ภาษาอูรักลาโวยจ หรือ ภาษาอูรักลาโว้ย เป็นภาษาภาษาหนึ่งที่ใช้กันในภาคใต้ของประเทศไทย มีผู้พูดราว 5,000 คน (พ.ศ. 2555) โดยเฉพาะในเกาะภูเก็ต จังหวัดภูเก็ต และเกาะลันตา จังหวัดกระบี่ นอกจากนี้ยังมีผู้พูดในท้องที่อื่นทางภาคใต้ฝั่งตะวันตกอย่างเกาะอาดัง จังหวัดสตูล เป็นต้น ไม่พบในประเทศมาเลเซีย
ภาษาอูรักลาโวยจ | |
---|---|
ออกเสียง | [ʔuˈrʌk̚ laˈwojʔ] |
ประเทศที่มีการพูด | ไทย |
ภูมิภาค | จังหวัดภูเก็ต, จังหวัดกระบี่, จังหวัดสตูล |
ชาติพันธุ์ | อูรักลาโวยจ |
จำนวนผู้พูด | 5,000 คน (2555) |
ตระกูลภาษา | ออสโตรนีเซียน
|
ระบบการเขียน | มาตรฐานกำหนดให้ใช้อักษรไทย |
สถานภาพทางการ | |
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน | ไทย |
สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล | |
รหัสภาษา | |
ISO 639-3 | urk |
ภาษาอูรักลาโวยจจัดอยู่ในตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน กลุ่มภาษามาลาโย-โพลีเนเซีย สาขามาเลย์อิก ผู้พูดภาษานี้เป็นภาษาแม่คือชาวอูรักลาโวยจซึ่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์กลุ่มหนึ่งในประเทศไทย พวกเขานับถือความเชื่อดั้งเดิม ศาสนาพุทธ ศาสนาคริสต์ และศาสนาอิสลาม
สัทวิทยา
พยัญชนะ
ลักษณะการออกเสียง | ตำแหน่งเกิดเสียง | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
เสียงนาสิก | m | n | ɲ | ŋ | ||||
เสียงหยุด | ก้อง | b | d | ɟ | ɡ | |||
ไม่ก้อง | ไม่พ่นลม | p | t | c | k | ʔ | ||
พ่นลม | (pʰ) | (tʰ) | (cʰ) | (kʰ) | ||||
(f) | s | h | ||||||
r | ||||||||
l | ||||||||
w | j |
- หน่วยเสียงในวงเล็บเป็นหน่วยเสียงที่พบในคำยืมจากภาษาอื่นเป็นส่วนใหญ่
- หน่วยเสียงพยัญชนะต้นควบในภาษาอูรักลาโวยจถิ่นบ้านสังกาอู้มี 15 หน่วยเสียง ได้แก่ /mr/, /br/, /bl/, /pr/, /pl/, /pʰl/, /tr/, /tl/, /ɟr/, /cr/, /kr/, /kl/, /sr/, /hl/ และ /hj/
- แหล่งข้อมูลต่าง ๆ วิเคราะห์สถานะทางสัทวิทยาของ [jʔ] และ [jh] (ซึ่งปรากฏท้ายพยางค์) แตกต่างกันไป บางแหล่งจัดให้ [jʔ] เป็นหน่วยเสียงย่อยของหน่วยเสียง /c/ และจัดให้ [jh] เป็นหน่วยเสียงย่อยของหน่วยเสียง /s/ ในขณะที่บางแหล่งจัดให้ [jʔ] เป็นหน่วยเสียงย่อยของหน่วยเสียง /c/ เท่านั้น และบางแหล่งไม่เห็นด้วยกับการจัดเช่นนี้ทั้งหมด
- หน่วยเสียง /r/ ในภาษาอูรักลาโวยจถิ่นบ้านสังกาอู้มีเสียงแปร 2 เสียง ได้แก่ เสียงลิ้นกระทบ ปุ่มเหงือก ก้อง [ɾ] และเสียงที่มีลักษณะใกล้เคียงกับเสียงเสียดแทรก เพดานอ่อน ก้อง [ɣ]
- หน่วยเสียง /l/ ในภาษาอูรักลาโวยจถิ่นบ้านสังกาอู้ปรากฏในตำแหน่งต้นพยางค์เท่านั้น แต่ในภาษาอูรักลาโวยจถิ่นภูเก็ตปรากฏทั้งในตำแหน่งต้นพยางค์และท้ายพยางค์
สระ
สระเดี่ยว
ระดับลิ้น | ตำแหน่งลิ้น | ||
---|---|---|---|
หน้า | กลาง | หลัง | |
