ภาษาอ โด Ido ˈ iː d oʊ เป นภาษาประด ษฐ สร างข นเพ อใช เป นภาษาสากลในการช วยส อสารระหว างผ คนเช อชาต ต าง ๆ โดยได สร างให

ภาษาอีโด (Ido, /ˈiːdoʊ/) เป็นภาษาประดิษฐ์ สร้างขึ้นเพื่อใช้เป็นภาษาสากลในการช่วยสื่อสารระหว่างผู้คนเชื้อชาติต่าง ๆ โดยได้สร้างให้มีรูปแบบไวยากรณ์ที่ง่ายและเป็นไปตามกฎโดยไม่มีข้อยกเว้น ซึ่งแตกต่างจากภาษาอื่น ๆ และไม่ให้คล้ายกับภาษาธรรมชาติภาษาใดมากเกินไปเพื่อไม่ให้เกิดความได้เปรียบในการเรียนรู้ภาษาอีโด ชื่อของภาษาสืบต้นตอจากศัพท์ภาษาเอสเปรันโตว่า ido หมายถึง "ลูกหลาน"

ภาษาอีโด
Ido

ออกเสียง	สัทอักษรสากล: [ˈido]
สร้างโดย
วันที่	ค.ศ. 1907
การจัดตั้งและการใช้	ภาษาช่วยสื่อสารนานาชาติ
ผู้ใช้	1,000–5,000 คน, มีผู้พูดภาษาแม่เพียงไม่กี่คน (ไม่พบวันที่)
จุดประสงค์	ภาษาประดิษฐ์ ภาษาช่วยสื่อสารนานาชาติ ภาษาเอสเปรันโต ภาษาอีโด
ระบบการเขียน	อักษรละติน
ที่มา	มีฐานจาก
สถานภาพทางการ

รหัสภาษา
ISO 639-1	`io`
ISO 639-2	`ido`
ISO 639-3	`ido`
	`51-AAB-db`
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

ภาษาอีโดได้เริ่มมีการพัฒนาในช่วงต้นคริสต์ทศวรรษ 1900 ดัดแปลงมาจากภาษาเอสเปรันโต โดยมีการปรับปรุงข้อบกพร่องต่าง ๆ ของภาษาเอสเปรันโตให้ดีขึ้น และได้นำออกมาใช้งานใน พ.ศ. 2450 โดย และได้รับการสนับสนุนจากผู้พูดภาษาเอสเปรันโตราว 20%

ภาษาอีโดใช้อักษรละติน 26 ตัวเช่นเดียวกับภาษาอังกฤษ ไม่มีเครื่องหมายเสริมสัทอักษร โดยนำคำศัพท์จากภาษาอังกฤษ, ฝรั่งเศส, เยอรมัน, อิตาลี, ละติน, รัสเซีย, สเปน และโปรตุเกส และผู้เรียนภาษาเอสเปรันโตสามารถเข้าใจภาษานี้ได้มาก

มีวรรณกรรมหลายเรื่องที่แปลเป็นภาษาอีโด เช่น เจ้าชายน้อย, หนังสือเพลงสดุดี และพระวรสารนักบุญลูกา ใน ค.ศ. 2000 มีผู้พูดภาษาอีโดเป็นภาษาแม่ประมาณ 100–200 คนทั่วโลก ถึงแม้ว่าจะมีการประมาณการแบบใหม่จะสูงถึง 1,000-5,000 คนก็ตาม ใน ค.ศ. 2022 มีผู้พูดภาษาอีโดเป็นภาษาแม่ในประเทศฟินแลนด์ 26 คน

ประวัติ

ภาพสภาภาษาอีโดนานาชาติในเมือง ประเทศเยอรมนีใน พ.ศ. 2465

แนวคิดในการสร้างภาษาประดิษฐ์มีมาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 12 โดย ได้สร้างขึ้นมา แต่ไม่ได้รับความนิยมจากคนส่วนใหญ่ จนกระทั่งในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ได้มีการสร้างภาษาโวลาปุกขึ้น โดย

สัทวิทยา

ภาษาอีโดมีหน่วยเสียงสระ 5 ตัว ได้แก่ a, e, i, o และ u เช่นเดียวกับภาษาเอสเปรันโต และมีพยัญชนะส่วนใหญ่เหมือนกับภาษาเอสเปรันโต สระ กับ สามารถใช้แทนกันได้ตามที่มาของผู้พูด เช่นเดียวกันกับสระ กับ รูปผสม /au/ กับ /eu/ ถ้าเป็นรากศัพท์จะกลายเป็น แต่ถ้าดป็นหน่วยคำเติมจะไม่ปรากฏรูปสระนี้

