ปืนใหญ่ลำกล้อง

ปืนใหญ่ลำกล้อง (อังกฤษ: cannon) หมายถึง อาวุธปืนที่มีความกว้างปากลำกล้องตั้งแต่ 20 มิลลิเมตรขึ้นไป โดยมีระยะยิงกลางถึงไกล มีอำนาจทำลายล้างสูง ใช้การยิงด้วยแรงดันจากการเผาไหม้ให้เกิดก๊าซจนเคลื่อนที่ออกไป โดยสามารถทำการยิงได้ทั้งแนวหรือ โดยภายในหัวกระสุนจะบรรจุวัตถุระเบิดและตัวจุดชนวน เมื่อหัวกระสุนตกกระทบเป้าหมายจะเกิดการระเบิดสร้างความเสียหายอย่างรุนแรง ปัจจุบันคำว่า "ปืนใหญ่" (Cannon) ในภาษาอังกฤษเริ่มถูกใช้น้อยลง โดยถูกทดแทนด้วยคำเรียกปืนขนาดลำกล้องใหญ่ประเภทต่างๆ ที่ถูกพัฒนาขึ้นในสมัยต่อๆมา เช่น ปืน howitzer หรือ ปืน mortar (ปืนครก) แต่ในภาษาไทยมักเรียกรวมว่าเป็น "ปืนใหญ่" ทั้งหมด

ปืนใหญ่ที่ถูกใช้ในราวศตวรรษที่ 18 จัดแสดงอยู่ที่ château du Haut-Kœnigsbourg ประเทศฝรั่งเศส.

ประวัติของปืนใหญ่ลำกล้อง

ประเทศจีนเป็นชาติแรกที่ประดิษฐ์ดินปืนขึ้นใช้ได้ และแนวคิดปืนใหญ่เริ่มปรากฏขึ้นในแผ่นดินจีน ในช่วงราชวงศ์ซ่ง หรือราวศตวรรษที่ 12 โดยปรากฏหลักฐานเป็นหนึ่งในรูปปั้นของงานแกะสลักหินแห่งต้าจู๋. อย่างไรก็ดี ปืนใหญ่ไม่ได้รับการผลิตขึ้นใช้จริงจนกระทั่งศตวรรษที่ 13. ในปีคริสต์ศักราช 1288 มีการบันทึกว่า กองทัพของราชวงศ์หยวนมีไว้ใช้ในการรบ. หลังจากนั้นเทคโนโลยีปืนใหญ่ก็เริ่มปรากฏตัวขึ้นในยุโรปในราวต้นศตวรรษที่ 14.

วิวัฒนาการของปืนใหญ่ลำกล้องในยุคสมัยใหม่

การพัฒนาการทางเทคโนโลยีในช่วงปลายของศตวรรษที่ 15 ทำให้ปืนใหญ่มีความคล่องตัวขึ้น และสามารถนำไปใช้ในยุทธวิธีที่มีความหลากหลาย รถลากปืนใหญ่ทำให้ปืนใหญ่ขนาดกลาง และขนาดย่อมสามารถเคลื่อนย้ายได้ง่ายขึ้น. นอกจากนี้สูตรดินปืนที่พัฒนาใหม่ การสร้างลูกปืนใหญ่ที่หล่อจากโลหะทั้งลูก (cast-iron projectile) และการกำหนดขนาดลำกล้องมาตรฐาน ทำให้ปืนใหญ่มีแสนยานุภาพสูง และน่าเกรงขามขึ้นแม้จะมีขนาดลำกล้องไม่ใหญ่โตนัก. ในการศึกระหว่างอังกฤษและสก็อตแลนด์ ใน ปี 1513 ปืนใหญ่สนามขนาดเบาของกองทัพอังกฤษสามารถยิงข่มปืนใหญ่ปิดล้อม (siege cannon).

ปืนใหญ่ลำกล้องในประเทศไทย

ปืนใหญ่กระบอกที่จัดแสดงที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร

ปืนใหญ่ในประเทศไทยนั้นนำมาใช้เป็นเวลาช้านานแล้ว หนังสือวิวัฒนาการแห่งศัสตราวุธในกองทัพบกไทย ว่า มีการใช้ปืนใหญ่สมัยสุโขทัย ชวาเก็บปืนใหญ่ไทยจำนวน 2 กระบอกจากการรบกับพวกมัชฌปาหิตในสงครามตีเมืองชวาประมาณ พ.ศ. 1857 และมีบันทึกในพระราชพงศาวดารว่า ในสมัยสมเด็จพระราเมศวร กองทัพอยุธยาใช้ปืนใหญ่ยิงกำแพงเมืองเชียงใหม่พังไป 5 วา กฎหมายสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถก็กล่าวถึงหน่วยทหารปืนใหญ่เช่นกัน อนึ่ง หลังจากที่โปรตุเกสเดินทางเข้ามาถึงกรุงศรีอยุธยาในสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 ก็เริ่มมีการซื้อปืนใหญ่ของโปรตุเกสเข้ามาประจำการในกองทัพกรุงศรีอยุธยา

การหล่อปืนใหญ่ของอยุธยามีคุณภาพดีเป็นที่เลื่องลือมาก โชกุนโทะกุงะวะ อิเอะยะสุเคยส่งสารมาทูลขอพระราชทานปืนใหญ่และไม้หอมจากสมเด็จพระเอกาทศรถ นอกจากนี้ ในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระองค์ทรงส่งปืนใหญ่ 2 กระบอก ที่ผลิตในอยุธยาไปถวายพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 และได้มีบันทึกต่อมาว่า ปืนสองกระบอกนี้เองที่ใช้ยิงทลายประตูคุกบาสตีย์ ปัจจุบัน ปืนคู่นี้ตั้งแสดงในพิพิธภัณฑ์ทหารบกฝรั่งเศส

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ปืนใหญ่

อ้างอิง

1. บทที่ 13 การปฏิบัติงานแผนที่ในแต่ละระดับหน่วย (Survey operation) (PDF). โรงเรียนทหารปืนใหญ่ ค่ายภูมิพล. p. 260.^[]
2. "What is the difference between a field gun and a Howitzer? – Quora". quora.com. สืบค้นเมื่อ 26 December 2016.
3. หนังสือวิวัฒนาการแห่งศัสตราวุธในกองทัพบกไทย หน้า 62 
4. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-09-22. สืบค้นเมื่อ 2014-08-13.
5. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-24. สืบค้นเมื่อ 2014-08-14.
6. หนังสือมองประวัติศาสตร์ชาติไทยผ่านศัสตราวุธ หน้า 79
7. Chapter VI. Storm and Victory. July 14th, 1789. ย่อหน้า ที่ 6
8. A propos des canons siamois offerts à Louis XIV qui participèrent à la prise de la Bastille. ect. (แผ่นที่ 5 ) 2016-05-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

วิกิพจนานุกรม มีความหมายของคำว่า ปืนใหญ่ลำกล้อง