สูง | i | u | |
กลาง | e | ə | o |
ต่ำ | ɛ | a | ɔ |
ความสั้นยาวของเสียงสระไม่ทำให้ความหมายของคำเปลี่ยนแปลง แต่เสียงสระในพยางค์เปิดมักยาวกว่าเสียงสระในพยางค์ปิด และในขณะเดียวกัน เสียงสระที่มีพยัญชนะนาสิกเป็นพยัญชนะท้ายมักยาวกว่าเสียงสระที่มีพยัญชนะหยุดเป็นพยัญชนะท้าย
สระประสม
หน่วยเสียงสระประสมภาษาอูรักลาโวยจถิ่นบ้านสังกาอู้มี 2 หน่วยเสียง ได้แก่ /ia/ และ /ua/
ลักษณ์เหนือหน่วยแยกส่วน
ภาษาอูรักลาโวยจไม่มีวรรณยุกต์ แต่มี (stress) และการใช้ (intonation) ทำให้ฟังแล้วคล้ายกับมีวรรณยุกต์ ตัวอย่างเช่น คำที่มี 2–3 พยางค์ จะเน้นที่พยางค์สุดท้าย, คำสุดท้ายของประโยคคำถาม จะมีทำนองเสียงสูงขึ้น, คำสุดท้ายของประโยคปฏิเสธ จะมีทำนองเสียงลงต่ำกว่าปกติ เป็นต้น แม้ว่าการเปลี่ยนทำนองเสียงในประโยคสามารถทำให้ความหมายของประโยคนั้นเปลี่ยนแปลงไปได้ แต่การออกเสียงเน้นที่พยางค์ใดก็ตามของคำไม่ทำให้ความหมายของคำนั้นเปลี่ยนแปลง
ระบบการเขียน
เดิมทีภาษาอูรักลาโวยจไม่มีตัวเขียน นับวันจะยิ่งสูญหาย จึงเกิดโครงการ "แนวทางในการศึกษาศักยภาพของชุมชนเพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูภาษา วัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่างมีส่วนร่วมของชาวอูรักลาโวยจ บ้านสังกาอู้ ต.เกาะลันตาใหญ่ อ.เกาะลันตา จ.กระบี่" ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น และศูนย์ศึกษาและฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมในภาวะวิกฤต สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล และได้จัดทำมาตรฐานการเขียนภาษาอูรักลาโวยจด้วยอักษรไทยขึ้นตามระบบเสียงภาษาอูรักลาโวยจที่พูดกันอยู่ในหมู่ที่ 7 บ้านสังกาอู้ ตำบลเกาะลันตาใหญ่ อำเภอเกาะลันตา จังหวัดกระบี่ เป็นหลัก
ตัวเขียนภาษาอูรักลาโวยจอักษรไทยตามที่คณะกรรมการพัฒนาระบบเขียนและจัดทำคู่มือภาษาชาติพันธุ์ด้วยอักษรไทย ศูนย์ศึกษาและฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมในภาวะวิกฤต มหาวิทยาลัยมหิดล ได้กำหนดไว้ มีรายละเอียดดังต่อไปนี้
|
|
อ้างอิง
- ภาษาอูรักลาโวยจ ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
- http://school.obec.go.th/adang/urak%20lawoi.html
- ศูนย์ศึกษาและฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมในภาวะวิกฤต. (2563). คู่มือระบบเขียนภาษาอูรักลาโวยจอักษรไทย ฉบับมหาวิทยาลัยมหิดล. นครปฐม: สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล, หน้า 12–13.
- ศูนย์ศึกษาและฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมในภาวะวิกฤต. (2563). คู่มือระบบเขียนภาษาอูรักลาโวยจอักษรไทย ฉบับมหาวิทยาลัยมหิดล. นครปฐม: สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล, หน้า 16–17.
