ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
ผักโขมหนาม | |
---|---|
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
อาณาจักร: | Plantae |
ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
ไม่ได้จัดลำดับ: | Eudicots |
ไม่ได้จัดลำดับ: | |
อันดับ: | Caryophyllales |
วงศ์: | Amaranthaceae |
สกุล: | |
สปีชีส์: | A. spinosus |
ชื่อทวินาม | |
Amaranthus spinosus L. |
ผักโขมหนาม มีชื่อภาษาในภาคใต้เรียกว่า ผักโหมหนาม ส่วนที่แม่ฮ่องสอนและกะเหรี่ยงเรียกว่า กะเหม่อลอมี แม่ล้อกู่ และที่เขมรเรียกว่า ปะตี ส่วนภาคกลางจะเรียกว่า ผักขมสวน (ชื่อวิทยาศาสตร์: Amaranthus spinosus; อังกฤษ: spiny amaranth, prickly amaranth หรือ thorny amaranth) เป็นพืชล้มลุก ฤดูเดียว อายุสั้นประมาณ 2–4 เดือน หรือเมื่อออกดอก ติดแล้วก็จะค่อยๆ เหี่ยวแห้งตาย หรือเรียกว่าพืชที่มีอายุปีเดียว
ลักษณะโดยทั่วไป
- ลำต้น – ตั้งตรง แตกกิ่งมากรอบตัวต้น ลำต้นสูงประมาณ 30–110 เซนติเมตร มีหนามแหลมตามข้อ ยาวประมาณ 1–3 เซนติเมตร ผิวเรียบหรือมีขนเล็กน้อย
- ใบ – ใบอ่อนจะมีขนปกคลุมเล็กน้อย เป็นใบเดียวรูปหอก เรียงสลับ ปลายใบและโคนใบแหลม ขอบใบเป็นคลื่นเล็กน้อย ก้านใบยาวประมาณ 7 เซนติเมตร และมีหนามแหลมยาว 2 อัน ที่โคนก้านใบเมื่ออ่อนอยู่มีขนเล็กน้อยที่เส้นใบ
- ดอก – เป็นดอกช่อ ออกที่ซอกใบและปลายกิ่ง และตรงข้อข้างลำต้น ดอกย่อยเรียงตัวอัดกันแน่น มีหนาม ไม่แข็ง กลีบรวมโค้ง ขอบกลีบใส ตรงกลางมีแถบสีเขียวหรือม่วง แยกเพศอยู่บนต้นเดียวกัน ดอกขนาดเล็ก ติดก้านช่อสีเขียว ช่อดอกมีหนามแหลมยาว 2 อัน หรืออาจมีมากกว่านี้ แต่ช่อดอกปลายยอดไม่มีหนาม กลีบดอกมี 5 กลีบ
- เมล็ด – มีขนาดเล็ก สีดำ ผลเป็นแบบแห้งแล้วแตก โดยแตกตามขวางของผล เมล็ดสีน้ำตาลเป็นมันเงา ทรงกลม ตรงกลางทั้งสองด้านนูน ขนาดเล็กประมาณ 0.05 เซนติเมตร
ประโยชน์และสรรพคุณ
รับประทานเป็นผัก โดยลอกเปลือกและหนามออก
- ยอดอ่อน – ใช้แกงจืด ผัดน้ำมัน แกงเลียง แกงส้ม เป็นต้น
- ต้น – ย่างไฟแก้ตกเลือด แน่นท้อง ขับน้ำนม ขับปัสสาวะ
- ใบ – ในอินโดนีเซียใช้ฟอกเลือด พอกแผล
- ราก – แก้อาการคันตามผิวหนัง เป็นยาระบาย
ยาพื้นบ้านล้านนาใช้ รากเผาไฟพอข้างนอกดำ จี้ที่หัวฝี ช่วยให้ฝีที่แก่แตก หรือผสมข้าวโพด ทั้งต้น ต้มน้ำดื่มแก้บวม ยาพื้นบ้าน ใช้ ทั้งต้น ต้มน้ำดื่ม ขับปัสสาวะ แก้ตกเลือด แน่นท้องและขับน้ำนม มีรายงานวิจัยว่า ทั้งต้นมีฤทธิ์ลดการบีบตัวของ ลำไส้เล็ก ส่วนราก ต้านสารพิษที่ทำลายตับ พบรายงานจากประเทศบราซิลว่า พืชนี้เป็นพิษต่อ วัว ควาย และ ม้า ทำให้สัตว์เหล่านี้มีอาการเซื่องซึม เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ท้องเสียกลิ่นเหม็นมาก บางครั้งอาจมีเลือดปนในอุจจาระ นอกจากนั้นยังมีการทำการทดลองพบว่า สารที่ได้จากธรรมชาติ คือ น้ำด่างของผักโขมหนามสามารถล้างไหมได้ดี เทียบเท่าสารเคมี ที่ใช้ล้างไหมกันอยู่ในปัจจุบัน รากผักโขมหนามสามารถเป็นยาแก้ตกเลือด แก้ฝี แก้ขี้กลาก เป็นยาขับน้ำนม แก้แน่นท้อง แก้พิษ แก้ช้ำใน แก้ไข้ ระงับความร้อน ใช้ในเด็กแก้ลิ้นเป็นฝ้าละออง ช่อดอกและยอดอ่อนต้มเป็นอาหารหมู ยอดอ่อนและใบอ่อนใส่ลงในอาหารของชาวกะเหรี่ยงที่เรียกข้าวเบอะ
- ผักโขมหนาม
- ผักโขมหนาม
อ้างอิง
- ผักโขมหนาม 2013-11-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. บทความวิทยุรายการสาระความรู้ทางการเกษตร
- ผักโขมหนาม[]. อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ
- ผักโขมหนาม 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. ระบบฐานข้อมูลทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชน
- ผักโขมหนาม. มหัศจรรย์แห่งสมุนไพรไทย
- เส้นไหมสวยด้วยน้ำด่างผักโขมหนาม 2008-02-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.ศูนย์จัดการความรู้ด้านการเกษตรเพื่อการพัฒนา
- ขวัญฤทัย คำฝาเชื้อ 2551 พฤกษศาสตร์พื้นบ้านของชาวกะเหรี่ยง ที่ตำบลบ้านจันทร์และแจ่มหลวง อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ วิทยานิพนธ์ (วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่271 หน้า ดูฉบับเต็ม 2021-06-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisudphkokhmhnamkarcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Plantaeimidcdladb Angiospermsimidcdladb Eudicotsimidcdladb xndb Caryophyllaleswngs Amaranthaceaeskul spichis A spinosuschuxthwinamAmaranthus spinosus L phkokhmhnam michuxphasainphakhiteriykwa phkohmhnam swnthiaemhxngsxnaelakaehriyngeriykwa kaehmxlxmi aemlxku aelathiekhmreriykwa pati swnphakhklangcaeriykwa phkkhmswn chuxwithyasastr Amaranthus spinosus xngkvs spiny amaranth prickly amaranth hrux thorny amaranth epnphuchlmluk vduediyw xayusnpraman 2 4 eduxn hruxemuxxxkdxk tidaelwkcakhxy ehiywaehngtay hruxeriykwaphuchthimixayupiediywlksnaodythwiplatn tngtrng aetkkingmakrxbtwtn latnsungpraman 30 110 esntiemtr mihnamaehlmtamkhx yawpraman 1 3 esntiemtr phiweriybhruxmikhnelknxy ib ibxxncamikhnpkkhlumelknxy epnibediywruphxk eriyngslb playibaelaokhnibaehlm khxbibepnkhlunelknxy kanibyawpraman 7 esntiemtr aelamihnamaehlmyaw 2 xn thiokhnkanibemuxxxnxyumikhnelknxythiesnib dxk epndxkchx xxkthisxkibaelaplayking aelatrngkhxkhanglatn dxkyxyeriyngtwxdknaenn mihnam imaekhng klibrwmokhng khxbklibis trngklangmiaethbsiekhiywhruxmwng aeykephsxyubntnediywkn dxkkhnadelk tidkanchxsiekhiyw chxdxkmihnamaehlmyaw 2 xn hruxxacmimakkwani aetchxdxkplayyxdimmihnam klibdxkmi 5 klib emld mikhnadelk sida phlepnaebbaehngaelwaetk odyaetktamkhwangkhxngphl emldsinatalepnmnenga thrngklm trngklangthngsxngdannun khnadelkpraman 0 05 esntiemtrpraoychnaelasrrphkhunrbprathanepnphk odylxkepluxkaelahnamxxk yxdxxn ichaekngcud phdnamn aekngeliyng aekngsm epntn tn yangifaektkeluxd aennthxng khbnanm khbpssawa ib inxinodniesiyichfxkeluxd phxkaephl rak aekxakarkhntamphiwhnng epnyarabay yaphunbanlannaich rakephaifphxkhangnxkda cithihwfi chwyihfithiaekaetk hruxphsmkhawophd thngtn tmnadumaekbwm yaphunban ich thngtn tmnadum khbpssawa aektkeluxd aennthxngaelakhbnanm miraynganwicywa thngtnmivththildkarbibtwkhxng laiselk swnrak tansarphisthithalaytb phbrayngancakpraethsbrasilwa phuchniepnphistx ww khway aela ma thaihstwehlanimixakaresuxngsum ebuxxahar nahnkld thxngesiyklinehmnmak bangkhrngxacmieluxdpninxuccara nxkcaknnyngmikarthakarthdlxngphbwa sarthiidcakthrrmchati khux nadangkhxngphkokhmhnamsamarthlangihmiddi ethiybethasarekhmi thiichlangihmknxyuinpccubn rakphkokhmhnamsamarthepnyaaektkeluxd aekfi aekkhiklak epnyakhbnanm aekaennthxng aekphis aekchain aekikh rangbkhwamrxn ichinedkaeklinepnfalaxxng chxdxkaelayxdxxntmepnxaharhmu yxdxxnaelaibxxnislnginxaharkhxngchawkaehriyngthieriykkhawebxa phkokhmhnam phkokhmhnam phkokhmhnamxangxingphkokhmhnam 2013 11 16 thi ewyaebkaemchchin bthkhwamwithyuraykarsarakhwamruthangkarekstr phkokhmhnam lingkesiy xuthyanthrrmchatiwithyasirirukkhchati phkokhmhnam 2016 03 04 thi ewyaebkaemchchin rabbthankhxmulthrphyakrchiwphaphaelaphumipyyathxngthinkhxngchumchn phkokhmhnam mhscrryaehngsmuniphrithy esnihmswydwynadangphkokhmhnam 2008 02 24 thi ewyaebkaemchchin sunycdkarkhwamrudankarekstrephuxkarphthna khwyvthy khafaechux 2551 phvkssastrphunbankhxngchawkaehriyng thitablbancnthraelaaecmhlwng xaephxaemaecm cnghwdechiyngihm withyaniphnth withyasastrmhabnthit mhawithyalyechiyngihm271 hna duchbbetm 2021 06 04 thi ewyaebkaemchchin