เตลูกู (เตลูกู: తెలుగు, ) เป็นภาษาดราวิเดียนคลาสสิกที่พูดโดยใน รัฐอานธรประเทศกับรัฐเตลังคานา ซึ่งเป็นรัฐที่มีภาษานี้เป็นภาษาราชการ ถือเป็นภาษาที่มีผู้พูดมากที่สุดในตระกูลภาษาดราวิเดียน และเป็นหนึ่งใน 22 ภาษานี้ยังเป็นหนึ่งในไม่กี่ภาษาที่มีสถานะทางการมากกว่าหนึ่งรัฐของอินเดีย ร่วมกับภาษาฮินดีและภาษาเบงกอล ภาษาเตลูกูเป็นหนึ่งในหกภาษาที่รัฐบาลอินเดียเลือกเป็น(ภาษาคลาสสิก) (ของอินเดีย)
ภาษาเตลูกู | |
---|---|
తెలుగు | |
ศัพท์ "เตลูกู" ในอักษรเตลูกู | |
ออกเสียง | [ˈteluɡu] |
ประเทศที่มีการพูด | ประเทศอินเดีย |
ชาติพันธุ์ | |
จำนวนผู้พูด | 83 ล้านคน (2011) ผู้พูดภาษาที่สอง: 13 ล้านคน |
ตระกูลภาษา | ดราวิเดียน
|
รูปแบบก่อนหน้า | เตลูกูเก่า
|
ภาษาถิ่น | ดู |
ระบบการเขียน | อักษรเตลูกู |
สถานภาพทางการ | |
ภาษาทางการ | อินเดีย
|
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน | แอฟริกาใต้ (ภาษาที่ได้รับการคุ้มครอง) |
รหัสภาษา | |
ISO 639-1 | te |
ISO 639-2 | tel |
ISO 639-3 | tel – รหัสเอกเทศ: wbq – (Vadari) |
นักภาษาศาสตร์ | tel |
49-DBA-aa | |
ภาษาเตลูกูเป็นภาษาท้องถิ่นของรัฐอานธรประเทศกับรัฐเตลังคานา | |
ชาวอังกฤษในคริสต์ศตวรรษที่ 19 เรียกภาษาเตลูกูว่า ภาษาอิตาลีของโลกตะวันออก (Italian of the East) เนื่องจากทุกคำในภาษาเตลูกูลงท้ายด้วยเสียงสระ แต่เชื่อว่านักสำรวจชาวอิตาลี (Niccolò Da Conti) ได้คิดวลีนี้ในคริสต์ศตวรรษที่ 15
ด้วยจำนวนผู้พูดภาษาแม่เกือบ 81 ล้านคนตาม ทำให้ภาษาเตลูกูเป็นภาษาที่มีผู้พูดมากเป็นอันดับ 4 ของประเทศอินเดีย และอันดับที่ 15 ของโลกตามรายการของ Ethnologue ภาษานี้ยังเป็นภาษาที่ได้รับการคุ้มครองในประเทศแอฟริกาใต้ และถูกเสนอเป็นภาษาทางเลือกที่สามในโรงเรียนที่จังหวัด มีจารึกก่อนสมัยอาณานิคมที่เขียนในภาษาเตลูกูเกือบ 10,000 ชิ้น
จุดกำเนิด
ภาษาเตลูกูมีจุดกำเนิดจากและอยู่ในกลุ่มดราวิเดียนกลาง-ใต้ โดยผู้พูดมีจุดกำเนิดมาจากกลุ่มชนที่อยู่ตอนกลางของ และได้รับอิทธิพลจากภาษาสันสกฤตมาก จารึกภาษาเตลูกูมีอายุย้อนหลังไปได้ถึง พ.ศ. 143 พบที่ตำบลกูร์นูล
รากศัพท์
รากศัพท์ที่แน่นอนของคำว่า "เตลุกู"หรือ "เตลุคุ" ยังไม่ทราบแน่ชัด โดยทั่วไปอธิบายว่ามาจากคำว่าไตรลิงกะ ในไตรลิงกะ เทศา ในศาสนาฮินดูคำว่า ไตรลิงกะ เทศา หมายถึงดินแดนที่อยู่ระหว่างวิหารของพระศิวะ 3 แห่ง คือ กาละหัตถี ศรีศัยลัม และทรักศรมัม ไตรลิงกะ เทศานี้อยู่ที่แนวชายแดนดั้งเดิมของบริเวณเตลูกู รูปแบบอื่นๆของคำนี้ เช่น เตลุงกะ เตลิงคะ เตลังกนะ และเตนุงกะพบได้เช่นกัน มีคำกล่าวว่าไตรลิงกะในรูปของไตรลิกกอนปรากฏในงานของปโตเลมีในฐานะชื่อของดินแดนที่อยู่ทางตะวันออกของแม่น้ำคงคา นักวิชาการอื่นๆเปรียบเทียบไตรลิงคะกับชื่อพื้นเมืองอื่นๆที่กำหนดโดย เช่น โบลิงเก มักโดคาลิงเก และโมโด กาลิงกัม โดยชื่อหลังนั้นระบุว่าเป็นเกาะในแม่น้ำคงคา A.D. Campbell ได้กล่าวไว้ในบทนำของตำราไวยากรณ์ภาษาเตลูกูของเขาว่าโมโด กาลิงกัมอาจจะอธิบายได้ด้วยการแปลภาษาเตลูกูคำว่าตรีสินงกัมและเปรียบเทียบส่วนแรกของคำ โมโด กับมุดุกะซึ่งเป็นรูปคำที่ใช้ในวรรณคดีภาษาเตลูกู โดยมุดุแปลว่าสาม
