnaerkkxngthharswiednsamarthexachnarsesiyaelwchingexapunihymaid 5 6 krabxk aetinewlatxma emuxkxngthphhlwngaehngrsesiyedinthangmathung kxngthphswiednkepidsukdwykarekhaocmtithnthi hakaetkxngthharrabrsesiyidkracaythphekhalxmkxngthphswiedniwaelwcungerimocmtiklbthnthi dwyaesnyanuphaphthangkarthharthisankphrarachwngrsesiyphayitkarbychakhxngphraecapietxrthi 1 idthakarfukfnthharrsesiyepnxyangdi cungthaihsngkhramkhrngnirsesiymichyehnuxswiednidxyangswyngam odysamarthsngharthharfaytrngkhamidthung 1 000 2 000 nay eknthipepnechlysngkhramidthung 238 khn aelayngyudpunihyklbmaiwinkhrxbkhrxngidthung 15 krabxk inkhnathithharfaykhxngtnbadecbsahsaelalmtayephiyngaekh 1 000 naycakthnghmd 24 000 nayethann chychnakhrngthisxngkhxngrsesiykhrngnicungepnhlkthanyunynthungaesnyanuphaphthangkarthharthiphthnakhunidxyangkawkraoddkhxngrsesiyepnxyangdi smrphumiaehngkhlisoswyuththkarkhlisosw subenuxngmacakkarthiphraecakharlthi 12 thrngsubrumathihlngwaphraecaxxkststhi 2opaelnd lithweniyaelaaeskosnithrngepntnehtuthithaihekidkarrwmtwkhxngrahwangkxngkalngsamehlathph khuxkxngthphrsesiykhxngphraecapietxrmharach kxngthphednmark nxrewykhxngphraecaefredxrikthi 4 aelakxngthphopaelnd lithweniyaelaaeskosnikhxngtwphraxngkhexng hlngcakthiphraecakharlthi 12thrngmichyehnuxkxngthphrsesiyinyuththkarnarwaaelw phraxngkhkidphlkkxngkalngopaelnd lithweniyaelaaeskosniihklbipyngekhtkhxngtnidsaerc aelaxiksxngpiihhlng phraxngkhyngtidtamphraecaxxkststhi 2 ipinopaelnd lithweniytxxikdwy n dinaednkhlisosw txnitkhxngemuxngekhiylesx ewla 11 nalika wnthi 19 krkdakhm kh s 1702 phraecakharlthi 12 phrxmdwythharrab 8 000 nay thharma 4 000 nay aelapunkhrk 4 krabxk idyatrasukekhapathakbkxngthphopaelnd lithweniyaelaaeskosnikhxngphraecaxxkststhi 2 thimikxngthharrab 7 500 nay thharmaaesksxn 9 000 nay thharmaopaelnd 6 000 nay aelapunkhrkyaw 46 krabxk rwmaelwfngswiednmikalngrb 12 000 nay inkhnathifngopaelnd lithweniyaelaaeskosnimikalngrbmakthung 22 500 nay nbwamakkwafngswiednekuxb 2 ethathiediyw phraecaxxkststhi 2 idaebngthphxxkepn 3 swn odyswnsayxnepnkhxngchawaesksxncanaodyoyhnn aemthethiys wxn chuelnebirk thphklangxnepnkalngphsmnaodytwphraxngkhexng pikkhwafaythharmanaodycakhxb ehnrich wxn eflmming aelapikkhwafaythharrabchawoplichnaodyhiornim xxkstin luobemirski aelwekhaoxbkxngthphswiedn aetaelwkxngthphswiednkichklsukphlikklbmaichpikkxngthphthikracaytwxyudannxkoxbekhaxikepnchnthisxng thaihkxngthphchawopaelndpikkhwaaelathphaesksxnpiksayphayaephxyangybeyin thaihluobemirskitxngtdsinicthxythphhni epidoxkasihthphaesksxnxxnaexlngxyangrwderwaelathaihphraecakharlthi 12 samarthekhabuktikhaythharkhxngfayopaelnd lithweniyaelaaeskosniidodyngayphayinkhrungchwomng thaihphraecaxxkststhi 2 txngthxythphhnilnghnxngnaipinthisud chychnakhrngniaemswiedncaidyuthothpkrnsngkhram esbiyngaelasmpharakhxngthphopaelnd lithweniymakhrxng aetktxngaelkdwykarsuyesiyphiekhyxyangdyukhefredxrikhthi 4 aehngkhxngphraecakharlthi 12 cakkarthukphraaesngpunihykhxngfaytrngkhamekhacnsinphrachnminthisud khnathixikdannnthphaesksxnkyngkhngrxdmaiddwykarnathphkhxngaemthphchuelnebirkaehngaesksxnodyswsdiphaph yuththkarkhrngnikxngthphswiednsamarthsngharthharkxngthphopaelnd lithweniyaelaaeskosniidmakthung 2 000 nay cbipepnechlysngkhramidmakthung 1 000 nay khnathiswiednmithharthibadecbsahs 900 nayaelalmtayephiyngaekh 300 nayethann cnkrathngwnthi 31 krkdakhm kh s 1702 kxngthphswiednphayitphrabychaaehngphraecakharlthi 12 cungidekhluxnthphipyngemuxngkhrakhxwindinaednkhxngopaelnd lithweniy kxngthphfayecabancungtxngyaythphipyngemuxngsanodemiyrsephuxtngrbkhunxikkhrng phraecapietxrthi 1thamklangkxngthphrsesiyinkarpidlxmenxetebirkkarpidlxmaehngenxetebirk karpidlxmaehngenxetebirkerimkhuninwnthi 7 tulakhm kh s 1702 odyepnsukthikxngthphrsesiyxnprakxbdwythharrabkwa 35 000 nay naodyphraecapietxrthi 1 aelabxris echremethf ekhalxmpxmenxetebirkkhxngkxngthphswiednthimikxngthharephiyngaekh 389 nayethann odyaetedim bxris echremethf aemthphaehngrsesiyidtngkhayxyurimaemnaenwaxyukxnaelwdwykalngphlthung 12 000 aelwkxngthphkhxngphraecapietxrthi 1 