พระแม มาต งค ส นสกฤต म तङ ग เป นเทว ในศาสนาฮ นด พระนางเป นหน งในคณะเทว มหาว ทยาท งส บของน กายพระนางน นเป นองค เด ยวก บพร

พระแม่มาตังคี (สันสกฤต: मातङ्गी) เป็นเทวีในศาสนาฮินดู พระนางเป็นหนึ่งในคณะเทวีมหาวิทยาทั้งสิบของนิกายพระนางนั้นเป็นองค์เดียวกับพระสุรัสวดีเทวีแห่งศิลปศาสตร์ ในคติของตันตระ

พระแม่มาตังคี
เทวีแห่งความรู้ ศิลปะ วาทศิลป์ เวทมนตร์ พลังเหนือธรรมชาติ และการควบคุมสัตว์ป่า
ส่วนหนึ่งของ หนึ่งกลุ่มคณะเทวีมหาวิทยา
จิตรกรรมแบบประเพณีอินเดียแบบเบงกอล ปลายพุทธศตวรรษที่ 24
ชื่ออื่น	ราชมาตังคี,มนตราริณีเทพี
ชื่อในอักษรเทวนาครี	मातङ्गी
ชื่อในการทับศัพท์ภาษาสันสกฤต	Mātaṅgī
ส่วนเกี่ยวข้อง	มหาวิทยา พระแม่สุรัสวดี เทวีในศาสนาฮินดู พระแม่กาลี พระแม่ปารวตี
ที่ประทับ	เทวโลก , ป่าดิบชื้น หรือ ป่าช้า
อาวุธ	ดาบ, วีณา, หัวกะโหลกที่มีนกแก้วเกาะ, ขวาน, บ่วงบาศ, ต้นอ้อย, , , (คทา)
คู่ครอง	(พระศิวะ) หรือ พระพรหม

เทวกำเนิด

ครั้งหนึ่งพระแม่ปารวตีได้ทูลขอพระศิวะกลับไปเยี่ยมท้าวหิมวัตและพระนางเมนกา พระศิวะตกลงแต่พระแม่จะต้องกลับมาภายในเร็ววัน พระศิวะเกิดอาการไขข้องใจจึงได้ออกตามหาพระแม่ปารวตีโดยปลอมเป็นคนขายเครื่องประดับและเมื่อพระศิวะหาพระแม่เจอ พระองค์จึงขอเสพสังวาสกับนาง ในขณะที่พระแม่กำลังจะสาปพ่อค้าคนนี้ พระนางก็รับรู้ได้ว่าเขาคือพระศิวะ นางจึงบอกกับพ่อค้าว่าให้รอช่วงเวลาที่เหมาะสมกว่านี้ ในช่วงเย็นพระแม่ได้จำแลงกายเป็นหญิงจัณฑาลและกลับไปหาพระศิวะ พระนางมีรูปกายเพรียวงาม หน้าอกอวบอิ่ม สวมชุดและเครื่องประดับสีแดง และพระนางก็ร่ายรำต่อหน้าพระศิวะ หลังการยั่วยวนแห่งพระแม่ผู้ทรงเสน่ห์ พระศิวะถามพระมาตังคีว่าเธอเป็นใคร พระแม่ตอบว่า ฉันคือหญิงวรรณะจัณฑาล พระศิวะทราบว่านี่คือพระแม่ปารวตีจึงจำแลงตนเป็นจัณฑาล และพระองค์ทั้ง2ก็ร่วมเสพสังวาสกัน (ค่อนข้างร้อนแรง)

อีกตำนานหนึ่งกล่าวไว้ว่า ฤๅษีเดินทางมายังเขาไกรลาสในขณะที่เหล่าเทพกำลังฉลองเทศกาลโฮลี แต่เขากลับไม่ได้รับความสนใจเพราะทุกคนกำลังสนุกสนานกับการเต้นรําทําให้เขาไม่พอใจและสาป พระศิวะและพระแม่ปารวตีให้ไปอยู่ในที่สันโดษ ทั้งสองพระองค์ตอบรับคําสาปและได้ไปอาศัยอยู่ในป่าช้าในรูปของมาตังและมาตังคี

อีกเรื่องเล่านึงบอกว่า พระแม่มาตังคีเสด็จลงไปในแม่นํ้าคงคาเพื่อปลุกพระแม่เกาศิกีหรืออัมพิกาเพื่อปราบอสูรศุมภะและนิศุมภะ

พระลักษณะ

พระแม่มาตังคีมีพระวรกายสีเขียวมรกตเข้มหรือสีดำ มีพระเนตรสามดวง โดยมีพระจันทร์เสี้ยวอยู่ระหว่างคิ้ว บางตำนานบอกว่าพระแม่มาตังคีเกิดจากพระแม่สุรัสวดีและพระแม่กาลีรวมร่างกัน กลายเป็นพระแม่มาตังคี อาวุธที่ถือประกอบด้วย ดาบ บ่วงบาศ วีณา ต้นอ้อย และหัวกะโหลกที่มีนกแก้ว 2 ตัวเกาะอยู่ อาศัยอยู่ตามป่าดิบชื้นหรือป่าช้า ในอินเดียใต้นิยมบูชาแบบมีพระกร8พระกร ถือ ขวาน บ่วงบาศ ดอกบัว นกแก้ว2ตัว ต้นอ้อย และวีณา

อ้างอิง

Kinsley (1997) p. 217

ดูเพิ่ม

มหาวิทยา
นวทุรคา
เจ้าพ่อเจ้าแม่ในศาสนาฮินดู
เทพ/ผีบรรพชนในศาสนาฮินดู
พระสุรัสวดี
พระปารวตี
พระกาลี
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Matangi

[1] Kinsley (1997) p. 217