- ศูนย์ศึกษาและฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมในภาวะวิกฤต. (2563). คู่มือระบบเขียนภาษาอูรักลาโวยจอักษรไทย ฉบับมหาวิทยาลัยมหิดล. นครปฐม: สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล, หน้า 16–17.
- ศูนย์ศึกษาและฟื้นฟูภาษาและวัฒนธรรมในภาวะวิกฤต. (2563). คู่มือระบบเขียนภาษาอูรักลาโวยจอักษรไทย ฉบับมหาวิทยาลัยมหิดล. นครปฐม: สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล, หน้า 18.
- Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com/.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phasaxurklaowyc hrux phasaxurklaowy epnphasaphasahnungthiichkninphakhitkhxngpraethsithy miphuphudraw 5 000 khn ph s 2555 odyechphaainekaaphuekt cnghwdphuekt aelaekaalnta cnghwdkrabi nxkcakniyngmiphuphudinthxngthixunthangphakhitfngtawntkxyangekaaxadng cnghwdstul epntn imphbinpraethsmaelesiyphasaxurklaowycxxkesiyng ʔuˈrʌk laˈwojʔ praethsthimikarphudithyphumiphakhcnghwdphuekt cnghwdkrabi cnghwdstulchatiphnthuxurklaowyccanwnphuphud5 000 khn 2555 trakulphasaxxsotrniesiyn malaoy ophlienesiy epnthiotaeyng maelyxikphasaxurklaowycrabbkarekhiynmatrthankahndihichxksrithysthanphaphthangkarphasachnklumnxythirbrxngin ithysthabnwicyphasaaelawthnthrrmexechiy mhawithyalymhidlrhsphasaISO 639 3urk phasaxurklaowyccdxyuintrakulphasaxxsotrniesiyn klumphasamalaoy ophlienesiy sakhamaelyxik phuphudphasaniepnphasaaemkhuxchawxurklaowycsungepnklumchatiphnthuklumhnunginpraethsithy phwkekhanbthuxkhwamechuxdngedim sasnaphuthth sasnakhrist aelasasnaxislamsthwithyaphyychna hnwyesiyngphyychnaphasaxurklaowycthinbansngkaxu cnghwdkrabi lksnakarxxkesiyng taaehnngekidesiyngesiyngnasik m n ɲ ŋesiynghyud kxng b d ɟ ɡimkxng imphnlm p t c k ʔphnlm pʰ tʰ cʰ kʰ f s hrlw j hnwyesiynginwngelbepnhnwyesiyngthiphbinkhayumcakphasaxunepnswnihy hnwyesiyngphyychnatnkhwbinphasaxurklaowycthinbansngkaxumi 15 hnwyesiyng idaek mr br bl pr pl pʰl tr tl ɟr cr kr kl sr hl aela hj aehlngkhxmultang wiekhraahsthanathangsthwithyakhxng jʔ aela jh sungpraktthayphyangkh aetktangknip bangaehlngcdih jʔ epnhnwyesiyngyxykhxnghnwyesiyng c aelacdih jh epnhnwyesiyngyxykhxnghnwyesiyng s inkhnathibangaehlngcdih jʔ epnhnwyesiyngyxykhxnghnwyesiyng c ethann aelabangaehlngimehndwykbkarcdechnnithnghmd hnwyesiyng r inphasaxurklaowycthinbansngkaxumiesiyngaepr 2 esiyng idaek esiynglinkrathb pumehnguxk kxng ɾ aelaesiyngthimilksnaiklekhiyngkbesiyngesiydaethrk ephdanxxn kxng ɣ hnwyesiyng l inphasaxurklaowycthinbansngkaxupraktintaaehnngtnphyangkhethann aetinphasaxurklaowycthinphuektpraktthngintaaehnngtnphyangkhaelathayphyangkhsra sraediyw hnwyesiyngsraediywphasaxurklaowycthinbansngkaxu cnghwdkrabi radblin taaehnnglinhna klang hlngsung i uklang e e ota ɛ a ɔ khwamsnyawkhxngesiyngsraimthaihkhwamhmaykhxngkhaepliynaeplng aetesiyngsrainphyangkhepidmkyawkwaesiyngsrainphyangkhpid