ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
พระเจ้าธรรมเจดีย์ (พม่า: ဓမ္မစေတီ, ออกเสียง: [dəma̰zèdì]; c. 1409–1492) กษัตริย์องค์ที่ 16 แห่ง อาณาจักรหงสาวดี ครองสิริราชสมบัติระหว่างปี ค.ศ. 1471 ถึง 1492 เป็นหนึ่งในผู้ปกครองที่มีความรู้ความสามารถมากที่สุดในประวัติศาสตร์ของพม่าและมอญ โดยกล่าวกันว่าพระองค์เป็นกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในบรรดากษัตริย์หงสาวดีทั้งหมด เดิมพระองค์เป็นพระภิกษุมีสมณศักดิ์ว่า พระมหาปิฎกธร และเป็นผู้ต้านทานอำนาจของอาณาจักรอังวะ ในวัยเยาว์พระองค์เป็นที่ปรึกษาที่เชื่อถือได้และเป็นพระโอรสบุญธรรมของพระนางเชงสอบู เมื่อพระชนมายุได้ 48 พรรษา พระองค์พร้อมลูกศิษย์ได้แอบไปช่วยพระนางเชงสอบูจากกรุงอังวะกลับมายัง กรุงหงสาวดี แต่เพราะความละอายในการกระทำดังกล่าวซึ่งอาจเข้าข่ายล่วงละเมิดพระธรรมวินัย ทำให้พระองค์ตัดสินพระทัยลาสิกขา พระนางเชงสอบูจึงยกพระธิดาพระองค์หนึ่งให้อภิเษกสมรสพร้อมกับตั้งให้พระองค์เป็นรัชทายาท เนื่องจากราชวงศ์ในขณะนั้นไร้เชื้อพระวงศ์ที่เป็นผู้ชาย เมื่อพระนางเชงสอบูสละราชบัลลังก์ องค์รัชทายาทได้ขึ้นสืบราชบัลลังก์ต่อมาเป็น พระเจ้าธรรมเจดีย์
พระเจ้าธรรมเจดีย์ Dhammazedi ဓမ္မစေတီ | |
---|---|
กษัตริย์ แห่ง อาณาจักรหงสาวดี | |
ครองราชย์ | 1471–1492 |
ก่อนหน้า | พระนางเชงสอบู |
ถัดไป | พญารามที่ 2 |
ประสูติ | พฤศจิกายน/ธันวาคม 1409 |
สวรรคต | 1492 พะโค |
คู่อภิเษก | มิปาคาธอ |
พระราชบุตร | พญารามที่ 2 |
ศาสนา | พุทธศานานิกายเถรวาท |
โดยในช่วงรัชสมัยของพระองค์นับได้ว่าราชอาณาจักรหงสาวดีเจริญรุ่งเรืองในทุกด้าน ถือเป็นยุคทองของอาณาจักรมอญ ภายใต้การปกครองที่ชาญฉลาดของพระองค์ ราชอาณาจักรของพระองค์เงียบสงบและได้รับประโยชน์อย่างมากจากการค้าขายกับต่างชาติ ซึ่งแตกต่างจากอาณาจักรคู่ขัดแย้งอย่างอาณาจักรอังวะ รัชสมัยของพระองค์ถือเป็นช่วงเวลาแห่งสันติสุข ทรงเป็นผู้ปกครองที่อ่อนโยนและมีชื่อเสียงในด้านภูมิปัญญาของพระองค์ ตามพงศาวดารเมื่อครั้งพระองค์ยังมีพระชนม์ชีพอยู่ อาณาจักรของพระองค์กลายเป็นศูนย์กลางที่มีชื่อเสียงของพุทธศานานิกายเถรวาทและมีสายสัมพันธ์ใกล้ชิดกับศรีลังกา พระองค์ได้ส่งสมณทูตไปยังพุทธคยา พร้อมกับปฏิรูปศาสนาครั้งใหญ่ภายหลังแพร่กระจายไปทั่วประเทศ พระองค์ยังรักษาความสัมพันธ์ที่เป็นมิตรกับยูนนาน
นักประวัติศาสตร์ ดี.จี.อี. ฮอลล์ กล่าวไว้ว่า "พระองค์เป็นผู้ปกครองชาวพุทธที่ยอดเยี่ยม มีการชำระและปฏิรูปศาสนา ภายใต้การปกครองของพระองค์อาณาจักรมอญมีอารยธรรมที่เจริญรุ่งเรืองและโดดเด่น แตกต่างอย่างมากกับความวุ่นวายและความป่าเถื่อนของอาณาจักรอังวะ"
พระเจ้าธรรมเจดีย์เสด็จสวรรคตเมื่อ ค.ศ. 1492 ขณะพระชนมายุถึง 83 พรรษา พระองค์ได้รับการยกย่องเป็นนักบุญและมีการสร้างพระเจดีย์ขึ้นเหนือพระบรมอัฐิของพระองค์ พระโอรสองค์โตของพระองค์สืบสิริราชสมบัติต่อเป็น พญารามที่ 2
สรุป
พงศาวดารฉบับต่างๆที่บันทึกเหตุการณ์ในช่วงชีวิตของพระองค์
พงศาวดาร | พระราชสมภพ–สวรรคต | พรรษา | รัชกาล | ระยะเวลารัชกาล |
---|---|---|---|---|
Slapat Rajawan (พงศาวดารมอญ) | ประมาณ พฤศจิกายน 1409 | 81 | 1470–1491 | 21 |
มหาราชวงศ์ และ มหาราชวงศ์ ฉบับหอแก้ว (พงศาวดารพม่า) | ไม่ได้บันทึก | ไม่ได้บันทึก | 1471–1492 | 21 |
หมายเหตุ
- Slapat provides wildly divergent and inconsistent dates for the early Hanthawaddy history, including the reign of this king. The birth-death and regnal dates use the regnal years given in the Slapat chronicle with 888 ME (1526/27), the death year of King Binnya Ran II, which is in agreement with standard Burmese chronicles, as the anchor reference point.
- (Slapat 1922: 96): He was born in 771 ME in the season of Byeissa (ဗြိစ္ဆာ), which corresponds to . It means he was probably born around November/December of 1409.
- The reign period calculated from the reign start date of Binnya Ran II (1491) and the reign end date of Shin Sawbu (1470) as given in (Slapat 1922: 69 and 104) respectively. (Slapat 1922: 96) says he reigned for 27 years, and died at age 74 (75th year) in 1483/84, which contradicts its own reporting elsewhere.
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- Slapat 1922: 96
- Hall 1960: 36–37
- Harvey 1925: 117–120
- Myint-U 2006: 64–65
- Slapat 1922: 69, 104
- Maha Vol. 2 2006: 140
- Hmannan Vol. 2 2003: 185
- บรรณานุกรม
- Athwa, Sayadaw (1785). Mon Yazawin (Slapat Rajawan) (ภาษาพม่า) (1922 ed.). Yangon: Burma Publishing Workers Association Press.
- , D.G.E. (1960). Burma (3rd ed.). Hutchinson University Library. ISBN .
- Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
- , U (1724). (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2006, 4th printing ed.). Yangon: Ya-Pyei Publishing.
- , Thant (2006). The River of Lost Footsteps—Histories of Burma. Farrar, Straus and Giroux. ISBN .
- (1832). (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2003 ed.). Yangon: Ministry of Information, Myanmar.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisud phraecathrrmecdiy phma ဓမ မစ တ xxkesiyng dema zedi c 1409 1492 kstriyxngkhthi 16 aehng xanackrhngsawdi khrxngsirirachsmbtirahwangpi kh s 1471 thung 1492 epnhnunginphupkkhrxngthimikhwamrukhwamsamarthmakthisudinprawtisastrkhxngphmaaelamxy odyklawknwaphraxngkhepnkstriythiyingihythisudinbrrdakstriyhngsawdithnghmd edimphraxngkhepnphraphiksumismnskdiwa phramhapidkthr aelaepnphutanthanxanackhxngxanackrxngwa inwyeyawphraxngkhepnthipruksathiechuxthuxidaelaepnphraoxrsbuythrrmkhxngphranangechngsxbu emuxphrachnmayuid 48 phrrsa phraxngkhphrxmluksisyidaexbipchwyphranangechngsxbucakkrungxngwaklbmayng krunghngsawdi aetephraakhwamlaxayinkarkrathadngklawsungxacekhakhaylwnglaemidphrathrrmwiny thaihphraxngkhtdsinphrathylasikkha phranangechngsxbucungykphrathidaphraxngkhhnungihxphiesksmrsphrxmkbtngihphraxngkhepnrchthayath enuxngcakrachwngsinkhnannirechuxphrawngsthiepnphuchay emuxphranangechngsxbuslarachbllngk xngkhrchthayathidkhunsubrachbllngktxmaepn phraecathrrmecdiyphraecathrrmecdiy Dhammazedi ဓမ မစ တ kstriy aehng xanackrhngsawdikhrxngrachy1471 1492kxnhnaphranangechngsxbuthdipphyaramthi 2prasutiphvscikayn thnwakhm 1409swrrkht1492 phaokhkhuxphieskmipakhathxphrarachbutrphyaramthi 2sasnaphuththsananikayethrwathbthkhwamnimixksrphma hakxupkrnkhxngkhunimsamarthernedxrxksrniid khunxacehnekhruxnghmaykhatham xksrphiess klxng hruxsylksnxun aethnthixksrphma odyinchwngrchsmykhxngphraxngkhnbidwarachxanackrhngsawdiecriyrungeruxnginthukdan thuxepnyukhthxngkhxngxanackrmxy phayitkarpkkhrxngthichaychladkhxngphraxngkh rachxanackrkhxngphraxngkhengiybsngbaelaidrbpraoychnxyangmakcakkarkhakhaykbtangchati sungaetktangcakxanackrkhukhdaeyngxyangxanackrxngwa rchsmykhxngphraxngkhthuxepnchwngewlaaehngsntisukh thrngepnphupkkhrxngthixxnoynaelamichuxesiyngindanphumipyyakhxngphraxngkh tamphngsawdaremuxkhrngphraxngkhyngmiphrachnmchiphxyu xanackrkhxngphraxngkhklayepnsunyklangthimichuxesiyngkhxngphuththsananikayethrwathaelamisaysmphnthiklchidkbsrilngka phraxngkhidsngsmnthutipyngphuththkhya phrxmkbptirupsasnakhrngihyphayhlngaephrkracayipthwpraeths phraxngkhyngrksakhwamsmphnththiepnmitrkbyunnan nkprawtisastr di ci xi hxll klawiwwa phraxngkhepnphupkkhrxngchawphuthththiyxdeyiym mikarcharaaelaptirupsasna phayitkarpkkhrxngkhxngphraxngkhxanackrmxymixarythrrmthiecriyrungeruxngaelaoddedn aetktangxyangmakkbkhwamwunwayaelakhwampaethuxnkhxngxanackrxngwa phraecathrrmecdiyesdcswrrkhtemux kh s 1492 khnaphrachnmayuthung 83 phrrsa phraxngkhidrbkarykyxngepnnkbuyaelamikarsrangphraecdiykhunehnuxphrabrmxthikhxngphraxngkh phraoxrsxngkhotkhxngphraxngkhsubsirirachsmbtitxepn phyaramthi 2srupphngsawdarchbbtangthibnthukehtukarninchwngchiwitkhxngphraxngkh phngsawdar phrarachsmphph swrrkht phrrsa rchkal rayaewlarchkalSlapat Rajawan phngsawdarmxy praman phvscikayn 1409 81 1470 1491 21mharachwngs aela mharachwngs chbbhxaekw phngsawdarphma imidbnthuk imidbnthuk 1471 1492 21hmayehtuSlapat provides wildly divergent and inconsistent dates for the early Hanthawaddy history including the reign of this king The birth death and regnal dates use the regnal years given in the Slapat chronicle with 888 ME 1526 27 the death year of King Binnya Ran II which is in agreement with standard Burmese chronicles as the anchor reference point Slapat 1922 96 He was born in 771 ME in the season of Byeissa ဗ စ ဆ which corresponds to It means he was probably born around November December of 1409 The reign period calculated from the reign start date of Binnya Ran II 1491 and the reign end date of Shin Sawbu 1470 as given in Slapat 1922 69 and 104 respectively Slapat 1922 96 says he reigned for 27 years and died at age 74 75th year in 1483 84 which contradicts its own reporting elsewhere xangxingechingxrrthSlapat 1922 96 Hall 1960 36 37 Harvey 1925 117 120 Myint U 2006 64 65 Slapat 1922 69 104 Maha Vol 2 2006 140 Hmannan Vol 2 2003 185 brrnanukrmAthwa Sayadaw 1785 Mon Yazawin Slapat Rajawan phasaphma 1922 ed Yangon Burma Publishing Workers Association Press D G E 1960 Burma 3rd ed Hutchinson University Library ISBN 978 1 4067 3503 1 Harvey G E 1925 History of Burma From the Earliest Times to 10 March 1824 London Frank Cass amp Co Ltd U 1724 phasaphma Vol 1 3 2006 4th printing ed Yangon Ya Pyei Publishing Thant 2006 The River of Lost Footsteps Histories of Burma Farrar Straus and Giroux ISBN 978 0 374 16342 6 1832 phasaphma Vol 1 3 2003 ed Yangon Ministry of Information Myanmar