Bishop Caldwell อธิบายว่าโมโด กาลิงกัมมาจากภาษาเตลูกู มุดุ กาลิงกัมหมายถึงกาลิงกัสทั้งสามซึ่งเป็นชื่อพ้องกับที่พบในจารึกภาษาสันสกฤต และกาลิงกะปรากฏในจารึกพระเจ้าอโศกมหาราชและเริ่มปรากฏรูปคำว่ากลิงก์ซึ่งกลายเป็นคำที่ใช้เรียกคนที่มาจากอินเดียตอนใต้ในมาเลเซีย K.L. Ranjanam เห็นว่าคำว่ากลิงก์มาจากตะละดิง ซึ่งเป็นผู้นำสูงสุดของเขตอันธระ M.R. Shastri เห็นว่ามาจากคำว่าเตลุงคะที่มาจากภาษาโกณฑี เตลู แปลว่าขาว แล้วทำให้อยู่ในรูปพหูพจน์โดยเดิม –unga ซึ่งอาจจะเป็นการอ้างอิงถึงคนผิวขาว G.J. Sumayaji อธิบายว่า ten- หมายถึงใต้ ในภาษาดราวิเดียนดั้งเดิม และอาจจะมาจากเตนุงกู หมายถึงผู้คนทางใต้
ชื่อเดิมของแผ่นดินเตลูกูคือเตลิงกะ/เตลิงกะเทศะ ซึ่งดูคล้ายกับว่ามาจากรากศัพท์ เตลิ- และเติม –nga ซึ่งเป็นหน่วยสร้างคำทั่วไปในภาษาตระกูลดราวิเดียน คำว่าเตลิปรากฏในภาษาเตลูกูแปลว่าสว่าง คำว่ากลิงก์อาจจะมีพื้นฐานเดียวกับคำในภาษาเตลูกู กาลูกูตะหมายถึงอยู่รอดและมีชีวิต และความหมายโดยนัยคือความเป็นคน
ประวัติ
แบ่งยุคในประวัติศาสตร์ของภาษาเตลูกูออกเป็น 4 ยุค ดังนี้
พ.ศ. 943 – 1053
การค้นพบป้ายจารึกอักษรพราหมีอ่านได้ว่า ทัมภยา ธานัม พบบนหินสบู่เมื่อ 1,457 ปีก่อนพุทธศักราช ซึ่งเป็นหลักฐานที่พิสูจน์ว่าภาษาเตลูกูเป็นที่รู้จักก่อนแนวคิดที่รับรู้กันทั่วไปในรัฐอันธรประเทศ หลักฐานปฐมภูมิคือจารึกภาษาสันสกฤต/ปรากฤตที่พบในบริเวณนั้นซึ่งมีชื่อบุคคลและสถานที่เป็นภาษาเตลูกูแทรกอยู่ในยุคนี้ ซึ่งมีการใช้ภาษาเตลูกูในสมัยที่มีการปกครองของราชวงศ์ศตวหนะ ซึ่งพูดภาษาปรากฤต คำในภาษาเตลูกูปรากฏในบทกวีภาษามหาราษฏรีที่เป็นภาษาปรากฤตที่รวบรวมเมื่อ 457 ปีก่อนพุทธศักราช โดยกษัตริย์ทละในราชวงศ์ศตวหนะ ผู้พูดภาษาเตลูกูอาจจะเป็นกลุ่มคนที่เก่าแก่ที่สุดที่อาศัยในแผ่นดินบริเวณแม่น้ำกฤษณาและโคทาวารี
พ.ศ. 1053- 1643
จารึกชิ้นแรกที่ใช้ภาษาเตลูกูทั้งหมดพบในช่วงที่สองของประวัติศาสตร์เตลูกู จารึกนี้มีอายุราว พ.ศ. 1118 พบที่ตำบลกจปะ กุร์โนล และตำยลใกล้เคียง โดยใช้ภาษาสันสกฤตควบคู่ไปกับภาษาท้องถิ่น ในอีก 50 ปีต่อมา พบจารึกภาษาเตลูกูในอนันตปุรัมและบริเวณใกล้เคียง จารึกภาษาเตลูกูล้วนชิ้นแรกพบที่ชายฝั่งของรัฐอันธรประเทศ อายุราว พ.ศ. 1176 ในช่วงเวลาเดียวกัน กษัตริย์จาลุกยะแห่งเตลังกนะเนิ่มใช้ภาษาเตลูกู โดยภาษาเตลูกูในยุคนี้ได้รับอิทธิพลจากภาษาสันสกฤตมาก และเป็นยุคที่เริ่มมีวรรณคดีภาษาเตลูกู ยุคนี้ยังพบการเปลี่ยนแปลงทางด้านภาษาศาสตร์ของภาษาพูดด้วย
พ.ศ. 1643 – 1943
เป็นยุคที่วรรณกรรมมีความก้าวหน้ามากขึ้น และเริ่มนำคำที่เป็นภาษาพูดเข้าไปใช้ในบทกวี ยุคนี้ยังเป็นยุคที่ศาสนาอิสลามแผ่มาถึงเตลังกนะและเกิดอักษรเตลูกู-กันนาดาขึ้น
พ.ศ. 1943 - 2443
ในยุคนี้ ภาษาเตลูกูมีการเปลี่ยนแปลงมาก ภาษาในเตลังกนะเริ่มแตกเป็นสำเนียงต่างๆ ซึ่งเป็นผลมาจากบทบาทของศาสนาอิสลามจากการถูกปกครองโดยสุลต่านราชวงศ์ตุกลิกที่ก่อตั้งขึ้นในตอนเหนือราวพุทธศตวรรษที่ 19 อย่างไรก็ตาม จักวรรดิวิชัยนครมีความโดดเด่นใน พ.ศ. 1875 จนถึงราว พ.ศ. 2143 ทำให้เกิดยุคทองของวรรณคดีเตลูกูเมื่อถึงพุทธสตวรรษที่ 22 การปกครองของมุสลิมเริ่มขยายตัวลงทางใต้จนเกิดการก่อตั้งโดย ใน พ.ศง 2267 ทำให้ภาษาเตลูกูได้รับอิทธิพลจากภาษาเปอร์เซียและภาษาอาหรับมากในยุคนี้