สระอีโด


กึ่ง	~	~

พยัญชนะอีโด

นาสิก
หยุด	p	b	t	k

	f		s		h

อักขรวิธี

ภาษาอีโดใช้ตัวอักษร 26 ตัวเหมือนกับชุดตัวอักษรอังกฤษและกับทวิอักษรสามตัวและไม่มีตัวแฝดหรือเครื่องหมายเสริมสัทอักษร ในตารางข้างล่างบางช่องมีรูปสะกดสองแบบ ซึ่งสามารถใช้ได้ในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง

ตัวอักษร	สัทอักษรสากล	ภาษาอังกฤษ
a	/a/	a ใน "part"
b	/b/	b ใน "stable"
c	/t͡s/	คล้ายกับ ts ใน "cats"; สามารถใช้ในทวิอักษร ch
d	/d/	d ใน "adopt"
e	/e/, /ɛ/	คล้ายกับ e ใน "egg" หรือ e ใน "bet"
f	/f/	f ใน "afraid"
g	ɡ//	hard g ใน "go"
h	/h/	h ใน "hat", "ahoy"
i	/i/	i ใน "machine", ee in "bee"
j	/ʒ/, /d͡ʒ/	s ใน "pleasure, measure" หรือ g ใน "mirage, beige"
k	/k/	k ใน "skin, skip"
l	/l/	คล้ายกับ l ใน "lamb"
m	/m/	m ใน "admit"
n	/n/	n ใน "analogy"
o	/o/, /ɔ/	คล้ายกับ o ใน "or"
p	/p/	p ใน "spin, spark"
q	/k/	sเหมือนกับ k; ใช้เฉพาะในทวิอักษร qu
r	/ɾ/	แตะหรือม้วน r ในภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน "butter"; หรือ r ใน very ตามรูปสะกด (cf )
s	/s/	s ใน "east"; สามารถใช้ในทวิอักษร sh
t	t//	t ใน "stake, stop"
u	/u/	u ใน "rude"
v	/v/	v ใน "avoid"
w	/w/	w ใน "award"
x	/ks/, /ɡz/	x ใน "except" หรือ "exist"
y	/j/	y ใน "yes"
z	/z/	z ใน "zebra"

ทวิอักษรมีดังนี้:

ทวิอักษร	สัทอักษรสากล	ภาษาอังกฤษ
ch	/t͡ʃ/	ch ใน "chick"
qu	/kw/, /kv/	qu ใน "quick"
sh	/ʃ/	sh ใน "shy"

ไวยากรณ์

คำศัพท์ในภาษาอีโดส่วนมากสร้างขึ้นจากรากศัพท์ และไวยากรณ์ก็ได้ดัดแปลงมาจากภาษาเอสเปรันโต ไวยากรณ์ในภาษาอีโดไม่มีข้อยกเว้น ซึ่งแตกต่างจากภาษาธรรมชาติ

เปรียบเทียบไวยากรณ์ระหว่างภาษาอีโด ภาษาเอสเปรันโตและภาษาอังกฤษ

โครงสร้างไวยากรณ์	อีโด	อังกฤษ		เอสเปรันโต		แปลไทย
นามเอกพจน์	-o (libro)	book		-o (libro)		หนังสือ
นามพหูพจน์	-i (libri)	books		-oj (libroj)		หนังสือหลายเล่ม
คุณศัพท์	-a (varma)	warm		-a (varma)		อบอุ่น
วิเศษณ์	-e (varme)	warmly		-e (varme)		อย่างอบอุ่น
	-ar (irar)	to be going	to go	-anti (iranti)	-i (iri)	ไป
	-ir (irir)	to have gone		-inti (irinti)		เคยไป
	-or (iror)	to be going to go		-onti (ironti)		จะไป
	-as (iras)	go, goes		-as (iras)		ไป
	-is (iris)	went		-is (iris)		เคยไป
	-os (iros)	will go		-os (iros)		จะไป
	-ez (irez)	go!		-u (iru)		ไป!
	-us (irus)	would go		-us (irus)		จะไป

