ปลาที่พบในลุ่มแม่น้ำสาละวิน

ปลาที่พบในลุ่มแม่น้ำสาละวิน คือ ชนิดของปลาที่พบได้ในลุ่มแม่น้ำสาละวิน ซึ่งเป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างประเทศไทยและประเทศพม่า

แม่น้ำสาละวิน นับเป็นแม่น้ำสายใหญ่ที่มีความยาว 2,800 กิโลเมตร มีจุดกำเนิดที่เทือกเขาหิมาลัยไหลผ่านประเทศจีน, พม่า, ไทย และไหลลงมหาสมุทรอินเดียที่อ่าวเมาะตะมะ รัฐมอญ

มีความหลากหลายของชนิดปลาที่พบได้ในแม่น้ำแห่งนี้ ซึ่งรวมถึงแควสาขาของแม่น้ำด้วย เช่น แม่น้ำปาย, แม่น้ำเมย, , , และรวมไปถึงแม่น้ำอื่นที่อยู่ใกล้เคียงกัน เช่น , แม่น้ำซองกาเลีย, แม่น้ำรันตี โดยหลายชนิดเป็นปลาในสกุลที่พบได้มากในประเทศอินเดียและอนุทวีปอินเดีย ซึ่งเป็นพื้นที่ใกล้เคียงกัน หลายชนิด หลายสกุลก็เป็นปลาที่พบเฉพาะลุ่มแม่น้ำสาละวินที่เดียวด้วย

ชนิดของปลาที่พบในลุ่มแม่น้ำสาละวิน

แม่น้ำสาละวินช่วงประเทศพม่าตอนเหนือ

(อาทิ)

ปลากระดูกอ่อน

• วงศ์ปลาฉลาม
  • ปลาฉลามหัวบาตร (Carcharhinus leucas)**ปลาอพยพ

ปลากระดูกแข็ง

• วงศ์ปลากราย
  • ปลากราย (Chitala ornata)
  • ปลาสะตือ (Chitala lopis)
  • ปลาฉลาด (Notopterus notopterus)
• วงศ์ปลาตูหนา
  • ปลาสะแงะ (Anguilla bengalensis)**ปลาอพยพ
• วงศ์ปลาตะเพียน
  • ปลาซิวหนวดยาว (Esomus metallicus)
  • ปลาฝักพร้า (Macrochirichthys macrochirus)
  • ปลาสะนาก (Raiamas guttatus)
  • ปลาพลวง (Neolissochilus stracheyi)
  • ปลาเวียน (Tor tambroides)
  • ปลาเวียนทอง (Tor putitora)
  • ปลาไส้ตันตาแดง (Cyclocheilichthys apogon)
  • ปลาตะพากส้ม (Hypsibarbus malcoimi)
  • ปลาตะพากสาละวิน (Hypsibarbus salweenensis)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลาหางเหลือง (Mystacoleucus argenteus)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลาหนามหลัง (Mystacoleucus marginatus)
  • ปลาไข่ออง (Osteobrama spp.)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลาสร้อยนกเขา (Osteochilus vittatus)
  • ปลากระสูบสาละวิน (Hampala salweenensis)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลามะไฟ (Puntius stolitzkaenus)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลากาดำ (Epalzeorhynchos chrysophekadion)
  • ปลาบัว (Labeo dyocheilus)
  • ปลาเลียหิน (Garra spp.)
  • ปลามูดหลังจุด (Garra notata)**ปลาท้องถิ่น
• วงศ์ปลาหมู
  • ปลารากกล้วย (Acantopsis spp.)
  • ปลาหมูอารีย์ (Yasuhikotakia sidthimanki)
  • ปลาหมูน่าน (Yasuhikotakis nigrolineatus)
  • ปลาหมูลายเมฆ (Botia kubotai)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลาหมูลายเสือสาละวิน (Syncrossus berdmorei)**ปลาท้องถิ่น
• วงศ์ปลาสร้อยน้ำผึ้ง
  • ปลาสร้อยน้ำผึ้ง (Gyrinocheilus aymoieri)
• วงศ์ปลากด
  • ปลากดหมู (Rita sacerdotum)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลากดหัวเสียม (Sperata acicularis)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลากดคังสาละวิน (Hemibagrus microphthalmus)**ปลาท้องถิ่น
• วงศ์ปลาเนื้ออ่อน
  • ปลาค้าวขาว (Wallago attu)
• วงศ์ปลาหวีเกศ
  • ปลาอิแกลาเอ๊ะ (Pseudeutropius moolenburghae)
• วงศ์ปลาแค้
  • ปลาแค้วัว (Bagarius bagarius)
  • ปลาแค้ยักษ์ (Bagarius yarrelli)
  • ปลาแค้ขี้หมู (Erethistes maesotensis)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลาหยะเค (Gagata gashawyu)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลาแค้ติดหิน (Glytothorax spp.)**ปลาท้องถิ่น
• วงศ์ปลาดุก
  • ปลาดุกด้าน (Clarias batrachus)
  • ปลาดุกอุย (Clarias macrocephalus)
• วงศ์ปลากระทุงเหว
  • ปลากระทุงเหวเมือง (Xenentodon cancila)
• วงศ์ปลาเข็ม
• วงศ์ปลาหัวตะกั่ว
  • ปลาหัวตะกั่ว (Aplocheilus panchax)
• วงศ์ปลาไหลนา
  • ปลาไหลนา (Monopterus albus)
• วงศ์ปลากระทิง
  • ปลาหลด (Macrognathus siamensis)
  • ปลาหลดม้าลาย (Macrognathus zebrinus)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลากระทิงจุด (Mastacembelus alboguttatus)**ปลาท้องถิ่น
  • ปลากระทิง (Mastacembulus armatus)
• วงศ์ปลาแป้นแก้ว
  • ปลาแป้นแก้วรังกา (Parambassis ranga)
  • ปลาแป้นหัวโหนก (Parambassis pulcinella)**ปลาท้องถิ่น
• วงศ์ปลาหมอช้างเหยียบ
  • ปลาหมอช้างเหยียบ (Pristolepis fasciatus)
• วงศ์ปลาหมอ
  • ปลาหมอ (Anabas testudineus)
• วงศ์ปลากัด ปลากระดี่
  • ปลากัด (Betta splendens)
  • ปลากระดี่หม้อ (Trichogaster trichogaster)
• วงศ์ปลาช่อน
  • ปลาก้าง (Channa limbata)
  • ปลาช่อนงูเห่า (Channa aurolineatus)
  • ปลาช่อน (Channa striata)
• วงศ์ปลาปักเป้าฟันสี่ซี่
  • ปลาปักเป้าหางวงเดือน (Tetraodon cutcutia)