พ.ศ. 2443 - ปัจจุบัน
ยุคนี้เป็นยุคที่ได้รับอิทธิพลจากภาษาอังกฤษ การสื่อสารสมัยใหม่ สื่อสิ่งพิมพ์ ซึ่งเป็นผลมาจากการปกครองของอังกฤษ เริ่มมีสื่อสมัยใหม่เช่นโทรทัศน์ วิทยุและสื่อสิ่งพิมพ์ตั้งแต่ พ.ศ. 2483 มีการกำหนดรูปแบบมาตรฐานของภาษาเพื่อการสอนในโรงเรียน
การแพร่กระจายทางภูมิศาสตร์
ภาษาเตลูกูส่วนใหญ่จะใช้พูดในรัฐอานธรประเทศ และรัฐใกล้เคียง เช่น รัฐทมิฬนาฑู พอนดิเชอร์รี รัฐกรณาฏกะ รัฐมหาราษฏระ รัฐโอริศาและรัฐฉัตตีสครห์ นอกจากนี้ยังใช้พูดในบาห์เรน ฟิจิ มาเลเซีย มอริเชียส แอฟริกาใต้ สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ สหรัฐอเมริกาและอังกฤษ และเป็นภาษาที่ใช้พูดเป็นอันดับสองในอินเดีย รองจากภาษาฮินดี
การเป็นภาษาราชการ
ภาษาเตลูกูเป็นหนึ่งในภาษาราชการ 22 ภาษาของอินเดีย เป็นภาษาราชการของรัฐอานธรประเทศตั้งแต่การสถาปนารัฐเมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2496 และยังเป็นภาษาราชการในของสหภาพพอนดิเชอร์รี
สำเนียง
ภาษาเตลูกูมีสำเนียงต่างกันมากมาย สำเนียงมาตรฐานของภาษาเตลูกูเรียกสุทธภาษา
ไวยากรณ์
ในภาษาเตลูกูจะเรียงประโยคจาก กรรตะ కర్త (ประธาน), กรรมะ కర్మ (กรรม) และ กริยะ క్రియ (กริยา) ภาษาเตลูกูมีการใช้ วิภักถิ విభక్తి (บุพบท) ด้วย
Telugu | రాముడు (ระมุทุ) బంతిని (พันตินิ) కొట్టాడు (โกทตะทุ) |
ตรงตัว | รามะ ลูกบอล ตี |
ความหมาย | "รามะตีลูกบอล" |
การผันคำ
ภาษาเตลูกูเป็นภาษารูปคำติดต่อซึ่งมีการเติมพยางค์ที่แน่นอนที่ท้ายคำเพื่อแสดงการก
การกเครื่องมือ | Ramunito | రామునితో | (తో; to) |
การกกรรมรอง | Ramuniki | రామునికి | (కి; ki or కు; ku) |
การกคำนาม | Ramudininchi | రాముడినుంచి | (నుంచి; nunchi) |
การกแสดงความเป็นเจ้าของ | Ramuni | రాముని | (ని; ni) |
การต่อคำเช่นนี้ใช้กับคำนามทุกชนิดทั้งในรูปเอกพจน์และพหูพจน์ ตารางต่อไปนี้แสดงการกอื่น ๆ ในภาษาเตลูกู
การกแสดงตำแหน่ง
การก | การใช้ | ภาษาไทย | ตัวอย่างภาษาเตลูกู |
---|---|---|---|
แสดงความใกล้เคียง | ตำแหน่งใกล้เคียง | ใกล้/ที่/โดย บ้าน | ఇంటి/పక్క /ɪŋʈɪprakːa/ |
แสดงการอยู่ข้างใน | อยู่ข้างในบางสิ่ง | ข้างในบ้าน | ఇంట్లో /ɪŋʈloː/ |
แสดงตำแหน่ง | ตำแหน่ง | ที่/บน/ใน บ้าน | ఇంటిదగ్గర /ɪŋʈɪd̪agːara/ |
แสดงการอยู่ข้างบน | บนพื้นผิว | บนด้านบนของบ้าน | ఇంటిపై /ɪŋʈɪpaj/ |
การกแสดงการเคลื่อนที่
การก | การใช้ | ภาษาไทย | ตัวอย่างภาษาเตลูกู |
---|---|---|---|
แสดงการเข้าหา | เคลื่อนเข้าไปใกล้บางสิ่ง | ไปที่บ้าน | ఇంటికి /ɪŋʈɪkɪ/, ఇంటివైపు /ɪŋʈɪvajpu/ |
แสดงการออกจาก | เคลื่อนจากพื้นผิว | จากด้านบนของบ้าน | ఇంటిపైనుంచి /ɪŋʈɪnɪɲcɪ/ |
แสดงการเริ่มต้น | แสดงจุดเริ่มต้นของการเคลื่อนที่ | เริ่มจากบ้าน | ఇంటినుంచి /ɪŋʈɪnɪɲcɪ/ (ఇంటికెల్లి /ɪŋʈɪkelːɪ/ ในบางสำเนียง) |
แสดงการอยู่ข้างนอก | อยู่ข้างนอกบางสิ่ง | อยู่นอกบ้าน | ఇంటిలోనుంచి /ɪŋʈɪnɪɲcɪ/ (ఇంట్లకెల్లి /ɪŋʈlakelːɪ/ ในบางสำเนียง) |
แสดงการเข้าไป | เคลื่อนที่เข้าไปในบางสิ่ง | เข้าไปในบ้าน | ఇంటిలోనికి /ɪŋʈɪloːnɪkɪ/ (ఇంట్లోకి /ɪŋʈloːkɪ/) |
แสดงการเคลื่อนที่ข้างบน | เคลื่อนที่บนพื้นผิว | ไปบนบ้าน | ఇంటిపైకి /ɪŋʈɪpajkɪ/ |