โครงสร้างประโยค

ลำดับโครงสร้างประโยคในภาษาอีโดเป็นเช่นเดียวกับในภาษาอังกฤษ เช่น ในประโยค "ฉันมีหนังสือสีน้ำเงิน" ใช้คำว่า "Me havas la blua libro" ซึ่งมีความหมายตรงกับในภาษาอังกฤษว่า "I have the blue book" ตามลำดับคำต่อคำ อย่างไรก็ตาม โครงสร้างประโยคในภาษาอีโดมีข้อแตกต่างจากในภาษาอังกฤษดังนี้

คำคุณศัพท์สามารถเขียนไว้ก่อนคำนามตามแบบภาษาอังกฤษ หรือหลังคำนามตามแบบภาษาฝรั่งเศสก็ได้ เช่น สามารถเขียนได้ทั้ง "Me havas la blua libro" และ "Me havas la libro blua"
สามารถเติม n หลังกรรมในประโยคที่ขึ้นต้นด้วยกรรมได้เพื่อให้มีความชัดเจนยิ่งขึ้น ในกรณีที่ประโยคมีความหมายไม่ชัดเจนว่าคำนามคำใดเป็นกรรมของประโยค เช่น "La blua libron me havas "

การสร้างประโยคปฏิเสธสามารถสร้างได้โดยการเติมคำว่า ne ไว้ข้างหน้ากริยา เช่น "Me ne havas libro" แปลว่า "ฉันไม่มีหนังสือ"

การสร้างประโยคคำถามสามารถสร้างได้โดยการเติมคำว่า ka ไว้ข้างหน้าประโยค เช่น "Ka me havas libro?" แปลว่า "ฉันมีหนังสือหรือไม่?" และยังสามารถเติมคำว่า ka ไว้หน้าคำนามเพื่อสร้างเป็นประโยคคำถามได้ เช่น "Ka Mark?" อาจหมายความว่า "คุณคือมาร์กใช่ไหม?" หรือ "นั่นคือมาร์กใช้ไหม?" หรือ "หมายความว่ามาร์กใช่ไหม?" ก็ได้

สรรพนาม

	เอกพจน์							พหูพจน์						ไม่เจาะจง
	บุรุษที่ 1	บุรุษที่ 2		บุรุษที่ 3				บุรุษที่ 1	บุรุษที่ 2	บุรุษที่ 3
	บุรุษที่ 1	ไม่เป็นทางการ	เป็นทางการ	เพศชาย	เพศหญิง	สัตว์และสิ่งของ	โดยรวม	บุรุษที่ 1	บุรุษที่ 2	เพศชาย	เพศหญิง	สัตว์และสิ่งของ	โดยรวม
ภาษาอีโด	me	tu	vu	il (u)	el (u)	ol (u)	lu	ni	vi	ili	eli	oli	li	on (u)
ภาษาเอสเปรันโต	mi	ci¹	vi¹	li	ŝi	ĝi	ĝi²	ni	vi				ili	oni
ภาษาอังกฤษ	I	thou/you	you	he	she	it	he/she/it	we	you				they	one

คำศัพท์

คำศัพท์ในภาษาอีโดได้ดัดแปลงมาจากรากศัพท์ซึ่งเป็นคำศัพท์ในภาษาต่าง ๆ โดยได้เลือกนำรากศัพท์มาจากภาษาที่ให้ความสะดวกต่อผู้พูดมากที่สุด จากการสำรวจพบว่า คำศัพท์พื้นฐานในภาษาอีโดจำนวน 5,371 คำ ได้นำมาจากคำศัพท์ในภาษาอังกฤษ ฝรั่งเศส สเปน เยอรมัน รัสเซีย และอิตาลี ดังนี้

ภาษาฝรั่งเศส 4,880 คำ (91%)
ภาษาอิตาลี 4,454 คำ (83%)
ภาษาสเปน 4,237 คำ (79%)
ภาษาอังกฤษ 4,219 คำ (79%)
ภาษาเยอรมัน 3,302 คำ (61%)
ภาษารัสเซีย 2,821 คำ (52%)

โดยบางคำอาจมาจากรากศัพท์ของคำในหลายภาษา ดังนี้

2,024 คำ (38%) นำมาจากรากศัพท์ของ 6 ภาษา
942 คำ (17%) นำมาจากรากศัพท์ของ 5 ภาษา
1,111 คำ (21%) นำมาจากรากศัพท์ของ 4 ภาษา
585 คำ (11%) นำมาจากรากศัพท์ของ 3 ภาษา
454 คำ (8%) นำมาจากรากศัพท์ของ 2 ภาษา
255 คำ (5%) นำมาจากรากศัพท์ของ 1 ภาษา