นิเวศวิทยา

ในแถบลุ่มแม่น้ำสาละวินนี้ เป็นที่อยู่ของชนชาติพันธุ์หลากหลาย ส่วนใหญ่จะเป็นชาวกะเหรี่ยง, ชาวไทยใหญ่ และชาวมอญ ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2546 ถึงเดือนกันยายน พ.ศ. 2548 ได้มีการศึกษาวิจัยของชาวกะเหรี่ยงเผ่าปกาเกอะญอในพื้นที่เกี่ยวกับระบบนิเวศวิทยาของพื้นที่ลุ่มแม่น้ำสาละวิน ตั้งแต่บริเวณเขตอำเภอแม่สะเรียงจนถึงอำเภอสบเมย จังหวัดแม่ฮ่องสอน พบชนิดปลาประมาณ 70 ชนิด แบ่งเป็นปลาหนัง 22 ชนิด และปลามีเกล็ด 48 ชนิด โดยที่มีภาษาท้องถิ่นเรียกปลาว่า "หยะ"

พบว่าในช่วงฤดูฝนที่น้ำในลุ่มแม่น้ำสาละวินเอ่อล้น ในราวเดือนพฤษภาคมฝูงปลาจะอพยพขึ้นไปตามลำน้ำสาขาต่าง ๆ เพื่อผสมพันธุ์และวางไข่ ในช่วงต้นฤดูหนาวราวเดือนตุลาคม ปลาจะเริ่มอพยพเดินทางลง และปลาบางชนิดก็จะวางไข่ เช่น "หยะโม" (ปลาพลวง) ในขณะที่ปลาบางชนิด เช่น "หยะที" (ปลาสะแงะ) เป็นปลาที่เดินทางไกลมาก โดยมาจากทะเลอันดามันมาสู่ลุ่มแม่น้ำสาละวิน หยะทีจะวางไข่ในทะเลและกลับมาเจริญเติบโตในน้ำจืด สภาพน้ำที่หยะทีจะอาศัยต้องเป็นน้ำสะอาด ไม่มีมลพิษ ในแหล่งน้ำใดที่มีการใช้สารเคมี จะไม่พบหยะทีอีกเลย

โดยช่วงเวลาที่ปลาวางไข่มากที่สุดจะมี 3 ช่วง คือ ช่วงต้นฤดูฝน ประมาณเดือนพฤษภาคมถึงเดือนมิถุนายน, ช่วงกลางฤดูฝน ประมาณเดือนกรกฎาคม ถึงเดือนสิงหาคม และช่วงต้นฤดูหนาว ประมาณเดือนพฤศจิกายน ถึงเดือนธันวาคม

โดยปลามีถิ่นที่อยู่ที่หลากหลายสภาพทั้งแก่ง, เกาะ, พื้นที่ชุ่มน้ำต่าง ๆ, หาด รวมถึงบริเวณที่เป็นวังน้ำลึก

อ้างอิง

1. หนังสือคู่มือปลาน้ำจืด โดย ดร.ชวลิต วิทยานนท์ กรุงเทพ พ.ศ. 2547
2. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-02-04. สืบค้นเมื่อ 2010-11-18. {{}}: ระบุ |accessdate= และ |access-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help))
3. หนังสือวิถีแม่น้ำ วิถีป่า ของปากญอ สาละวิน โดย (องค์การสาธารณประโยชน์), พฤศจิกายน พ.ศ. 2548

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิถีสาละวิน^[]