แสดงการสิ้นสุด | แสดงจุดสิ้นสุดของการเคลื่อนที่ | ไกลเท่ากับบ้าน | ఇంటివరకు /ɪŋʈɪvaraku/ |
แสดงการจัดเรียงประโยค
การก | การใช้ | ภาษาไทย | ตัวอย่างภาษาเตลูกู |
---|---|---|---|
แสดงแนวโน้ม | กรณีทั่วไป ทุกสถานการณ์ ยกเว้นเป็นประธาน | กังวลเกี่ยวกับบ้าน | ఇంటిగురించి /ɪŋʈɪgurɪɲcɪ/ |
การกความสัมพันธ์
การก | การใช้ | ภาษาไทย | ตัวอย่างภาษาเตลูกู |
---|---|---|---|
แสดงการใช้ประโยชน์ | สำหรับ | สำหรับบ้าน | ఇంటికోసం /ɪŋʈɪkoːsam/ (ఇంటికొరకు /ɪŋʈɪkoraku/) |
แสดงเหตุผล | เพราะ เพราะว่า | เพราะบ้าน | ఇంటివలన /ɪŋʈɪvalana/ |
แสดงส่วนร่วม | เป็นส่วนหนึ่งของบางสิ่ง | กับบ้าน | ఇంటితో /ɪŋʈɪt̪oː/ |
แสดงการครอบครอง | การครอบครองบางสิ่งโดยตรง | ถูกเป็นเจ้าของโดยบ้าน | ఇంటియొక్క /ɪŋʈɪjokːa/ |
การเชื่อมคำอย่างซับซ้อน
ตัวอย่างที่แสดงมาทั้งหมดเป็นการเชื่อคำเพียงระดับเดียว ภาษาเตลูกูมีการเชื่อมคำโดยใช้ปัจจัยหลายตัวเชื่อมต่อกับตำเพื่อให้เกิดคำที่ซับซ้อนขึ้นได้ ตัวอย่างเช่น อาจเติมทั้ง "నుంచి; นินชิ - จาก" และ "లో; โล - ใน" เข้ากับคำนามเพื่อหมายถึงภายใน เช่น "రాములోనుంచి; รามุโลนินชิ - จากข้างในของรามะ" หรือตัวอย่างการเชื่อมต่อ 3 ระดับ: "వాటిమధ్యలోనుంచి; vāṭimadʰyalōninchi - จากในระหว่างพวกเขา"
คำสรรพนามที่ครอบคลุม/ไม่ครอบคลุม
ภาษาเตลูกูมีสรรพนาม "เรา" 2 คำ คือรวมผู้ฟัง (మనము; มะนะมุ) กับไม่รวมผู้ฟัง (మేము; เมมุ) เช่นเดียวกับภาษาทมิฬและภาษามลยาฬัม แต่ลักษณะนี้ไม่พบในภาษากันนาดาสมัยใหม่
คำศัพท์
ภาษาเตลูกูมีรากศัพท์ที่มาจากภาษาในกลุ่มดราวิเดียนเอง โดยมากเป็นศัพท์ที่ใช้เกี่ยวกับเรื่องทั่วไปหรือในชีวิตประจำวัน เช่น తల; ตะละ (หัว), పులి; ปุลิ (เสือ), ఊరు; อูรุ (เมือง) อย่างไรก็ตาม ภาษาเตลูกูมีศัพท์จากภาษาสันสกฤตและภาษาปรากฤตปนอยู่มาก อิทธิพลที่สำคัญอย่างหนึ่งคือ การที่กษัตริย์ศตวหนะให้ใช้ภาษาปรากฤตเป็นภาษาราชการแม้ว่าคนส่วนใหญ่จะพูดภาษาเตลูกู
ระบบการเขียน
บทความหลัก:อักษรเตลูกู
เชื่อกันว่าอักษรเตลูกูได้รับอิทธิพลจากอักษรพราหมีสมัยอโศก และใกล้เยงกับอักษรจาลุกยะที่พ่อค้าจากอินเดียนำไปเผยแพร่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กลายเป็นต้นแบบของอักษรในบริเวณดังกล่าวรวมทั้งอักษรไทย อักษรจามและอักษรบาหลี ความคล้ายคลึงระหว่างอักษรเตลูกูกับอักษรเหล่านี้ยังพบได้ในปัจจุบัน
อักษรเตลูกูเขียนจากซ้ายไปขวา หน่วยย่อยของการเขียนคือพยางค์ แต่ละพยางค์ประกอบด้วยสระ (อัชชุหรือสวระ) และพยัญชนะ (หัลลุหรือวยันชัน) พยัญชนะที่เรียงกันเป็นกลุ่ม บางตัวมีรูปต่างไปจากเดิม พยัญชนะมีทั้งรูปบริสุทธิ์ที่ไม่มีเสียงสระและรูปที่มีเสียงอะ เมื่อรวมสระกับพยัญชนะ สระจะเป็นเครื่องหมายติดกับพยัญชนะเรียก มาตรัส ซึ่งมีรูปร่างต่างจากสระปกติ
อักษรเตลูกูมีทั้งหมด 60 เครื่องหมาย เป็นสระ 16 ตัว ตัวเปลี่ยนสระ 3 ตัว พยัญชนะ 41 ตัว มีการเว้นช่องว่างระหว่างคำ เมื่อจบประโยคจะจบด้วยเส้นเดี่ยว (ปุรนา วิรมะ) หรือเส้นคู่ (กีรฆา วิรมะ)
อ้างอิง
- ภาษาเตลูกู ที่ Ethnologue (22nd ed., 2019)
- "Statement 1: Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues – 2011". censusindia.gov.in. Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. สืบค้นเมื่อ 2018-07-07.
- "West Bengal shows 'Mamata' to Telugus". (ภาษาอังกฤษ). 2020-12-24. สืบค้นเมื่อ 2020-12-31.
{{}}
: CS1 maint: url-status () - "Constitution of the Republic of South Africa, 1996 – Chapter 1: Founding Provisions". gov.za. สืบค้นเมื่อ 6 December 2014.
- "Dravidian languages". Encyclopædia Britannica.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-10-29.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-10-11. สืบค้นเมื่อ 2022-09-05.
- "Making Telugu compulsory: Mother tongues, the last stronghold against Hindi imposition". The News Minute. 12 December 2017.
- . Press Information Bureau. Ministry of Tourism and Culture, Government of India. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 16 December 2008. สืบค้นเมื่อ 31 October 2008.
- . . 1 October 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-11-04. สืบค้นเมื่อ 1 November 2008.
- . Census of India, 2001. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 October 2013.
- "Infographic: A World of Languages". สืบค้นเมื่อ 2 June 2018.
- "Summary by language size". Ethnologue.
- "Telugu to be an official subject in South African schools". (ภาษาอังกฤษ). 2014-03-21. สืบค้นเมื่อ 2022-08-12.
- Morrison, Kathleen D.; Lycett, Mark T. (1997). (PDF). Journal of Archaeological Method and Theory. Springer. 4 (3/4): 218. doi:10.1007/BF02428062. S2CID 143958738. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 19 February 2017.
บรรณานุกรม
- Albert Henry Arden, A Progressive Grammar of the Telugu Language (1873).
- Charles Philip Brown, English–Telugu dictionary (1852; revised ed. 1903);
- The Linguistic Legacy of Indo-Guyanese The Linguistic Legacy of Indian-Guyanese
- Languages of Mauritius Languages of Mauritius – Mauritius Attractions
- Charles Philip Brown, A Grammar of the Telugu Language (1857)
- P. Percival, Telugu–English dictionary: with the Telugu words printed in the Roman as well as in the Telugu Character (1862, Internet Archive edition)
- Gwynn, J. P. L. (John Peter Lucius). A Telugu–English Dictionary Delhi; New York: Oxford University Press (1991; online edition).
- Uwe Gustafsson, An Adiwasi Oriya–Telugu–English dictionary, Central Institute of Indian Languages Dictionary Series, 6. Mysore: Central Institute of Indian Language (1989).
- Rao, Velcheru Narayana; Shulman, David (2002), Classical Telugu Poetry: An Anthology, University of California Press
- Callā Rādhākr̥ṣṇaśarma, Landmarks in Telugu Literature: A Short Survey of Telugu Literature (1975).
- Wilkinson, Robert W. (1974). "Tense/lax vowel harmony in Telugu: The influence of derived contrast on rule application". Linguistic Inquiry. 5 (2): 251–270.
แหล่งข้อมูลอื่น
- ภาษาเตลูกู ที่เว็บไซต์ Curlie
- Telugu language at Encyclopædia Britannica
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
etluku etluku త ల గ epnphasadrawiediynkhlassikthiphudodyin rthxanthrpraethskbrthetlngkhana sungepnrththimiphasaniepnphasarachkar thuxepnphasathimiphuphudmakthisudintrakulphasadrawiediyn aelaepnhnungin 22 phasaniyngepnhnunginimkiphasathimisthanathangkarmakkwahnungrthkhxngxinediy rwmkbphasahindiaelaphasaebngkxl phasaetlukuepnhnunginhkphasathirthbalxinediyeluxkepnphasakhlassik khxngxinediy phasaetlukuత ల గ sphth etluku inxksretlukuxxkesiyng ˈteluɡu praethsthimikarphudpraethsxinediychatiphnthucanwnphuphud83 lankhn 2011 phuphudphasathisxng 13 lankhntrakulphasadrawiediyn klangtxnitphasaetlukurupaebbkxnhnaetlukueka phasaetlukuphasathindurabbkarekhiynxksretlukusthanphaphthangkarphasathangkar xinediy rthxanthrpraeths rthetlngkhana puthuecri rthebngkxltawntk ephimetim phasachnklumnxythirbrxngin aexfrikait phasathiidrbkarkhumkhrxng rhsphasaISO 639 1teISO 639 2telISO 639 3tel rhsexkeths a href https iso639 3 sil org code wbq class extiw title iso639 3 wbq wbq a Vadari nkphasasastrtel49 DBA aaphasaetlukuepnphasathxngthinkhxngrthxanthrpraethskbrthetlngkhanabthkhwamnimisylksnsthxksrsakl hakrabbkhxngkhunimrxngrbkaraesdngphlthithuktxng khunxacehnprsni klxng hruxsylksnxyangxunaethnthixkkhrayuniokhd chawxngkvsinkhriststwrrsthi 19 eriykphasaetlukuwa phasaxitalikhxngolktawnxxk Italian of the East