aelainkhnaediywkn esiyngsrathimiphyychnanasikepnphyychnathaymkyawkwaesiyngsrathimiphyychnahyudepnphyychnathay sraprasm hnwyesiyngsraprasmphasaxurklaowycthinbansngkaxumi 2 hnwyesiyng idaek ia aela ua lksnehnuxhnwyaeykswn phasaxurklaowycimmiwrrnyukt aetmi stress aelakarich intonation thaihfngaelwkhlaykbmiwrrnyukt twxyangechn khathimi 2 3 phyangkh caennthiphyangkhsudthay khasudthaykhxngpraoykhkhatham camithanxngesiyngsungkhun khasudthaykhxngpraoykhptiesth camithanxngesiynglngtakwapkti epntn aemwakarepliynthanxngesiynginpraoykhsamarththaihkhwamhmaykhxngpraoykhnnepliynaeplngipid aetkarxxkesiyngennthiphyangkhidktamkhxngkhaimthaihkhwamhmaykhxngkhannepliynaeplngrabbkarekhiynedimthiphasaxurklaowycimmitwekhiyn nbwncayingsuyhay cungekidokhrngkar aenwthanginkarsuksaskyphaphkhxngchumchnephuxkarxnurksaelafunfuphasa wthnthrrm aelaphumipyyathxngthinxyangmiswnrwmkhxngchawxurklaowyc bansngkaxu t ekaalntaihy x ekaalnta c krabi sungidrbkarsnbsnuncaksankngankxngthunsnbsnunkarwicy skw faywicyephuxthxngthin aelasunysuksaaelafunfuphasaaelawthnthrrminphawawikvt sthabnwicyphasaaelawthnthrrmexechiy mhawithyalymhidl aelaidcdthamatrthankarekhiynphasaxurklaowycdwyxksrithykhuntamrabbesiyngphasaxurklaowycthiphudknxyuinhmuthi 7 bansngkaxu tablekaalntaihy xaephxekaalnta cnghwdkrabi epnhlk twekhiynphasaxurklaowycxksrithytamthikhnakrrmkarphthnarabbekhiynaelacdthakhumuxphasachatiphnthudwyxksrithy sunysuksaaelafunfuphasaaelawthnthrrminphawawikvt mhawithyalymhidl idkahndiw miraylaexiyddngtxipni phyychna xksrithy esiyng twxyangkha khwamhmayk k ekxtb puhlk ehyiywk ɡ k ik i fn nam kh kʰ khxd khxn nam ng ŋ ngaci krrikrhnibhmakpinng hmakc c emuxepnphyychnatn ciecd aehwnch cʰ echxning lukeniyngs s emuxepnphyychnatn siopyc hxyy ɲ yaemaa yungd d daowd ibim t emuxepnphyychnathay huy d fnt t emuxepnphyychnatn tangn muxth tʰ thk thngn n nunng nxyhnakntukn fkthxngb b babi hmu p emuxepnphyychnathay hayb ikp p emuxepnphyychnatn pisk klwyph pʰ phak i aebngf f fim filmm m mathu phungekhxnm kratayy j yatk hwictupy krarxkyc jʔ muolyc pakyh jh nuyh plahmuky ɟ y ari niwr r rak a takral l lipd takhabw w wyc wd nam emiyw aemwx ʔ emuxepnphyychnatn xikd plah h hurk kungrumah banimmirup ʔ emuxepnphyychnathay yaok a khawophdnxkehnuxcakmatrthanni yngmikarichrupphyychna kh aethn k ch aethn y aela c aethn yc mikarichrup y aela l aesdnghnwyesiyng l thayphyangkh inphasaxurklaowycthinphuekt sra xksrithy esiyng twxyangkha khwamhmay a a emuxmiphyychnathayepn ʔ hrux h k awa aemngmumetxngah klang a emuxmiphyychnathaythiimich ʔ h aela w mrb fk ikh bryh khawsar a a emuximmiphyychnathay naka khnunsawara esiyng i i emuxmiphyychnathayepn h rwmthngphyychnaxun echn phyychnahyud habih hmdxiti epdkik aehng i i emuximmiphyychnathay