เปรียบเทียบคำศัพท์ในภาษาอีโดและภาษาอื่น ๆ
อีโด	อังกฤษ	อิตาลี	ฝรั่งเศส	เยอรมัน	รัสเซีย	สเปน	แปลไทย
bona	good ("bonus")	buono	bon	gut ("Bonus")	khoroshiy (хороший)	bueno	ดี (โบนัส)
donar	give ("donate")	dare ("donare")	donner	geben	dat (дать), darit (дарить)	dar, donar	ให้ (บริจาค)
filtrar	filter	filtrare	filtrer	filtern	filtrovat (фильтровать)	filtrar	เครื่องกรอง
gardeno	garden	giardino	jardin	Garten	sad (caд)	jardín	สวน
kavalo	horse ("cavalry")	cavallo	cheval	Pferd ("Kavallerie")	loshad, kobyla (лошадь, кобыла)	caballo	ม้า (ทหารม้า)
maro	sea ("marine")	mare	mer	Meer	more (море)	mar	ทะเล (เกี่ยวกับทะเล)
naciono	nation	nazione	nation	Nation	natsija (нация)	nación	ชาติ
studiar	study	studiare	étudier	studieren	izuchat, (изучать)	estudiar	เรียน
yuna	young ("juvenile")	giovane	jeune	jung	yunyi, molodoy (юный, молодой)	joven	เด็ก (เยาวชน)