enuxngcakthukkhainphasaetlukulngthaydwyesiyngsra aetechuxwanksarwcchawxitali Niccolo Da Conti idkhidwliniinkhriststwrrsthi 15 dwycanwnphuphudphasaaemekuxb 81 lankhntam thaihphasaetlukuepnphasathimiphuphudmakepnxndb 4 khxngpraethsxinediy aelaxndbthi 15 khxngolktamraykarkhxng Ethnologue phasaniyngepnphasathiidrbkarkhumkhrxnginpraethsaexfrikait aelathukesnxepnphasathangeluxkthisaminorngeriynthicnghwd micarukkxnsmyxananikhmthiekhiyninphasaetlukuekuxb 10 000 chincudkaenidphasaetlukumicudkaenidcakaelaxyuinklumdrawiediynklang it odyphuphudmicudkaenidmacakklumchnthixyutxnklangkhxng aelaidrbxiththiphlcakphasasnskvtmak carukphasaetlukumixayuyxnhlngipidthung ph s 143 phbthitablkurnul raksphth raksphththiaennxnkhxngkhawa etluku hrux etlukhu yngimthrabaenchd odythwipxthibaywamacakkhawaitrlingka initrlingka ethsa insasnahindukhawa itrlingka ethsa hmaythungdinaednthixyurahwangwiharkhxngphrasiwa 3 aehng khux kalahtthi srisylm aelathrksrmm itrlingka ethsanixyuthiaenwchayaedndngedimkhxngbriewnetluku rupaebbxunkhxngkhani echn etlungka etlingkha etlngkna aelaetnungkaphbidechnkn mikhaklawwaitrlingkainrupkhxngitrlikkxnpraktinngankhxngpotelmiinthanachuxkhxngdinaednthixyuthangtawnxxkkhxngaemnakhngkha nkwichakarxunepriybethiybitrlingkhakbchuxphunemuxngxunthikahndody echn oblingek mkodkhalingek aelaomod kalingkm odychuxhlngnnrabuwaepnekaainaemnakhngkha A D Campbell idklawiwinbthnakhxngtaraiwyakrnphasaetlukukhxngekhawaomod kalingkmxaccaxthibayiddwykaraeplphasaetlukukhawatrisinngkmaelaepriybethiybswnaerkkhxngkha omod kbmudukasungepnrupkhathiichinwrrnkhdiphasaetluku odymuduaeplwasam Bishop Caldwell xthibaywaomod kalingkmmacakphasaetluku mudu kalingkmhmaythungkalingksthngsamsungepnchuxphxngkbthiphbincarukphasasnskvt aelakalingkapraktincarukphraecaxoskmharachaelaerimpraktrupkhawaklingksungklayepnkhathiicheriykkhnthimacakxinediytxnitinmaelesiy K L Ranjanam ehnwakhawaklingkmacaktalading sungepnphunasungsudkhxngekhtxnthra M R Shastri ehnwamacakkhawaetlungkhathimacakphasaoknthi etlu aeplwakhaw aelwthaihxyuinrupphhuphcnodyedim unga sungxaccaepnkarxangxingthungkhnphiwkhaw G J Sumayaji xthibaywa ten hmaythungit inphasadrawiediyndngedim aelaxaccamacaketnungku hmaythungphukhnthangit chuxedimkhxngaephndinetlukukhuxetlingka etlingkaethsa sungdukhlaykbwamacakraksphth etli aelaetim nga sungepnhnwysrangkhathwipinphasatrakuldrawiediyn khawaetlipraktinphasaetlukuaeplwaswang khawaklingkxaccamiphunthanediywkbkhainphasaetluku kalukutahmaythungxyurxdaelamichiwit aelakhwamhmayodynykhuxkhwamepnkhnprawtiaebngyukhinprawtisastrkhxngphasaetlukuxxkepn 4 yukh dngni ph s 943 1053 karkhnphbpaycarukxksrphrahmixanidwa thmphya thanm phbbnhinsbuemux 1 457 pikxnphuththskrach sungepnhlkthanthiphisucnwaphasaetlukuepnthiruckkxnaenwkhidthirbruknthwipinrthxnthrpraeths hlkthanpthmphumikhuxcarukphasasnskvt prakvtthiphbinbriewnnnsungmichuxbukhkhlaelasthanthiepnphasaetlukuaethrkxyuinyukhni sungmikarichphasaetlukuinsmythimikarpkkhrxngkhxngrachwngsstwhna sungphudphasaprakvt khainphasaetlukupraktinbthkwiphasamharastrithiepnphasaprakvtthirwbrwmemux 457 pikxnphuththskrach odykstriythlainrachwngsstwhna phuphudphasaetlukuxaccaepnklumkhnthiekaaekthisudthixasyinaephndinbriewnaemnakvsnaaelaokhthawari ph s 1053 1643 carukchinaerkthiichphasaetlukuthnghmdphbinchwngthisxngkhxngprawtisastretluku caruknimixayuraw ph s 1118 phbthitablkcpa kuronl aelatayliklekhiyng odyichphasasnskvtkhwbkhuipkbphasathxngthin inxik 50 pitxma phbcarukphasaetlukuinxnntpurmaelabriewniklekhiyng carukphasaetlukulwnchinaerkphbthichayfngkhxngrthxnthrpraeths xayuraw ph s 1176 inchwngewlaediywkn kstriycalukyaaehngetlngknaenimichphasaetluku odyphasaetlukuinyukhniidrbxiththiphlcakphasasnskvtmak aelaepnyukhthierimmiwrrnkhdiphasaetluku yukhniyngphbkarepliynaeplngthangdanphasasastrkhxngphasaphuddwy ph s 1643 1943 epnyukhthiwrrnkrrmmikhwamkawhnamakkhun aelaerimnakhathiepnphasaphudekhaipichinbthkwi yukhniyngepnyukhthisasnaxislamaephmathungetlngknaaelaekidxksretluku knnadakhun ph s 1943 2443 inyukhni phasaetlukumikarepliynaeplngmak phasainetlngknaerimaetkepnsaeniyngtang sungepnphlmacakbthbathkhxngsasnaxislamcakkarthukpkkhrxngodysultanrachwngstuklikthikxtngkhunintxnehnuxrawphuththstwrrsthi 19 xyangirktam ckwrrdiwichynkhrmikhwamoddednin ph s 1875 cnthungraw ph s 2143 thaihekidyukhthxngkhxngwrrnkhdietlukuemuxthungphuththstwrrsthi 22 karpkkhrxngkhxngmuslimerimkhyaytwlngthangitcnekidkarkxtngody in ph sng 2267 thaihphasaetlukuidrbxiththiphlcakphasaepxresiyaelaphasaxahrbmakinyukhni ph s 2443 pccubn yukhniepnyukhthiidrbxiththiphlcakphasaxngkvs karsuxsarsmyihm suxsingphimph sungepnphlmacakkarpkkhrxngkhxngxngkvs erimmisuxsmyihmechnothrthsn withyuaelasuxsingphimphtngaet ph s 2483 mikarkahndrupaebbmatrthankhxngphasaephuxkarsxninorngeriynkaraephrkracaythangphumisastrphasaetlukuswnihycaichphudinrthxanthrpraeths aelarthiklekhiyng echn rththmilnathu phxndiechxrri rthkrnatka rthmharastra rthoxrisaaelarthchttiskhrh nxkcakniyngichphudinbahern fici maelesiy mxriechiys aexfrikait shrthxahrbexmierts shrthxemrikaaelaxngkvs aelaepnphasathiichphudepnxndbsxnginxinediy rxngcakphasahindikarepnphasarachkarphasaetlukuepnhnunginphasarachkar 22 phasakhxngxinediy epnphasarachkarkhxngrthxanthrpraethstngaetkarsthapnarthemuxeduxntulakhm ph s 2496 aelayngepnphasarachkarinkhxngshphaphphxndiechxrrisaeniyngphasaetlukumisaeniyngtangknmakmay saeniyngmatrthankhxngphasaetlukueriyksuththphasaiwyakrninphasaetlukucaeriyngpraoykhcak krrta కర త prathan krrma కర మ krrm aela kriya క ర య kriya phasaetlukumikarich wiphkthi వ భక త buphbth dwy Telugu ర మ డ ramuthu బ త న phntini క ట ట డ okthtathu trngtw rama lukbxl tikhwamhmay ramatilukbxl karphnkha phasaetlukuepnphasarupkhatidtxsungmikaretimphyangkhthiaennxnthithaykhaephuxaesdngkark karkekhruxngmux Ramunito ర మ న త త to karkkrrmrxng Ramuniki ర మ న క క ki or క ku karkkhanam Ramudininchi ర మ డ న చ న చ nunchi karkaesdngkhwamepnecakhxng Ramuni ర మ న న ni kartxkhaechnniichkbkhanamthukchnidthnginrupexkphcnaelaphhuphcn tarangtxipniaesdngkarkxun inphasaetluku karkaesdngtaaehnng kark karich phasaithy twxyangphasaetlukuaesdngkhwamiklekhiyng taaehnngiklekhiyng ikl thi ody ban ఇ ట పక క ɪŋʈɪprakːa aesdngkarxyukhangin xyukhanginbangsing khanginban ఇ ట ల ɪŋʈloː aesdngtaaehnng taaehnng thi bn in ban ఇ ట దగ గర ɪŋʈɪd agːara aesdngkarxyukhangbn bnphunphiw bndanbnkhxngban ఇ ట ప ɪŋʈɪpaj karkaesdngkarekhluxnthi kark karich phasaithy twxyangphasaetlukuaesdngkarekhaha ekhluxnekhaipiklbangsing ipthiban ఇ ట క ɪŋʈɪkɪ ఇ ట వ ప ɪŋʈɪvajpu aesdngkarxxkcak ekhluxncakphunphiw cakdanbnkhxngban ఇ ట ప న చ ɪŋʈɪnɪɲcɪ aesdngkarerimtn aesdngcuderimtnkhxngkarekhluxnthi erimcakban ఇ ట న చ ɪŋʈɪnɪɲcɪ ఇ ట క ల ల ɪŋʈɪkelːɪ inbangsaeniyng aesdngkarxyukhangnxk xyukhangnxkbangsing xyunxkban ఇ ట ల న చ ɪŋʈɪnɪɲcɪ ఇ ట లక ల ల ɪŋʈlakelːɪ inbangsaeniyng aesdngkarekhaip ekhluxnthiekhaipinbangsing ekhaipinban ఇ ట ల న క ɪŋʈɪloːnɪkɪ ఇ ట ల క ɪŋʈloːkɪ aesdngkarekhluxnthikhangbn ekhluxnthibnphunphiw ipbnban ఇ ట ప క ɪŋʈɪpajkɪ aesdngkarsinsud aesdngcudsinsudkhxngkarekhluxnthi iklethakbban ఇ ట వరక ɪŋʈɪvaraku aesdngkarcderiyngpraoykh kark karich phasaithy twxyangphasaetlukuaesdngaenwonm krnithwip thuksthankarn ykewnepnprathan kngwlekiywkbban ఇ ట గ ర చ ɪŋʈɪgurɪɲcɪ karkkhwamsmphnth kark karich phasaithy twxyangphasaetlukuaesdngkarichpraoychn sahrb sahrbban ఇ ట క స ɪŋʈɪkoːsam ఇ ట క రక ɪŋʈɪkoraku aesdngehtuphl ephraa ephraawa ephraaban ఇ ట వలన ɪŋʈɪvalana aesdngswnrwm epnswnhnungkhxngbangsing kbban ఇ ట త ɪŋʈɪt oː aesdngkarkhrxbkhrxng karkhrxbkhrxngbangsingodytrng thukepnecakhxngodyban ఇ ట య క క ɪŋʈɪjokːa karechuxmkhaxyangsbsxn twxyangthiaesdngmathnghmdepnkarechuxkhaephiyngradbediyw phasaetlukumikarechuxmkhaodyichpccyhlaytwechuxmtxkbtaephuxihekidkhathisbsxnkhunid twxyangechn xacetimthng న చ ninchi cak aela ల ol in ekhakbkhanamephuxhmaythungphayin echn ర మ ల న చ ramuolninchi cakkhanginkhxngrama hruxtwxyangkarechuxmtx 3 radb వ ట మధ యల న చ vaṭimadʰyalōninchi cakinrahwangphwkekha khasrrphnamthikhrxbkhlum imkhrxbkhlum phasaetlukumisrrphnam era 2 kha khuxrwmphufng మనమ manamu kbimrwmphufng మ మ emmu echnediywkbphasathmilaelaphasamlyalm aetlksnaniimphbinphasaknnadasmyihmkhasphthphasaetlukumiraksphththimacakphasainklumdrawiediynexng odymakepnsphththiichekiywkberuxngthwiphruxinchiwitpracawn echn తల tala hw ప ల puli esux ఊర xuru