ปตานี (มลายู: Patani; ڤطاني) หรือเรียก ปตานีรายา (Patani Raya) หรือ ปตานีเบอซาร์ (Patani Besar "ปตานีใหญ่") เป็นภูมิภาคประวัติศาสตร์ในส่วนเหนือของคาบสมุทรมลายู กินอาณาบริเวณจังหวัดภาคใต้ของประเทศไทย ได้แก่ จังหวัดปัตตานี ยะลา นราธิวาส และสงขลาบางส่วน
ปตานี | |
---|---|
มัสยิดกรือเซะ มัสยิดโบราณแห่งหนึ่งในภูมิภาคปตานี | |
แผนที่ภูมิภาคปตานีในความหมายอย่างแคบ | |
ประเทศ | ไทย, มาเลเซีย |
ภูมิภาคปตานีมีความสัมพันธ์ในอดีตกับซิงกอรา (สงขลา) ลิกอร์ (นครศรีธรรมราช) ลิกอร์ (ใกล้สุราษฎร์ธานี) และกลันตัน ย้อนไปถึงเมื่ออาณาจักรปัตตานีเป็นรัฐสุลต่านมลายูกึ่งเอกราชที่ถวายบรรณาการแก่ราชอาณาจักรสุโขทัยและอยุธยาของไทย รัฐสุลต่านปตานีได้รับเอกราชช่วงสั้น ๆ หลังกรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าในปี 2310 แต่กลับมาอยู่ใต้การควบคุมของไทยอีกในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
ในช่วงปีหลังมีขบวนการแบ่งแยกซึ่งมุ่งตั้งรัฐอิสลามมลายู ชื่อ ปาตานีดารุสซาลาม (Patani Darussalam, ڤطاني د ارالسلام) ซึ่งกินอาณาบริเวณสามจังหวัดภาคใต้ของไทย การรณรงค์เกิดความรุนแรงหลังปี 2544 ทำให้เกิดปัญหาการก่อความไม่สงบยืดเยื้อและการใช้กฎอัยการศึก
ชื่อ
ตำนานก่อตั้งเมือง
ตามตำนาน ผู้ก่อตั้งปตานีเป็นรายาจากโกตามะลิฆา (Kota Malikha) นามพญาตูนักปา อินทิรา(Phaya Tunakpa Inthira) วันหนึ่งขณะที่พญาตูนักปาล่าสัตว์นั้น พระองค์ทอดพระเนตรกระจงเผือกที่สวยงามขนาดเท่าแพะวิ่งหนีหายไป พระองค์ทรงถามราษฎรว่าสัตว์ตัวนั้นหายไปไหน พวกเขาตอบว่า: "ปาตา นี ละฮ์!" ("หาดนี้แหละ!" ในภาษามลายูปัตตานี) พวกเขาค้นหากระจงแต่กลับพบชายชาวประมงวัยชราที่ระบุตนเองเป็น เจ๊ะตานี (Che' Tani) ชายชราพูดว่าตนถูกส่งโดยพระอัยกาของรายาเพื่อสร้างเมืองใหม่ที่อยู่ไกล แต่กลับป่วยระหว่างทาง เนื่องจากไปต่อไม่ได้ จึงหยุดอยู่ที่นี่ ภายหลังรายาสั่งให้สร้างเมืองในบริเวณที่กระจงหายตัวไป เมืองนั้นภายหลังเป็นปตานี ซึ่งเชื่อว่าตั้งชื่อตาม "หาดแห่งนี้" ที่กระจงหายตัวไป หรือตามชายชรานาม ปะตานี หมายถึง "พ่อตานี"
ปตานี, ปัตตานี
ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย อักขรวิธีปัตตานี ปตานี และปาตานีกลายเป็นคำที่มีความขัดแย้งที่ใช้เรียกพื้นที่ที่ครอบคลุมจังหวัดปัตตานี , ยะลา, นราธิวาส และสงขลาบางส่วน โดยปตานีหรือปาตานีในภาษามลายูเขียนด้วยอักษร "t" ตัวเดียว แต่ในข้อมูลไทยเขียนตัว "t" สองตัว เมื่อเขียนเป็นภาษาไทย "ปตานี" (Patani) จึงออกเสียงต่างจาก "ปัตตานี" (Pattani) ส่วน "P'tani" เป็นศัพท์ภาษามลายูดั้งเดิมที่ใช้เรียกภูมิภาคนี้ โดยมีการใช้งานเป็นเวลานาน และมักไม่เขียนในภาษาไทย ดังนั้น ในขณะที่ "Patani" ในทางวิชาการเป็นคำเดียวกับ "P'tani" แต่ "Patani" ที่มี "t" ตัวเดียว มีความหมายแฝงทางการเมืองบางส่วน
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- Wyatt, David K. (December 1967). "A Thai Version of Newbold's "Hikayat Patani"". Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society. 40 (2 (212)): 16–37. JSTOR 41491922.
- Anthony Reid (30 August 2013). Patrick Jory (บ.ก.). Ghosts of the Past in Southern Thailand: Essays on the History and Historiography of Patani. NUS Press. p. 20. ISBN .
- Kummetha, Thaweeporn (2015-09-20). "Pattani with two t's or one? The politics of naming". Pratchathai English. สืบค้นเมื่อ 20 September 2015.
แหล่งข้อมูลอื่น
- From Bunga Mas to Minarets 2014-10-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
ptani mlayu Patani ڤطاني hruxeriyk ptaniraya Patani Raya hrux ptaniebxsar Patani Besar ptaniihy epnphumiphakhprawtisastrinswnehnuxkhxngkhabsmuthrmlayu kinxanabriewncnghwdphakhitkhxngpraethsithy idaek cnghwdpttani yala nrathiwas aelasngkhlabangswnptanimsyidkruxesa msyidobranaehnghnunginphumiphakhptaniaephnthiphumiphakhptaniinkhwamhmayxyangaekhbpraethsithy maelesiy phumiphakhptanimikhwamsmphnthinxditkbsingkxra sngkhla likxr nkhrsrithrrmrach likxr iklsurasdrthani aelaklntn yxnipthungemuxxanackrpttaniepnrthsultanmlayukungexkrachthithwaybrrnakaraekrachxanackrsuokhthyaelaxyuthyakhxngithy rthsultanptaniidrbexkrachchwngsn hlngkrungsrixyuthyaesiyaekphmainpi 2310 aetklbmaxyuitkarkhwbkhumkhxngithyxikinrchkalphrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolk inchwngpihlngmikhbwnkaraebngaeyksungmungtngrthxislammlayu chux patanidarussalam Patani Darussalam ڤطاني د ارالسلام sungkinxanabriewnsamcnghwdphakhitkhxngithy karrnrngkhekidkhwamrunaernghlngpi 2544 thaihekidpyhakarkxkhwamimsngbyudeyuxaelakarichkdxykarsukchuxtanankxtngemuxng tamtanan phukxtngptaniepnrayacakoktamalikha Kota Malikha namphyatunkpa xinthira Phaya Tunakpa Inthira wnhnungkhnathiphyatunkpalastwnn phraxngkhthxdphraentrkracngephuxkthiswyngamkhnadethaaephawinghnihayip phraxngkhthrngthamrasdrwastwtwnnhayipihn phwkekhatxbwa pata ni lah hadniaehla inphasamlayupttani phwkekhakhnhakracngaetklbphbchaychawpramngwychrathirabutnexngepn ecatani Che Tani chaychraphudwatnthuksngodyphraxykakhxngrayaephuxsrangemuxngihmthixyuikl aetklbpwyrahwangthang enuxngcakiptximid cunghyudxyuthini phayhlngrayasngihsrangemuxnginbriewnthikracnghaytwip emuxngnnphayhlngepnptani sungechuxwatngchuxtam hadaehngni thikracnghaytwip hruxtamchaychranam patani hmaythung phxtani ptani pttani incnghwdchayaednphakhitkhxngpraethsithy xkkhrwithipttani ptani aelapataniklayepnkhathimikhwamkhdaeyngthiicheriykphunthithikhrxbkhlumcnghwdpttani yala nrathiwas aelasngkhlabangswn odyptanihruxpataniinphasamlayuekhiyndwyxksr t twediyw aetinkhxmulithyekhiyntw t sxngtw emuxekhiynepnphasaithy ptani Patani cungxxkesiyngtangcak pttani Pattani swn P tani epnsphthphasamlayudngedimthiicheriykphumiphakhni odymikarichnganepnewlanan aelamkimekhiyninphasaithy dngnn inkhnathi Patani inthangwichakarepnkhaediywkb P tani aet Patani thimi t twediyw mikhwamhmayaefngthangkaremuxngbangswnduephimxanackrpttani sirthmalyxangxingWyatt David K December 1967 A Thai Version of Newbold s Hikayat Patani Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society 40 2 212 16 37 JSTOR 41491922 Anthony Reid 30 August 2013 Patrick Jory b k Ghosts of the Past in Southern Thailand Essays on the History and Historiography of Patani NUS Press p 20 ISBN 978 9971696351 Kummetha Thaweeporn 2015 09 20 Pattani with two t s or one The politics of naming Pratchathai English subkhnemux 20 September 2015 aehlngkhxmulxunFrom Bunga Mas to Minarets 2014 10 20 thi ewyaebkaemchchin 6 45 N 100 25 E 6 750 N 100 417 E 6 750 100 417