cungidtammasmthbinxiksibwnihhlngcnkhrb 35 000 khn cnkrathngemuxwnthi 7 tulakhm kh s 1702 kxngthphrsesiyphayitkhasngkhxngbxris echremethfcungxxkedinhnamungipyngpxmenxetebirkaelwerimepidsuktxfayswiednthnthi odythangkxngthphrsesiyichklyuththkarraebidpxmekhasu aemsudthayaelwklyuththcalmehlwephraapunihyraebidxxkktam aetdwykarpidlxmaelakartxsutidtxknmahlaywnthaihthharswiedntxngbadecbsahs xdxahar tidechux aelatayepncanwnmak thaihfayswiedntxngyxmcanntxkxngthphrsesiyemuxwnthi 11 tulakhm kh s 1702 inthisud hlngsngkhramkhrngni ckrwrrdirsesiykidpxmenxetebirkaeladinaednrxbpxmmakhrxnginthisud rwmthungyngidrbphrarachthannamihmcakphraecapietxrmharachwa pxmchliseslebirk xnmikhwamhmaywa kuyaecaehngdinaedn aelaichpxmepnthitngmnephuxekhayuddinaednthangtawntkxikdwy odykhnannphraxngkhimthrngthrabelywatxipinphayphakhhna pxmnicaklayepnkuyaecsakhyinkarrwbrwmdinaednrxbaemnaenwa aettxngaelkkbkarthitxngesiyewlainkarburnasxmaesmpxmthiodnraebidkhxngfaytwexngthung 16 554 luk xyangirktam hlngcakthipxmburnaesrcxyangrwderw phraecapietxrthi 1 yngidesdcmachlxngchychnathipxmphrxmkbaetngtngxelksanedxr emnchikhxf khunepnaemthphpracapxmxikdwyxangxingEricson Lars Svenska knektar 2004 Lund Historiska media Lindegren Jan Det danska och svenska resurssystemet i komparation 1995 Umea Bjorkas Mitthogsk Roberts Michael 2003 The Age of Liberty Sweden 1719 1772 Cambridge University Press ISBN 978 0 521 52707 1 Lindqvist Herman 2009 11 29 Karl XII s dod ger inte forskarna nagon ro Aftonbladet Anisimov Evgeniĭ Viktorovich 1993 The reforms of Peter the Great Progress through coercion in Russia The New Russian history M E Sharpe p 53 ISBN 1 56324 047 5 Gross Reiner 2007 in German Die Wettiner Kohlhammer Urban Taschenbucher 621 Kohlhammer pp 181 182 ISBN 3 17 018946 8 Charles XII of Sweden Frederick IV of Holstein Gottorp August II and Frederik IV of Denmark Norway were all grandsons of Frederik III of Denmark Norway Frost 2000 p 228 Frost 2000 p 227 Frost 2000 p 229 Frost 2000 p 294 Frost Robert I 2000 The Northern Wars War State and Society in Northeastern Europe 1558 1721 Longman pp 230 ISBN 978 0 582 06429 4 Frost Robert I 2000 The Northern Wars War State and Society in Northeastern Europe 1558 1721 Longman pp 230 232 ISBN 978 0 582 06429 4 Bespalov A V Severnaya vojna Karl XII i shvedskaya armiya Put ot Kopengagena do Perevolochnoj 1700 1709 M Rejtar 1998 S 43 Peter Ullgren Det stora nordiska kriget 1700 1721 2008 Stockholm Prisma Sidan 57 ISBN 978 91 518 5107 5 Peter The Great Swift Olle Larsson Stormaktens sista krig 2009 Lund Historiska Media Page 108 ISBN 978 91 85873 59 3 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2009 02 18 subkhnemux 2009 02 18 Frost 2000 p 230 Frost 2000 pp 229ff 263ff Frost 2000 p 272 The Century 21 The Century Co 1881 Alexandr Konstantinovich Chicherin Aleksandr Konstantinovich Chicherin 1883 Istoriya Leib Gvardii Preobrazhenskago polka 1683 1883 g Istoriya Petra Velikago V Tip K Zhernakova 1843 brrnanukrmSweden and the Baltic 1523 1721 by Andrina Stiles Hodder amp Stoughton 1992 ISBN 0 340 54644 1 The Struggle for Supremacy in the Baltic 1600 1725 by Jill Lisk Funk amp Wagnalls New York 1967 The Northern Wars 1558 1721 by Robert I Frost Longman Harlow England 2000 ISBN 0 582 06429 5 Norges festninger by Guthorm Kavli Universitetsforlaget 1987 ISBN 82 00 18430 7 Admiral Thunderbolt by Hans Christian Adamson Chilton Company 1958 East Norway and its Frontier by Frank Noel Stagg George Allen amp Unwin Ltd 1956 bthkhwamni prakxbdwykhxkhwamcaksingphimphsungpccubnepnsatharnsmbti Chisholm Hugh b k 1911 saranukrmbritanika kh s 1911 11 ed sankphimphmhawithyalyekhmbridc a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite encyclopedia title aemaebb Cite encyclopedia cite encyclopedia a title immihruxwangepla help duephimprawtisastryuorp sngkhramehnuxaehlngkhxmulxunGreat Northern War timeline About Northern Wars Scan of the treaty at IEG Mainz 2011 07 22 thi ewyaebkaemchchin bthkhwamprawtisastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk