ฟิตนะฮ์ครั้งที่หนึ่ง

ฟิตนะฮ์ครั้งที่หนึ่ง เป็นสงครามกลางเมืองครั้งแรกของ นำไปสู่การล้มล้างรัฐเคาะลีฟะฮ์รอชิดูนและการก่อตั้งรัฐเคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์ ฟิตนะฮ์ครั้งนี้ประกอบด้วยการรบหลัก 3 ครั้งระหว่างอะลี อิบน์ อะบี ฏอลิบ เคาะลีฟะฮ์รอชิดูนคนที่ 4 กับฝ่ายต่อต้าน

ฟิตนะฮ์ครั้งที่หนึ่ง
ส่วนหนึ่งของ
พื้นที่ที่เคาะลีฟะฮ์อะลีครอบครอง   พื้นที่ที่มุอาวิยะฮ์ครอบครอง
วันที่ ค.ศ. 656–661 สถานที่ คาบสมุทรอาหรับ ผล สนธิสัญญาฮะซัน-มุอาวิยะฮ์ กองทัพของอะลีกับมุอาวิยะฮ์เอาชนะกันไม่ได้ เคาะวาริจญ์พ่ายแพ้ รัฐเคาะลีฟะฮ์รอชิดูนล่มสลาย มุอาวิยะฮ์สถาปนารัฐเคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์
คู่สงคราม
รัฐเคาะลีฟะฮ์รอชิดูน	กองทัพของมุอาวิยะฮ์และอาอิชะฮ์	เคาะวาริจญ์
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
อะลี อิบน์ อะบี ฏอลิบ X ฮะซัน อิบน์ อะลี  †  †	อาอิชะฮ์  †  † มุอาวิยะฮ์ที่ 1  ()	อับดุลลอฮ์ อิบน์ วะฮับ อัรรอซิบี †
ความสูญเสีย
ทั้งหมด: 25,407–25,513+ : 400–500+ ยุทธการที่ศิฟฟีน: 25,000 : 7–13	ทั้งหมด: 47,500+ สงครามอูฐ: 2,500+ ยุทธการที่ศิฟฟีน: 45,000	2,400

ที่มาของฟิตนะฮ์ครั้งที่หนึ่งเริ่มจากการลอบสังหารอุมัร เคาะลีฟะฮ์รอชิดูนคนที่ 2 ในปี ค.ศ. 644 ก่อนเสียชีวิตอุมัรตั้งซึ่งเลือกอุษมานเป็นเคาะลีฟะฮ์คนต่อไป ฝ่ายตรงข้ามวิจารณ์การปกครองช่วงท้ายของอุษมานว่ามีความเป็นคติเห็นแก่ญาติและสังหารอุษมานในปี ค.ศ. 656 ต่อมาอะลีได้รับเลือกเป็นเคาะลีฟะฮ์คนที่ 4 แต่ถูกอาอิชะฮ์ และต่อต้านและเรียกร้องให้มีการเลือกตั้งเคาะลีฟะฮ์ใหม่ ทั้งสองฝ่ายรบกันในในเดือนธันวาคม ค.ศ. 656 ซึ่งอะลีได้รับชัยชนะ หลังจากนั้นมุอาวิยะฮ์ ผู้ว่าการซีเรียประกาศสงครามกับอะลีด้วยต้องการล้างแค้นให้อุษมาน กองทัพของอะลีกับมุอาวิยะฮ์รบกันในยุทธการที่ศิฟฟีนในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 657 แต่เอาชนะกันไม่ได้และตัดสินด้วยอนุญาโตตุลาการ

อนุญาโตตุลาการนี้ถูกปฏิเสธจากเคาะวาริจญ์ กลุ่มคนซึ่งเดิมสนับสนุนอะลี เคาะวาริจญ์ประกาศให้อะลี มุอาวิยะฮ์และผู้สนับสนุนเป็นผู้ปฏิเสธศรัทธา และการหลั่งเลือดผู้ปฏิเสธศรัทธานั้นเป็นสิ่งกระทำได้ หลังเคาะวาริจญ์ก่อความรุนแรงมากขึ้น กองทัพอะลีเอาชนะเคาะวาริจญ์ในในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 658 จากนั้นไม่นานมุอาวิยะฮ์ยึดครองอียิปต์ด้วยความช่วยเหลือจาก ผู้ว่าการอียิปต์

ในปี ค.ศ. 661 อะลีถูกลอบสังหารโดยอับดุรเราะฮ์มาน อิบน์ มุลญัม เคาะวาริจญ์ผู้ต้องการล้างแค้นความพ่ายแพ้ที่นะฮ์เราะวานฮะซัน อิบน์ อะลี บุตรคนโตของอะลีดำรงตำแหน่งเคาะลีฟะฮ์แต่ไม่ได้รับการยอมรับจากมุอาวิยะฮ์ หลังจากนั้นสถานการณ์หลายอย่างบีบบังคับให้ฮะซันต้องยอมเจรจากับมุอาวิยะฮ์จนเกิดเป็นสนธิสัญญาฮะซัน-มุอาวิยะฮ์ เป็นอันสิ้นสุดฟิตนะฮ์ครั้งที่หนึ่ง ในสนธิสัญญานี้ฮะซันยอมสละตำแหน่งเคาะลีฟะฮ์ให้มุอาวิยะฮ์ แลกกับการประกันความปลอดภัยแก่มุสลิมและคืนตำแหน่งเคาะลีฟะฮ์ให้ทายาทของฮะซันหลังมุอะวิยะฮ์เสียชีวิต มุอะวิยะฮ์เข้าพิธีแต่งตั้งเป็นเคาะลีฟะฮ์ที่เมืองเยรูซาเลมในปี ค.ศ. 661 เป็นการสิ้นสุดของรัฐเคาะลีฟะฮ์รอชิดูน และจุดเริ่มต้นของรัฐเคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์

อ้างอิง

1. Lecker 2012. sfn error: no target: CITEREFLecker2012 ()
2. Gibbon 1906, pp. 98–99. sfn error: no target: CITEREFGibbon1906 ()
3. Syed Muhammad Khan (21 May 2020). "Uthman". World History Encyclopedia. สืบค้นเมื่อ 21 September 2023.
4. Madelung (1997, pp. 157, 158) harvtxt error: no target: CITEREFMadelung1997 (). Rogerson (2006, pp. 289, 291) harvtxt error: no target: CITEREFRogerson2006 ()
5. Donald P. Little (1 January 2020). "Mu'awiya's I". Britannica. สืบค้นเมื่อ 21 September 2023.
6. Madelung (1997, pp. 238, 241) harvtxt error: no target: CITEREFMadelung1997 (). Donner (2010, p. 161) harvtxt error: no target: CITEREFDonner2010 ()
7. Wellhausen 1901, pp. 17–18. sfn error: no target: CITEREFWellhausen1901 ()
8. Gaiser 2016, p. 48. sfn error: no target: CITEREFGaiser2016 ()
9. Donner (2010, p. 163) harvtxt error: no target: CITEREFDonner2010 (). Wellhausen (1901, pp. 17–18) harvtxt error: no target: CITEREFWellhausen1901 (). Hazleton (2009, p. 145) harvtxt error: no target: CITEREFHazleton2009 ()
10. Della Vida 1978, pp. 1074–1075. sfn error: no target: CITEREFDella_Vida1978 ()
11. Momen (1985, p. 27) harvtxt error: no target: CITEREFMomen1985 (). Madelung (1997, p. 322) harvtxt error: no target: CITEREFMadelung1997 ()
12. Avi-Yonah (2001) harvtxt error: no target: CITEREFAvi-Yonah2001 ()

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ฟิตนะฮ์ครั้งที่หนึ่ง