การประชุมภาษาอีโดนานาชาติ

จัดงานประชุมภาษาอีโดทุกปี และมักผสมระหว่างการท่องเที่ยวและการทำงาน

2023: คัสเซิล ประเทศเยอรมนี
2022: ประเทศเยอรมนี
2019: เบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี มีผู้เข้าร่วม 15 คนจาก 2 ประเทศ (ข้อมูล)
2018: พรอแว็ง ประเทศฝรั่งเศส มีผู้เข้าร่วม 11 คนจาก 5 ประเทศ (ข้อมูล)
2017: เชสเกบุดเยยอวีตเซ ประเทศเช็กเกีย มีผู้เข้าร่วม 8 คนจาก 5 ประเทศ (ข้อมูล)
2016: บาเลนเซีย ประเทศสเปน มีผู้เข้าร่วม 10 คนจาก 7 ประเทศ ()
2015: เบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี มีผู้เข้าร่วม 14 คน (ข้อมูล)
2014: ปารีส ประเทศฝรั่งเศส (ข้อมูล)
2013: ประเทศฝรั่งเศส มีผู้เข้าร่วม 13 คนจาก 4 ประเทศ (ข้อมูล)
2012: ประเทศเยอรมนี มีผู้เข้าร่วม 12 คน (ข้อมูล)
2011: ประเทศลักเซมเบิร์ก (ข้อมูล) มีผู้เข้าร่วม 24 คนจาก 11 ประเทศ
2010: ทือบิงเงิน ประเทศเยอรมนี (ข้อมูล)
2009: รีกา ประเทศลัตเวีย และทาลลินน์ ประเทศเอสโตเนีย มีผู้เข้าร่วม 14 คนจาก 7 ประเทศ (ข้อมูล)
2008: วุพเพอร์ทาล- ประเทศเยอรมนี มีผู้เข้าร่วม 18 คนจาก 5 ประเทศ (ข้อมูล)
2007: ปารีส ประเทศฝรั่งเศส มีผู้เข้าร่วม14 participants from 9 countries (ข้อมูล, Photos)
2006: เบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี มีผู้เข้าร่วมประมาณ 25 participants from 10 countries (ข้อมูล)
2005: ตูลูซ ประเทศฝรั่งเศส มีผู้เข้าร่วม 13 คนจาก 4 ประเทศ (ข้อมูล)
2004: เคียฟ ประเทศยูเครน มีผู้เข้าร่วม 17 คนจาก 9 ประเทศ (ข้อมูล)
2003: , ประเทศเยอรมนี มีผู้เข้าร่วมจาก 6 ประเทศ (ข้อมูล)
2002: กรากุฟ ประเทศโปแลนด์ มีผู้เข้าร่วม 14 คนจาก 6 ประเทศ (ข้อมูล)
2001: เนือร์นแบร์ค ประเทศเยอรมนี มีผู้เข้าร่วม 14 คนจาก 5 ประเทศ (ข้อมูล)
2000: เนือร์นแบร์ค ประเทศเยอรมนี
1999: ประเทศเยอรมนี
1998: ประเทศโปแลนด์ มีผู้เข้าร่วม 15 คนจาก 6 ประเทศ
1997: ประเทศเนเธอร์แลนด์ มีผู้เข้าร่วม 19 คนจาก 7 ประเทศ
1995: ประเทศเยอรมนี
1991: ประเทศเบลเยียม มีผู้เข้าร่วม 21 คน
1990: , ประเทศเยอรมนี
1989: ซือริช- ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
1987: ประเทศเยอรมนี
1985: แอนต์เวิร์ป ประเทศเบลเยียม
1983: ยอร์ก ประเทศอังกฤษ
1981: ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
1980: นามูร์ ประเทศเบลเยียม มีผู้เข้าร่วม 35 คน
1979: อุปซอลา ประเทศสวีเดน
1978: เคมบริดจ์ ประเทศอังกฤษ
1977: ประเทศเยอรมนี
1976: แซ็ง-นาแซร์ ประเทศฝรั่งเศส
1975: ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
1974: เคียฟ ประเทศยูเครน
1973: คาร์ดิฟฟ์ ประเทศเวลส์
1972: ลาโช-เดอ-ฟง ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
1971: ตรอลเฮตตัน ประเทศสวีเดน
1970: นครลักเซมเบิร์ก ประเทศลักเซมเบิร์ก
1969: ซือริช ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
1968: เบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี
1967: ประเทศฝรั่งเศส
1966: ประเทศอิตาลี
1965: ประเทศฝรั่งเศส
1964: คีล ประเทศเยอรมนี
1963: บาร์เซโลนา ประเทศสเปน
1962: ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
1961: ซือริช ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ มีผู้เข้าร่วมป. 50 คน
1960: กอลมาร์ ประเทศฝรั่งเศส
1959: ไฟรบวร์คอิมไบรส์เกา ประเทศเยอรมนี
1957: นครลักเซมเบิร์ก ประเทศลักเซมเบิร์ก
1952: เบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี
1951: โตรีโน ประเทศอิตาลี
1950: กอลมาร์ ประเทศฝรั่งเศส
1939: ซังคท์กัลเลิน ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
1937: ปารีส ประเทศฝรั่งเศส
1936: โซมบ็อตแฮย์ ประเทศฮังการี
1935: ประเทศเดนมาร์ก
1934: ประเทศเบลเยียม
1933: ประเทศลักเซมเบิร์ก
1931: เลาเอินบวร์ค ประเทศเยอรมนี
1930: ประเทศฮังการี
1929: ไฟรบวร์คอิมไบรส์เกา ประเทศเยอรมนี
1928: ซือริช ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
1927: ปารีส ประเทศฝรั่งเศส
1926: ปราก ประเทศเชโกสโลวาเกีย
1925: โตรีโน ประเทศอิตาลี
1924: นครลักเซมเบิร์ก ประเทศลักเซมเบิร์ก
1923: คัสเซิล ประเทศเยอรมนี
1922: ประเทศเยอรมนี
1921: เวียนนา ประเทศออสเตรีย

อ้างอิง

"Esperanto-English Dictionary". สืบค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2012.
Lajos Kökény; Vilmos Bleier; Kálmán Kalocsay; Ivan Gennad'evič Širâev, บ.ก. (1933). Enciklopedio de Esperanto (ภาษาเอสเปรันโต) (unua ed.). Budapest: Literatura Mondo. OCLC 869911517.
"Libreyo" (ภาษาอีโด). 27 January 2018. สืบค้นเมื่อ 27 December 2018.
Antoine de Saint-Exupéry (2013). La Princeto (ภาษาอีโด). แปลโดย Fernando Tejón. สืบค้นเมื่อ 27 December 2018.
"Evangelio da Santa Lukas" (PDF) (ภาษาอีโด). แปลโดย L. Kauling. 1926. สืบค้นเมื่อ 27 ธันวาคม 2018.
"Ido language, alphabet and pronunciation". omniglot.com. สืบค้นเมื่อ 25 กันยายน 2020.
Blanke (2000), cited in Sabine Fiedler "Phraseology in planned languages", Phraseology / Phraseologie, Walter de Gruyter 2007. p. 779.
"Väestö 31.12. muuttujina Alue, Kieli, Sukupuoli, Vuosi ja Tiedot". Tilastokeskuksen PX-Web tietokannat (ภาษาฟินแลนด์). สืบค้นเมื่อ 18 ธันวาคม 2023.^[]
De Beaufront, Louis (2004) [1925]. Tejón, Fernando (บ.ก.). "Pronunco dil vokali" (PDF). Kompleta Gramatiko detaloza di la linguo internaciona Ido (ภาษาอีโด). Ponferrada, Spain: Krayono. p. 7. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 13 สิงหาคม 2015.
De Beaufront, L (2004). "Kompleta Gramatiko Detaloza di Ido" [Comeplete Detailed Grammar of Ido] (PDF). pp. 7–10. สืบค้นเมื่อ 19 มกราคม 2012.
Dyer, Luther H (1923). The Problem of an International Auxiliary Language and its Solution in Ido. pp. 101–121. สืบค้นเมื่อ 19 มกราคม 2012.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 มีนาคม 2016. สืบค้นเมื่อ 10 มกราคม 2016.

ข้อมูลเพิ่มเติม

Louis Couturat; Léopold Leau (1907). Délegation pour l'adoption d'une langue auxiliaire internationale. Compte rendu des travaux du Comité (15-24 octobre 1907) (ภาษาฝรั่งเศส). Coulommiers: Imprimerie Paul Brodard. ASIN B001C64E9Y

แหล่งข้อมูลอื่น

ภาษาสากลอีโด
Union for the International Language Ido (ในภาษาอีโด)
Ido : a Modern Language
The IDO foundation for language research in memory of Hellmut Röhnish (ในภาษาอังกฤษ)
ประวัติของภาษาอีโดโดย Otto Jespersen
ประวัติของภาษาอีโดโดย Henry Jacob
Ido for all – English course for learning Ido
Online Ido library (ในภาษาอีโด)
Examples of Ido Phrases

[1] "Esperanto-English Dictionary". สืบค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2012.

[2] Lajos Kökény; Vilmos Bleier; Kálmán Kalocsay; Ivan Gennad'evič Širâev, บ.ก. (1933). Enciklopedio de Esperanto (ภาษาเอสเปรันโต) (unua ed.). Budapest: Literatura Mondo. OCLC 869911517.

[3] "Libreyo" (ภาษาอีโด). 27 January 2018. สืบค้นเมื่อ 27 December 2018.

[4] Antoine de Saint-Exupéry (2013). La Princeto (ภาษาอีโด). แปลโดย Fernando Tejón. สืบค้นเมื่อ 27 December 2018.

[5] "Evangelio da Santa Lukas" (PDF) (ภาษาอีโด). แปลโดย L. Kauling. 1926. สืบค้นเมื่อ 27 ธันวาคม 2018.

[6] "Ido language, alphabet and pronunciation". omniglot.com. สืบค้นเมื่อ 25 กันยายน 2020.

[Blanke-7] Blanke (2000), cited in Sabine Fiedler "Phraseology in planned languages", Phraseology / Phraseologie, Walter de Gruyter 2007. p. 779.

[8] "Väestö 31.12. muuttujina Alue, Kieli, Sukupuoli, Vuosi ja Tiedot". Tilastokeskuksen PX-Web tietokannat (ภาษาฟินแลนด์). สืบค้นเมื่อ 18 ธันวาคม 2023.^[]

[KGD7-9] De Beaufront, Louis (2004) [1925]. Tejón, Fernando (บ.ก.). "Pronunco dil vokali" (PDF). Kompleta Gramatiko detaloza di la linguo internaciona Ido (ภาษาอีโด). Ponferrada, Spain: Krayono. p. 7. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 13 สิงหาคม 2015.

[Beaufront_7-18-10] De Beaufront, L (2004). "Kompleta Gramatiko Detaloza di Ido" [Comeplete Detailed Grammar of Ido] (PDF). pp. 7–10. สืบค้นเมื่อ 19 มกราคม 2012.

[11] Dyer, Luther H (1923). The Problem of an International Auxiliary Language and its Solution in Ido. pp. 101–121. สืบค้นเมื่อ 19 มกราคม 2012.

[12] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 มีนาคม 2016. สืบค้นเมื่อ 10 มกราคม 2016.