emuxng xyangirktam phasaetlukumisphthcakphasasnskvtaelaphasaprakvtpnxyumak xiththiphlthisakhyxyanghnungkhux karthikstriystwhnaihichphasaprakvtepnphasarachkaraemwakhnswnihycaphudphasaetlukurabbkarekhiynbthkhwamhlk xksretluku echuxknwaxksretlukuidrbxiththiphlcakxksrphrahmismyxosk aelaikleyngkbxksrcalukyathiphxkhacakxinediynaipephyaephrinexechiytawnxxkechiyngit klayepntnaebbkhxngxksrinbriewndngklawrwmthngxksrithy xksrcamaelaxksrbahli khwamkhlaykhlungrahwangxksretlukukbxksrehlaniyngphbidinpccubn xksretlukuekhiyncaksayipkhwa hnwyyxykhxngkarekhiynkhuxphyangkh aetlaphyangkhprakxbdwysra xchchuhruxswra aelaphyychna hlluhruxwynchn phyychnathieriyngknepnklum bangtwmiruptangipcakedim phyychnamithngrupbrisuththithiimmiesiyngsraaelarupthimiesiyngxa emuxrwmsrakbphyychna sracaepnekhruxnghmaytidkbphyychnaeriyk matrs sungmiruprangtangcaksrapkti xksretlukumithnghmd 60 ekhruxnghmay epnsra 16 tw twepliynsra 3 tw phyychna 41 tw mikarewnchxngwangrahwangkha emuxcbpraoykhcacbdwyesnediyw purna wirma hruxesnkhu kirkha wirma xangxingphasaetluku thi Ethnologue 22nd ed 2019 Statement 1 Abstract of speakers strength of languages and mother tongues 2011 censusindia gov in Office of the Registrar General amp Census Commissioner India subkhnemux 2018 07 07 West Bengal shows Mamata to Telugus phasaxngkvs 2020 12 24 subkhnemux 2020 12 31 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint url status lingk Constitution of the Republic of South Africa 1996 Chapter 1 Founding Provisions gov za subkhnemux 6 December 2014 Dravidian languages Encyclopaedia Britannica khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2013 10 29 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2017 10 11 subkhnemux 2022 09 05 Making Telugu compulsory Mother tongues the last stronghold against Hindi imposition The News Minute 12 December 2017 Press Information Bureau Ministry of Tourism and Culture Government of India khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 16 December 2008 subkhnemux 31 October 2008 1 October 2008 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2008 11 04 subkhnemux 1 November 2008 Census of India 2001 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 29 October 2013 Infographic A World of Languages subkhnemux 2 June 2018 Summary by language size Ethnologue Telugu to be an official subject in South African schools phasaxngkvs 2014 03 21 subkhnemux 2022 08 12 Morrison Kathleen D Lycett Mark T 1997 PDF Journal of Archaeological Method and Theory Springer 4 3 4 218 doi 10 1007 BF02428062 S2CID 143958738 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 19 February 2017 brrnanukrmAlbert Henry Arden A Progressive Grammar of the Telugu Language 1873 Charles Philip Brown English Telugu dictionary 1852 revised ed 1903 The Linguistic Legacy of Indo Guyanese The Linguistic Legacy of Indian Guyanese Languages of Mauritius Languages of Mauritius Mauritius Attractions Charles Philip Brown A Grammar of the Telugu Language 1857 P Percival Telugu English dictionary with the Telugu words printed in the Roman as well as in the Telugu Character 1862 Internet Archive edition Gwynn J P L John Peter Lucius A Telugu English Dictionary Delhi New York Oxford University Press 1991 online edition Uwe Gustafsson An Adiwasi Oriya Telugu English dictionary Central Institute of Indian Languages Dictionary Series 6 Mysore Central Institute of Indian Language 1989 Rao Velcheru Narayana Shulman David 2002 Classical Telugu Poetry An Anthology University of California Press Calla Radhakr ṣṇasarma Landmarks in Telugu Literature A Short Survey of Telugu Literature 1975 Wilkinson Robert W 1974 Tense lax vowel harmony in Telugu The influence of derived contrast on rule application Linguistic Inquiry 5 2 251 270 aehlngkhxmulxunphasaetluku thiokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy hakhwamhmaycakwikiphcnanukrmphaphaelasuxcakkhxmmxnskhakhmcakwikikhakhmhnngsuxcakwikitarahnngsuxrwmwlicakwikithxngethiywwikiphiediychbbphasaetluku wikiphiediy saranukrmesri inphasaetluku phasaetluku thiewbist Curlie Telugu language at Encyclopaedia Britannica