hruxmiphyychnathayinbangkha pipi aekmkhim khimechxning lukeniyng u u emuxmiphyychnathay kamung mungyuruyh kxn u u emuximmiphyychnathay mathu phungbruma aekhnge a e emuxmiphyychnathayepn ʔ hrux h phaepha kibtidphmebxelah ide e emuximmiphyychnathay hruxmiphyychnathayxun klaem maphrawngaeyn tk ebd ae a ɛ emuxmiphyychnathayepn ʔ hrux h taaema midxiotmaaerah maae ɛ emuximmiphyychnathay hruxmiphyychnathayxun aeh aehaek rk takwd aelnda o a o emuxmiphyychnathayepn ʔ hrux h yaota sbpank ekhruxngmuxecaahxy saowah smxeruxo a ldrup o emuxmiphyychnathaythiimich ʔ h j jʔ aela jh burk nkrumd kx cud if o o emuxmiphyychnathayepn j jʔ hrux jh rwmthngphyychnaxun inbangkha oky khnmraomyc engaadaowd ibime aa ɔ emuxmiphyychnathayepn ʔ hrux h yaewaa swingdkplaebaah is x ɔ emuximmiphyychnathay hruxmiphyychnathayxun tikx kanaphlxk esiyngkhxngtke x e emuximmiphyychnathay etxelx ikhecrxemn kracke iy ia ediyd thueriynemiyw aemw wa ua emuxmiphyychnathayepn ʔ y wa etnxyangsnuksnanlwa chxngaekhb w ua emuximmiphyychnathay ebxnw olk ckrwal w ua emuxmiphyychnathayxun bwyc thahwyc ikhhwde a aw liema manawey ra issrasnthiimmitwsakdcamiesiyng ʔ xyudwy srasnthimitwsakdepn h imtxngepliynrupsra rupsra i odythwipichaethnesiyngsra i thiimmiesiyngphyychnathay aetbangkhrngyngich aethnesiyngsra i thimiesiyngphyychnathaydwy odyechphaaphyychnanasik rupsra o a thimitwsakdnxkehnuxcak h odythwipekhiynaebbldrup ykewnemux twsakdnnepn y yc yh rwmthngphyychnaxuninbangkha cais o kakbiw rupsra e a ae a aela e aa thamitwsakd imtxngisimitkhu inkhayumbangkhapraktesiyngsra e inphyangkhpiddwy inkrninicaaesdngdwyrup e i nxkehnuxcakmatrthanni yngmikarichrupsra ux aethn e x inphyangkhthiimennhnkxangxingphasaxurklaowyc thi Ethnologue 18th ed 2015 txngsmkhrsmachik http school obec go th adang urak 20lawoi html sunysuksaaelafunfuphasaaelawthnthrrminphawawikvt 2563 khumuxrabbekhiynphasaxurklaowycxksrithy chbbmhawithyalymhidl nkhrpthm sthabnwicyphasaaelawthnthrrmexechiy mhawithyalymhidl hna 12 13 sunysuksaaelafunfuphasaaelawthnthrrminphawawikvt 2563 khumuxrabbekhiynphasaxurklaowycxksrithy chbbmhawithyalymhidl nkhrpthm sthabnwicyphasaaelawthnthrrmexechiy mhawithyalymhidl hna 16 17 sunysuksaaelafunfuphasaaelawthnthrrminphawawikvt 2563 khumuxrabbekhiynphasaxurklaowycxksrithy chbbmhawithyalymhidl nkhrpthm sthabnwicyphasaaelawthnthrrmexechiy mhawithyalymhidl hna 16 17 sunysuksaaelafunfuphasaaelawthnthrrminphawawikvt 2563 khumuxrabbekhiynphasaxurklaowycxksrithy chbbmhawithyalymhidl nkhrpthm sthabnwicyphasaaelawthnthrrmexechiy mhawithyalymhidl hna 18 Gordon Raymond G Jr ed 2005 Ethnologue Languages of the World Fifteenth edition Dallas Tex SIL International Online version http www ethnologue com bthkhwamphasaniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk