ป อมป องป จจาม ตร เป นป อมสำค ญท ใช ป องก นข าศ กตามร มแม น ำเจ าพระยา ต งอย บนฝ งแม น ำเจ าพระยาด านตะว นตกร มปากคลองสา

ป้อมป้องปัจจามิตร เป็นป้อมสำคัญที่ใช้ป้องกันข้าศึกตามริมแม่น้ำเจ้าพระยา ตั้งอยู่บนฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาด้านตะวันตกริมปากคลองสาน ตรงข้ามกับบริเวณปากคลองผดุงกรุงเกษม ปัจจุบันอยู่บริเวณบ้านพักข้าราชการกรมเจ้าท่า ใกล้กับสำนักงานเขตคลองสาน

ป้อมป้องปัจจามิตร
ความเป็นมา
ทางเข้าป้อมป้องปัจจามิตรส่วนที่เหลืออยู่ในปัจจุบัน
ที่ตั้ง	แขวงคลองสาน เขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
ประเภท	ป้อมดาว
ส่วนหนึ่งของ	ระบบป้อมปราการชั้นนอกของกรุงเทพมหานคร
ผู้สร้าง	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
วัสดุ	อิฐ
สร้าง	สมัยรัชกาลที่ 4
ละทิ้ง	พ.ศ. 2492
สมัย	รัตนโกสินทร์
หมายเหตุเกี่ยวกับสถานที่
สภาพ	ซากเหลือจากการรื้อถอน
ผู้บริหารจัดการ	กรมศิลปากร
สถาปัตยกรรม
รูปแบบสถาปัตยกรรม	ตะวันตก

โบราณสถานที่ขึ้นทะเบียนโดยกรมศิลปากร
ชื่อที่ขึ้นทะเบียน	ป้อมป้องปัจจามิตร
ขึ้นเมื่อ	22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2492
เป็นส่วนหนึ่งของ	โบราณสถานในเขตกรุงเทพมหานคร
เลขอ้างอิง	0000150

กำแพงป้อมป้องปัจจามิตร ด้านฝั่งตรงข้ามอาคารสถานีตำรวจนครบาลสมเด็จเจ้าพระยาและสถานีตำรวจนครบาลปากคลองสาน

ป้อมป้องปัจจามิตรสร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ควบคู่กับการขุดคลองผดุงกรุงเกษมต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ใช้ป้อมดังกล่าวเป็นสถานที่ตั้งเสาธงสัญญาณแจ้งข่าวเรือสินค้าเข้าของบริษัทใด ออกพระนคร ที่บริเวณปากคลองสาน ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการย้ายเสาธงเหล็กจากป้อมเผด็จดัสกรภายในพระบรมมหาราชวัง มาตั้งที่ป้อมแห่งนี้ คือที่ตั้งในปัจจุบัน บริเวณสำนักงานเขตคลองสาน เมื่อกรมเจ้าท่าเลิกใช้เสาธงสัญญาณนี้แล้วได้แจ้งความจำนงต่อกรมศิลปากรว่าจะรื้อออก แต่กรมศิลปากรเห็นว่าควรอนุรักษ์ไว้เป็นหลักสำคัญทางประวัติศาสตร์

ในปี พ.ศ. 2492 ป้อมป้องปัจจามิตรมีสภาพทรุดโทรมมาก เทศบาลนครธนบุรีในสมัยนั้นจึงดำริจะรื้อป้อมทิ้งเพื่อปรับสถานที่ และจะนำเศษอิฐเศษปูนไปถมถนนต่าง ๆ กรมศิลปากรจึงประกาศขึ้นทะเบียนป้อมป้องปัจจามิตรเป็นโบราณสถานตั้งแต่ปี พ.ศ. 2492

อ้างอิง

ตำนานเสาธงแรกบนผืนแผ่นดินสยาม
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-10-30. สืบค้นเมื่อ 2007-10-28.
ซุงโบราณฐานป้อมป้องปัจจามิตร^[]

แหล่งข้อมูลอื่น

แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ ป้อมป้องปัจจามิตร
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13°43′51″N 100°30′34″E / 13.7309°N 100.5095°E / 13.7309; 100.5095

[1] ตำนานเสาธงแรกบนผืนแผ่นดินสยาม

[2] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-10-30. สืบค้นเมื่อ 2007-10-28.

[3] ซุงโบราณฐานป้อมป้องปัจจามิตร^[]